سخن آغازین؛ به سوی جامعه اطلاعاتی
وقتی سخن از جامعه اطلاعاتی به میان میآید، پیش از هر چیز باید تصویر روشنی از اطلاعات و داده (Data) پیدا کنیم.
داده، به هر نوع اطلاعاتی که روی صفحات کاغذ یا درون نوارهای صوتی یا فیلمهای تصویری به صورت فیزیکال یا به صورت مکتوب وجود داشته باشد، گفته می شود.
داده، محتوایی است انباشته که هنور نشانهگذاری نشده است. اگر این محتوا نشانهگذاری شود، آن وقت به آن اطلاعات گفته میشود. تفاوت بین داده و اطلاعات مانند تفاوت بین کتابخانهای است در هم ریخته و کتابخانهای مرتب، منظم و علامتگذاری شده. دادههای نشانهگذاری و مرتب شده را اطلاعات میگویند. و چون اطلاعات منظم است قابل بازیابی و بهرهبرداری است.
طرح نرم افزار ادیان در هزاره اطلاعات
چکیده
از دستاوردهای جامعه اطلاعاتی، به اشتراک گذاری اطلاعات و یافته های بشری است و دین به عنوان پدیده ای که هیچ گاه از انسان جدا نشده، انگیزه های فراوانی را برای تحقیق فراهم آورده است. البته این مطالعات در کنار تعامل با جوامع بشری، نیازمند داده های صحیح و غیر مغرضانه است و برای یافتن آرا و نتایج درست، گریزی جز شناخت صحیح ادیان نداريم.
این نوشتار در صدد ارائه طرحی برای ساخت نرم افزاری است که به روش نقلی، تاریخی و توصیفی ادیان، مذاهب و فرق را معرفی نماید. این برنامه با بررسی پیشینه هر گروه و چگونگی پیدایش، عقاید و آرای ویژه هر کدام، به توصیف و تحلیل این مرامهای اعتقادی خواهد پرداخت. البته هدف از طرح پیشنهادی این برنامه، نقد و بررسی ادیان و مذاهب نیست، بلکه ایجاد بانک اطلاعات توصیفی از ادیان، مذاهب و فرق به روش تاریخی و نقلی است که میتواند در مباحث پژوهشی کارآمد و مفید باشد.
جامعه انسانی و تأثیر اطلاعات بر آن
مقدمه
دگرگونیهای اطلاعاتی- اجتماعی بینهایت سریع، مهمترین واقعیت زندگی امروزین را تشکیل میدهد. دنیای امروز مکانی کاملاً متفاوت با دنیای بیست و پنج سال پیش است و دنیای نیم قرن بعدی نیز به طور قطع بسیار متفاوت از دنیای کنونی خواهد بود. با این حال، همین دنیای بسیار متفاوت محل زیست جامعه انسانی است. مفهوم این سخن آن است که مهمترین چیزهایی که انسان امروز باید به فراگرفتن آن بپردازد، دقیقاً چیزهایی است که به او یاری میدهد تا دگرگونیهای آینده را پیشبینی کند و خود را برای رویارویی با آنها آماده سازد.این نیاز جامعه انسانی از دو طریق برآورده میشود: نخست با ارائه چارچوبی برای درک و تشخیص نیروهای سببساز شالوده دگرگونیهای اجتماعی و دوم، درک چگونگی ظهور، توسعه یا نابودی جوامع و دولتها که در طی قرون متمادی ساخته شده است.در این مقاله سعی بر آن شده است تا با نگرشی تطبیقی – تاریخی، چشماندازی در حوزه جوامع انسانی و نقش اطلاعات به عنوان عاملی در تحولات اجتماعی ارائه گردد.
اخلاق و اطلاعات
جامعه امروز به طور روزافزون از جنبههاي آموزشي، ارتباطات، اطلاعات، اقتصاد، بازار و جز آن به فناوريهاي ارتباطي و شبكههاي اطلاعاتي وابسته شده است. با گسترش و نفوذ اين فناوريها در چارچوبهاي بيرون از نهادهاي علمي و پژوهشي و مبدل شدن آن به محيطهايي از نوع خانگي و يا اقتصادي، برداشتهاي تازهاي از رابطه اخلاقيات را با آن مطرح كرده است و از اين طريق، نگرانيها و پرسشهاي فراواني را به وجود آورده است.
