قوانین حمایت از کودکان
لایحه مبارزه با جرایم رایانه‌ای و اینترنتی در ایران سال‌هاست که در کشوی میز نمایندگان مجلس خاک می‌خورد و چندین دوره رفت‌وآمد مجلسیان تأثیری بر این لایحه نداشته است. این در حالی است که سوءاستفاده باندهای تبهکاری از کودکان به انحاء مختلف از جمله تهیه تصاویر غیراخلاقی و انتشار آنها در وب‌سایت‌های متعدّد، فریب دادن کودکان در چت روم‌ها و فضاهای به اشتراک‌گذاری فایل‌ها، باعث شده تا بسیاری از کشورهای پیشرفته به فکر تدوین و تصویب قوانین سخت گیرانه برای مبارزه با این متخلفان بیفتند.
اینترنت مثبت و منفی
اینترنت پدیده‌ای است که جنبه‌های مثبت فراوان دارد و برای مثال می‌تواند منبعی مهم برای تحقیقات دانش‌آموزان باشد، کما اینکه هم اکنون بسیاری از خانواده‌ها برای انجام تحقیقات کلاسی دانش‌آموزان خود از اینترنت کمک می‌گیرند. به عبارت بهتر می‌توان گفت که تمامی خانواده‌ها در اغلب نقاط جهان، از خانواده‌های بسته تا خانواده‌های منعطف و مدرن، بی‌شک به ارزش اینترنت پی برده اند و به کاربردهای سودمند آن نیز معترفند؛ مطالب علمی و تخصّصی، خدمات آنلاین و سریع، صرفه جویی در منابع و هزینه‌ها، تفریحات و سرگرمی‌های سالم، ارتقاء سطح دانش و بسیاری از منافع دیگر با یک اتّصال ساده به این شبکه، برای تمامی افراد خانواده و در هر سنّی قابل دسترسی است.
أمّا باید توجّه کرد اینترنت به همان اندازه که مفید و سودمند است، می‌تواند منبع تهدیدات، خطرها و آسیب‌های فراوان نیز برای کودکان ما باشد. طبق آمارهای موجود، بسیاری از والدین یا هیچ‌گونه نظارتی بر فعّالیّت‌های آنلاین فرزندان خود ندارند و یا این مسئله را خیلی جدّی نمی‌گیرند. برخی از خانواده‌ها اصلاً خودشان نحوه کار کردن با این فنّاوری‌ها را نمی‌دانند که بخواهند بر نحوه کار دانش‌آموزان با اینترنت و رایانه نظارت کنند.
در این میان شرکت‌های تخصّصی نظارت بر محتوای وب، به کمک والدین و خانواده‌ها آمده‌اند. به این منظور و برای حذف و یا دست‌کم کاهش تهدیدها، صدمات و آسیب‌های وارده به کودکان و نوجوانان به‌علّت دسترسی‌های نامناسب به اینترنت، سازمان‌ها و مراکز اصلی فعّال در حوزه فنّاوری اطّلاعات، اقدامات فراوانی را مانند جلوگیری از راه‌اندازی یا ادامه فعّالیّت پایگاه‌های غیراخلاقی و غیرقانونی، محدود کردن عملکرد جست‌وجو در وب برای برخی از کلمات یا عبارات انجام داده‌اند، امّا هیچ کدام از آنها برای تضمین امنیت کودکان و نوجوانان در اینترنت کافی نیست. در واقع مهم‌ترین و مؤثّرترین راهکار، استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی است که شامل سیستم کنترل والدین باشد. ابزار کنترل والدین، معمولاً قدرت بازدارندگی مؤثری در برابر تهدیدات و خطرات اینترنتی در اختیار دارند و خانواده‌ها می‌توانند با تعریف و تنظیم گزینه‌های مختلف در این ابزار، دسترسی فرزندان خود به محتویات اطّلاعاتی تحت وب را کاملاً تحت کنترل و نظارت خود قرار دهند.
هرزه نگاری کودکان در اینترنت
مطابق قانون بسیاری از کشورها، صرف گرفتن تصویری نامناسب از یک کودک یا نوجوان به‌منظور مشاهده روی صفحه مانیتور، بدون درنظر گرفتن اینکه تصویر ذخیره شده به دیگران منتقل شود، ممنوع است. مثلاً دولت چین به‌دنبال دستیابی به فنّاوری‌های جدیدی است که بتوان از آن برای جلوگیری از اعتیاد کودکان به اینترنت استفاده کرد. دولت چین همواره استفاده از اینترنت برای ارتقاء آموزش و تحصیلات و همچنین مقاصد تجاری را در این کشور مورد حمایت قرار داده امّا هم‌اکنون نگران اعتیاد رو‌به‌رشد کودکان به اینترنت است. از سوی دیگر یک کمیته پارلمانی انگلیس نیز خواستار اتخاذ تدابیر لازم برای حفاظت از کودکان و نوجوانان در اینترنت شده است. این کمیته برخی سایت‌های اینترنتی از جمله یوتیوب را به سهل‌انگاری در مراقبت از توزیع محصولات مضر به حال کودکان متهم کرده و گفته هر چند اینترنت ابزار مفیدی است و زندگی همه ما را تغییر داده ولی همچنان یک جنبه تاریک دارد که باعث شده خانواده‌ها به حقّ نگران فرزندان خود باشند. همچنین نتایج یک تحقیق در بلژیک نشان می‌دهد که از هر 3 کودک، 2 نفر در اینترنت تجربه منفی داشته‌اند. اتحادیه اروپا نیز قصد دارد کودکان و نوجوانان را بهتر از قبل در برابر صفحات اینترنتی زیان‌آور حفاظت کند و بدین منظور قرار است تا سال 2013 در مجموع 55 میلیون دلار در این جهت صرف شود.
آموزش رایانه و اینترنت برای کودکان
آموزش کودکان به‌خصوص کودکان کم سنّ و سال از ظرافت و اهمیت بالایی برخوردار است. ذهن کودکان بسیار پویا و خلّاق است و قابلیت یادگیری بی‌نظیری دارد. اگر شما بتوانید علاقه کودک را نسبت به یک موضوع جلب کنید بزرگ‌ترین قدم را در آموزش کودکان برداشته اید. سپس باید ابزارهای کودکانه‌ای جهت ادامه یادگیری در اختیار کودک قرار دهید. فرآیند آموزش به کودکان باید با فرآیند آموزش بزرگسالان متفاوت باشد و طراحی این فرآیند وقت ویژه‌ای می‌طلبد.
چند نکته برای حفظ امنیت کودکان
منع کامل استفاده از اینترنت و رایانه برای کودکان نه مفید است و نه امکان‌پذیر، چرا که مثلاً با وجود اجراء طرح‌هایی نظیر اتّصال مدارس کشور به اینترنت، دیر یا زود فرزندان ما کار با این فنّاوری را فرا می‌گیرند و به آن در اماکن مختلف دسترسی خواهند داشت. پس بهتر است خود شما نحوه استفاده صحیح از اینترنت را بیاموزید و در کنار فرزندانتان از امکانات این شبکه استفاده کنید. به فرزندانتان بیاموزید که در باره آنچه در محیط اینترنت با آن برخورد می‌کنند با شما صحبت کنند.
به آنها بیاموزید که در محیط‌هایی نظیر ایمیل یا چت روم هرگز نام، نشانی، تلفن و مشخصات شخصی خود را به دیگران ندهند. به کودکان بگویید که هرگز نباید دوستان اینترنتی خود را شخصاً ملاقات کنند. توضیح دهید که دوستان اینترنتی ممکن است همانی که خود می‌گویند، نباشند. آنها را تشویق کنید که در مورد صحّت مطالب اینترنت از شما سؤال کنند.
فعّالیت‌های اینترنتی کودکان خود را با نرم افزارهای پیشرفته کنترل کنید. برخی از این تنظیمات ساده، در مرورگرهای اینترنتی وجود دارد
