کلیدواژگان: کتابخوان، کتابخوان نور، Bookreader، EReader
مقدمه
با شکلگیری فناوریهای نو که هر روز شاهد عمومی و کاربردی شدن آنها هستیم، لزوم سرمایه گذاری و برنامه ریزی جهت به خدمت گرفتن این فناوری ها، جزو وظایف اصلی فعالان عرصه ارائه خدمات علمی و پژوهشی است؛ چرا که خالی گذاشتن فضا در این زمینه ها، به معنای محروم نمودن مخاطبان از استفاده مطلوب و علمی از فناوری خواهد بود.
به کارگرفته شدن ابزارهای سختافزاری پرتابل،(1) از قبیل گوشیهای همراه لمسی و تبلتها در بسترهای نرم افزاری جدید مانند اندروید و IOS، مسأله جدیدی است که مدیران مؤسسات علمی را که پیش از این بخش اعظمی از سرمایهگذاری فنی‌شان را روی بستر سیستم عامل ویندوز متمرکز کرده بودند، گرفتار خود نموده است. مدیران امروز میبینند که مخاطبان آنها مطالبات تازه‌اي جهت ارائه محصول در ابزارهای جدید دارند؛ مطالباتی که حتماً باید پاسخ داده شوند.
در چنین فضایی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، به عنوان یکی از مراکز علمی معتبر و دارای طیف وسیعی از مخاطبان پژوهشگر حوزوی و دانشگاهی، با پیشبینی نیازهای آینده، اقدام به مطالعه در این خصوص، جهت پاسخگویی به نیازهای مخاطبان نمود.
دغدغه اصلی مدیران این مجموعه، ارائه محصولی بود که با نگاهی جامع بتواند هم نیازهای فعلی مخاطبان را پاسخ‌گو باشد و هم از اصول این مرکز که مبتنی بر اتقان محتوا و نیازهای فنی بنا شده، جدا نباشد.
ارائه نرم‌افزار اندرویدی کتابخوان نور، نخستین گام در این مسیر بود. نرم‌افزاری که با ورود به بستر جدید اندروید، افق تازهای از ارائه خدمات علمی و پژوهشی مرکز به مخاطبان پژوهشگر حوزوی و دانشگاهی را گشود.
در این نوشته، ابتدا ضمن ارائه سرگذشت کتابهای الکترونیک و کتابخوانها، برخی از مهم‌ترین این نوع محصولات را معرفی نموده و سپس با اشاره به چند نمونه از کتابخوانهای ایرانی، به معرفی قابلیتهای نرم افزار «کتابخوان نور» پرداخته میشود و در پایان نیز به افق آینده این محصول اشاره خواهد شد.
تاریخچه کتابخوان ها
ایده شکلگیری کتابهای الکترونیک، به سالهای انتهایی نیمه اول قرن بیستم باز میگردد؛ اما به صورت جدی، این ایده در سال 1985 با ارائه کتابهای مسافرتی روی دیسک‌های نوری (2) (سی دی رام) آغاز گردید.
در سال 1990 فناوری دیناتکست (3) که یک سیستم مبتنی بر SGML (4) بود، برای ارائه کتابهای مقیاس بزرگ (کتابهایی که به دليل وسعت صفحات، قابلیت چاپ وسیع را ندارند) مانند کتابهای راهنمای ناوبری کشتی و هواپیما راهاندازی شد.
در سال 1992 کمپانی سونی، ابزار دستی دیتادیسکمن (5) را که یک ابزار برای خواندن اطلاعات از پیش ضبط‌شده بر روی یک دیسک بود، معرفی کرد. این دستگاه منحصراً با هدف مطالعه در سفر و استفاده های دانشگاهی طراحی شده بود و در خارج از ژاپن نتوانست موفقیت چندانی را کسب نماید.
در همین سال، دو دانشجو در دانشگاه پلیتکنیک میلان در پایاننامه خود، طرح ارائه نخستین ابزار کتابخوان را ارائه نمودند.
در سال 1993م کمپانی دیجیتال بوک، فرمت DBF که کتابهای دیجیتال را روی فلاپی دیسک عرضه میکرد، راهاندازی نمود. اين سال، برای اولین‌بار کتابهای برگزيده جشنواره «انتخاب بهترین رمان هوگو» (6) روی سی‌دی‌رام عرضه گردید. از دیگر اتفاقات این سال، کلید خوردن پروژه bibliobytes که به عرضه رایگان منابع الکترونیک در اینترنت اختصاص داشت، بود.
در سال 1995م پایگاه اینترنتی آمازون با فروش کتابهای فیزیکی، فعالیت خویش را آغاز نمود و در سال 1996م پروژه گوتنبرگ (7) به 1000 عنوان میرسيد. و دستيابي به تعداد يك میلیون کتاب دیجیتالی، برای این پروژه هدفگذاری میشود.
در سال 1997م کمپانی E.Ink که بعد خدماتش پایه محصولاتی مثل سونی ریدر و کیندل آمازون شد، تأسیس گردید.
در سال 1998م اولین ISBN برای یک کتاب الکترونیک صادر شد و بازاریابی برای فروش آن در سی‌دی‌رام، آمازون و سایت‌های بی‌ان و بوردرز انجام پذیرفت.
در همین سال، ابزار کتابخوان مبتنی بر خرید و دریافت کتاب از روی اینترنت، روی ابزارهایی با عنوانRocket ebook و SoftBook عرضه گردید.
در سال 2000م کتابخوان مایکروسافت در تلاشی برای بهبود ظاهر متون با فناوري ClearType که متون را با قابلیت فونت ارائه میداد، عرضه گردید. پروژه DBI که به فهرست کردن متمرکز کتابهای دیجیتال با قابلیت جستجو و ایجاد کتابخانه های مجازی اختصاص دارد نیز در همین سال شروع به کار کرد.
در سال 2004م گوگل اعلام کرد پروژهای برای دیجیتالي کردن منابع برگرفته از چند کتابخانه بزرگ را آغاز کرده است. پروژهای که مدتي بعد به نام «گوگل کتاب» (8) شناخته شد. اما در سال 2005م گوگل برای نقض قوانین حق تکثیر، توسط انجمن نویسندگان به جهت اسکن بدون مجوز کتابها، مورد پیگرد قانوني قرار گرفت.
در سال 2006م سونی ریدر که از فناوري E.Ink بهره میگرفت، عرضه شد. در این فناوري صفحه الکترونیکی به سان جوهرخوان الکترونیکی که در نور خورشید قابل مشاهده بود، عرضه گشت.
در سال 2007م آمازون ابزار کتابخوان خود، یعنی «کیندل» (9) را عرضه نمود. این دستگاه به کاربران این امکان را میداد که از فروشگاه آمازون خرید نمود، و کتابها، مجلات، روزنامه ها و سایر محصولات قابل خواندن را دانلود و استفاده نمایند. این محصول در ابتدا بر مبنای فناوري E.Ink عرضه گردید و در ادامه، امکان استفاده نرم افزاری از امکانات کیندل در بستر اندروید و حتی LCDهای نمایش خانگی نیز فراهم شد.
در سال 2008م کمپانیهای ادوبی و سونی قرارداد همکاری عرضه را امضا کردند که بر مبنای آن، محصول ادوبی ریدر با سختافزار سونی و نرم افزار ادوبی عرضه گردید.
در اين سال بود كه نخستین فروشگاه کتاب اختصاصی سیستم عامل IOS با نام «بوک اند بورد» (10) شروع به فعالیت کرد.
سال 2009م سال ارائه امکانات متنوع بود و ابزار «بوکِن» (11) و نرم افزار «نوک» (12) با امکانات متنوع در اختیار کاربران قرار گرفتند.
در سال 2010م اپل، آیپدِ جدید خود را برای استفاده به عنوان کتابخوان تحت عنوان «آیبوکز» عرضه نمود که توانست به رقم فروش خیره‌کننده 7 نسخه میلیون برسد.
همچنین در همین سال، بینظیرترین نرم افزار کتابخوان تحت عنوان «گوگل ایبوک» عرضه شد. از مهم‌ترین ویژگیهای این نرم افزار، امکان خرید و دریافت کتاب از فروشگاه گوگل و سایر فروشندگان کتاب و همچنین برقراری ارتباط بین کتابها و حساب کاربری فرد با جی‌میل بود که مدیریت استفاده از کتاب و بهرهگیری از فرمتهای مختلف کتابها را برای کاربران بسیار آسان مینمود.
در این سال، «کوبو ایریدر» (13) نیز پا به عرصه ابزارهای کتابخوان گذاشت و «پاکت ایبوک» (14) برای عرضه در اندروید گسترش داده شد.
در سال 2011م، عرضه کتابخوان بر روی تبلتها با قابلیت تاچ (15) (جابه‌جایی صفحات به صورت لمسی) با عرضه محصولاتی از آمازون (کیندل فایر) و نوک (نوک تبلت) جدیتر شد. در سال 2012م، اپل امکاناتی جهت ویرایش کتاب و گرفتن خروجیهای جدید از کتاب و همچنین نرم افزاری جهت ساختن کتاب جدید را روی آیپد خود عرضه نمود.
آمازون، اولین ابزار صفحه روشن خود را با قابلیت مطالعه در شب و روز ارائه کرد.
در این سال، جمع فروش کتابهای الکترونیکي در آمریکا به عدد 3 میلیارد نسخه رسید.
سال 2013م سال موفقیت برای ابزارها و نرم افزارهای کتابخوان بود؛ به گونهای که گزارشهای متعددی از کشورهای مختلف جهان مبنی بر رشد بیسابقه خرید کتب الکترونیکی نسبت به کتب فیزیکی به گوش رسید؛ چنان‌كه شرکت Oyster به عنوان اولین سرویسدهنده اشتراک نامحدود استفاده از کتب الکترونیکی راهاندازی گردید که با توجه به وابسته نبودن این سرویس و سرویسهای مشابه به دستگاه خاصی، موقعیتی بینظیر جهت رشد نرم افزارهای کتابخوان بر بستر اندروید و حتی IOS را فراهم نمود.
نرم افزارهای کتابخوان جهانی
1. کتابخانه گوگل (16)
در واقع میتوان «گوگل پلی بوکز» را تلاش بلندپروازانه گوگل در رسیدن به آنچه دانست که شرکتهای آمازون و اپل نیز آرزوی آن را در سر میپرورانند. گوگل سعی دارد که مجموعهای از خدمات وسیعی را که در این حوزه قابلیت عرضه دارند، در قالب یک بسته به کاربرانش عرضه نماید. گوگل برای کاربرانش که از حساب کاربری جی‌میل استفاده میکنند، این امکان را فراهم آورده است که به بانک عظیم کتابهای گوگل به دو صورت رایگان و پولی دسترسی داشته باشند.
البته بسیاری از منتقدان معتقدند که این محصول گوگل، در ابتدای راه بوده و دارای نقاط ضعفی نیز میباشد؛ اما توانايي بسیار بالایی که شرکت گوگل در حمایت از محصولاتش دارد، هر کاربری را متقاعد مینماید که یک نسخه از «گوگل بوکز» را روی دستگاه اندرویدی خود نصب نماید.
شاید بتوان مهم‌ترین ویژگی این محصول را در دو نقطه قوت گوگل، یعنی بانک عظیم کتب و همچنین ارتباط بین قفسه کتابهای کاربر و حساب کاربری وی در جی‌میل دانست.
2. کیندل آمازون (17)
امروزه، همه مردم جهان از شبکه گسترده ارائه کتاب شرکت آمازون حتماً چیزی شنیدهاند. نرم افزار اندرویدی کیندل، این امکان را به کاربران سیستم عامل اندروید میدهد که به‌راحتی به بانک عظیم کتابهای آمازون دسترسی داشته و به هزاران کتابی که به صورت رایگان در این پایگاه عرضه میگردد، دسترسی داشته یا کتاب مورد نظر را از فروشگاه آن خریداری نمایند.
یکی از خصوصیات بارز کیندل، عرضه آن روی چند پلتفرم، یعنی دستگاه های کامپیوتر خانگی و همچنین ابزارهای موبایلی با قابلیت ویژه همگامسازی کتابها بین آنها است؛ بهگونهای که کاربران میتوانند از همان جایی که مطالعه را در موبایل قطع نمودهاند، در رایانه شخصی خود ادامه دهند.
از دیگر ویژگیهای آمازون که حق انتخاب را برای کاربرانش فراهم میآورد، امکان مطالعه فصل اول کتاب، قبل از خرید آن است.
3. آلدیکو (18)
شاید قدری باور آن سخت باشد؛ ولی «آلدیکو» یک نرم افزار کتابخوان است که به صورت تخصصی به ارائه کتب رایگان اختصاص دارد. در عین حال، این نرم افزار از نظر امکانات کاربری نیز یکی از کتابخوانهای نمونه میباشد؛ امکانات کاربری نظیر: تنظیم فونت، اندازه فونت، رنگ پسزمینه و شيوه مطالعه در شب و نيز امکانات تخصصی مانند: برچسب زدن، نشانهگذاری، فرهنگ لغت و جستجوی جهانی بدون خروج از برنامه.
4. گودریدز (19)
این کتابخوان، در واقع، نرم افزاری است که به صورت رسمی توسط بزرگترین شبکه اجتماعی کتابخوانان جهان، یعنی goodreads.com عرضه شده است. این نرم افزار، به دوستداران کتاب کمک میکند که جدیدترین کتابها، کتب پرفروش و یا کتابهایی را که سایر کتابخوانان به یکدیگر توصیه میکنند، خریداری و دریافت نمایند.
کاربران در این نرم افزار میتوانند در مورد یک کتاب به بحث و گفتگو پرداخته، آن را نقد نمایند و حتی در رتبهبندی آن مشارکت نمایند.
از مهم‌ترین ویژگیهای این نرم‌افزار، ایجاد بارکد برای شناسایی کتابها و دریافت آسان کتاب از طریق آن بارکد میباشد.
5. اودیبل (20)
این نرم افزار، علاوه بر امکان دانلود و خواندن کتاب، به بزرگترین بانک کتابهای دیجیتال صوتی جهان متصل است و کاربران از طریق آن میتوانند کتابهای صوتی را دریافت نموده و استفاده نمایند. امکان نشانهگذاری و یکسانسازی با شبکه های اجتماعی، در این نرم افزار تعبیه شده است.
علاوه بر این، در این کتابخوان امکاناتی جهت رفع خستگی، نظیر برنامه های صوتی در محور کتاب و حتی بازی، تعبیه شده است.
کتابخوان ها در ایران
در چند سال اخیر، بحث عرضه کتابخوان بومی در ایران داغ شده است و گهگاهی از منابع مختلف اخباری مبنی بر تولید و عرضه یک کتابخوان یا آغاز شدن یک برنامه ملی در این خصوص به گوش میرسد. جدا از بحث تبلیغات و حواشی که همواره باعث مظلومیت و محرومیت کتابخوانان در این عرصه شده است، آنچه را هماکنون در دسترس کاربران میباشد، میتوان در چند نرم افزار خلاصه نمود که هر کدام دارای نقاط قوت و ضعف میباشند؛ اما مهم‌ترین مسأله پیش روی همه این نرم افزارها، پیدا نمودن بازار و جذب مخاطب میباشد.
در ادامه، به بررسی برخی از این کتابخوان ها می پردازیم:
1. کتابخانه دیجیتالی تلفن همراه قائمیه
با بیش از 14000 جلد کتاب تلفن همراه «java» و «Android» در 72 موضوع مختلف، یکی از جامعترین مجموعه کتابهای بومی برای موبایل است. کتابهای این مجموعه، به صورت رایگان و پولی در دسترس کاربران میباشد.
ویژگیهای این نرم افزار عبارت‌اند از:
- - امکان نصب روی انواع گوشیهای تلفن همراه که جاوا یا اندروید را پشتیبانی میکنند؛
- - عملکرد مستقل برنامه برای نمایش و تایپ فارسی؛
- - پشتیبانی از زبان فارسی در تمام گوشیها؛
- - جستجوی پیشرفته در متن به همراه رنگی شدن کلمه یا جمله جستجوشده؛
- - امکان تغییر فونت متن؛
- - رنگی شدن اعراب متن؛
- - امکان پرش به صفحه مورد نظر؛
- - امکان تغییر تم؛
- - قابلیت تماشای تصوير در متون.
2. کتابخوان آوابوک
این کتابخوان، از نظر طراحی و رابط كاربري، یکی از بهترین کتابخوانهای تولیدشده در داخل کشور میباشد. یکی از مشتریان اصلی کتابخوان آوابوک، انتشارات سوره مهر میباشد. در هنگام دریافت نرم افزار، تنها 4 اثر از آثار تولید سوره مهر در این کتابخوان عرضه شده است و کاربران میتوانند با خرید از فروشگاه، سایر آثار تولیدی سوره مهر (بیش از 1000 عنوان) را نیز دریافت و مطالعه نمایند.
از جمله امکانات این کتابخوان، میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
- - فعالسازی نرم افزار با ایجاد حساب کاربری؛
- - موضوع‌بندی و تگ گذاری روی کتب؛
- - امکان نشانه گذاری؛
- - جستجوی در متن؛
- - تنظیمات صفحه نمایش؛
- - پیمایشگر صفحات؛
- - پرش به آخرین مکان مطالعه؛
- - ارائه شناسنامه کتاب؛
- - ارائه نشاني دقیق ذخیره شدن کتاب؛
- - ارائه فهرست مطالب؛
- - یادداشت‌گذاری روی کتاب؛
- - امکان علامتگذاری روی متن؛
- - ارسال نظر در مورد کتاب و مشاهده نظرات دیگران؛
- - قابليت همگامسازی نشانهگذاریها و علامتگذاریها؛
- - امکان افزودن کتب به صورت دستی.
3. کتابخوان جلوه
کتابخانه جلوه، شامل یک کتابخوان الکترونیک و فروشگاه کتاب آنلاین است که از فرمتهای epub و fb2 پشتیبانی میکند. تاکنون بیش از 250 عنوان کتاب در این کتابخوان به صورت رایگان و پولی عرضه شده است.
از جمله امکانات این نرم افزار، میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
- - امکان انتخاب قلم و تنظیمات نمایش صفحه؛
- - بررسی خودکار محتوای کتابها و دانلود مجدد؛
- - امکان هشدار کتابهای جدید؛
- - قابليت تغییر رمز و ویرایش نام؛
- - رابط كاربري فارسی و انگلیسی.
4. کتابخوان کتابراه
کتابراه، یک نرم‌افزار کتابخوان است که با استفاده از آن افراد میتوانند کتابهای سایت «کتاب راه» را به وسیله رایانه، موبایل و تبلت خود بخوانند.
دانلود این نرم‌افزار، رایگان است و روی سیستم عامل‌های اندروید و ویندوز قابل نصب میباشد. برای خرید و خواندن کتابها، لازم است ابتدا کاربران در پایگاه کتابراه ثبت نام کنند. خریدن کتابها از طریق سایت و با پرداخت آنلاین به وسیله کارت‌های عضو شتاب انجام میپذیرد. کتابهای خریداری‌شده در این نرم‌افزار، نمایش مییابند و برای همیشه قابل استفاده میباشند.
5. کتابخوان کتابخانه های مساجد
مرکز رسیدگی به امور مساجد، این نرم افزار را با قابلیت پشتیبانی از فرمتهای PDF، HTML و EBook آماده نموده است. کاربران میتوانند با دانلود کتابهايی از پرتال مرکز رسیدگی به امور مساجد، (21) به مطالعه آنها در این نرم افزار بپردازند.
6. چرا کتابخوان نور
با فراگیر شدن استفاده از گوشیها و تبلتهای اندرویدی در کشور، همواره یکی از درخواستهای مخاطبان محصولات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، فراهم نمودن زمینه دسترسی به محتوای علوم اسلامی و انسانی در این دستگاه ها بوده است.
اما یکی از چالشهای اصلی مرکز در ارائه محصول به روش سابق (نرم افزارهای موضوعی)، قابلیتهای پایین ابزارهای جدید در پردازش و امکان ارائه خدمات پژوهشی بود. از این رو، کارشناسان مرکز بر آن شدند تا با ارائه یک محصول جایگزین بتوانند در گام نخست، نیازهای مطالعاتی کاربران را برآورده نموده و در گام بعد، با افزودن امکانات پژوهشی، امکان استفاده تخصصی آنان را میسر نمایند.
حاصل این بررسیها، نرم افزار کتابخوان نور بود. کتابخوان نور، در واقع، نرم افزار تخصصی کتابخوانها است؛ کتاب‌خوان‌هایی که در عین اینکه مطالعه متن کتاب برایشان ارزشمند است و داشتن امکانات كارآمد پژوهشی نیز برایشان مهم و کاربردی است.
قابلیت های کتابخوان نور
کتابخوان نور، یک نرم‌افزار اندرویدی است که برای در دسترس قرار دادن بانک غنی کتب الکترونیکی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در ابزارهای موبایل و تبلت، آماده شده است.
تاکنون دو نسخه از این نرم افزار عرضه شده است و در حال حاضر، 23 عنوان کتاب رایگان جهت استفاده کاربران در دسترس قرار گرفته و به‌زودی و به صورت هفتگی (هفتهای 20 عنوان)، بر عناوین کتابهای ارائه‌شده افزوده خواهد شد.
برخی از ویژگیهای این نرم‌افزار که آن را به یک نرم افزار منحصر‌به‌فرد تبدیل میکند، عبارت‌اند از:
- - بهره گیری از بانک غنی و صحیح کتب الکترونیکي تهیه‌شده در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی؛
- - قابلیت جستجو در فهرست عناوین، نویسندگان، متن کل کتاب و متن کتاب در حال مطالعه؛
- - محیط زیبا و کاربرپسند؛ به گونهای که به‌راحتی هر کاربری میتواند از آن استفاده نماید؛
- - پشتیبانی و ارائه نسخه های جدید به صورت خودکار توسط تیم فنی بخش موبایل مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی؛
- - قابلیت اجرا در سیستم عامل اندروید 2.3 و بالاتر؛
- - امکان افزودن کتاب به کتابخانه از طریق فروشگاه؛
- - پیمایش در کتاب از طریق فهرست عناوین و صفحه؛
- - به‌روزرسانی خودکار نرم‌افزار از طریق اینترنت در صورت ارائه نسخه جدید؛
- - ارائه آموزش سریع برای استفاده مفیدتر کاربران از نرم افزار؛
- - ارائه راهنمای کامل متنی؛
- - ارائه فهرست کتاب با حفظ خصوصیت شاخهای؛
- - نمایش قفسهای و فهرستی کتب؛
- - امکان ارسال انتقادات و پیشنهادات توسط کاربران؛
- - قابلیت درونریزی مستقیم فایل کتب، یا دریافت کتابها از سرور قدرتمند مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی؛
- - انتخاب و انتقال متن به سایر نرم‌افزارهای نصب‌شده در دستگاه؛
- - به اشتراکگذاری متن انتخابی در نرم افزارهای تعاملی دستگاه؛
- - تنظیم نور جهت جلوگیری از خستگی چشم هنگام مطالعه یا استفاده اقتصادی از باتری دستگاه؛
- - قابلیت تنظیم اندازه فونت، برای کسانی که علاقه به مطالعه در اندازه فونتهای بزرگتر یا کوچکتر دارند؛
- - امکان تنظیم فاصله بین خطوط؛
- - نمایش اعراب متون اعرابگذاری شده نظیر: قرآن، مفاتیح الجنان و صحیفه سجادیه؛
- - امکان تنظیم حاشیه لبه ها؛
- - نگهداری حالت صفحه روشن، برای جلوگیری از خاموش شدن صفحه در حین مطالعه؛
- - قابليت فیکس و متحرک کردن جهت مطالعه (عمودی و افقی)؛
- - امکان انتخاب حالت ویژه براي مطالعه در شب؛
- - اجرای دستور با اشاره انگشت؛
- - پشتیبانی از مدیریت حقوق دیجیتالی با فرمت اختصاصی؛
- - تعویض صفحه به صورت لمسی؛
- - قابليت پیمایش صفحه قبل و صفحه بعد؛
- - انتخاب صفحه مورد نظر از طریق امکان «رفتن به صفحه...»؛
- - نوار خطی پیمایش مداوم برای جلو بردن نوار تا صفحه مورد نظر؛
- - خواندن کتاب از روی حافظه اصلی؛
- - قابليت جستجوی فایل کتاب؛
- - امکان مرتب کردن فهرست کتاب بر مبنای نویسنده و عنوان؛
- - مشاهده جزئیات مربوط به هر کتاب به همراه امکان حذف کتاب.
آینده کتابخوان نور
ـ چشم‌انداز پژوهشی
یکی از اهدافی که در تولید نرم افزار کتابخوان نور وجود دارد، برداشتن مرز بین ابزارهای مختلف، یعنی دسکتاپِ ویندوز (با عرضه نرم افزار کتابخانه استاندارد نور)، نرم افزارهای تحت وب (پایگاه کتابخانه دیجیتال نور) (22) و عرصه موبایلی (کتابخوان نور) میباشد. از مهم‌ترین برنامه های آینده کتابخوان نور، این است که ابزار پژوهشی مشترکی با دو عرصه دیگر داشته باشد و امکان همگامسازی (23) در پژوهشها برای مخاطبان فراهم باشد. و این به آن معنا است که در آینده پژوهشگران خواهند توانست به‌آسانی پژوهشهای انجام‌شده روی یکی از ابزارها را به‌راحتي به ابزار دیگر (مثلاً از کتابخوان نور در موبایل به کتابخانه استاندارد در ویندوز یا پایگاه کتابخانه دیجیتال نور در وب) منتقل و همگام نمايند.
اضافه شدن قابلیتهایی نظیر: بخش یادداشت، متن قرآن، لغت‌نامه و سایر امکانات موجود در نرم افزارهای ویندوزی، در دستور کار نسخه های آینده کتابخوان نور قرار دارد.
از دیگر چشماندازهای پژوهشی این محصول که هماکنون در حال مطالعه و برنامهریزی است، امکان متمرکز کردن قابلیتهای پژوهشی در نرم افزار و همچنین نگاه ویژه به مسأله پردازش ابری است.
ـ چشم انداز عرضه منابع
در گام نخست ارائه این نرم افزار، بنا است که کتب دیجیتالی‌شده در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در آن عرضه شوند و در گامهای بعدی، با در نظر گرفتن محدودیتهای مالکیت معنوی و ترسیم سیاستهای کسب‌وکار مرکز، امکان عرضه کتابهای متنوع و حتی بهروز در این محصول وجود خواهد داشت.
بنابراین، ممكن است که در آینده کتابهایی در کتابخوان عرضه شوند که در سایر محصولات مرکز وجود نداشتهاند؛ چرا که عرضه منابع در سایر محصولات مرکز به صورت بستهای بوده و گاهي تمایلی در صاحبان آثار برای ارائه اثر مکتوب‌شان در قالب بستهای وجود نداشته است. این محدودیت، در کتابخوان برطرف شده و بعید نیست در آینده شاهد عرضه کتابهایی باشیم که همزمان با دوره اوج فروش در فضای فیزیکی، در کتابخوان نیز در معرض فروش قرار داده شوند.
همچنین، کتابخوان نور از نظر عرضه به زبانهای دیگر یا ارائه نسخه چندزبانه مشکل خاصی نداشته و با اضافه شدن کتب و منابع به سایر زبانها، به مرور این زبانها نیز به نرم افزار اضافه خواهند شد.
ـ چشم انداز رابط کاربری (24)
در تحلیل طراحی کتابخوان نور سعی شده است، زیرساختهای نرم افزاری به گونهای ملاحظه شوند که امکان افزودن امکانات رابط کاربری به‌آسانی وجود داشته باشد.
توسعه هایی نظیر: امکان تغییر فونت، تغییر ظاهر نرم‌افزار و قابليت‌هايي كه استفاده از نرم افزار را برای کاربران آن مطلوبتر خواهد نمود، به‌راحتي در آینده در دسترس خواهند بود.
پي‌نوشت‌ها:
منابع:
