واژگان کلیدی: پرسمان 2، پرسش و پاسخ، قابلیت‌ها، بایسته‌ها
محتوای پرسمان 2
به طور کلی، این برنامه شامل بیش از 14000 پرسش و پاسخ در 10 گروه علمی است که عبارت‌اند از: علوم قرآن و حدیث‌شناسی، تربیتی و روان‌شناسی، فلسفه، کلام و دین‌پژوهی، فلسفه احکام، اخلاق و عرفان، اندیشه سیاسی، فرهنگی – اجتماعی، تاریخ و سیره، احکام و مسائل شرعی (مطابق با نظر ده تن از مراجع معظم تقلید). در این برنامه همچنین می‌توان از طریق فهرست الفبایی، کلیدواژه، مترادفات و مرتبطات به جستجوی موضوعی در محتوای برنامه پرداخت. ضمن این‌که به کمک امکان «دامنه» می‌توان دایره جستجو را محدود به موضوعات دلخواه نمود و آن‌گاه به تحقیق در پرسش‌ها و پاسخ‌های ارائه‌شده مبادرت ورزید. جستجوی لفظی به منظور دستیابی به الفاظ و عبارات موجود در پرسش‌ها و پاسخ‌ها به همراه امکانات متنوع، از دیگر قابلیت‌های این نرم‌افزار به شمار می‌رود. در بخش «نگارخانه» نیز مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها و جلسات پرسش و پاسخ جوانان با اساتید حوزه و دانشگاه عرضه شده و در نتیجه، بیش از 100 قطعه صوت و نیز 6 قطعه فیلم در موضوعات مختلف در این بخش قابل دستیابی است.
مقایسه تطبیقی پرسمان 1 و 2
بررسی تطبیقی این دو برنامه را از دو منظر «ساختار» و «محتوا» می‌توان مورد توجه نظر قرار داد:
الف – از نظر ساختار
این برنامه، نسبت به نسخه پیشین از نظر ساختار تغییری نکرده است و همان قالب و ساختار با تفاوت‌هایی بسیار اندک به چشم می‌خورد. به طور کلی، ساختار ارائه شده برای پرسمان از وضعیت خوبی برخوردار است و قابلیت‌های موجود در برنامه، راه دستیابی به پرسش و یا پاسخ مورد نظر جوانان و محققان گرامی را هموار نموده و از نظر گرافیکی و تنظیم بخش‌های مختلف، از کیفیت قابل قبولی برخوردار است. قابل توجه این‌که صفحه نخست برنامه تغییر محسوسی پیدا نموده، هر چند عناوین کلی این صفحه تغییر چندانی نکرده است.
ب – از نظر محتوا
پرسمان 2 در مقایسه با نسخه پیشین خود، افزایش قابل توجهی از نظر محتوای علمی پیدا نموده است. در نسخه اوّل این برنامه، حدود 8800 سؤال و جواب رائه شده بود؛ در حالی که در نسخه دوم، بیش از 14000 مورد پرسش و پاسخ قابل دستیابی است؛ یعنی شمار سؤال‌ها و جواب‌های موجود در برنامه از نظر کمی به شکل چشمگیری افزایش یافته است.
از این رو، در موضوع احکام 1580 پرسش و پاسخ؛ اخلاق و عرفان 2206 سؤال و جواب؛ فرهنگی و اجتماعی 633 پرسش و پاسخ؛ در موضوع شخصیت‌ها نام 242 نفر از پیامبران، ائمه، بزرگان دین، شخصیت‌های تاریخی و علمای اسلامی که در متن سؤال‌ها و جواب‌ها آمده؛ در موضوع اطلاعات عمومی 428 مورد؛ تاریخ و سیره 766 پرسش و پاسخ؛ اقتصادی 3 مورد؛ تربیتی و مشاوره 1422 مورد؛ در موضوع کلام و دین‌پژوهی 3753 سؤال و جواب؛ حقوقی 92 پرسش و پاسخ؛ سیاسی 1127 مورد؛ فلسفه احکام 603 سؤال و جواب؛ قرآن و حدیث 1425 مورد و در موضوع پزشکی 2 پرسش و پاسخ ارائه شده است که جمعاً این برنامه مشتمل بر 14282 سؤالِ پاسخ داده شده می‌باشد.
