ره آورد نور

چکیده

فضای سایبر، شبکه های رایانه ای و مخابراتی متصل به هم است که اطلاعات را در کمترین زمان و بیشترین مکان، مبادله می کند. اکنون کشورهای پیشرفته دنیا تقریباً همه امور خود را از طریق این شبکه ها که بسان ستون فقرات و نخاع عصبی تجارت، علم، فرهنگ، سیاست و امنیت آنها در آمده، انجام می دهند.

با توجه به آسیب پذیری و قابل نفوذ و هک قرار گرفتن شبکه های رایانه ای و نیز اتکای کامل کشورهای پیشرفته به این شبکه ها، اختلال یا اخلال در سامانه آنها، می تواند ضربات جبران ناپذیری به آنها وارد کند و حتی سقوط دولت ها را در پی داشته باشد.

متن پیش رو، خلاصه ای از مقاله «تروریسم سایبر، جرم آینده» به قلم جینادی آنجلیز (Gina De Angelis) است که ایجاد اختلاف در شبکه ها را، به عنوان تروریسم سایبر، بررسی کرده است. اگرچه استفاده از اصطلاح تروریسم تأمل برانگیز است؛ اما نشان اهمیت موضوع و دغدغه کارشناسان ارتباطات و فناوری اطلاعات در این جوامع است. نکته قابل توجه دیگر، پیش بینی و آینده نگری این کارشناسان، نسبت به خطرات پیش رو برای منافع کشورهای متبوعشان، به خصوص ایالات متحده آمریکاست.

پدیده ای نوین

پیش از این درباره اجتماع های مجازی و معرفی تفصیلی پایگاه اورکات برایتان نوشتیم(1) امّا پدیده نوین دیگری که به تازگی در میان اهالی دنیای سایبر خودنمایی می کند، پایگاه اینترنتی فلیکر (Flickr) است.

فلیکر در گروه وبلاگ ها دسته بندی می شود، اما نه یک وبلاگ معمولی، بلکه به عنوان یک فتوبلاگ  (photoblog). فتوبلاگ همان گونه که از نامش پیداست، وبلاگی ویژه تصاویر است که همیشه با تصویری جدید به روز می شود، هرچند می تواند شامل توضیح متنی نیز برای تصاویر باشد.

درآمد

در جهان رو به رشد اطلاعات و ارتباطات، حتی کاربران غیر حرفه ای هم می توانند به سادگی بر بلندای شبکه جهانی (Internet) رخ نمایند و هر موقع که خواستند دیدگاه های خود را روزآمد کنند. در این میان، ظهور تعداد زیاد وبلاگ هایی با رویکرد مذهبی و دینی، نشان از توجه دین مداران در ارائه مطالب معنوی و اعتقادی و انتشار این گونه مباحث در گستره دنیا دارد.

اگرچه سادگی طراحی و ساخت وبلاگ، دلیل عمده ای برای رشد شگرف این پدیده اینترنتی در عرصه های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و علمی می باشد، امّا کمی دقت روشن می سازد که این رشد بی رویه تلاطم عجیبی در فرهنگ عمومی اینترنت ایجاد کرده و حداقل در ایران با امواج سهمگینی در بعضی از عرصه ها همچون سیاست مواجه شده است که این امر موجب گردیده تا متولیان امر قبل از آنکه فرصت ترویج و یا جهت دهی صحیح و فرهنگ سازی در راستای پدیده وبلاگ را داشته باشند، مجبور به مبارزه با عناصر فعال در این زمینه گردند و نام وبلاگ در واژگان سیاست داخلی ایران هم وزن بزه، و وبلاگ نویس معادل مجرم سیاسی جلوه نماید.

دنیای شیشه ای!

اگر اندکی به اطرافمان با دقت نگاه کنیم، بی درنگ در می یابیم همانگونه که بنا به اعلام دانشمندان یخهای قطبی زمین به آرامی آب می شوند به مدد فناوری، فاصله میان انسان ها نیز آب می رود و کوتاه می شود.

از آیفون های تصویری و دوربین های مدار بسته کنترل شهرها تا تلفن های تصویری همراه و دوربین های پخش مستقیم رسانه ها، از تجارت الکترونیک تا آموزش مجازی، از انفجار اطلاعات تا دهکده جهانی، از دهکده جهانی تا دنیای شیشه ای و از دنیای شیشه ای تا... همه و همه واقعیت های تلخ یا شیرین دنیای کنونی و آینده ماست است که به اندازه تعداد نفس هایمان حق استفاده از هوای آن را داریم؛ هوایی که مملوّ از امواج است؛ موج های نامرئی، ویرانگر یا سازنده!

شاید بتوان گفت با گذشت سال ها از ظهور اینترنت، هنوز بسیاری از ایده ها و اهدافی که مدّ نظر نظریه پردازان دنیای مجازی بوده است، نتوانسته به منصه ظهور برسد و این مسئله به عوامل مختلف وابسته می باشد.

ضعف های فنی در بخش زیرساخت های این فنّاوری در جهان و نیز عدم وجود برنامه های نرم افزاری و سخت افزارهای مناسبِ پشتیبانی کننده آنها، از جمله موارد عدم موفقیت به شمار می آیند. مسئله درآمدزایی و بحث اقتصاد نیز از عمده ترین چالش های این مسیر می باشند.

امروزه اگر چه اینترنت در جوامع مختلف پیوندهای حقیقی و مجازی بسیاری را بین افراد به وجود آورده، ولی غالب این اثرگذاری ها محصول ضمنی خدمات اینترنتی و مخصوصاً خدمات وب در نظر گرفته می شوند؛ چرا که در زمینه شبکه های اجتماعی مجازی (SocialNetwarking) به صورت اختصاصی، فعالیت چشمگیری انجام نپذیرفته و پایگاه هایی که هم در این شاخه به حساب می آیند، با کم کردن مسیر واقعی، بایسته های لازم در زمینه فرهنگ سازی نرسیده اند. از جمله این پایگاه ها می توان به پایگاه های دوست یابی اشاره کرد که معمول آنها به صورت بسیار ضعیف در شمول تمام طبقات اجتماعی فقط زمینه ای برای ارتباطات احساسی را فراهم می آورند.