و سایر ...
معرفی کتاب: گزارش تولیدات نرمافزاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (3 جلد)
(محصولات مشارکتی و سفارشی) سال 1387 تا 1396
درآمد
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در راستای اشاعه فرهنگ غنی اسلام، آسانسازی دستیابی به منابع و متون اصیل دینی و نیز سرعتبخشیدن به امر کاوش و پژوهش در حوزه علوم اسلامی و انسانی، از مزیتهای فنّاوری اطّلاعات و امکانات نوپدید رایانهای بهره گرفته است.
این مرکز تاکنون در دو عرصه برخط و برونخط، با ارائه خدمات متنوّع فنّاوری اطّلاعات به محقّقان و مراکز علوم دینی، در ترویج معارف حقّه اهلبیت(علیهم السلام)، به موفّقیتهای ارزشمند و چشمگیری دست یافته است. این خدمات، شامل اخذ سفارش از اشخاص حقیقی و حقوقی به منظور تبدیل محتواهای اسلامی آنان به نرمافزارهای رایانهای و یا عرضه این محتواها در فضای مجازی و تبادل دیتاست.
اشاره
موضوع نظارت بر فضای مجازی که بارها در فرمایشها و سخنان حکیمانه رهبر معظم انقلاب و نیز متخصّصان و دستاندرکاران این حوزه، مورد توجّه و تأکید قرار گرفته، از مباحث مهم و کلیدی در حوزه فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات است و تمام کشورهایی که وارد این عرصه میشوند، ناچارند که بر فضای مجازی نظارتی حسابشده داشته باشند تا در سایه آن، هم از فواید این حوزه بهرهمند شوند و هم بدنه اجتماعی و فرهنگی خویش را از آسیبهای این فضای مواج حفظ کنند. نظر به اهمّیّت این مسئله، مناسب دیدیم نگاهی به وضعیت این مقوله در کشورهای مختلف جهان داشته باشیم و آنگاه ضرورت توجّه به این موضوع را در کشور خودمان نیز یادآور شویم.
نوشتار حاضر، با استفاده از برخی منابع و مقالات موجود در فضای مجازی که در این باره به نگارش درآمده است، تهیه و تدوین شده که امید است مورد استفاده علاقهمندان و خوانندگان عزیز قرار بگیرد.
اشاره
ضریب نفوذ فنّاوری اطّلاعات در ایران، افزایش چشمگیری داشته است؛ به طوری که به متغیّر مستقلّی برای بیان برخی تغییرات سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. هدف از این مقاله، بررسی اجمالی تأثیر اینترنت و تلفن همراه، به عنوان دو نماد اصلی در عصر فنّاوری اطّلاعات بر امنیت ملّی است.
بررسی یادشده با بهرهگیری از نظریه آشوب جیمز روزنا، در قالب سه پارامتر: خُرد، کلان و تلفیق (خرد ـ کلان) انجام میشود. فرضیه اصلی پژوهش پیش رو، این است که اگرچه تأثیر تحوّلات مربوط به این فنّاوریها، تهدید جدّی را دربرنداشته، ولی آسیبپذیری کشور در برابر موجی از تغییرات را نشان میدهد.
- نویسنده: مهدی رمرودی؛ فریده مرادقلی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
درآمد
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برای سامان دادن پژوهشهای رایانهای خویش، از گروههای متعدّد علمی و افراد متخصّص و کارشناس در حوزه علوم و معارف اسلامی بهره میبرد و در این سالها، تاکنون محصولات کاربردی و مفیدی را در زمینههای مختلف تولید کرده و در معرض استفاده علاقهمندان و محقّقان قرار داده است. یکی از این گروههای علمی، گروه علوم عقلی نور است که به همت حجّتالاسلام والمسلمین حمیدرضا شیرملکی اداره و مدیریت میشود.
گفتنی است که به کوشش گروه علوم عقلی مرکز نور، محصولات نرمافزاری ارزشمندی تولید و عرضه شده است. یکی از مهمترین پروژههای در دست اقدامِ این گروه، «دانشنامه فرق و مذاهب» است. این پروژه، در راستای تصریح اساسنامه مرکز مبنی بر تولید برنامههای مورد نیاز پژوهشگران علوم اسلامی، بهویژه برای دینپژوهان و علاقهمندان حوزه فرق و ادیان، طراحی شده و به مرحله اجراء درآمده است که به نوبه خود، منبع مناسبی برای پژوهشهای دینی خواهد بود و در مسیر ساماندهیِ تحقیقات حوزه فرق و مذاهب، بسیار راهگشا میباشد.
آنچه در این مختصر از نظر شما میگذرد، گذری است اجمالی بر معرّفی، چرایی و هدف، چشمانداز، محتوا و قابلیتهای تحقیقاتی نرمافزارِ «دانشنامه فرق و مذاهب» که امید است مورد توجّه و استفاده خوانندگان محترم قرار گیرد.
- نویسنده: به کوشش: گروه علوم عقلی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
اشاره
جستوجو در متون فلسفی موجود در نرمافزارهای دیجیتالی میتواند به دو صورت «لفظی» و «مفهومی» انجام پذیرد؛ امّا جستوجوی لفظی بهتنهایی نمیتواند نیاز و خواسته محقّقان این حوزه را برآورده کند. ازاینرو، حتماً نیازمند آن هستیم که امکاناتی برای جستوجوی مفهومی در متون نیز فراهم شود. بر این اساس، یکی از ابزارهای دستیابی به این مهمّ، ابزار معاجم موضوعی است تا بتواند ما را تا حدّ مطلوبی به نتایج جستوجوی مورد نظر پژوهشگران نزدیک سازد و مسیر پژوهشهای معنایی در منابع فلسفی را به دست دهد.
در این نوشتار، سعی میشود که چگونگی تحلیل محتوای متون فلسفی به صورت: موضوع، نمایه، کلیدواژه و سیستمهای جانبی (مشترکات، مترادفات و یا مرتبطات) در معاجم موضوعی مورد بررسی قرار گیرد و همچنین، اهمّیّت فوقالعاده آنها در راستای آسانسازی و دقّت هرچه تمامتر در تحقیق در قالب جستوجوی مفهومی برای پژوهشگران علوم فلسفی و حکمت و تولید علم از این طریق، بحث شود.
- نویسنده: حمیدرضا شیرملکی* این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
اشاره
کتابسنجی یا مطالعات معیارهای سنجش کتاب با استفاده از فنّاوری، ابزاری برای تجزیه و تحلیل اطّلاعات کتاب در کتابخانههای دیجیتال است. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، سامانهای با عنوان سیستم ارجاعات تولید کرده که در حال حاضر، در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور (NOORLIB.IR) مورد استفاده قرار گرفته است. در این سامانه، ارجاعات پاورقی کتابها به صورت ماشینی تجزیه و تحلیل گردیده، کلیه ارجاعات به منابع اصلی استنادات پیوند داده شده است. بر اساس این سیستم، میتوان تجزیه و تحلیل اطّلاعاتی و ارتباطات بسیار کاربردی و مفیدی در راستای کتابسنجی و تحلیل استنادی، تهیه و تولید کرد.
- نویسنده: حسین احمدی تنکابنی* این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
چکیده
دین مبین اسلام، آیینی جهانی و جاودانه است و به منظور تبیین و تنظیم رابطه بین خدا، انسان و جهان نازل شده است؛ چنین دینی برای تحقّق ویژگیهایی که از خاتمیت آن برخاسته، ماهیتاً باید تبلیغی نیز باشد و از همه ظرفیتها برای گسترش خود بهره ببرد تا مفاهیم و پیامدهای آسمانی آن به همه انسانها برای همیشه و در همه جا برسد.
با توجّه به اهمیت تبلیغ دین در دنیای امروز، از هر نوع امکانات و ابزار مدرن میتوان در راستای تبلیغ استفاده کرد که یکی از این امکانات، فضای مجازی است؛ چه اینکه اهمّیّت تبلیغ دین در فضای مجازی، بهمراتب بیشتر از رسانه منبر و در فضای مسجد است. از مزایای این نوع تبلیغ، دسترسی سریع و آسان، هزینه پایین و بازدهی سریع و بالا نسبت به سایر روشهای تبلیغ است .
از طرف دیگر، در حکومت اسلامی برای نهاد دین، سه نقش اساسی: تحقیق، تبلیغ و تحقّق دین متصوّر شده است که ایجاد فضای سالم برای پرداختن به این نقشها، از مهمترین وظایف حوزههای علمیه است. برای تحقّق این امر، لازم است به سوی ایجاد رسانههای دینی متعدّد و متکثّر حرکت کرد و از ظرفیت ویژه این ابزارها در جهت گسترش ارزشهای الهی بهره برد.
در این میان، تلاش سازمانهای وابسته مثل سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه و دانشگاه را نمیتوان انکار کرد؛ امّا این مهم نیاز به توجّهات ویژه و گستردهتری دارد. ازاینرو، فرهنگسازی مناسبی میان همه سطوح همچون حوزههای علمیه، دانشگاهها و کسانی که دغدغه اسلامی و انقلابی دارند، لازم است.
به نظر میرسد که در این زمینه، مراجع عظام تقلید و علماء اسلام میتوانند گرد هم آیند تا پس از گفتوگو، مسیر را شناسایی نموده، با تشکیل مجموعههای اندیشهورز در حوزههای علمیه و دانشگاهها و سایر نهادها، حمایت مادّی و معنوی خود را اعلام کنند؛ مطلبی که در این پژوهش تلاش شد با رویکرد توصیفی و تحلیلی به بررسی ابعاد آن پرداخته شود.
- نویسنده: طیبه قاسمی ورجانی، دانشپژوه کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه قم، این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید ؛ دکتر علیرضا ابراهیمی، دانشیار دانشگاه قم، این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
چکیده
تبلیغات گسترده ضد دینی در فضای مجازی، حاکی از آن است که دولتها و رسانههای غربی، گسترش بیداری اسلام و گرایش به اسلام را تاب نمیآورند و با تبلیغات نادرست، میکوشند چهره اسلام را در جهان، تیره و تار نشان دهند. شناخت روشهای جدید و گوناگون در این زمینه، به مسلمانان کمک میکند با آشنایی راهبردی تاکتیکهای دشمن، محتوای غنیّ دینی را متناسب با نیاز مخاطب ارائه نمایند که عمدهترین تاکتیکهای دشمن در این زمینه، عبارت است از:
نمایش زننده برخی اعتقادات غیردینی به نام دین، پُررنگ نمودن عرفانهای کاذب و انحرافی به عنوان گرایشهای دینی، تولید ابزارهای جدید و متنوّع در عرصه فنّاوری در راستای اشاعه فحشا و دینگریزی کاربران و بهویژه نوجوانان و سوء استفاده از نقاط ضعف حکومتهای اسلامی در استفاده ازفنّاوریهای نو در عرصه نظارت و مدیریت.
پژوهشگران در این مقاله، تلاش کردهاند با گردآوری آراء و نظریات مختلف صاحبنظران، به مطالعه و بررسی راههای متنوّع نفوذ دشمن و تبلیغات ضد دینی در فضای مجازی در اذهان کاربران پرداخته، با معرّفی این راهها و ارائه راهکارهای مقابله با تهاجم دشمن در این زمینه، به ایمنیبخشی مخاطبان در فضای مجازی کمک نمایند.
- نویسنده: مهدی عمروآبادی، کارشناس ارشد و طلبه سطح سوم حوزه علمیه قم، این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید ؛ محمداسماعیل عبداللهی، دکترای تصوف و عرفان اسلامی و عضو گروه علمی فرق و ادیان حوزه علمیه قم، این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید ؛ محمد کرمینیا، دانشجوی گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم، این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
چکیده
ویرایش، به لحاظهای مختلف، دارای اقسامی است. از نظر محیط، ویرایش بر دو نوع کاغذی و رایانهای است. قبل از اختراع رایانه، انجام ویرایش، منحصر در کاغذ بود؛ امّا امروزه با اختراع و پیشرفت روزافزون رایانه و نرمافزارهای جانبی آن، برخی ویراستارانِ علاقهمند به رایانه، از ویرایش رایانهای استفاده میکنند. ویرایش رایانهای، با جود فواید بیشماری که دارد ـ مانند سرعت بالا به دلیل استفاده از دستورات کلی (Find و Replace) ـ دارای معایبی نیز هست. در نوشتار حاضر، برخی از مهمترین فواید و معایب ویرایش رایانهای بررسی شده و راهکارهای مناسب نیز ارائه گردیده است. روش پژوهش، کتابخانهای است و در طرح برخی مباحث، از تجربیات کاربران استفاده شده است.
- نویسنده: دکتر علی قنبریان*؛ این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
صرف و نحو و اعراب گذاری ماشینی متون، نتیجه هوشمندسازی تولیدات نور است
گفتوگو با محمد حبیبزاده بیژنی، پژوهشگر گروه ادبیات و متنکاوی نور
اشاره
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی را میتوان نهادی دانست که با وارد شدن به مسیری نوین، جایگاهی ویژه در میان پژوهشگران عرصه دین یافته و در اندک زمانی تقریباً تمام آنان را مخاطب خود ساخته است و این، نیست جز با پیوند تواناییهای رایانهای و مجموعه دانشهای دینی. بدیهی است که این جایگاه، تنها زمانی حفظ خواهد شد که این نهاد همچنان همگام با پیشرفتها، بهویژه در عرصه هوشمندسازی گام بردارد؛ وگرنه جایگاه خود را به دیگران خواهد سپرد. در این شماره گفتوگویی با یکی از همکاران پُرسابقه مرکز نور انجام دادیم که از پژوهشگران «گروه متنکاوی و ادبیات» معاونت پژوهشی میباشد که به نظرتان میرسد.