ره آورد نور

اشاره

بارها شنیده ایم که افراد، دوستان یا آشنایان خود را که سال ها از آنها دور افتاده بوده اند، از طریق شبکه های اجتماعی پیدا نموده و با آنان ارتباط برقرار نموده اند. شبکه های اجتماعی این امکان را فراهم می کنند که افراد به آسانی بتوانند دیگران را بیابند و با آنها ارتباطِ برخط داشته باشند و اطلاعات خود را با آنان به اشتراک بگذارند. سؤال اینجاست که به غیر از دوستان و آشنایان، چه کسان دیگری به دنبال این اطلاعات هستند و چگونه می خواهند از این اطلاعات استفاده کنند؟ آیا در این حریم، حقوق کاربران و مالکیت اطلاعات به اشتراک گذاری شده رعایت می گردد؟ الزامات اخلاقی کاربران و مدیران شبکه های اجتماعی در این شبکه ها چیست؟

چکیده

در این مقاله قصد داریم به بررسی «تحلیلگر صرفی نور» که برنامه هوشمند پردازش صرفی زبان عربی است، بپردازیم. این سامانه، کلمات عربی را حتی الامکان با استفاده از قواعد معتبر زبان عربی تجزیه و تحلیل می کند و در صورت نیاز با حداقل استفاده از بانک های اطلاعاتی تعبیه شده در داخل سامانه، نتایج حاصل را به عنوان حالات معتبر مختلف صرفی برای هر کلمه ارائه می نماید.

ورودی این برنامه، یک فایل متنی زبان عربی و خروجی آن نیز یک فایل از نوع ایکس. ام. ال می باشد. از جمله قابلیت های مهم این سامانه، توانایی تحلیل متون، اعم از با اِعراب یا بدون اعراب است. قابلیت مهم دیگر، تحلیل و تجزیه یک کلمه به حالات مختلف پیشوندی، میانوندی و پسوندی معتبر است که هر کدام از این حالت ها، شامل مقادیر ممکن به ازای فیلدهای صرفی مختلف مثل: وزن، ریشه و سرواژه می باشد. به دلیل مبتنی بودن بر قواعد صرفی، برنامه می تواند انواع مختلف متون عربی با موضوعات گوناگون قرآنی، فقهی، سیاسی یا اجتماعی را با دقت بالایی تحلیل کند. به طور دقیق تر، این سامانه زیربنای پردازش های مورد نیاز، اعم از: تحلیل نحوی، معنایی، خلاصه سازی و ترجمه ماشینی روی متون عربی را فراهم می نماید.

اشاره

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی پیوسته می کوشد تا مسیر دستیابی به علوم و معارف اسلامی را برای کاربران و پژوهشگران هموار سازد. در همین راستا، «نسخه تحت شبکه مجموعه نرم افزارهای نور» را تولید و عرضه کرده و استفاده هم زمان از محصولات نرم افزاری خود را برای محققان مؤسسات علمی و مراکز پژوهشی آسان نموده است.

به منظور آشنایی بیشتر با ویژگی ها و قابلیت های این برنامه کاربردی که در فاز نخست، ارائه دهنده هفتاد عنوان نرم افزار تولیدی نور می باشد، با آقای سید مهدی هاشمی، مسئول بخش تولید معاونت بازرگانی و خدمات فرهنگی نور به گفت وگو نشستیم تا امکانات فنی و شیوه بهره مندی از این دستاورد جدید، برای خوانندگان و علاقه مندان به روشنی ترسیم گردد.

اشاره

مهرماه سال 1393 در سالن اجتماعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، مراسم رونمایی به مناسبت تولید دو نرم افزار «قواعد ادبیات عرب» و «دروس حوزوی» برگزار شد. در این مراسم که شخصیت های دینی و علمی و نیز محققان علوم اسلامی حضور داشتند، دکتر حمید شهریاری، ریاست محترم این مرکز به تبیین جایگاه فناوری از منظر اسلام پرداخت و نکات ارزنده ای را در این باره مطرح نمود.

دکتر شهریاری در این مراسم، ضمن تعریف فناوری، به تحلیل و بررسی مسائل رایج امروزی، به خصوص شبکه های اجتماعی پرداخت و مطالبی را در حوزه فیلترینگ و مدیریت محتوای اینترنت مطرح نمود. آنچه در ذیل می خوانید، گزارشی است از سخنرانی ایشان در این مراسم.

معتقدم که بی بی سی بنگاه سخن‌پراکنی پیر استعمار همواره اخباری را بیان می‌کند تا ضربات از قبل طراحی شده و خودخواسته‌ای به جمهوری اسلامی ایران وارد کند که ربطی حقیقی به خبر ندارد بلکه در صدد القای مطالب منفی در ذهن مخاطبان ایرانی است. این امر ممکن است در یک خبر و دو خبر مورد توجه مخاطب قرار گیرد ولی وقتی اخبار مشابه مکرر و  متنوع می‌گردد مخاطب ناخواسته به اخبار پنهان و دروغینی که نوعاً در دل اخبار ظاهری بیان شده، نهفته است ایمان پیدا می‌‌کند و سپس ذهنش در اختیار این بنگاه قرار گرفته و به اخبار ظاهری نیز ایمان خواهد آورد. این مطلب را بیشتر برای دوستانی نوشته‌ام که به گوش کردن اخبار این بنگاه مقیدند.

در ذیل به تحلیل یکی از این اخبار می‌پردازم. اخبار بی بی سی به رنگ قهوه ای و نوشته‌های تحلیلی به رنگ مشکی آمده است.

چکیده

دست‌برد فکری، از معضلات عمده در مؤسسه‌های علمی و محیط‌های دانشگاهی به شمار می‌رود. دست‌برد فکری، شکل‌های گوناگونی دارد و راه‌های مختلفی نیز برای تشخیص آن پیشنهاد شده است. راه حل‌های موجود، برای تشخیص  این تخلفات در متون ساختاریافته مانند کد منابع، محدود به مقایسه‌های مشابهت متنی دو بخش از اثر است. در این نوشته، اسناد تألیف به مثابه وسیله‌ای برای تشخیص سرقت فکری بررسی شده و برخی از راه‌ حل‌های دیگر نیز معرفی می‌شوند.

 اشاره

گمان اولیه غالب افراد، آن است که کتاب‌شناسی‌ها آن‌چنان‌که ‌در کتابخانه‌های سنتی مرسوم است، باید همچون سایر منابع مرجع نظیر دائرة المعارف‌ها، فرهنگ‌ها و اطلس‌ها، جزئی از محتوای کتابخانه دیجیتال قرار‌ گیرد. این تصور، ناشی از عدم توجه به نقش‌های ویژه کتابخانه دیجیتال و تفاوت‌های اساسی آن با کتابخانه‌های سنتی در نوع و کیفیت ارائه خدمات است؛ تفاوت‌هايی که ما را ناگزیر می‌کند در خدمات کتابخانه دیجیتال نقش ویژه‌ای برای کتاب‌شناسی در نظر بگیریم و با بهره‌گیری از ابزارهايی که این نوع کتابخانه در اختیار ما قرار می‌دهد، کتاب‌شناسی را از بخش محتوا به زنجیره خدمات کتابخانه دیجیتال بیاوریم.

چکیده

سهولت تولید محتوا و در نتیجه، انبوهی اطلاعات در فضای رقمی، سبب شده سامان‌مند کردن محتوا، جایگاهی بسیار مهم در بازیابی اطلاعات داشته‌ باشد. اطلاعات انبوه ساخت‌نیافته کاربران را در جستجوها با میزان گسترده از پاسخ‌های گاه نامرتبط مواجه می‌کند که از یک سو، طولانی شدن زمان تحقیق را سبب می‌شود و این خود، نقض غرض در رقمی‌سازی محتوا و پایگاه‌های کتابخانه‌ای است. از سوی دیگر، بسیاری از اطلاعات مفید که کاربران به آن نیاز دارند، به ایشان عرضه نمی‌شود. در این مقاله، به معرفی و توصیف نظام‏های سازمان‌دهی محتوا در پایگاه‌های اطلاعاتی برخط و برون‌خط کتابخانه‌های رقمی پرداخته خواهد شد.

چکیده

پژوهش حاضر، رابطه استفاده از شبکه‌های اجتماعی و هویت دینی کاربران را با استفاده از روش پیمایشی مورد مطالعه قرار داده است. این پژوهش، در دانشگاه‌های سطح شهر تهران، و در بین دانشجویان رشته‌ها و دوره‌های مختلف تحصیلی، صورت گرفته است.

تحلیل یافته‌های این مطالعه که هویت دینی کاربران در پنج حیطه: احساس، باور و اعتقاد، روابط صمیمی با خانواده، عملکرد آموزشی والدین در حوزه دین و پای‌بندی والدین به ارزش‌ها و اعتقادات دینی مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد، نشان از آن دارد که صرف حضور و استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر تضعیف هویت دینی کاربران تأثیر معناداری ندارد؛ ولی نوع استفاده از این شبکه‌ها، از نظر استفاده کاربردی و یا تفریحی، مدت زمان طولانی حضور در این شبکه‌ها و همچنین هدف استفاده کاربران از این شبکه‌ها به علاوه طبقه و پایگاه اجتماعی آنان، در تضعیف هویت دینی کاربران و تمایل آنان در حرکت از هویت سنتی و اصیل دینی به سوی هویت بازتابی و مدرن تأثیرگذار بوده و حداقل این‌که هویت اصیل کاربران را در برخی از حیطه‌ها دچار تشکیک می‌کند.

