اشاره

جست‌وجو در متون فلسفی موجود در نرم‌افزارهای دیجیتالی می‌تواند به دو صورت «لفظی» و «مفهومی» انجام پذیرد؛ امّا جست‌وجوی لفظی به‌تنهایی نمی‌تواند نیاز و خواسته محقّقان این حوزه را برآورده کند. ازاین‌رو، حتماً نیازمند آن هستیم که امکاناتی برای جست‌وجوی مفهومی در متون نیز فراهم شود. بر این اساس، یکی از ابزارهای دستیابی به این مهمّ، ابزار معاجم موضوعی است تا بتواند ما را تا حدّ مطلوبی به نتایج جست‌وجوی مورد نظر پژوهشگران نزدیک سازد و مسیر پژوهش‌های معنایی در منابع فلسفی را به دست دهد.

در این نوشتار، سعی می‌شود که چگونگی تحلیل محتوای متون فلسفی به صورت: موضوع، نمایه، کلیدواژه و سیستم‌های جانبی (مشترکات، مترادفات و یا مرتبطات) در معاجم موضوعی مورد بررسی قرار گیرد و همچنین، اهمّیّت فوق‌العاده‌ آنها در راستای آسان‌سازی و دقّت هرچه تمام‌تر در تحقیق در قالب جست‌وجوی مفهومی برای پژوهشگران علوم فلسفی و حکمت و تولید علم از این طریق، بحث شود.

چکیده

در این نوشتار، فعّالیت های گروه علوم عقلی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، اعم از چگونگی تحلیل محتوا در معاجم موضوعی فلسفی و درختواره‌های کلام اسلامی و نیز کتابخانه‌های حکمت اسلامی، کلام اسلامی و عرفان، همراه با معرّفی نرم‌افزارهای تولیدشده و نرم افزارهای در حال تولید، معرّفی می‌گردد.

پنج شنبه, 30 شهریور 1396 ساعت 12:43

نقش معاجم موضوعی در بازیابی اطلاعات

اشاره

در برنامه های نرم افزاری مرتبط با علوم عقلی و به ويژه منابع فلسفی، جستجوی لفظی، يکی از شيوه های کارآمد برای بازيابی اطلاعات است که در اين شيوه، شناسايی اطلاعات، صرفاً از طريق جست و جوی الفاظ صورت می گيرد. علاوه بر اين، جست و جوی مفهومی و کمک از معاجم موضوعی نيز می تواند بسيار راهگشا باشد. در معاجم موضوعی با استخراج موضوع و نمایه و کلیدواژه از متون، محقق به دقيق ترين پاسخ ها رهنمون می شود. در این نوشته، سعی بر آن است تا حدی فرآیند عملیاتی، روش فرآوری و کارايی معاجم موضوعی برای پژوهشگران تبيين گردد.

چکیده

نمایه سازی، از نظام های سازمان دهی دانش به شمار می رود که پیشینه کاربرد آن، طولانی است. این نظام سازمان دهی، شکل ها و الگوهای گوناگونی در ادوار گوناگون داشته و در روزگار حاضر نیز با پیشرفت های رخ داده در حوزه هوش مصنوعی و متن کاوی، شکل های نوی از نمایه سازی ماشینی با استفاده از الگوریتم های خاص، در حال انجام و پیگیری است. در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نیز از نمایه سازی، به مثابه یکی از ابزارهای سودمند در سازمان دهی اطلاعات سود جسته می شود. در این مقاله، به بررسی شکل و نظام های گوناگون نمایه سازی و کاربرد آن در برنامه های مرکز پرداخته خواهد شد.

چکیده

تحلیل متن (Text Analysis)، زمانی حوزه ای از مطالعه در پردازش زبان طبیعی و بازیابی اطلاعات بوده است. از آنجا که بیشتر فنون جست وجوی اینترنت مبتنی بر متن است، تحلیل متن همچنین اجازه گسترش به حوزه اینترنت را نیز یافته است. به گونه معمول، داده های متنی نیمه ساختاریافته اند و انسان می تواند به سادگی آن را بخواند و تفسیر کند. فنون تحلیل متن ممکن است به استخراج ویژگی های کلیدی مرتبط از یک متن، طبقه بندی اسناد متنی مبتنی بر محتوای مفهومی، نمایه سازی اسناد، استخراج دورنمای مجموعه بزرگ اسناد متنی، سازمان دهی مجموعه های بزرگ اسناد به شیوه ای مؤثر، بهبود تأثیر فرایند جست وجوی خودکار و نیز تشخیص اسناد اضافی در پایگاه داده های متنی بزرگ به کاررود.

پژوهشگران مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر محتوای نرم افزارهای عرضه شده، پژوهش هایی انجام داده و آن را غنی نموده و با شیوه های گوناگون نظام مند کرده اند که از آن جمله می توان به معجم موضوعی اشاره کرد که در ذیل به آن پرداخته خواهد شد.

یکشنبه, 30 آذر 1393 ساعت 15:34

معجم تخصصی یا حاشیه نگاری متون

چکیده

از ابداعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در سازمان دهی به محتوای برنامه های تولیدی خود، معجم تخصصی است که بر پایه آن، متون گوناگون هر علم تحت عبارت ها و اصطلاح های متداول در آن دسته بندی می شوند. این شیوه، از آن جهت نوآوری به شمار می رود که پیش تر، در مجامع علمی، از این شیوه برای دسته بندی متون در برنامه های رقمی استفاده نشده بود. در این نوشته، به معرفی این شیوه برای سازمان دهی محتوا پرداخته خواهد شد.

دوشنبه, 31 شهریور 1393 ساعت 15:26

نظام‌های سازمان‌دهی اطلاعات (1)

چكيده

سهولت تولید محتوا و در نتیجه، انبوهی اطلاعات در فضای رقمی، سبب شده سامان‌مند کردن محتوا، جایگاهی بسیار مهم در بازیابی اطلاعات داشته‌ باشد. اطلاعات انبوه ساخت‌نیافته کاربران را در جستجوها با میزان گسترده از پاسخ‌های گاه نامرتبط مواجه می‌کند که از یک سو، طولانی شدن زمان تحقیق را سبب می‌شود و این خود، نقض غرض در رقمی‌سازی محتوا و پایگاه‌های کتابخانه‌ای است. از سوی دیگر، بسیاری از اطلاعات مفید که کاربران به آن نیاز دارند، به ایشان عرضه نمی‌شود. در این مقاله، به معرفی و توصیف نظام‏های سازمان‌دهی محتوا در پایگاه‌های اطلاعاتی برخط و برون‌خط کتابخانه‌های رقمی پرداخته خواهد شد.

شما اينجا هستيد:خانه نمایش موارد بر اساس برچسب: نمایه سازی