با كمي تفاوت می توان مشخصههاي مشابهي را نيز براي نشاني مجازي تعريف نمود. هر پايگاه مي تواند از طريق تعداد نامحدودي نشاني ثبتشده قابل دسترسي باشد. به همين دليل، در این نوشتار به اجزا و ويژگيهاي نشاني يك پايگاه اينترنتي اشاره مينماييم.
پسوند (Extension)
1. پسوندهاي عمومي: اين پسوندها كه عبارتاند از: .net، Com. و org. براي ثبت و استفاده عموم و هر نوع كاربري مجاز (قانوني) قابل استفاده مي باشند. ثبت اين دامنهها از طريق شركتهايي با عنوان «Registrar» كه توسط ICANN معتبر اعلام شدهاند يا نمايندگيهاي مجاز آنها امكانپذيرند. در اين ميان، پسوند com. بيشترين متقاضي را داشته و در حال حاضر، بيش از چهل ميليون دامنه بر روي اين سه پسوند ثبت شده و حدود 90 درصد، از پسوند com. استفاده گرديده است.
2. پسوندهاي اختصاصي: پسوندهايي هستند كه افراد و سازمانهايي با مشخصات و فعاليتهاي خاص بر روي آنها ميتوانند اقدام به ثبت دامنه كنند، مانند: .info، .edu، .biz، .gov، museum.، coop.، arpa.، ero.، pro. و int. فعاليت بر روي اين پسوندها بايد از قوانين خاصي تبعيت نمايد. هنگام ثبت يا در مدت استفاده از پايگاه، ارائه مدارك و رعايت قوانيني خاص اجباري خواهد بود.
3. پسوندهاي ملي يا كشوري: علاوه بر پسوندها عمومي و خاص، كشورهاي مختلف نيز مي توانند اقدام به درخواست پسوند با كد اختصاري كشور خود (دو حرفي) نمايند. اداره اين پسوندها، قوانين و چگونگي تخصيص آنها در اختيار دولتها يا مراكز معرفي شده توسط مراجع رسمي هر كشور خواهد بود. كشورهاي گوناگون ميتوانند ثبت اين دامنهها را براي ساير مليتها آزاد يا محدود نموده و يا بهطور كلي، هر گونه رويه خاصي را در اين خصوص اتخاذ كنند. پسوندهاي دو حرفي بعضي از مليتها با بعضي از كلمات اختصاري تشابه داشته كه اين كشورها از اين فرصت استفاده نموده و به فروش عمومي پسوندهاي خود اقدام مي نمايند. پسوندهايي نظير: fm.، cc.، tv.، ws.، it.و mw. يا از اين قبيل مي باشند.
بسياري از كشورها پسوند خود را به سطوح ديگري نيز تقسيم مي نمايند؛ مثلاً ir. كه پسوند كشور ايران است، به org.، edu.، id.، co. و net. تقسيم گرديده كه بعضي از اين پسوندها براي فعاليتهاي خاص در نظر گرفته شدهاند.
برخی از این قوانین عبارتاند از:
co.ir.: اين دامنه مخصوص شرکتهای تجاری ثبت شده بوده و ارائه کپی مجوز رسمی شرکت جهت ثبت الزامی می باشد.
net.ir.: اين دامنه مخصوص شرکتهای ارائه دهنده خدمات شبکه و ISPها بوده و ارائه کپی مجوز ISP جهت ثبت الزامی است.
org.ir.: اين دامنه به شرکتهای غير انتفاعی، انجمنهای علمی يا مؤسسات بين المللی ثبت شده اختصاص دارد و ارائه کپی مجوز رسمی مؤسسه جهت ثبت الزامی میباشد.
ac.ir.: اين دامنه مخصوص مؤسسات آموزش عالی دارای مجوز وزارت علوم، وزارت بهداشت، مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده و ارائه کپی مجوز مذکور جهت ثبت الزامی است.
sch.ir.: اين دامنه مخصوص مدارس، مؤسسات آموزشی دارای مجوز وزارت آموزش و پرورش بوده و ارائه کپی مجوز مذکور و درخواست کتبی در سربرگ مؤسسه جهت ثبت الزامی است.
gov.ir.: اين دامنه به بخشهای اجرايي مؤسسات و وزارتخانههای جمهوری اسلامی اختصاص داشته و ارائه درخواست کتبی در سربرگ مؤسسه جهت ثبت الزامی است.
id.ir.: اين دامنه مخصوص اشخاص حقيقی تابع کشور ايران بوده و ارائه تصوير شناسنامه متقاضی جهت ثبت الزامی است.
نام دامنه (Domain Name)
پس از انتخاب پسوند، نام دامنه مهمترين قسمت تشكيل دهنده نشاني يك پايگاه اينترنتي است. اين نام از تركيب 3 تا 64 حرف، عدد يا خط تيره (بدون فاصله) تشكيل مي گردد. اگر در ثبت عبارت خاصي به عنوان نام دامنه خود اصرار داريد و اين عبارت قبلاً ثبت شده باشد، گريزي غير از تغيير پسوند مورد نظر خود نخواهيد داشت.
چنانچه نشاني پايگاه شما در بردارنده علامت تجاري شما باشد، مي توانيد جهت اطمينان از دسترسي آسانتر و حفاظت از نام تجاري خود، همه مشتقات و تركيبهاي آنرا بر روي پسوندهاي مختلف ثبت نماييد.
توجه به نکات زير به هنگام ثبت دامنه لازم است:
- عبارت انتخابي تشابه با نام تجاري معروف و معتبر نداشته باشد.
- كوتاه و متشكل از حداقل تعداد حروف باشد.
- از اعداد و خط تيره استفاده نشود يا حداقل استفاده صورت گيرد.
- تلفظ و بهخاطر سپردن آن آسان باشد.
- حتي المقدور با نوع فعاليت پايگاه ارتباط داشته باشد.
- مشابه نام پايگاه ديگري كه موجب سردرگمي بازديد كنندگان شود، نباشد.
- هرگز از نشاني مجهول يا غير واقعي در مشخصات دامنه استفاده نشود.
- ثبت نام دامنههای مربوط به اشخاص مشهور در زمینههای: هنر، ادبیات، علوم، سیاست، مذهب و سایر فعالیتهای عمومی مستلزم اجازهنامه کتبی خود شخص مورد نظر است و برای شخصیتهایی که در قید حیات نیستند و همچنين برای وقایع مهم تاریخی، مجوز کتبی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قابل قبول خواهد بود.
- در صورت تمايل به ثبت نام دامنهها با مفهوم مذهبی خاص مجوز کتبی وزارت ارشاد مورد نياز است.
- ثبت دامنههايي که تداعی کننده فعاليتهای غير قانونی و اعمال مغاير با قوانين است، به کلی ممنوع می باشد.
- ثبت دامنه با نامهای ايران، اسامی استانها، شهرستانها و شهرها و کد آنها ممنوع میباشد. برخی از این نامها عبارتاند از:
- ثبت دامنه با اسامی ملی مانند نام اماکن عمومی و عوارض طبیعی کشور از قبيل: دریاچهها و اقیانوسها، کوهستانها و قلهها، رودخانهها و جزایر يا وقایع ملی، فقط با مجوز وزارت ارشاد مجاز می باشد. برخی از این نامها عبارتاند از:
- ثبت دامنه با نام پسوندهای عمومی و نامهای مرتبط با اینترنت ممنوع ميباشد. برخی از این نامها عبارتاند از:
- براي اطمينان از مالكيت دامنه هنگام ثبت آن، بهتر است از قرار گرفتن نشاني پست الكترونيكي خود در قسمت ((Admin Contact مشخصات دامنه مطمئن شويد.
- حتي المقدور از طريق مراكزي براي ثبت دامنه خود اقدام نماييد كه كلمه عبور و مجوز جابهجايي و تغييرات را در اختيار شما قرار مي دهند.
- حتماً شرايط و تعهدات ثبت كننده دامنه و نمايندگيها و همچنين شرايط اختصاصي پسوند مورد تقاضا را مطالعه كنيد و از تبعات حقوقي اقدامات خود آگاه شويد.
- قبل از انتخاب دامنه مطمئن شويد كه علامت تجاري يا هر گونه علامت ثبتشده ديگر كه متعلق به غير بوده و شما قانوناً مجوز رسمي جهت استفاده از آن را نداريد، در نشاني شما بهكار نرفته باشد.
- درصورتي كه نام مورد نظر شما قبلاً ثبت شده و تاريخ انقضاي آن نزديك است، ميتوانيد از خدمات دهنده خود تقاضاي خدمات پيشسفارش (Back Order) دامنه را بنماييد.
- هرگز از DNS شركتها و خدمات دهندههايي كه مجاز به استفاده از آن نميباشيد، در دامنه خود استفاده نكنيد و اين مشخصات را بدون مشورت با شخص فني تغيير ندهيد؛ زيرا هر تغييري در اين مشخصات مي تواند منجر به غير فعال شدن پايگاه شما گردد.
- اعتبار دامنه خود را حتي المقدور تا يك ماه قبل از سر رسيد انقضا تمديد نماييد.
- جهت انتقال دامنهها از يك ثبت كننده به ثبت كننده ديگر، يك ماه زودتر از تاريخ انقضا اقدام كنيد.
- در خصوص استفاده از دامنه قوانين بين المللي و قوانين محلي را همزمان در نظر داشته باشيد.
- با مخفي نمودن مشخصات خويش، از مزاحمتهاي تبليغاتي و سرقت دامنه خود جلوگيري نماييد.
- ارائه نشاني دقيق پستی و کد پستی 10 رقمی جهت ثبت دامنه الزامی است.
زير دامنه يا پيشوند (SubDomain)
انتخاب پيشوند كاملاً اختياري است؛ اما بعضي پيشوندها بهطور پيشفرض براي دسترسي به قسمتها و خدمات خاصي از پايگاه شما اختصاص داده ميشوند؛ مثلاً www براي دسترسي به صفحات پايگاه، ftp براي دريافت و ارسال فايل، و mail براي دريافت و ارسال نامههاي الكترونيكي. البته دارنده يك دامنه بر روي يك پسوند، مجاز به تعريف زيردامنهها به تعداد نامحدود است و براي اين منظور، بايد با سرويس دهنده پايگاه خود مشورت كند.■
پی نوشت: