ره آورد نور

مقدمه

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با هدف «آسان سازی دستیابی به منابع دینی و سرعت بخشیدن به امر پژوهش در علوم اسلامی»، پای به عرصه تولید محصولات علوم اسلامی گذاشت؛ تولیداتی که در گذر زمان، در حوزه‏ های متنوع توسعه یافته و در حال حاضر، در شاخه های مختلف علوم اسلامی و انسانی ده‎ها عنوان نرم افزار با قالب های متنوع، مانند: لوح فشرده، وب و تلفن همراه، با کاربری های متفاوت در اختیار کاربران قرار گرفته است؛ امّا این گستردگی محصولات و امکانات پژوهشی متنوع، آن چنان که باید در بهبود شیوه های پژوهشی محقّقان حوزه کارگر نیفتاده و به دلایل مختلف که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت، جایگاه شایسته خویش را در مراکز حوزوی پیدا نکرده است.

برخی ممکن است این عدم توفیق را به پیچیدگی رابط کاربری و یا امکانات ارائه شده در نرم افزارهای تولیدی نور نسبت دهند که البته بعضاً ممکن است به علت پیچیدگی، کار با نرم افزار را برای کاربران مشکل نموده باشد؛ امّا واقعیّت آن است که این مسئله، همه مشکل نیست و ریشه را باید در جای دیگری جست و جو کرد؛ زیرا در فرض قبول این نظریه، تنها می توان آن را به محصولات تخصصی نور تعمیم داد که امری اجتناب ناپذیر است.

تجربه ارتباط طولانی ما با کاربران به خوبی این نیاز را گوشزد می کند که طلاب حوزه‏‌های علمیّه به علت فقدان یک برنامه منسجم آموزشی مناسب، در استفاده تخصصی از رایانه در امر آموزش و پژوهش، از توانایی لازم برخوردار نیستند و این عدم توانایی در کاربری، در روند توسعه پژوهشی حوزه به صورت مستقیم تأثیرگذار بوده است.

اشاره

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، قریب به سه دهه از فعالیت خود را در حوزه داده پردازی علوم اسلامی پشت سر می گذارد؛ فعالیت های ارزنده ای که موجبات انباشت تجارب پژوهشی و فنی عمیقی را فراهم نموده است. ضرورت بسط و تدوین این تجارب و به اشتراک گذاری آن از یک سو، و وجود نیروهای پژوهشی و فنی خبره در پایتخت جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر، این مرکز را بر آن داشت تا به منظور تبادل تجربیات مفید پژوهشی و فنی با دیگر مراکز علمی و فنی و دیگر خبرگان داده پردازی علوم اسلامی، به تأسیس یک شعبه منطقه ای در تهران اهتمام ورزد. این شعبه که تحت عنوان «معاونت تهران» کار می کند، در واقع، دفتر اجرایی مرکز در تهران است و تاکنون نیز فعالیت های متعددی را در حوزه فنی و پژوهشی عهده دار شده که برخی از آنها پروژه های خاتمه یافته و بعضی نیز پروژه های جاری این معاونت به شمار می روند.

به منظور آشنایی بیشتر با وظایف، محصولات و دستاوردهای نور در این معاونت، با جناب آقای مرتضی احمدی، مدیر کنترل پروژه معاونت تهران به گفت و گو نشستیم که امیدواریم مورد استفاده خوانندگان عزیز قرار گیرد.

تولید نرم افزار عشق و عطش به صورت کتاب گویا

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در ادامه تولید محصولات چند رسانه ای، نرم افزار روایت تاریخ کربلا بر اساس لهوف سید ابن طاووس به نام «عشق و عطش» را تولید و به زودی در اختیار علاقه مندان قرار خواهد داد.

این نرم افزار، مشتمل بر کتاب عشق و عطش اثر آقای امید آرام است که کوشیده با استناد به اثر زیبا و شیوای سید ابن طاووس(ره) تاریخ کربلا را به زبانی دیگر روایت کند. سه فصل به نام های: راز راه، مرگ سرخ و رنگ رنج، مشتمل بر ۳۲ عنوان در ۳۲ قطعه صوتی با صدای آقای مهدی مهدی زاده و خانم شعبانی، محتوای این نرم افزار را تشکیل می دهد.

مقدمه

«پژوهیار»، اولین نرم افزار مدیریت استناددهی و سازمان دهی منابع با قابلیت پشتیبانی از زبان فارسی است که بستر نرم افزاری آن به صورت متن باز، تحت مجوز نشر عمومی گنو(1) (نسخه 3) توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) عرضه می شود و سپس با برنامه نویسی بومی، به پوشش نیازهای کاربران خطوط راست به چپ، علاوه بر کاربران زبان های لاتین و اروپایی چپ به راست، پرداخته است.

چکیده

جستجو، گردآوری و سازماندهی منابع اطلاعاتی، تحقیقاتی و پژوهشی از یک سو و استناددهی به منابع مورد استفاده قرار گرفته از سوی دیگر، همواره یکی از مسایل مهم و ضروری پژوهشگران بوده است. به موازات رشد و توسعه فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، کتابخانه‌ها، دانشگاه‌ها، مراکز اطلاع‌رسانی، علمی و پژوهشی به ابزارهای ذخیره و بازیابی اطلاعات مناسب و سودمند مجهز شدند و همچنین، ایجاد و توسعه شبکه وب و اینترنت جهانی، منجر به دسترسی پژوهشگران به منابع بی‌شمار اطلاعاتی شد. به این ترتیب، چالش اولیه پژوهشگران در زمینه چگونگی دسترسی به منابع اطلاعاتی تا حد زیادی برطرف شده است. اما چالش دوم، یعنی چگونگی استناددهی و ارجاع به منابع اطلاعاتی استفاده شده، همچنان مشکلاتی را برای پژوهشگران ایجاد می‌کرد. نوشتار حاضر، با مروری کلی به برخی چالش‌های موجود در زمینه استناددهی به منابع علمی، به معرفی نرم‌افزار پژوهیار، به عنوان اولین نرم‌افزار فارسی زبان مدیریت استناددهی و ارجاعات می‌پردازد، ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن را در همه مراحل جستجو، ذخیره و بازیابی اطلاعات برمی‌شمارد و امکانات آن را در زمینه مدیریت استناددهی معرفی می‌کند.

منابع این مقاله در نسخه چاپی منعکس نگردیده است که در ذیل این بخش ارائه می گردد.

چکیده:

مقاله ی حاضر، عهده‌دار مقایسه ی شیوه‌های رایج استناد در نگارش‌های علمی، و یافتن مناسب‌ترین شیوه ی استناد برای پژوهش‌های علوم انسانی و اسلامی است. از این رو، نگارنده، نخست ضرورت پایبندی پژوهشگران به شیوه ی استنادیِ مناسب و یکدست را نشان می‌دهد؛

جستجو، سازماندهی منابع اطلاعاتی، استنادهی در مقالات و پایان‌نامه‌‌ها، همواره یکی از مسائل مهم و ضروری پژوهشگران است. امروزه استفاده از نرم‌افزارهای استناددهی، فرآیند پژوهش را تسریع و تسهیل کرده‌اند. متخصصان حوزه‌های علوم مختلف می‌توانند به کمک نرم‌افزار پژوهیار به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی، منابع مورد نیاز خود را جستجو، ذخیره و سازماندهی کنند و به آن‌ها استناد دهند.

مقدمه
کتاب‌شناسی، نخستین گام از مراحل گوناگون یک پژوهش است؛ به دیگر سخن، شناخت منابع تحقیق به عنوان ابزار مطالعه، برای هر پژوهشگر امری بدیهی و ضروری است. در این راستا و برای افزایش دانش و توسعه علوم، کتاب‌شناسی، مأخذشناسی و منبع‌یابی، خود یکی از فنون پژوهش است.
‌اين‌ نوشتار نيز‌ يك‌ کتاب‌شناسی توصيفي‌ است و‌ جستاري‌ است‌ در معرفي‌ منابع و تازه‌های نشر که از نظر علمی و نظری پشتوانه نرم‌افزار استناددهی پژوهیار بوده است.

اشاره
همزمان با تولید نرم‌افزار مدیریت استناددهی پژوهیار از سوی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، برخی از پایگاه‌های خبری و اطلاع‌رسانی به معرفی این محصول پژوهشی اقدام نمودند. در ذیل، اخبار مربوط به این موضوع را در بعضی پایگاه‌ها مرور می‌کنیم.

در صورتی که شما پایگاه اینترنتی یا وبلاگی دارید، می‌توانید با دنبال کردن چند گام ساده پایگاه‌ خود را با نرم‌افزار پژوهیار سازگار نمایید. با این کار، بازدیدکنندگان پایگاه شما می‌توانند به‌سادگی آن را مورد استناد قرار دهند و به این ترتیب، نه تنها حقوق معنوی محتوای آفریده‌شده توسط شما کمتر در معرض تهدید قرار می‌گیرد، بلکه تعداد بازدیدکنندگان شما نیز به تبع مورد استناد قرار گیری افزایش می‌یابد.