ره آورد نور

از آنجا که این گزارش تحقیقی بسیار مفصل بود توسط دبیر محترم بخش وبلاگ های اسلامی آقای امیر حسین پیرمرادی با دقت و حوصله تلخیص و تنظیم شده است که از ایشان تشکر می گردد

بر اساس این تحقیق، از مجموع وبلاگ های بررسی شده، تنها 29 درصد حاضر شده اند با نام واقعی خود، به نگارش وبلاگ بپردازند که باید دید، چرا وبلاگ نویسان، به رغم نوشتن مطالب معمولی، حاضر به افشای نام واقعی خود نیستند.

1. بررسی وبلاگ ها بر مبنای نام نویسنده

نمودار وبلاگ ها بر مبنای نام نویسنده

نمودار شماره یک نشان می دهد که از مجموع 100 وبلاگ مورد بررسی، تنها 29 وبلاگ، معادل 29 درصد، ترجیح داده اند، با نام اصلی خود وبلاگ بنویسند. این مسئله نشان دهنده ترس و نگرانی وبلاگ نویسان، از افشای نامشان، برای جلوگیری از هر گونه عواقب احتمالی است. یا شاید لذت هویت مجازی برای آنان خوشایندتر است. از این میان 35 درصد هم، حتی حاضر نشده اند، یک نام مستعار برای خود انتخاب کنند. در عوض 26 درصد آنها با انتخاب یک نام مستعار، سعی کرده اند خلاء نبود نام نویسنده وبلاگ را تا اندازه ای جبران کنند و در عین حال، از عواقب پیگردهای قانونی فرار کنند.

بر اساس تحقیق مشابه، در بهار سال 84 تنها 24 درصد وبلاگ نویسان، با نام اصلی خود مطلب نوشته اند. این آمار در مقایسه با دوره های تابستان و پاییز همین سال نشانه تغییر بسیار اندک در این زمینه است.

این تحقیق، همچنین به این نتیجه رسیده است که رغبت وبلاگ نویسان به نوشتن مطالب سیاسی کاهش یافته است که شاید دلیل آن، از غیر سیاسی شدن فضای وبلاگ ها در اینترنت باشد. از سوی دیگر، این گزارش نشان می دهد که فقط 2 درصد از وبلاگ نویسان توانسته اند، در فاصله زمانی مورد نظر (تابستان و پاییز 84) ،بیش از 21 پیام در ماه منتشر کنند که نشان کم کاری نسبی وبلاگ نویسان در دوره مورد بررسی است.

2. بررسی وبلاگ ها بر مبنای تعداد پست در ماه

نمودار وبلاگ ها بر مبنای تعداد پست در ماه

نمودار شماره 2 نشان می دهد که از مجموع 100 وبلاگ مورد بررسی، 55 درصد، تنها یک تا ده پیام در هر ماه منتشر کرده اند و رتبه بعدی در این زمینه، به وبلاگهایی با محدوده انتشار 11 تا 20 پیام اختصاص یافته که رقم 43 درصد را به خود اختصاص داده اند.

این جدول نشان می دهد که فقط 2 درصد وبلاگ نویسان توانسته اند، در فاصله زمانی مورد نظر (تابستان و پاییز 84) بیش از 21 پیام در هر ماه منتشر کنند؛ به عبارت دیگر، این موضوع نشان دهنده کم کاری نسبی وبلاگ نویسان در دوره مورد بررسی است.

این تحقیق، همچنین تلاش می کند که وبلاگ ها را از دیدگاه های سیاسی، غیر سیاسی و خنثی بررسی کند. بر اساس یکی از ارزیابی ها، از مجموع 100 وبلاگ مورد بررسی، تنها 6 وبلاگ در زمینه سیاسی مطلب نوشته اند و 64 درصد آنان، مطالب خود را فقط در زمینه اجتماعی به رشته تحریر درآورده اند. در این میان، 28 وبلاگ هم در زمینه سیاسی و هم در زمینه اجتماعی مطلب نوشته اند. این مطلب نشان می دهد که در مقایسه با بهار، رغبت وبلاگ نویسان برای نوشتن در زمینه سیاسی کاهش یافته و وبلاگ نویسان بیشتر به مسائل اجتماعی روی آورده اند.

3. بررسی وبلاگ ها بر مبنای زمینه نگارش

نمودار وبلاگ ها بر مبنای زمینه نگارش

نمودار شماره 3 نشان می دهد که از مجموع 100 وبلاگ مورد بررسی، تنها 6 وبلاگ، فقط در زمینه مسائل سیاسی مطلب نوشته اند و 64 درصد آنان نیز مطالب خود را فقط به مسائل اجتماعی اختصاص داده اند.