به طور کلی، با بررسی به عمل آمده از برنامه می‌توان گفت که در نسخه حاضر نسبت به پرسمان 1، برخی سؤال‌ها تغییر کرده و یا پرسش‌ها جدیدی به برنامه افزوده شده است و پاسخ اجمالی برخی از سؤال‌ها صورت تفصیلی به خود گرفته و پرسش‌های تکراری حذف شده است.
در بخش نگارخانه نیز شاهد رشد 15 درصدی در خصوص صوت برنامه هستیم. اگر چه قسمت «فیلم» در پرسمان 2 تغییر نکرده و همان 6 قطعه پیشین ارائه شده، اما شمار 87 مورد صوت برنامه به 103 مورد افزایش یافته است.
با توجه به نمودار بررسی وضعیت پرسمان2 و مقایسه آن با پرسمان1، می‌توان گفت گه این برنامه رشد خوبی یافته و سامان‌دهی مطلوب‌تری از نظر پرسش‌ها و پاسخ‌های ارائه‌شده پیدا نموده است.
نمودار وضعیت محتوایی پرسمان2 نسبت به نسخه پیشین
قابلیت‌ها و ویژگی‌ها
دسترسی به 17953 کلیدواژه جهت یافتن سؤال‌های مورد نظر در برنامه و دسترسی به پرسش و جواب دلخواه، از قابلیت‌های مفید این برنامه است. ضمن این‌که شما می‌توانید از طریق فعال کردن گزینه «مرتبطات»، به فهرست واژه‌های مرتبط با کلیدواژه جاری دست یابید و یا در پنجره «مترادفات» به کلمات مترادف با کلیدواژه فعال دسترسی داشته باشید.
از دیگر امکانات مفید این برنامه، قابلیت «ترکیب» است که به دو نوع عطفی (و) و فصلی (یا) عرضه شده است؛ به عنوان مثال، وقتی در فهرست کلیدواژه‌های سؤال‌ها کلمه «آثار ازدواج» را انتخاب کنید، فهرستی از واژه‌های مرتبط با آن همچون «اهمیت ازدواج» نیز در ذیل فهرست مزبور، نمایش داده می‌شود. حال چنانچه با ترکیب عطفی «آثار ازدواج» و «اهمیت ازدواج» اقدام به جستجو نمایید، پرسشی ارائه می‌شود که هر دو کلیدواژه مورد نظر، در آن وجود دارد. از این رو، یک پرسش در پنجره نمایش فهرست سؤال‌ها تحت این عنوان عرضه می‌گردد که: «در باره اهمیت ازدواج و فواید آن توضیح دهید». بنابراین، شما می‌توانید به وسیله قابلیت «ترکیب» از نوع عطفی یا فصلی آن، به محدود کردن دایره سؤال‌ها و جواب‌های مورد نظر خویش اقدام نمایید.
گزینه «دامنه» در پرسمان 1 مشتمل بر عناوین موضوعات یادشده و نام مراجع عظام تقلید بوده است که در پرسمان 2 پنجره دامنه به معرفی موضوعات ده‌گانه مذکور محدود شده است و در متن پاسخ‌های مربوط به احکام، فتوای هر یک از مراجع معظم تقلید در سطری مستقل ارائه گردیده است که اقدامی شایسته به نظر می‌رسد. ضمن این‌که این کار موجب شده تا کاربران و محققان عزیز با سرعت و سهولت بیشتری به فتوای مراجع تقلید دسترسی داشته باشند.
بایسته‌های پرسمان 2
برای این‌که پرسمان 2 بهترین فضا را جهت استفاده هر چه مطلوب‌تر محققان و علاقه‌مندان فراهم سازد، لازم است که کاستی‌های خود را بشناسد و در مسیر رفع این نواقص، گام بردارد. از این رو، بایسته است که دست‌اندرکاران امر تهیه و تولید این مجمومه نفیس، به هنگام ارتقای نسخه‌های آتی این برنامه، به نکات پیشنهادی ذیل توجه نمایند. بدیهی است رفع این گونه نواقص بر میزان استقبال جوانان و محققان از برنامه می‌افزاید. اما مهم‌ترین بایسته‌های پرسمان2 را می‌توان در موارد ذیل خلاصه نمود:
1. در خصوص موضوعات ارائه‌شده در بخش دامنه باید گفت که 15 موضوع در این بخش وجود دارد که محقق می‌تواند فهرست پرسش‌ها و پاسخ‌ها را به موضوع یا موضوعات دلخواه خویش محدود نماید. کاستی این بخش آن است که اوّلاً: موضوع «انتقادات و پیشنهادات» خالی از هر گونه سؤالی است و درج آن در بخش دامنه فایده‌ای ندارد.
2. افزون بر این، موضوعاتی چون «اقتصادی» و «پزشکی» از شمار پرسش‌ها و پاسخ‌های بسیار کمی برخوردارند؛ یعنی «اقتصادی» شامل 3 سؤال و «پزشکی» دربردارنده 2 پرسش می‌باشد. این در حالی است که انتظار می‌رفت در نسخه جدید پرسمان سؤال‌های رایج‌تر و بیشتری در این خصوص پاسخ داده می‌شد. بدیهی است که مسائل اقتصادی و پزشکی مربوط به جوانان، به‌ویژه دانشجویان، بیش از مواردی است که در برنامه ذکر شده است.
3. اگر چه در برنامه قابلیت پژوهشی علامت‌گذاری در متن تعبیه گردیده است، اما بجا بود که سایر امکانات پژوهشی همچون: رنگی کردن، نمایه‌زنی و حاشیه‌نویسی نیز در برنامه ارائه می‌گشت تا استفاده مطلوب‌تری از پرسش‌ها و پاسخ‌های موجود برده می‌شد.
4. گنجاندن بخشی به نام «منبع‌شناسی» به منظور آشنایی بهتر و مستقیم محققان و جوانان عزیز با منابع مورد استفاده در پرسمان2 و یا مآخذ موجود در متن پاسخ‌های برنامه، خالی از لطف نیست.
5. در گزارش خبری پرسمان 2 که در پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی آمده است، ذکر شده که متن کامل کتاب‌های پرسش و پاسخ که بیش از 20 جلد است، در نسخه جدید آورده شده است. بسیار بجا بود که کارتابلی همه تحت عنوان «نمایش» در برنامه در نظر گرفته می‌شد و فهرست درختی و گزینشی این آثار به همراه نمایش متن کامل آن‌ها در دسترس جوانان قرار می‌گرفت.
6. افزون بر این، برای غنی‌سازی هر چه بیشتر منابع برنامه، می‌توان از آثار دیگری نیز که از سوی نویسندگان توانمند و مؤسسات فرهنگی در این حوزه به نگارش درآمده و از اتقان علمی و روزآمدی خوبی هم برخوردارند، استفاده کرد و این‌گونه، بر محتوای علمی پرسمان2 افزود و میزان بهره‌مندی محققان و علاقه‌مندان را بالا برد و دغدغه‌های فکری و پرسش‌های بیشتری از قشر جوان را پاسخ گفت. بدیهی است که در این صورت، افزودن سایر قابلیت‌های پژوهشی نظیر «دامنه کتابی» یا «دامنه جلدی»، مفید خواهد بود.
7. در بخش «نگارخانه» شمار بسیاری سخنرانی و جلسات پرسش و پاسخ از اساتید حوزه و دانشگاه عرضه شده است. با توجه به این‌که در نسخه حاضر به تعداد صوت‌های نگارخانه افزوده شده، بایسته است که در این بخش، قابلیت جستجو در فهرست و محتوای مطالب این سخنرانی‌ها و جلسات سؤال و جواب نیز در نظر گرفته می‌شد تا کاربران برنامه راحت‌تر بتوانند به موضوعات عدیده‌ای که در این سخنرانی‌ها مطرح شده، دسترسی داشته باشند و از بحث‌های گوناگونی که ذیل هر سخنرانی مطرح گردیده، استفاده بهتری ببرند.
پی‌نوشت‌ها: