ره آورد نور

چکیده

با توسعه فناوری در ابعاد گوناگون، عرصه کتاب و کتابخوانی هم از آن بی بهره نبوده و توانسته است با وجود تمامی مشکلات و محدودیت های خاص، حضور خود را در شکل ها و قالب های جدید الکترونیکی حفظ کند. کتابخانه های رایانه ای در نظام های آموزشی، مبادلات کتب و در نهایت در امر اطلاع رسانی، تحول عظیمی ایجاد کرده اند و روند سرعت و هزینه دسترسی، مخاطب سازی و نیاز به ابزار را دگرگون ساخته اند.

جهت نیل به اهداف کتابخانه های رایانه ای باید استانداردهای مخصوص تولید، بایگانی و اطلاع رسانی رایانه ای را رعایت نمود و به منظور استمرار مخاطب سازی و استفاده بیشتر و بهینه و بهره گیری از امکانات فراوان آن، باید مشکلاتی را که امروزه مطرح است، بررسی کرد و در پی راه حل های مؤثر آن برآمد.

برای ارتقاء جایگاه کتابخانه های رایانه ای در علم و فرهنگ بایسته است که زمینه های بهره گیری از آن را توسعه داد و به بسترسازی سخت افزاری از سویی و فرهنگ سازی نرم افزاری از طرف دیگر، همت گمارد.

مقدمه

از جمله مباحث قابل توجه در جوامع روبه رشد، توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) است. نیل به اهداف از پیش تعیین شده در این عرصه، نیازمند سیاست گذاری مناسب و بسترسازی بهینه جهت فعالیت کارآمد و گسترده است تا از اتلاف هزینه و انجام کارهای مشابه جلوگیری شود.

در این میان، حوزه های علمیه نیز به منظور بهره گیری مطلوب از فنّاوری ارتباطات و اطلاعات، ناگزیر از برنامه ریزی علمی و کارشناسی شده با اهدافی معین است. نیل به نتایج کاربردی ICT و حرکت رو به رشد در مسیر توسعه، در گرو استفاده از نخبگان و نیروهای انسانی متخصص در حوزه های مختلف دین می باشد تا با قدرت اجرایی کافی از این ابزار مفید و راهگشا بهترین بهره ها را برده، ساختاری همگون و مسیری هموار را در نظام خویش پدید آورد و پژوهشگران دینی را به گونه ای شایسته مدد رساند.

جایگاه (1)ICT در توسعه جوامع

امروزه توسعه جوامع، یکی از ضروریات زندگی بشر محسوب می شود که حوزه های علمیه از آن مستثنا نیست؛ بلکه در جوامع علمی - فرهنگی به خصوص حوزه دین، نیاز بیشتری احساس می شود تا در راستای اهداف خود بتواند با فراسوی دنیای خویش به دور از موانع و چالش های حاصل از ساختارها و افکار سنتی ارتباط وسیع، سریع، عمیق و آسان تری برقرار کند و مخاطبان خود را به سطح بین الملل گسترش داده، اطلاع رسانی(2) کاملی را به انجام رساند.

با توجه به ضرورت فنّاوری اطلاعات و ارتباطات، شاهد آن هستیم که در چند سال اخیر بسیاری از دفاتر، مراکز و سازمان های مربوط به حوزه علمیه در راستای پیشبرد اهداف توسعه اقدام به ایجاد و تولید سایت ها، شبکه های اینترانتی و یا نرم افزار و سخت افزار نموده اند، که در سال های آتی نیز سرعت بیشتری به خود می گیرد. اگر چه تاکنون امکانات، نیروها و سرمایه های هنگفتی هزینه شده؛ اما هنوز اهداف کوتاه مدت و بلندمدت به صورت کلان و خُرد در راستای توسعه تعریف نشده است.
در بین سطوح تصمیم گیری به ویژه در توسعه عملیاتی حوزه دین، فرهنگ و علم این اتفاق نظر وجود دارد که جهت دسترسی به توان بالای فنّاوری اطلاعات و ارتباطات؛ به نتیجه رساندن سرمایه گذاری های انجام شده؛ ایجاد بستر مناسب جهت جلب اعتماد صاحبان سرمایه، مراجع، مدیران عالی رتبه و از طرف دیگر کاربران اعمّ از قشر حوزوی، دانشگاهی و عموم مخاطبان، باید پس از اصلاح دیدگاه نسبت به ICT و شناخت تمام توان و امکانات آن، از روش های مدیریتی متمرکز و یا راهبری متمرکز بر امکانات، نیروها و سرمایه ها استفاده نمود تا چنین فعالیت هایی به صورت منسجم، مطمئن و پایدار صورت بگیرد.

روش های یکپارچه سازی و نهادینه کردن آن، ما را قادر می سازد تا بر ضعف ها و ناکارآمد بودن وضعیت فعلی فایق آمده تا بتوایم علاوه بر برنامه ریزی استراتژیک و کلان حوزوی گروه های بزرگ و کوچک مربوط به حوزه و حوزویان را امر تسهیل روابط، ارتقاء کیفیت محصولات ارائه شده سوق داده و در نتیجه به احیای رسالت حوزوی و مخاطب سازی در عرصه جهانی مخصوصاً محافل علمی دنیا دست یابیم. از این رو، ضرورت ایجاب می کند جهت نیل به آن توانمندی به بررسی مشکلات توسعه در حوزه، تبیین وظایف دولت، و نقش حوزه در این خصوص و مسائل پیرامون آن بپردازیم و سعی شود تا راهکارهای اساسی آن معرفی گردد.