 اشاره

نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، با بیست ‌و ‌هفت دوره برگزاری، یکی از معتبرترین نمایشگاه‌ها در سراسر جهان است. حضور بیش از دو هزار ناشر داخلی و هزار و ‌هفتصد ناشر خارجی و بازدید نزدیک به پنج و نیم میلیون نفر از این نمایشگاه،  اعتبار فوق‌العاده‌ای به آن بخشیده است.

مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي، در بيست و هفتمین نمايشگاه بين‌المللي کتاب تهران، با حضور در پنج غرفه در بخش‌های مختلف نمایشگاه ، محصولات دیجیتالی و نرم‌افزاری خود را عرضه نموده است؛ چنان‌که حضور پُر رنگ غرفه نور در بخش ناشران عمومی، مخاطبان بسیاری را به خود جلب نمود و افتخاراتی دیگر را برای این مرکز رایانه‌ای ـ پژوهشی به ارمغان آورد.

مقدمه

بسیاری از تولیدکنندگان، محصولات خود را منطبق با نیازهای مشتریان خود تولید می‌کنند. در حوزهٔ محصولاتِ فناورانه مانند نرم‌افزارها، رضایت کاربران به عنوان شرط اساسی بقا و ادامه کار محصولات مطرح می‌شود. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، به عنوان یکی از تولیدکنندگان فعال محتوای اسلامی، برای دریافت بازخورد مستقیم از کاربران خویش، در پروژه‌ای با نام «ارزیابی کاربرمحور محصولات نرم‌افزاری نور» اقدام به ارزیابی محصولات منطبق با نظرات کاربرانش نمود. متن حاضر، گزارشی است که به عنوان بخشی از پروژهٔ مذکور، ارزیابی کیفیت نرم‌افزارها را از دیدگاه کاربران مورد بررسی قرار داده است.

اشاره

در ادامه سلسله همایش‌های دفاع سایبری، این بار همایش تخصصی بررسی ابعاد شبکه‌های اجتماعی برگزار شد. سالن همایش‌های بین المللی جمهوری اسلامی ایران (اجلاس سران)، در تاریخ 20 مهرماه سال جاری، شاهد حضور اندیشمندان و فرهیختگانی بود که در این حوزه به ارائه مقاله پرداخته بودند.

اشاره

درس خارج فقه فناوری اطلاعات و ارتباطات، از سال تحصیلی حوزوی 1391-1392 توسط حجت الاسلام و المسلمین دكتر شهریاری در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی شروع شده است که در سال تحصیلی گذشته، طی 32 جلسه مباحث مقدماتی، طرح موضوع و پرداختن به اولین عنوان آن به پایان رسید.

 اشاره

بخش طرح و برنامه در هر مجموعه‌ای، به عنوان مغز متفکر، عهده‌دار برنامه‌ریزی منسجم، علمی و منطقی در آن مجموعه است و تأثیر بسیاری در کارآمدی آن داشته و نقش به‌سزایی در تحقق اهداف بنیادین و سیاست‌های کلان ایفا می‌نماید. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نیز از مزایای وجود چنین بخشی در ساختار خود بهره‌مند است.

اشاره

مقررات و قوانین حق مؤلف، حلقه ارتباطی دنیای افکار و اندیشه‌های انسان با جهان خارج به شمار می‌رود. بدون وجود چنین حقی برای مؤلفان و نویسندگان، آنها دیگر اقدام به خلق اثر نخواهند کرد و روند رشد علم و خلاقیت، به تباهی کشیده می‌شود.

 اعتیاد اینترنتی، نوعی اختلال روان‌شناختی - اجتماعی است که شامل نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت است و استفاده‌ بیمارگونه و وسواسی از اینترنت را شامل می‌شود. آمارها در ایران نیز نشان می­دهد که بیشتر کاربرانِ دارای اعتیاد به اینترنت در ایران، پسر هستند و همچنین میزان اعتیاد افراد مجرد به اینترنت، چندین برابر افراد متأهل است.

