ره آورد نور

اشاره

شانزدهم مرداد امسال، جهاد دانشگاهی 28 ساله شد. این نهاد تقریباً همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت خود را آغاز کرده است. فعالیت های قرآنی و ترویج و تبلیغ متون دینی و معارف اسلامی از بدو تأسیس جهاد دانشگاهی همواره از اولویت های راهبردی این نهاد بوده است که با راه‌اندازی «سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان کشور» گامی در جهت سازماندهی کلیه برنامه‌ها و فعالیت‌های قرآنی به منظور پاسخگویی به نیازهای دینی جوانان و دانشجویان و دانشگاهیان برداشته شد. سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان کشور تشکیلاتی است وابسته به معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی که متناسب با نیازهای جوانان به تدوین طرح‌ها و اجرای برنامه‌های ویژه دانشجویان و دانشگاهیان، به موضوع «قرآن و فرهنگ قرآنی» می پردازد. هدف از تأسیس «سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان کشور» توسعه فرهنگ دینی و قرآنی از طریق: تبلیغ و ترویج فرهنگ و معارف قرآن کریم، بسترسازی فرهنگی و فراهم‌سازی زمینه های انس بیشتر با کتاب وحی و تدبر در آن، پژوهش در ابعاد مختلف در جهت ارتقای فرهنگ قرآنی و آگاهی های دینی دانشجویان و دانشگاهیان است.

اشاره

از ابزارهای ارتباطی و اطلاع‌رسانی علمی و پژوهشی که فنآوری روز در دسترس همگان قرار داده است، بسیار سخن گفته شده است. بی‌گمان شبکه جهانی اینترنت نه تنها در حوزه خبری و اطلاع‌رسانی نقش فعال و سازنده‌ای را ایفا می‌کند، بلکه در حوزه پژوهشی و ایجاد بانک‌های علمی و فنی نیز حضور چشمگیر و فعالی را دارا می‌باشد. امروزه کسی نمی‌تواند از تحقیقات علمی و تخصصی سخن بگوید، بی‌آن که به اینترنت و کتابخانه های دیجیتالی آن مراجعه کرده باشد.

اگر دیروز هر محققی برای تأمین منابع پژوهشی خود نیازمند کتابخانه و مطالعات کتابخانه‌ای بود تا از پیشینه تحقیق و مسایل و مطالب مرتبط به موضوع اطلاعاتی را به دست آورد و با فیش‌نگاری تحقیقات خود را غنی و پربار نماید و بتواند پژوهشی جامع و کامل و برخاسته همه انظار و آرای مرتبط به آن موضوع ارایه کند، اکنون بر اوست تا به شبکه جهانی سری بزند و از مجموعه عظیم و فراهم آمده آن که گاه بیش از مجموعه‌های موجود در کتابخانه‌های یک کشور است، بهره‌مند شود.

چکیده

پایگاه جامع الأحادیث، در تیرماه 1393 و با هدف عرضه فعالیت‌های حدیثی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در فضای وب راه‌اندازی گردیده است. جامع الأحادیث، بزرگ‌ترین وب‌گاه حدیثی شیعه است که جهت آسان‌سازی فعالیت‌های پژوهشی علاقه‌مندان و متخصصان حدیث، فعالیت می‌کند. در حال حاضر، نزدیک به 415000 حدیث از 278 جلد کتاب حدیثی شیعه، در آن ارائه شده است. جستجو در احادیث، امکان مشاهده روایات مشابه، امکان مقایسه روایات با یکدیگر، امکان دسته‌بندی روایات و امکان ایجاد پروژه‌های پژوهشی شخصی، از مهم‌ترین ویژگی‌های این پایگاه است. این نوشتار، ویژگی‌های برجسته پژوهشی این پایگاه را مشخص می‌کند.

با وقوع انقلاب اطلاعات، راه برای استفاده بهتر از مهم‌ترین منابع اطلاعات بشر به‌خوبی هموار شده است. این منابع، چیزی جز کتاب‌های کاغذی نیستند که انسان در این عصر با دستیابی به پدیده‌ها و ابزارهای جدید دیجیتالی در واقع به فنّاوری قدرتمندی برای رشد و ترقی دادن آنها رسیده است تا به کمک مجموعه ابزارها و فنّاوری‌های جدید، حجم انبوه کتاب‌های کاغذی را به بسته‌های کوچک الکترونیکی و کتابخانه‌های کاغذی را به کتابخانه‌های بدون در و دیوار و کتاب‌های بی‌کاغذ تبدیل کند. روش‌های جدید ذخیره، سازماندهی و دسترسی به اطلاعات، مسیر استفاده بیشتر و بهتر از کتاب‌ها را فراهم کرده است. اگر اطلاعات و مطالب کتاب‌ها را پول رایج دانش در نظر بگیریم، کتابخانه‌های دیجیتالی به عنوان بانک‌هایی برای سرمایه‌گذاری هستند که مسلماً سرمایه‌گذاری در این قبیل بانک‌ها، آثار مفید و سودآوری‌های خوبی را به دنبال خواهد داشت. در نتیجه این سرمایه‌گذاری است که علاوه بر صاحبان سرمایه، گروه دیگری از اعضای آن جامعه نیز از این بهره نصیب می‌برند و در نتیجه، رشد فرهنگی و افزایش دانش و علم برای مجموع آن جامعه به ارمغان می‌آید.

مقدمه

اينترنت بنا به ماهيت و ويژگي شبكه‌هاي به هم پيوسته و نفوذ آن در اغلب كشورها، تغييرات بنيادين در حيات بشري در همه ابعاد و عرصه‌ها از جمله عرصه‌هاي دينی و فرهنگي پديد آورده است. همه گروه‌ها و فرقه‌هاي مذهبي تلاش مي كنند تا از ابزاري كه فناوري عصر جديد در اختيار آن‌ها قرار داده است، براي رساندن صدايشان و اعلام حضور در اين عرصه جهاني  به بهترين شكل استفاده كنند. گسترش و ظهور روزافزون پایگاه‌هاي تبليغي، خود گواه آشكارِ استفاده از اين ابزار در خدمت دين و فرهنگ مي باشد. اينترنت، محملي مناسب براي ارائه منابع ديني، ارتباط با مخاطب و عرصه رقابت تبلیغی تنگاتنگ است.

اشاره

مدتی است که رهبر معظم انقلاب، بر ضرورت نوآوری به جهت «اجتناب‌ناپذیر بودن تحولات در جوامع بشری»(1) تأکید دارند. و در نتيجه، «مدیریت تحولات در کشور»(2) را یک بایسته دانسته. و فرمودند: «با توقف در گذشته و نفی نوآوری، نمی‌توان به جایی رسید... بنابراین، تنها راه صحیح، باز گذاشتن راه نوآوری، آزادفکری و آزاداندیشی و مدیریت این راه تحول‌آفرین است»(3) ایشان با نام‌گذاری امسال به سال نو آوری و شکوفايی، بر ضرورت این مسأله در این برهه از ایران معاصر صحه گذاشتند.

مسجد، به عنوان يكي از اساسي‌ترين اركان انقلاب خمینی کبیر (ره)، باید در دایره نوآوری، جایگاه خود را مشخص نمايد و از این قافله عقب نماند. به  فرموده رهبر فرزانه انقلاب (ره): «تحول راز ماندگاری و تعالی بشر است»(4). بنابراين مي‌توان اذعان داشت كه مساجد و امور مربوط به آن در صورت «کناره گیری از تحول موجب از بین رفتن و یا منزوی شدن خواهد شد.»(5)

مقدمه

امروزه هنوز استفاده صحیح و بهینه از فناوری اطلاعات و ابزارهای آن به‌خوبی جایگاه خود را پیدا نکرده است و بسیاری از اقشار جامعه در استفاده مفید و کارآمد و مدیریت هدفمند آن، با مشکلات و موانعی مواجه‌اند.

در عصر الکترونیک و رایانه بیشتر اقشار مردم به شکل‌های مختلف با این فناوری ارتباط دارند. این فناوری جدید تمام دنیا را به هم متصل کرده و امکان نزدیک شدن انسان به اطلاعات روز جهانی را میسر ساخته و باعث تغییرات قابل توجهی در جهان شده است. این شبکۀ جهانی بستری است مناسب جهت ارائه اخبار، اطلاعات، نظرات و موارد بسیار متنوع برای همۀ اقشار.

امروزه اینترنت و رایانه معمولاً به نگاه تفریح و چت از طرف کاربران دیده می شود و استفاده از آن بیشتر در جهات مذکور است. کمتر کسی از اینترنت و فناوری اطلاعات برای کسب دانش و علوم مختلف ‌روز و همین‌طور انجام تحقیقات علمی استفاده می‌کند. و یا این که نمی‌دانند از اینترنت در راستای چه هدفی استفاده کنند.

اشاره

پایگاه اندیشوران وابسته به مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) یکی از پایگاه‌های اطلاع‌رسانی این مرکز است که در سال 1387 راه اندازی شده است.

هدف از راه‌اندازی این پایگاه ایجاد فضایی مناسب برای اطلاع‌رسانی هر چه بهتر در زمینه معرفی محققان حوزه است. اطلاعات ارائه شده در این پایگاه حاصل زحمات تعدادی از محققان و فضلای حوزه است که در طول پنج سال گذشته جمع­ آوری  شده است.

این پایگاه در صدد است که همه محققان حوزوی را شناسایی و معرفی نماید و البته به دلیل عدم همکاری برخی محققان و یا عدم دست­یابی به بعضی از آنان، تعداد قابل توجهی از این عزیزان معرفی نشده­اند که امیدواریم ایشان نیز با مراجعه به پایگاه، نسبت به معرفی خود اقدام نمایند.

فصلنامه ره­آورد نور با توجه به رسالت اطلاع ­رسانی خود، مصاحبه­ای را با مدیر محترم این پایگاه، جناب آقای ملکی ترتیب داده است که در ذیل مشروح آن، از نظر خوانندگان عزیز می­گذرد.

اشاره

پايگاه اينترنتي حوزه ­نت، در جهت اطلاع­ رساني به پژوهشگران و علاقه­مندان مباحث مربوط به انقلاب و نيز تقويت هرچه بهتر دانشنامه انقلاب اسلامي، اقدام به عرضه دانشنامه دفاع مقدس نموده است. به منظور آشنايي بهتر با اين دانشنامه اينترنتي، به حضور مدیر محترم پایگاه حوزه جناب حجه الاسلام والمسلمین دکتر ترخان رسيديم و در گفتگويي صميمي اهداف، ساختار و بخش­هاي مهم اين دانشنامه را جويا شديم. آنچه پيش­روي شما است، حاصل اين مصاحبه است كه اميد می رود مورد استفاده خوانندگان عزيز قرار گيرد.

 مقدمه

پيشرفت‌هاي فناوري در عصر جديد سبب ظهور شيوه‌هاي جديد گردش اطلاعات و كاهش اساسي در هزينه‌های فنّاوري و ارسال اطلاعات گرديده است و نتيجه اين امر، انفجار اطلاعات است.

امروزه رسانه‌ها توانسته‌اند به همه زواياي زندگي بشر وارد شوند و بر نوع فكر و نگرش آن‌ها تأثير بگذارند.

رسانه‌ها به گونه‌اي درهم آميخته‌اند كه توان انديشيدن را از انسان‌ها سلب می‌کنند؛ به طوري كه موجبات انقياد آدمي نسبت به آنچه را كه اين رسانه‌ها می‌گويند، فراهم آورده اند. در واقع، انسان به تعبير مك لوهان در عصر «برون راهبر» يا «دگر راهبر» مي‌باشد؛ چرا كه در عصر ارتباطات جمعي و نفوذ اين گونه رسانه‌ها به حريم خانه‌هاي شخصي، هر كس از اين وسايل ارتباطی الگو مي‌گيرد؛ زيرا انسان اصولاً الگوپذير است و براي اعمال و رفتار خويش به دنبال الگوها مي‌گردد. از اين‌رو، به راهي مي‌رود كه از طريق اين وسايل تجويز شود. بنابراين، صاحبان و طرّاحان اين گونه وسايل، راهبران انديشه و عمل انسان‌ها به شمار مي‌آيند.(1)