يكي از پرسشهاي بنيادين اين است كه با توجه به فضاي باز اطلاعاتي جديد كه افراد را از هر قيد و بند ناخواستهاي آزاد ميكند و گزينههاي افراد را افزايش ميدهد، در اين شرايط، نظامهاي اخلاقي، در چالش و كشمكش يا فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي چگونه عمل كنند؟ آيا بايد با ايجاد دشواري همه گناه را به تحولات ساختاري و آنان كه تحولات ساختاري را آشكار و شفاف ميكنند، نسبت دهند يا اينكه به دنبال راه حلهاي منطقي و صحيح باشند تا بتوانند اخلاق يا به تعبير اين نوشتار، اخلاق اطلاعات را به اخلاق عملي تبديل سازند؟
آزادی اطلاعات
اشاره
چندی پیش نمایندگان مجلس هفتم لایحه آزادی اطلاعات را پس از چهار سال از طرح آن با نام «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» به تصویب رساندند. با تصویب نمایندگان مجلس به منظور حمایت از آزادی اطلاعات و دسترسی همگانی به اطلاعات موجود در موسسات عمومی و خصوصی که خدمات عمومی ارایه میدهند، سیاستگزاریهای لازم در عرصه اطلاع رسانی، نظارت کلی بر حسن اجرا، رفع اختلاف در چگونگی ارایه اطلاعات موضوع این قانون از طریق ایجاد وحدت رویه، فرهنگ سازی، ارشاد و ارایه نظرات مشورتی، کمیسیون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات به دستور رییس جمهوری تشکیل میشود. براساس این قانون، هر شخص ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد، مگر آنکه قانون منع کرده باشد؛ لذا بر آن شدیم تا در این شماره طی مقالهای جریان آزادی اطلاعات را در جهان معاصر مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم تا اهمیت تصویب این لایحه آشکارتر گردد.
تحول در دنیای فناوری؛ انتقال اطلاعات از طریق شبکه ای به نام بدن انسان!
شبکههای دادهها میتوانند انواع و اقسام گوناگونی داشته باشند. این شبکهها را میتوان با استفاده از برجهایی که پرچمهای رنگارنگ بر فرازشان آویخته شده، کبوترهای نامهبر، پالسهای الکتریکی عبورکننده در امتداد سیمها یا تشعشعهای فوق العاده لیزری در امتداد فیبرهای نوری ساخت؛ اما شاید عجیبتر از همه ایده استفاده از خود بدن انسان به عنوان یک شبکه باشد. اگر چه عجیب به نظر میرسد، اما سیستمهایی که از بدن انسان برای ایجاد ارتباط بین اسباب گوناگون استفاده میکنند، هماکنون در دسترس قرار دارند و حتی میتوانند کاملاً سودمند باشند.
حریم خصوصی و جامعه اطلاعاتی
چکیده
این مقاله در تلاش است تا به دو پرسش اساسی در باب حریم خصوصی پاسخ گوید:
اول، اینکه تعریف حریم خصوصی چیست و چه موضوعاتی را شامل می شود؟ و دیگر، اینکه رعایت حریم خصوصی در کدام موارد لازم است و این موارد لازم چه استثنائاتی دارد؟
در این مقاله به نقش خاص فناوری اطلاعات در رشد و توسعه دستیابی به اطلاعات و بازیابی آن اشاره میشود که پیش از آن، در این حد وسیع امکانپذیر نبوده است. این امر میتواند منافع و مضاری را در پی داشته باشد. محدودۀ شمول مفهوم حریم خصوصی در این مقاله بحث شده و سپس به ارزش داوری در باب افشای اطلاعات مربوط به آن پرداخته شده است و حفظ حریم خصوصی از ارزشهای اولی در تفکر اسلامی محسوب گردیده است.در ادامه، به عناوین متعددی که کارهای ما بدان متصف میشود، اشاره میشود و اینکه مطابق هر عنوان ارزش داوری مستقلی میتواند وجود داشته باشد. البته گاهی ارزش حمایت از حریم خصوصی با ارزشهای نهادی و خصوصی دیگر در تعارض قرار میگیرد و حل تعارض بر اساس اولویت در ارزشها مطابق دیدگاه دین اسلام صورت خواهد گرفت.
