ره آورد نور

اشاره

معمولاً در روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار»، اتفاقات خوب و راهگشایی در این حوزه رقم می‌خورد؛ از جمله این رخدادهای مفید، آیین رونمایی از نسخه جدید و آزمایشی پایگاه کتابخانه دیجیتال نور (نورلایب) بود. در این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصطفی طباطبایی، مدیر پایگاه نورلایب، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی و استاد حوزه و دانشگاه، به ایراد سخن پرداختند. در ذیل، خلاصه‌ای از آنچه در این آیین رونمایی گذشت، در معرض استفاده خوانندگان و علاقه‌مندان عزیز قرار می‌گیرد.

اشاره

کتاب‌سنجی یا مطالعات معیارهای سنجش کتاب با استفاده از فنّاوری، ابزاری برای تجزیه و تحلیل اطّلاعات کتاب در کتابخانه‌های دیجیتال است. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، سامانه‌ای با عنوان سیستم ارجاعات تولید کرده که در حال حاضر، در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور (NOORLIB.IR) مورد استفاده قرار گرفته است. در این سامانه، ارجاعات پاورقی کتاب‌ها به صورت ماشینی تجزیه و تحلیل گردیده، کلیه ارجاعات به منابع اصلی استنادات پیوند داده شده است. بر اساس این سیستم، می‌توان تجزیه و تحلیل اطّلاعاتی و ارتباطات بسیار کاربردی و مفیدی در راستای کتاب‌سنجی و تحلیل استنادی، تهیه و تولید کرد.

» لطفاً خودتان را برای خوانندگان فصلنامه معرفی بفرمایید.

◊ عزت‌الله مرتضایی هستم، مدیر گروه علمی «تفسیر و علوم قرآن» در معاونت پژوهش مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. بنده به نوبه خودم، تشکر می‌کنم از فصلنامه ره‌آورد نور و همین طور، جنابعالی و همکارانتان که این وقت را در اختیار ما قرار دادید تا بتوانیم پایگاه جامع قرآنی نور را که یکی از دستاوردهای خوب مرکز است، برای خوانندگان محترم معرّفی کنیم.

اشاره

مباحث فنی و پژوهشی در پروژه های تولید نرم افزار، دو بال پرواز برای رشد و پویایی مراکز و مؤسسات علمی و فرهنگی به شمار می روند و همسویی این دو مؤلفه کلیدی، چشم اندازهای روشنی را فراسوی متولیان امر ترسیم می کند. نظر به اهمیت فعالیت های فنی در تهیه و عرضه محصولات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، گفت و گویی را با معاون فنی این مرکز ترتیب دادیم که امیدواریم برای خوانندگان و علاقه مندان این گونه مباحث مفید باشد. در این مصاحبه، ضمن معرفی بخش های اصلی معاونت فنی مرکز نور، به بیان تولیدات و دستاوردهای کاربردی و ارزنده این معاونت پرداخته ایم.

چکیده

نویسنده اثر، از دیدگاه های گوناگون بر اثر تأثیر دارد و گاه دقیق نبودن یا مبهم بودن نویسنده یک اثر، سبب مهجور شدن آن در میان متخصصان علم می شود. از همین روی، در ادوار گوناگون، فهرست کردن آثار نویسندگان و ثبت و ضبط آنها، مورد اهتمام بزرگان علم بوده است. در این نوشته، با توجه به اهمیت نویسنده اثر در شناخت درست محتوای آن، به بررسی برخی فعالیت های صورت گرفته در پایگاه های مرکز نور برای نظام بخشی به نویسندگان اثر در بازیابی محتوا و نیز ناهمسانی ها و کاستی های موجود در ثبت نام نویسندگان در این پایگاه ها می پردازیم و راه هایی برای حل این معضل پیشنهاد می دهیم.

اشاره

در دی ماه سال 1384 جلسات تحلیل و طراحی پایگاه کتابخانه دیجیتال در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی شروع شد و پس از گذشت دو سال، مراحل طراحی و پیاده سازی اولیه فنی آن انجام گردید. در سال 1387 پس از راه اندازی آزمایشی پایگاه، ورود اولیه اطلاعات با فایل سازی دیتاهای موجود در مرکز و اسکن تصاویر کتاب ها، روی پایگاه بارگذاری شد و در آذرماه 1388 هم زمان با عید سعید غدیر طی مراسمی توسط ریاست محترم مرکز جناب آقای دکتر حمید شهریاری و با سخنرانی حجت الاسلام مهدی خاموشی ریاست محترم سازمان تبلیغات اسلامی، در سالن اجتماعات مرکز رونمایی شد.

اکنون پس از گذشت یک دهه و با آغاز طراحی نسخه جدید پایگاه، بر آن شدیم قابلیت ها و امکانات این پایگاه را که در مسیر رشد و تحول خود فراز و نشیب های بسیاری داشته است، مروری نماییم.

نورلایب، شایسته تقدیر در اولین جشنواره کتاب مجازی

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به عنوان اولین و مهم ترین مجموعه فعال در عرصه بهره گیری از فناوری پیشرفته رایانه افزون بر نرم افزارهای علوم اسلامی، با به کارگیری نیروهای متخصص در زمینه وب، اقدام به راه اندازی پایگاه های گوناگون نیز نموده است که از آن جمله پایگاه کتابخانه دیجیتال نور (نورلایب) می باشد. این پایگاه تاکنون ۸۰۰۰ عنوان کتاب تخصصی طیّ بیش از ۱۶۰۰۰ جلد در زمینه علوم اسلامی، و در موضوعاتی همچون: علوم قرآن و تفسیر، علوم حدیث، ادعیه و زیارات، نهج البلاغه، کلام و فلسفه، جغرافیا، تاریخ و سیره، فقه، اصول، اخلاق و عرفان، ادبیات و منطق، فرق و مذاهب اسلامی را ارائه نموده است. در طراحی این پایگاه، قابلیت های مفید پژوهشی و منحصر به فرد موجود در نرم افزارهای نور، و نیز قابلیت های فراوان مخصوص به شبکه که حتی در نرم افزارها قابل دستیابی نبوده است، مانند: پروژه های پژوهشی محققان، قفسه های کتابخانه شخصی کاربر و یا نمایه های موضوعات در نظر گرفته شده است. کتاب های موجود در نورلایب به صورت متنِ تصویری و حروف چینی شده و با درج فرمت های تخصصی در پایگاه قابل مشاهده است. با همت کارشناسان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به جهت ایجاد بسیاری از امکانات کتابخانه های آنلاین در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور، این پایگاه موفق به کسب رتبه شایسته تقدیر در رشته کتابخانه آنلاین نخستین جشنواره کتاب مجازی شد. گفتنی است، نخستین جشنواره کتاب مجازی که به ارزیابی فعالیت های کتاب محور در فضای مجازی از طریق آرای مردمی می پردازد، هم زمان با بیست و سومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.