ره آورد نور

اشاره

متن حاضر بخش های مهمی از سخنان آقای رضا آسیابانی از مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است که در تاریخ 1381/9/26 در کنفرانس جنبی دومین نمایشگاه مراکز علمی پژوهشی حوزه علمیه قم تحت عنوان «پژوهش رایانه ای علوم اسلامی» بیان گردیده است. این سخنرانی به لحاظ اهمیت و برخورداری از نکات جالب و درخور توجّه، به نظر خوانندگان عزیز می رسد.

اشاره

دائرة المعارف قرآن هلند، سال گذشته در شهر «لیدن» منتشر شد و به خاطر نویسندگان مشهوری که با آن همکاری کرده بودند، به سرعت در محافل علمی قرآن شهرت و اعتبار یافت. یکی از مقالات جالب توجه این دائرة المعارف، مقاله Computer and the Quran است که به بررسی تأثیر نسخه های الکترونیکی قرآن بر چگونگی استفاده و فهم این کتاب آسمانی پرداخته است. نویسنده پس از معرفی اجمالی اطلاعات عرضه شده بر روی لوح های فشرده و سایت های اینترنتی، به بررسی فواید و کارکردهای آنها می پردازد. خلاصه این مقاله تقدیم می شود.

اشاره

بی تردید، انقلاب رایانه ای و دیجیتالی شدن از بزرگ ترین تحولات قرن اخیر به شمار می روند که همچون تمام تحولات و پیشرفت های بشر، نقاط ضعف بسیاری داشته است؛ اما انسان آن چنان سرمست این پیشرفت ها و موفقیت ها شده که به تبعات منفی حاصل از آن مانند: آلودگی محیط زیست، اشتغال، مشکلات امنیتی و حقوقی کمتر پرداخته است. یوسف پروگلر در مقاله خود با دیدگاهی انتقادی ماهیت این انقلاب، علل و عواقب سوء ناشی از دیجیتالی شدن در غرب، تأثیرات اجتماعی فناوری، به خصوص بر جوامع اسلامی و انگیزه تاریخی اختراع روباتها را مورد بحث و بررسی قرار داده است.(1)

چکیده

پیدایش رایانه و پس از آن دنیای مجازی اینترنت، همراه خود دستاورد‌های مثبت و منفی بسیاری داشته و دارد. از جمله پیامد‌های منفی آن, پیدایش جرایم نوظهور رایانه‌ای و اینترنتی( Computer & Cyber Crime) است‌. این نوشته در صدد کاوش در مورد چیستی جرایم رایانه‌ای از دریچه حقوقی است‌. ویژگی‌های خاصی چون: تخصصی و علمی بودن، دارای حیثیت عمومی و خصوصی بودن، پیچیدگی خاص، دشوار بودن تعیین صلاحیت کیفری، جهانی بودن، دشوار بودن کشف بزهکار که در این دست از جرایم بروز کرده، است آن را از دیگر جرایم متمایز می نماید‌. ما در این نوشته به طبقه‌بندی این جرایم با توجه به نوع تأثیر آن می‌پردازیم‌. از این‌رو، می‌توان این جرایم را چنین طبقه‌بندی کرد:

الف – جرایم رایانه‌ای  فرهنگی، شامل: جرایم بر ضد مالکیت فکری و جرایم اخلاقی چون جرایم توهین و اهانت به دین مبین اسلام و مقدسات آن، جرایم محتوا (Content Crime)و افشای اسرار خصوصی افراد می‌شود.

چکیده

در این مقاله، وضعیت کنونی ایران و مشکلات پیش ‌روی آن به عنوان جامعه‌ای در حال توسعه در مواجهه با فناوری اطلاعات و ارتباطات بررسی شده و تلاش شده تا نقش مؤثر والدین در مسیر توسعه جامعه و تعلیم و تربیت نسل آینده را نشان دهیم.کسانی که می‌توانند به‌شدت از فرزندانشان در برابر آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات حفاظت کنند و فرهنگ استفاده صحیح از ابزار فناوری را برای نسل‌های آینده به‌ وجود آورند. این امر زمانی تحقق می‌یابد که والدین آموزه‌های لازم را بدانند و بتوانند آن‌ها را به‌کار ببرند. بر این اساس، آموزش والدین به عنوان یکی از اصلی‌ترین اقداماتی که در ایجاد آمادگی الکترونیکی مؤثر است، باید مورد توجه قرار گیرد. البته صرفاً آموزش‌های فنی در این باره مد نظر نیست و باید تمام جنبه‌ها را در نظر گرفت.

مقدمه

ا‫گر برای دستیابی به جایگاه نخست منطقه در چشم‌انداز 1404 عزمی استوار داریم، شایسته است به حوزه‌ فناوری اطلاعات توجه بیشتری داشته باشیم.‬

ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر سابق مالزی، در مصاحبه با برنامه «گفتگوی ویژه خبری» شبکه 2 سیمای جمهوری اسلامی ایران (سال 1386) چنین اظهار داشته است:

«ما در آغاز قرن بیست و یکم، در ابتداء موج رشد انفجاری فناوری اطلاعات قرار داریم. به نظر من، این پدیده، یعنی «انقلاب فناوری اطلاعات»، از حیث اقتصادی دارای اهمیتی قابل مقایسه با «انقلاب صنعتی» بوده و به طور هم‌زمان تأثیرات بالقوه وسیع فرهنگی و اجتماعی نیز به دنبال دارد. اگر چه مسلمانان در زمان انقلاب صنعتی شرایط خوبی برای استفاده مطلوب از شرایط دوره «انقلاب صنعتی» را نداشتند، اما عمیقاً امیدوارم که در حال حاضر و در عصر انقلاب فناوری اطلاعات، کشورهای مسلمانان با تمرکز روی توسعه فناوری اطلاعات در کشورهایشان، بتوانند از شرایط بالقوه‌ای که برای مطرح شدن مجدد دنیای اسلام در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فراهم شده، نهایت استفاده را ببرند ... ما در مالزی، تلاش بسیاری داریم تا بتوانیم در موج انقلاب فناوری اطلاعات که نقطه عطف مهمی در فرآیند رشد اقتصادی جهان محسوب می‌شود، شرایط مطلوبی را برای رقابت با اقتصادهای مهم دنیا به دست آوریم.»

● مقدمه

تصویب قوانین و مقررات کیفری، لازمه ایجاد امنیّت و فراهم آورنده شرایط توسعه هر حوزه تکنولوژیکی محسوب می‌شود، و حوزه ICT نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما برای تهیه قانونی مناسب که حقوق و تکالیف دست اندرکاران این حوزه را تعیین کند، ایجاد زبان مشترک میان حقوقدانان و متخصصین ICT و نگاه قانونگذار به موضوعات مختلف از زاویه دید متخصّصین و کاربران آن حوزه، ضرورتی انکارناپذیر است. نکته‌ای که متأسفانه به نظر می­‌رسد در تهیه قانون جدید جرایم رایانه‌ای مغفول مانده است. این نوشتار کوتاه، با نگاهی میان­‌رشته‌ای به قانون جدیدالتصویب جرایم رایانه‌ای، می‌کوشد بر اساس دیدگاه یاد شده، برخی ایرادات مبنایی این قانون را یادآور شده و به طرح چند پرسش در همین رابطه بسنده کند.