راهکارهای افزایش سهم قرآن در فضای مجازی
سخن اول
فناوریهای جهانی اطلاعات و ارتباطات، به ویژه اینترنت، تحولات فوقالعاده سیاسی، فرهنگی و اقتصادی قرن بیست و یکم را تسریع کرده است. درست همانطور که تلگراف، تلفن و راهآهن درقرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم باعث تحول چشماندازهای ملی و بینالمللی شدند، فناوری ارتباطات و وجه مشخص آن، یعنی اینترنت در زمان ما، تحولات بیسابقه را به دنبال داشتهاند؛ تا آنجا که به وجه غالب جهان معاصر تبدیل شده است .
گرچه «اینترنت» به عنوان یکی از ابزارهای انتقال اطلاعات به شمار میرود، ولی بیش از آنکه یک ابزار باشد، یک رسانه است و مانند هر رسانه این امکان را دارد که هم برای انتشار موضوعات مختلف و ترویج آن و هم برای آموزش موضوعات استفاده شود. موضوعات دینی و مذهبی هم از این امر مستثنا نیستند.
زن و خانواده در آیینه نرم افزار
مسائل مربوط به «زن و خانواده»، از مهمترین موضوعات جامعه امروزی است؛ چنانکه در گذشته نیز همواره مورد دغدغۀ پیشینیان بوده است.
امروزه تبلیغات مسموم دشمنان انسانیت با هدف دین و عدالتستیزی، در گام نخست به نابودی خانواده میاندیشند؛ زیرا جهانخواران دریافته اند تا زمانی که خانواده سالم و مستحکم باشد، نسل استوار و ثابت قدم بوجود میآید و نمی توانند بهآسانی به اهداف شیطانی خود برسند. از این رو، تلاش استعمار برای متزلزل کردن نهاد خانواده با استفاده از ابزارهای گوناگون خصوصاً شبکههای متنوع ماهوارهای و همچنین فضای اینترنت و نرمافزارها دو چندان شده است. به همین جهت اندیشوران، دینداران و دلسوزان جامعه همواره به این خطر اشاره کرده و رسانه های مبتذل را برای خانوادهها سمی مهلک خوانده اند.
نخستین فرهنگ موضوعی تفسیر شیعی را تولید کردهایم
اشاره
تهيه فرهنگ موضوعى قرآن كريم، آرزويى ديرين براى قرآنپژوهان به شمار می آيد. بخش قرآن مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى بر اين باور بود كه براى عملى كردن اين مهم، بايد تجربه اى اندوخته شود كه خود نمونه اى از فرهنگ موضوعى متناسب با قرآن باشد. بدين جهت، پيشنهاد فرهنگ موضوعى دو تفسير، يكى از متقدمان و ديگرى از متأخران داده شد كه پس از بررسى فراوان، تفسير تبيان شيخ طوسى(ره) از متقدمان، و تفسير الميزان علامه طباطبايى(ره) از متأخران به تصويب رسيد كه ابتدا عمليات فرهنگ موضوعى تفسير تبيان آغاز گرديد. بدون شك، تكميل و توليد اين دو فرهنگ موضوعى تفسيرى، سببى براى كسب تجربه عملى و علمى محققان خواهد بود تا با افقى واقعى به پيشگاه فرهنگ موضوعى قرآن روند.
بازشناسی و همافزایی دستگاهها، از پیامدهای برگزاری این نمایشگاه بود
مقدمه
چند روزی بود که در بخش انتشارات معاونت بازرگانی و خدمات فرهنگی مرکز، به همراه همکاران مشغول آمادهسازی کتاب نمایشگاه بودیم؛ کتاب «نخستین نمایشگاه تخصصی معرفی توانمندیهای دستگاههای عضو شورای فرهنگی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات».
دستگاههایی که در این کتاب معرفی شده بودند، عبارتاند از:
جستجوی هوشمند عبارات قرآنی در متون دیجیتال
چکیده
برجسته کردن عبارات قرآنی در متون مکتوب - چه با تغییر در نوع نوشتار و چه با استفاده از علائم ویرایشی - موضوعی است که قرنها مورد توجه مؤلفان، نسخهبرداران و ناشران قرار گرفته است. همچنین، فهرستبرداری از این عبارات و درج آنها به صورت آماری در بخش پایانی کتب نیز در تألیفات دهههای اخیر متداول بوده است. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، طی بیش از دو دهه فعالیت خود تلاش نموده تا محوریت قرآن و حدیث را در نرمافزارهای تولیدی حفظ نماید که این تلاشها ابتدا تفاوت چندانی با مدل مکتوب نداشته است؛ اما به مرور زمان روشهای ابتکاری نوینی برای سرعت و دقت بیشتر به کار گرفته شده که آخرین آنها طرح «جستجوی هوشمند عبارات قرآنی در متون دیجیتال» میباشد.
ارائه روشی بر پایه کاوش معنایی به منظور بالا بردن دقت نتایج جستجو در نرمافزارهای قرآنی
چکیده
متن قرآن کریم خصوصیتهای منحصر بهفردی از نظر چگالی موضوعی، مفهومی و دانهبندی در مقایسه با سایر متون دارد. یکی از نکات مهم در این زمینه، لزوم مرجعیابی ضمیر است که به افزایش دقت نتایج جستجو کمک شایانی مینماید. هدف استفاده از دستهبندی خودکار متن (ATC)که یکی از شاخههای متنکاوی است، به گونهای است که باعث بهبود جستجو در نرمافزارهای قرآنی شود. در این مقاله، پس از تحلیل متن قرآن کریم و مقایسه آن با سایر متون، روشی ارایه شده است که با توجه به خصوصیات متن قرآن کریم قادر است آیات را ابتدا درون موضوعاتی از پیش تعریفشده دستهبندی کند. سپس، آیات همه سورهها را با توجه به وزن کلمات آن برای هر موضوع، درون دستهها طبقهبندی میکند. در این زمینه، از ارتباط موضوعات و مفاهیم مختلف برای دستهبندی، مدد جسته و فرآیند دستهبندی را بهبود میدهد. در پایان، با توجه به وزن کلمات هر آیه برای هر موضوع، میزان ارتباط آن آیه با موضوع محاسبه شده و دسته آیه مشخص میشود. الگوریتم ارایهشده، مبتنی بر TFIDF بوده و پارامترهای مؤثر، نظیر ضریب تفکیک متن، به شکلی تنظیم شده که خصوصیات قرآن کریم را در نظر بگیرد. روش پیشنهادی در قالب یک نرمافزار نمونه جستجوی موضوعی قرآن کریم پیادهسازی شده است. نتایج حاصل از این نرمافزار با سایر نرمافزارهای قرآنی و نیز با دستهبندی دستی آیات از لحاظ پارامترهای دقت و فراخوانی مقایسه شده؛ که نشاندهنده مزایای روش پیشنهادی است.