چکیده

در این مقاله، رابطه بین عضویت جوانان در بزرگ‌ترین جامعه مجازی ایرانیان بر اساس آمار تارنمای الکسا و برخی شاخصه‌های مرتبط با سبک زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس آمار تارنمای الکسا، پایگاه اینترنتی «کلوب»، بزرگ‌ترین جامعه مجازی است که از درون کشور ایران مدیریت می‌شود. شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، امروزه با استقبال فراوانی از سوی جوانان مواجه شده و آن‌ها، بخش قابل توجهی از اوقات فراغت خود را در این شبکه‌ها سپری می‌کنند.در  عصر جهانی شدن و با ظهور فناوری‌های نوین ارتباطی، فضایی مجازی در کنار فضای واقعی ایجاد شده که این دو، تأثیر متقابلی بر یکدیگر دارند. در همین راستا، برای سنجش ارتباط میان این دو فضا اعم از زمانی که افراد به اینترنت اختصاص می‌دهند و سایر آثار فرهنگی عضویت و حضور در شبکه‌های اجتماعی، از روش پیمایش اینترنتی و ارسال پرسش‌نامه به صورت آنلاین برای کاربران فعال کلوب استفاده شده است. افراد با اهداف متنوعی عضو این شبکه‌ها می‌شوند که مهم‌ترین آن اهداف را سرگرمی دانسته‌اند. میان عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و شیوه اختصاص وقت به سایر فعالیت‌های اجتماعی، ارتباط وجود داشته و بیشتر پاسخ‌دهندگان اذعان کرده‌اند که به دلیل استفاده بیش از حد از اینترنت برای فعالیت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، مورد اعتراض سایر اعضای خانواده واقع شده‌اند. همچنین میان عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، با مقوله‌هایی نظیر چگونگی ارتباط با جنس مخالف و شیوة محاورات اعضا در محیط بیرونی ارتباط وجود دارند. بنابراین، می‌توان گفت میان عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان، ارتباط وجود دارد.

مقدمه

اینترنت، ابَر رسانه‌ای است که تنها با گذشت چند دهه از پیدایش خود، تحولات و تغییرات عظیمی از لحاظ فناورانه، کاربری و محتوایی به خود دیده است؛ تحولاتی که در هیچ رسانه دیگری تا کنون سابقه نداشته است. این ابررسانه، بسیاری از خصوصیات انواع گوناگون ارتباطات و رسانه‌ها را بازسازی کرده و ارتقاء داده است. این حجم گسترده از تغییرات، پرسش‌ها و گاه نگرانی‌هایی را درباره موضوعاتی مانند: ارتباطات انسانی و آینده آن، رابطه اینترنت با هویت، دانش و آگاهی یا امنیت دامن زده است. حوزه‌ فلسفه اینترنت در چند سال گذشته، بخشی از این مسائل را مورد توجه قرار داده است. در مطلب پیش رو، با نگاهی به حوزه‌ فلسفه‌ رسانه، تغییرات و تحولات اینترنت را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

مقدمه

انقلاب در دو بعد اطلاعات و ارتباطات، ابعاد زندگی انسان‌ها را دچار تغییر و تحول نموده است؛ به عبارتی بهتر، رفتارها و تعاملات افراد به‌شدت برگرفته از تغییر و تحول صورت گرفته در دو بعد نامبرده بوده است. ظهور فناوری‌های نوین در هر دو بعد، بسترها و ابزارهای بسیار قدرتمندی را برای شکل‌گیری افکار و برقراری ارتباط بین افراد گوناگون از نقاط متفاوت فراهم نموده است.

متناسب با این تحولات شگرف، هر کسی توانسته است اطلاعات جدید و بسیاری را به شیوه‌های گوناگون و در ابعاد و دامنه گسترده در اختیار طیف وسیعی از هم‌نوعان خود قرار دهد؛ یکی از ابزارهای بسیار مهم ارتباطی و اطلاعاتی میان یکایک انسان‌ها، تلفن‌های همراه به‌خصوص از نوع هوشمند آن است.

مقدمه

 باید این امر را پذیرفت که اندیشمندان به دلیل بدبینی به فناوری، از قابلیت‌های فضای مجازی کمتر استفاده برده‌اند. این مسأله باعث شده است تا آثار زیان‌بار اینترنت و شبکه‌های مجازی بیشتر در جامعه‌ ما نمود پیدا کند. در واقع، این چاقوی دولبه، بیشتر از آن‌که به کار ما آید، دست خود ما را بریده است.

از نظر گیدنز، فضای سایبر، فضای تعاملی است و شبکه جهانی رایانه‌‌ها که مشتمل بر اینترنت است، آن را شکل می‌‌دهد و در فضای سایبر، چنان‌که بودریار می‌گوید: