ره آورد نور

چکیده

پایگاه جامع الأحادیث، در تیرماه 1393 و با هدف عرضه فعالیت‌های حدیثی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در فضای وب راه‌اندازی گردیده است. جامع الأحادیث، بزرگ‌ترین وب‌گاه حدیثی شیعه است که جهت آسان‌سازی فعالیت‌های پژوهشی علاقه‌مندان و متخصصان حدیث، فعالیت می‌کند. در حال حاضر، نزدیک به 415000 حدیث از 278 جلد کتاب حدیثی شیعه، در آن ارائه شده است. جستجو در احادیث، امکان مشاهده روایات مشابه، امکان مقایسه روایات با یکدیگر، امکان دسته‌بندی روایات و امکان ایجاد پروژه‌های پژوهشی شخصی، از مهم‌ترین ویژگی‌های این پایگاه است. این نوشتار، ویژگی‌های برجسته پژوهشی این پایگاه را مشخص می‌کند.

 چکیده

اینترنت، ابزار جدیدی برای اطلاع‌رسانی دینی به شمار می‌آید. در فرآیند تهیه و ارائه مطالب در اینترنت، محتوای دینی حرف اول را می زند. در این نوشتار، ابتدا مشخص می گردد که مراد از محتوای دینی عمومی، چه سطحی از اطلاعات است و سپس مشکلات مربوط به وضعیت این گونه اطلاعات و راهکارهای بهینه کردن وضعیت آن در فضای مجازی، مورد بررسی قرار می گیرد.

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، پیشگام در رایانه‌ای کردن منابع دینی و پژوهش‌های اسلامی است. داده‌پردازی علوم اسلامی و به کارگیری رایانه در پژوهش‌‌های دینی و اسلامی، از همان ابتدا در رأس فعالیت‌‌های این مرکز بوده است. در حال حاضر، این مرکز در همه موضوعات علوم اسلامی نرم‌افزار‌هایی را با رویکرد‌های پژوهشی، تبلیغی و اطلاع‌رسانی برای سطوح تخصصی و عمومی تولید کرده است.

اشاره

شبکه‌های اجتماعی از مهم‌ترین و مدرن‌ترین ابزارها و رسانه‌های ارتباط جمعی‌اند. نقش جدی و تأثیرگذار این گونه پایگاه‌های اینترنتی در اطلاع‌رسانی سریع و گسترده، جایگاه ویژه‌ای را برای این دسته از پایگاه‌ها به وجود آورده است. یکی از پیامدها و نتایج مهم حضور و مشارکت کاربران در این شبکه‌ها، فراهم‌آوری زمینه حرکت‌های جمعی و بحران‌‌ها و یا در نقطه مقابل، مهار آن‌ است.

در مرداد 1388 در شبکه جهانی اینترنت، خبرگزاری‌های اینترنتی از راه‌اندازی پایگاهی به عنوان گوگل اسلامی خبر دادند. این خبر در بیشتر خبرگزاری‌ها، پایگاه‌ها و وبلاگ‌ها منتشر شد. آنچه در غالب پایگاه‌ها در مورد این پایگاه جدید گفته شده بود، چنین است:

«موتور جستجوی مطالب اسلامی با لوگوی شرکت گوگل و با عنوان گوگل اسلامی راه‌اندازی شده است.

چکيده

نرم افزار فيش­ نگار از جمله برنامه هايی است که توسط مؤسسه خدمات کامپيوتری نور و با هدف کمک به پژوهشگران در امر فيش ­برداری تهيه و توليد شده است. اين مقاله در صدد نقد و بررسی امکانات و قابليت‏های مختلف اين نرم افزار است.

اشاره

کافی‌نت تخصصی نور، بانک اطلاعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است که حجم انبوهی از اطلاعات مرجع مربوط به پایگاه‌های مــهم، بانک‌های اطلاعاتی دنیا، کتابخانه‌های دیجیتالی اینترنت و نرم‌افزارهای تخصصی اسلامی را فراهم آورده است. بانک اطلاعاتی یا کتابخانه دیجیتال، پایگاهی است که علاوه بر ارائه متون و منابع ارزشمند و کمیاب، امکانات پژوهشی و تحقیقاتی گسترده‌ای را نیز فراهم نموده است. پژوهشگران با استفاده از خدمات اینترنتی و نرم‌افزاری این مرکز می‌توانند ضمن برخورداری از محیطی آرام و پژوهشی، به انبوهی از اطلاعات مورد نیاز خود به زبان‌های انگلیسی، عربی و فارسی دسترسی داشته باشند.

با وقوع انقلاب اطلاعات، راه برای استفاده بهتر از مهم‌ترین منابع اطلاعات بشر به‌خوبی هموار شده است. این منابع، چیزی جز کتاب‌های کاغذی نیستند که انسان در این عصر با دستیابی به پدیده‌ها و ابزارهای جدید دیجیتالی در واقع به فنّاوری قدرتمندی برای رشد و ترقی دادن آنها رسیده است تا به کمک مجموعه ابزارها و فنّاوری‌های جدید، حجم انبوه کتاب‌های کاغذی را به بسته‌های کوچک الکترونیکی و کتابخانه‌های کاغذی را به کتابخانه‌های بدون در و دیوار و کتاب‌های بی‌کاغذ تبدیل کند. روش‌های جدید ذخیره، سازماندهی و دسترسی به اطلاعات، مسیر استفاده بیشتر و بهتر از کتاب‌ها را فراهم کرده است. اگر اطلاعات و مطالب کتاب‌ها را پول رایج دانش در نظر بگیریم، کتابخانه‌های دیجیتالی به عنوان بانک‌هایی برای سرمایه‌گذاری هستند که مسلماً سرمایه‌گذاری در این قبیل بانک‌ها، آثار مفید و سودآوری‌های خوبی را به دنبال خواهد داشت. در نتیجه این سرمایه‌گذاری است که علاوه بر صاحبان سرمایه، گروه دیگری از اعضای آن جامعه نیز از این بهره نصیب می‌برند و در نتیجه، رشد فرهنگی و افزایش دانش و علم برای مجموع آن جامعه به ارمغان می‌آید.

 هر گاه برای جستجو و شناسایی مطلب و خواسته مورد نظر خود، درون دنیای بزرگ اینترنت قدم نهاده باشید، شاید اوّلین چیزی که خواسته یا ناخواسته در ذهن شما خطور کرده باشد، اقدام از طریق بهترین و سریع‌ترین ابزار و شیوه برای یافتن مقصود باشد. برای دسترسی به منابع مورد نظر در مدت زمان کمتر، به ناچار باید با راهکار های کاوش در وب و انواع ابزار های مربوط به آن آشنا شد.

ابزار های جستجو در اینترنت متعددند؛ اما بدیهی است که از بین ابزار ‌های کاوش اینترنتی، موتور جستجو و فهرست راهنما دارای اهمیت و کاربرد بیشتری نسبت به سایر انواع می‌باشند. البته بیشتر کاربران عمومی فقط موتور جستجو را می‌شناسند و شاید سایر راه ‌های دسترسی را غیر مفید تلقی می‌کنند. ذکر این نکته راهگشا است که به گونه‌ای می‌توان انواع دیگر را، اقسامی از همین دو نوع به حساب آورد. شاهراه اطلاعاتی را باید به عنوان نوع تخصصی فهرست راهنما و زیر مجموعه آن و فراموتور جستجو، و همچنین پرتال را زیر مجموعه موتور جستجو دانست. شاید به همین علت در برخی متون، ابزار کاوش را دو نوع دانسته ‌اند: موتورجستجو و فهرست راهنما.

اشاره

مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي که از پيشگامان و پيشتازان عرصه اطلاع رساني در علوم اسلامي و حوزوي بوده است، اينک در تلاشي ديگر با هدف ترويج فرهنگ استفاده‌هاي پژوهشي از شبکه اينترنت و تسهيل دسترسي محققان و پژوهشگران به منابع ديني، کتابخانه ديجيتالي روي خط خود را راه‌اندازي کرده است.اين پايگاه که گنجينه‌اي عظيم و ارزشمند از منابع علوم اسلامي است، به زودي در فاز اول آن 6000 جلد کتاب مربوط به حوزه علوم اسلامي را در خود جاي مي‌دهد.

بدين بهانه، در محفلي صميمانه به حضور دو تن از دست‌اندر کاران تهيه اين برنامه رسيديم تا از چند و چون اين پايگاه مطلع شويم. جناب آقاي سقايي، معاونت فني مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي به عنوان مجري پروژه و جناب حجت الاسلام آقاي بهرامي سرپرست معاونت شبکه اطلاع رساني نور به عنوان متکفل اين پروژه هستند که در اين ميزگرد ما را همراهي مي‌کنند. در اين نوشتار، ضمن تشکر از اين عزيزان، حاصل گفتگوي آنان پيرامون اين پروژه را از منظر خوانندگان محترم مي‌گذرانيم.