پایگاه پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران در یک نگاه
مقدمه
پایگاه مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران با گرایش تخصصی در حوزه اطلاعرسانی و انتشار اطلاعات علمی و فنی ایران طراحی گردیده و در اینترنت خدمات قابل توجهی را ارائه نموده است.
اطلاعات علمی و فنی کشور در بخش پایگاههای اطلاعاتی این پایگاه، قابل دسترسی است. در پایگاههای اطلاعاتی، مشخصات و چکیده اطلاعات قابل بازیابی بوده و بخش مقدماتی پایاننامهها کارشناسی ارشد و دکترا نیز - در حدود پانزده صفحه اول - در دسترس کاربران میباشد. اگرچه مرکز برای ارائه متن کامل پایاننامهها در پایگاه آمادگی فنی لازم را دارد، اما با توجه به اینکه از نظر حقوقی و جلب موافقت پدیدآورندگان و دانشگاههای موانعی پیش رو بوده است، ارائه متن کامل پایاننامهها از طریق پایگاه فعلاً میسر نگردیده است؛ امّا 15 صفحه نخست آنها ،که معمولاً اطلاعات کلی پروژه و روششناسی را ارائه مینماید، با قالب PDF در دسترس عموم است. بقیه اطلاعات موجود در پایگاهها، اطلاعات کتابشناختی و چکیده است.
آشنایی با جامعه اطلاعاتی
به جامعهای که در آن کیفیت زندگی، گستره دگرگونی اجتماعی و توسعه اقتصادی بهگونهای روزافزون به اطلاعات و بهرهوری از آن متکی است، جامعه اطلاعاتی (Information Society) میگویند که از پیشرفت اطلاعات و دانش فنی تأثیر میپذیرد. نشانه این امر، تولید رو به گسترش کالاها و خدمات مرتبط با اطلاعات و اشاعه آنها از طریق حلقه گستردهای از رسانهها، بهویژه فناوریهای چندرسانه ای الکترونیکی، و بهطور کلی، غلبه فناوری اطلاعات در امر ذخیره، پردازش و انتقال اطلاعات است.
الگوی ایرانی ـ اسلامی توسعه در جامعه اطلاعاتی ایران و ارزش های حاکم در آن
بسم الله الرحمن الرحیم. با عرض سلام و ادب خدمت حضار محترم، برادران و خواهران گرامی و نيز عرض تبریک به مناسبت اعیادی که در آن حضور داریم؛ بهخصوص عید امامت و ولایت. امیدواريم خداوند متعال ما را از سرچشمه ولایت سیراب کند و عاقبت همه ما را ختم به خیر نمايد.
بنده قبل از آنکه وارد اصل بحث شوم، چند نکته را تذکر ميدهم. همان طور که ملاحظه کردید، اسامی برخي از دوستانی که در اين مركز زحمت کشیده بودند، خوانده شد؛ خاصه كساني كه كتابخانه دیجیتال نور را فراهم کردند. البته این یک زحمت اختصاصی برای تبدیل اطلاعات به صورت كتابخانه ديجيتالي نور که پيشتر در مرکز وجود داشت، بود و اين گونه، کتابخانه دیجیتال نور گام بر بامی نهاد که حدود بیست سال محققان دیگری در آن زحمات فراواني را متحمل شده بودند. بسیاری از دوستانی که در مدت بیست سال تأسیس مرکز، در اينجا فعالیت داشتند، در زمینه تولید منابع اين كتابخانه کمک کردند و آنچه الآن شاهد آن هستيم، حاصل مجموعه تلاشهایی است که اين عزيزان تحمل نمودهاند.