در این میان 28 وبلاگ، هم در زمینه سیاسی و هم اجتماعی مطلب نوشته اند. این مسئله نشان می دهد که در مقایسه با بهار، رغبت وبلاگ نویسان برای نوشتن در زمینه سیاسی کاهش یافته و بیشتر به سمت مسائل اجتماعی سوق پیدا کرده است.

نگاهی به تحقیق مشابه در دوره بهار 84 نشان می دهد که زمینه نگارش بیشتر وبلاگ های مورد بررسی در آن دوره، سیاسی بوده است. این امر با توجه به اینکه وبلاگ های این دوره، بر روی مسئله انتخابات ریاست جمهوری، به عنوان مهم ترین رخداد سیاسی کشور، متمرکز شده بودند، چندان هم عجیب نبود. در واقع می توان گفت که وبلاگ های فارسی و فضای غالب بر آنها، در دوره انتخابات، به شدت سیاسی شده بودند؛ اما پس از انتخابات، این گرایش به شدت فروکش کرده است.

این گزارش همچنین نشان می دهد که از مجموع 100 وبلاگ مورد بررسی، 56 وبلاگ دارای موضع گیری بی طرفانه نسبت به نظام بوده اند؛ 34 وبلاگ نیز موضع حمایت از نظام و 10 وبلاگ هم موضع ضد نظام را در پیش گرفته اند. البته این تحقیق خاطرنشان می کند که آن دسته از وبلاگ نویسانی که علیه یکی از جناح ها یا به نفع یکی از جناح های درون نظام، موضع انتقادی یا حمایتی داشته اند، در زمره وبلاگ های حامی نظام دسته بندی کرده است.

4. بررسی وبلاگ ها بر مبنای گرایش

نمودار وبلاگ ها بر مبنای گرایش

نمودار شماره 4 نشان می دهد که از مجموع 100 وبلاگ مورد بررسی، 56 وبلاگ نسبت به نظام موضع گیری بی طرفانه داشته، 34 وبلاگ در موضع حمایت و 10 وبلاگ در موضع منتقد قرار داشته اند.

گفتنی است، آن دسته از وبلاگ نویسانی که علیه یکی از جناح ها یا به نفع یکی از جناح های درون نظام موضع گیری انتقادی یا حمایتی داشته اند، در زمره وبلاگ های حامی نظام، دسته بندی شده اند.

همچنین این گزارش نشان می دهد که از مجموع 100 وبلاگ مورد بررسی 52 وبلاگ با مخاطبان خود، تعامل سطح متوسط، 38 وبلاگ سطح زیاد و 10 وبلاگ هم با مخاطبان خود تعامل سطح کم داشته اند.

5. بررسی وبلاگ ها بر مبنای کامنت

نمودار وبلاگ ها بر مبنای کامنت

نمودار شماره 5 نشان می دهد که از مجموع 100 وبلاگ مورد بررسی 52 وبلاگ دارای تعامل در سطح متوسط با مخاطبان خود بوده اند و تعداد پیام های 38 وبلاگ در سطح زیاد بوده است؛ تنها 10 درصد وبلاگ ها دارای تعامل کم با مخاطبان خود بوده اند.

از دیگر نتایج این گزارش، گرایش کم وبلاگ نویسان، به وبلاگ نویسی طی دوره بررسی بوده است. بر این اساس، تنها 55 درصد وبلاگ های مورد بررسی، فقط یک تا ده پیام در هر ماه منتشر کرده اند و رتبه وبلاگ ها با محدوده انتشار 11 تا 20 پیام 43درصد است. این نتیجه نشان می دهد که فقط دو درصد وبلاگ نویسان توانسته اند، در فاصله زمانی مورد نظر (تابستان و پاییز 84) بیشتر از 21 پیام در هر ماه منتشر کنند. در واقع این مسئله نشان دهنده کم کاری نسبی وبلاگ نویسان در دوره مورد بررسی است.

6. بررسی وبلاگ های طرفدار نظام بر مبنای نام نویسنده

نمودار وبلاگ های طرفدار نظام بر مبنای نام نویسنده

نمودار شماره 6 نشان می دهد که از مجموع 34 وبلاگ طرفدار نظام، تنها 32 درصد حاضر شده اند که با نام اصلی خود مطلب بنویسند؛ این در حالی است که 68 درصد وبلاگ های طرفدار نظام ترجیح داده اند که بی نام یا با نام مستعار مطلب بنویسند. احتمالاً انگیزه ها و دلایلی موجب شده که حتی وبلاگ نویسان حامی نظام هم، حاضر نشده اند که نام واقعی خود را افشا کنند.

بدیهی است ننوشتن نام در وبلاگ، از اعتبار مطالبی که در حمایت از نظام نوشته می شود کم می کند؛ در هر صورت آسیب شناسی این موضوع، می تواند عنوان یک گزارش تحقیقی مستقل قرار گیرد.

از سوی دیگر، این تحقیق نشان می دهد که از مجموع ده وبلاگ ضد نظام که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند، 100 درصد آنان، بی ذکر نام یا صرفاً با نام مستعار مطلب نوشته اند که این موضوع طبیعی به نظر می رسد. در عین حال، این موضوع می تواند، پیامد دیگری هم به دنبال داشته باشد؛ به این معنا که مخفی ماندن نام وبلاگ نویس، می تواند موجب تندتر شدن گرایش آنها شده، مرز بین واقعیت، کذب و شایعه را مخدوش کند.

7. بررسی وبلاگ های منتقد بر مبنای نام نویسنده

نمودار وبلاگ های منتقد بر مبنای نام نویسنده

نمودار شماره 7 نشان می دهد که از مجموع 10 وبلاگ منتقد که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند، 100 درصد آنان بی ذکر نام یا صرفاً با نام مستعار مطلب نوشته اند که این موضوع با توجه به ترس آنان از عواقب قانونی، طبیعی به نظر می رسد. در عین حال این موضوع، می تواند پیامد دیگری هم در پی داشته باشد؛ به این معنا که ذکر نکردن نام وبلاگ نویس می تواند، موجب تندتر شدن گرایش آنها شده، مرز بین واقعیت، کذب و شایعه را مخدوش سازد. دستگیری و پیگرد قانونی برخی وبلاگ نویسان در سال های اخیر موجب شده که وبلاگ نویسان منتقد، بیشتر بی ذکر نام مطلب بنویسند.

البته این تحقیق یادآور می شود که از مجموع 56 وبلاگ بی طرف که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند، نیز 70درصد بی ذکر نام یا با نام مستعار مطالب خود را نوشته اند و تنها 30درصد آنها نام اصلی خود را در وبلاگ منتشر کرده اند.

در واقع وبلاگ هایی که موضع له یا علیه نظام نداشته اند و بیشتر آنها در موضوعاتِ غیر مرتبط با کلیت نظام مطلب نوشته اند، ترجیح داده اند که نام اصلی خود را افشا نکنند. ننوشتن نام در وبلاگ، علاوه بر آنکه از اعتبار و حرفه ای بودن آن می کاهد، موجب می شود که نویسنده نتواند، در یک فضای گفتمانی شفاف، مباحث و دیدگاه های خود را ارائه دهد.

8. بررسی وبلاگ های بی طرف، بر مبنای نام نویسنده

نمودار وبلاگ های بی طرف، بر مبنای نام نویسنده

نمودار شماره 8 نشان می دهد که از مجموع 56 وبلاگ بی طرف که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند، 70 درصد بی ذکر نام یا با نام مستعار مطالب خود را نوشته اند و تنها 30 درصد نام اصلی خود را در وبلاگ منتشر کرده اند. این موضوع نشانِ محافظه کاری و احتیاط نویسندگان وبلاگ های بی طرف، به منظور جلوگیری از هر گونه خطرات احتمالی است. در واقع وبلاگ هایی که موضع  له یا علیه نظام نداشته و بیشتر آنها در موضوعات غیر مرتبط با کلیت نظام مطلب نوشته اند، ترجیح داده اند که نام اصلی خود را افشا نکنند. ننوشتن نام در وبلاگ، علاوه بر آنکه از اعتبار و حرفه ای بودن آن می کاهد، باعث می شود که نویسنده نتواند، در یک فضای گفتمانی شفاف، مباحث و دیدگاه های خود را ارایه دهد.

از این رو در بسیاری مواقع، امکان تغییر موضع گیری یا حتی راه اندازی یک وبلاگ، در جهت مخالف عقاید ابراز شده قبلی اش وجود دارد.

در پایان این گزارش نیز نمونه هایی از خطوط انتقادی ذکر شده که از این میان می توان به انتقاد از دست درازی به بیت المال و تبعیض های اجتماعی، آلودگی هوا، مسائل سیاسی روز، مقایسه میان ریاست جمهوری فعلی و قبلی، پخش تبلیغات از تلویزیون، تأثیر سریال شب های برره در محتوای وبلاگ ها و... اشاره کرد.