ره آورد نور

اگر اهل تحقیق و مطالعه باشید، حتماً تاکنون برای پژوهش درباره یک موضوع کلی یا جزئی در جستجوی منابع مورد نیاز خود بوده اید. اطلاع از منابع، شناسایی و در نهایت دسترسی و استفاده از آنها مهم ترین مراحل تحقیق و پژوهش شما به حساب می آیند.

بدیهی است که هر قدر منابع مورد نظر نظامندتر، سامان یافته تر و کارآمدتر باشند، شما را در امر پژوهش بیشتر یاری می دهند. در این مسیر، شیرین ترین لحظه، زمانی است که با خیالی آسوده منابع را دریابید و با بهترین ابزار و امکانات و راحت ترین فهرست ها بتوانید مطالب دلخواه خود را تهیه و تنظیم نمایید. آنچه را که تا کنون به عنوان منابع تحقیق خود دنبال می کردید، غالباً کتاب، مجلاّت و پایانامه ها بودند که برای دسترسی به آنها از راه هایی مانند: انواع فهرستِ کتابخانه ها، نمایه های مطبوعات و مقالات بانک های اطلاعاتی و نرم افزارهای تخصصی، اقدام می نمودید.

با پیشرفت رسانه های ارتباط جمعی، به تدریج، گمنامی و فاصله فرهنگ ها و ادیان از همدیگر رخت بر بست و جهانی تازه پدید آمد. دستیابی به اطلاعات مربوط به فرهنگ و عقاید و آراء در همه زمینه ها سهولت یافت و سرعت در انتقال باورها فزونی گرفت. در چنین موقعیتی، انتظار می رود که تفاوت ها و داوری ها آسان و روان گشته و به حقّ و حقیقت نزدیک تر آید و طرفداران هر دین یا فرقه ای با تکیه بر منطق و انصاف به نقد آراء و اندیشه های دیگران بپردازند و با توجه به انبوه مطالب موجود در اینترنت تنها عقایدی را به یک گروه فکری منتسب کنند که اولاً: اسناد آن را در منابع معتبر آنها یافته باشند و ثانیاً: مراد آنها را بر اساس اظهارات مراجع رسمی درک کرده باشند؛ اما متأسفانه در گذری که به پایگاههای برادران اهل سنت داشتیم بسیاری از مطالب مطرح شده را خلاف انصاف و داوری علمی دیدیم که از جمله می توان به نکات ذیل اشاره کرد:

بی شک، رشد روزافزون اینترنت فواید و اهمیت غیر قابل انکاری دارد، چندان که در دوران حاضر، نقش محوری اینترنت چنان اساسی است که بدون آن امکان برنامه ریزی، توسعه و بهره وری در زمینه هایی چون: فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و علمی در جهان آینده امکان پذیر نخواهد بود. با وجود این، نباید از پیامدهای ناگوار و مخرب آن به ویژه در زمینه های اجتماعی و فرهنگی غافل ماند.

به دیگر سخن، اینترنت با همه خوبی ها و فوایدش، از کاستی ها و آسیب هایی نیز برخوردار است که همگان به ویژه دولت مردان، سیاست گذاران و اولیا و مربیان و والدین باید بدان واقف باشند. البته سخن گفتن از آسیب های اینترنت به معنای نفی این پدیده و نگاه منفی بدان نیست؛ بلکه واقعیت این است که اینترنت دارای کارکردهای مثبت و منفی می باشد که پاره ای از کارکردهای مثبت را در مقاله پیشین بیان کردیم و اکنون به بیان برخی از آسیب های آن می پردازیم. آسیب شناسی اینترنت، همچنان که از عنوان آن پیداست، عنوانی کلی و وسیع است، چندان که می توان آن را از رویکردها و ابعاد مختلف مورد مطالعه و بررسی قرار داد؛ برای مثال، در بعد فنی آسیب هایی نظیر: امنیت شبکه ای و نرم افزاری در برابر ویروس ها و نفوذگرها (هکرها)، برنامه نویسی های گوناگون و گاهی غیر استاندارد، همچنین در ابعاد مختلف دیگری چون: ابعاد سیاسی و بررسی مسائلی مانند تاثیر اینترنت بر مرزهای ملی، دموکراسی و آزادی، در بُعد اقتصادی مباحثی از قبیل: اینترنت و بازارهای الکترونیکی و تاثیر آن در جهانی شدن و اقتصاد جهانی و ابعاد گوناگون دیگر را می توان مطرح کرد. اما در این نوشتار فقط به آسیب های روان شناختی اشاره خواهیم کرد.

شاید بتوان گفت با گذشت سال ها از ظهور اینترنت، هنوز بسیاری از ایده ها و اهدافی که مدّ نظر نظریه پردازان دنیای مجازی بوده است، نتوانسته به منصه ظهور برسد و این مسئله به عوامل مختلف وابسته می باشد.

ضعف های فنی در بخش زیرساخت های این فنّاوری در جهان و نیز عدم وجود برنامه های نرم افزاری و سخت افزارهای مناسبِ پشتیبانی کننده آنها، از جمله موارد عدم موفقیت به شمار می آیند. مسئله درآمدزایی و بحث اقتصاد نیز از عمده ترین چالش های این مسیر می باشند.

امروزه اگر چه اینترنت در جوامع مختلف پیوندهای حقیقی و مجازی بسیاری را بین افراد به وجود آورده، ولی غالب این اثرگذاری ها محصول ضمنی خدمات اینترنتی و مخصوصاً خدمات وب در نظر گرفته می شوند؛ چرا که در زمینه شبکه های اجتماعی مجازی (SocialNetwarking) به صورت اختصاصی، فعالیت چشمگیری انجام نپذیرفته و پایگاه هایی که هم در این شاخه به حساب می آیند، با کم کردن مسیر واقعی، بایسته های لازم در زمینه فرهنگ سازی نرسیده اند. از جمله این پایگاه ها می توان به پایگاه های دوست یابی اشاره کرد که معمول آنها به صورت بسیار ضعیف در شمول تمام طبقات اجتماعی فقط زمینه ای برای ارتباطات احساسی را فراهم می آورند.

در اینترنت چندین موتور جستجو در زمینه اسلام وجود دارد که پایگاه ها و منابع اسلامی را گردآوری و طبقه بندی کرده است. در این موتورها از منابع و پایگاه های تمامی مذاهب و فرِق اسلامی استفاده شده است؛ اما چیزی که مسلم است این است که پایگاه ها و منابع اهل سنت بیشتر و پررنگ تر از منابع شیعی است. در عین حال گاهی استفاده از این موتورها می تواند بسیار مفید باشد. در ذیل به چند نمونه از موتورهای جستجوی دین مبین اسلام اشاره می کنیم:

OCR فارسی تولید شد

انتقال اطلاعات از منابع قدیمی مانند کتاب یا مقاله به بانک های دیجیتالی جدید، مشکل همه آنانی است که ضرورت حضور در دنیای فنّاوری را احساس کرده اند و سابقه درخور ستایشی از تولید اطلاعات با خود دارند.

تبدیل اطلاعات و داده هایی که بر اساس روش های سنتی بر روی کاغذ ثبت شده اند به فرمت و قالب الکترونیکی، تا مدّت ها توسط نیروی انسانی صورت می گرفت؛ اما از سال ها پیش روش های ورود اطلاعات خودکار جایگزین ورود اطلاعات انسانی که ساعت ها زمان را برای حروف چینی مجدد نوشته ها صرف می کرد شده است و در دنیای فنّاوری رایانه، دیگر تبدیل اطلاعات از پاپیروس به PC رسماً به این سیستم های خودکار واگذار گردید است.