درباره اهداف برپایی این نمایشگاه، بیان این نکته لازم است که به منظور اطلاع‌رساني شفاف از فعاليت‌هاي پژوهشي مراکز بخش خصوصي حوزه‌هاي علميه به مقام معظم رهبري، نمايشگاه مشکات راه‌اندازی شد. عمده‌ترین دستاورد این نمایشگاه، آشنایی مقام معظم رهبری با وضعیت موجود بخش پژوهش حوزه و استفاده از دیدگاه و رهنمود‌های معظم‌له بود. با بازديد رهبر معظم انقلاب از اين نمايشگاه، اطلاعات ارزشمندي در اختيار ايشان قرار گرفت و از رهنمود‌ها و توصيه‌هاي ایشان در بهبود وضعيت امر پژوهش استفاده شد.
در خصوص دستاوردهای دیگر این نمایشگاه می‌توان به این مطلب اشاره کرد که فضای علمی آن نمایشگاه بسیار خوب بود؛ چون ایده‌ها را به هم نزدیک می‌کرد و اگر کسی در ذهنش کاری بود که می‌خواست انجام بدهد، آنجا یا می‌توانست ایده بگیرد یا متوجه شود که آیا کاری در این زمینه انجام شده یا خیر.
اما بازدید کنندگان این نمایشگاه، مقام معظم رهبری، استاندار قم، آقای لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، مسئولان دفتر مقام معظم رهبری و جمعی از مسئولان بودند؛ از این‌رو، بازدید عمومی در برنامه نمایشگاه قرار نداشت.
این نمایشگاه، شامل 60 غرفه بود که فضایی برای حضور بخش‌های: علمی، نرم‌افزارها، کتابخانه‌ها، جشنواره‌ها، پایان‌نامه‌ها، مراکز تخصصی آموزشی و پژوهشی، و آثار گرانسنگ بعضی از شخصیت های حقیقی فراهم شده بود. با توجه به زمان محدودی که حدود 2 ساعت در نظر گرفته شده بود، قرار بر این شد کارها به صورت خلاصه شده و تجمیعی ارائه شوند؛ به گونه‌ای که یک غرفه ممکن بود محصولات چند مؤسسه را معرفی کند.
یکی از این غرفه‌ها به نام «فناوری اطلاعات حوزه» به موضوعاتی چون نرم‌افزارهای اسلامی و پایگاه‌های اینترنتی اختصاص داده شده بود و هر مؤسسه‌ای که نرم‌افزار یا پایگاه اینترنتی داشت و یا در حوزه IT فعالیت پژوهشی انجام داده بود، برای اینکه محصولاتش را در این غرفه به نمایش بگذارد، لازم بود که آنها را به مسئولان این غرفه معرفی کند. طبق مصوبه دفتر مقام معظم رهبری، مدیریت این غرفه در اختیار مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی قرار گرفت. بنابراین، فقط یک غرفه به فناوری اطلاعات اختصاص داده شد.
طی اطلاعیه‌ای، از مراکز تولید کننده در زمینه فناوری اطلاعات خواسته شده بود تا محصولات پژوهشی خود را جهت نمایش بفرستند که در این خصوص، بیش از 500 عنوان نرم‌افزار برای مسئولان این غرفه ارسال شد که البته همه آنها پژوهشی نبود. از این رو، بهترین و پرمحتواترین محصولات انتخاب شد که مسئولان غرفه فناوری اطلاعات مجبور شدند تعدادی از محصولات مؤسسات مختلف از جمله مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی را برگزینند؛ همچنین چند پایگاه اینترنتی در این غرفه به نمایش گذاشته شد.
بیش از 60 غرفه در این نمایشگاه بود و برای هر کدام از غرفه‌ها برای ارائه گزارش، حدود 3 دقیقه زمان اختصاص داده شده بود؛ ولی چون در غرفه فناوری اطلاعات، محصولات عدیده‌ای از مؤسسات مختلف ارائه شده بود و لازم بود به گوشه‌ای از آنها اشاره شده و توضیحی ارائه گردد، مقام معظم رهبری نزدیک به 10 دقیقه در این غرفه حضور داشتند.
از آنجا که مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نماینده سایر مراکز و مؤسسات در حوزه IT بود، حجت الاسلام والمسلمین خوانساری معاون محترم بازرگانی و خدمات فرهنگی این مرکز، متکفل شد تا اطلاعاتی را از نرم‌افزارهای مؤسسات دیگر که در این غرفه ارائه شده بودند، به محضر حضرت آقا برساند. در خصوص تولیدات مرکز، این توضیحات به دو قسمت تقسیم شده بود؛ قسمت پایگاه‌ها را دکتر شهریاری ریاست محترم مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی توضیح دادند و در مورد پایگاه‌های: نورمگز، نورلایب و اندیشوران و نیز قابلیت‌ها و ویژگی‌های این پایگاه‌ها توضیحاتی را خدمت معظم‌له ایراد کردند. قسمت دیگر را حجت الاسلام والمسلمین ابن الرضا توضیح داد. ایشان در مورد محتواهای فقهی که در مرکز زیر نظر خودشان انجام شده بود، گزارشی را ارائه کرد. وی ضمن تأکید بر اینکه در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی سه نوع فعالیت بر روی متون فقهی انجام شده، گفتند: یک گروه از این کارها به صورت کتابخانه‌ای انجام شده، مانند جامع فقه اهل بیت 1، و گروه دیگر این کارها به صورت موضوعی ارائه شده، مانند جامع فقه اهل بیت 2 که طبق گفته ایشان در آن قواعد فقهی بسیار کارگشا بوده است.
ایشان بعد از بیان این نکته که در حال حاضر حدود 140 قاعده فقهی داریم که با حدود 30 هزار مدخل فقهی مرتبط هستند، با استقبال بالای مقام معظم رهبری روبه‌رو شدند. مشخص بود که این گونه فعالیت‌ها برای ایشان خیلی جالب و جذاب بود. در ادامه، حجت الاسلام والمسلمین ابن الرضا با ارائه مثال‌هایی چون نرم‌افزارهای نورالفقاهه سه و چهار، در خصوص کارهای موضوعی که روی فقه انجام شده، توضیحاتی را ایراد کردند. سپس ایشان با اشاره به اینکه «درختواره» شیوه دیگری از عرضه محصولات است که به‌تازگی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی صورت گرفته و کارشناسان این مرکز فقه را به صورت درختواره عرضه کرده‌اند، اطلاعاتی را نیز در خصوص درختواره فقه ارائه کردند که بسیار مورد استقبال مقام معظم رهبری قرار گرفت و ایشان از این اقدامات خیلی خوشحال شدند و به همراهانشان تأکید کردند که: «این‌طور کارهای محتوایی باید در حوزه انجام شود؛ این‌ها کارهای محتوایی است که بنده تأکید دارم».
مقام معظم رهبری احاطه عجیب و توجه بسیاری روی طرح های پژوهشی داشتند و از سؤالاتی که مطرح می‌کردند، معلوم بود که محصولی برای ایشان جذابیت داشت که کار پژوهشی بیشتری روی آن شده باشد. از طرفی، روشن شد که کارهای کتابخانه‌ای در مقایسه با شیوه‌های جدید پژوهشی همچون درختواره، خیلی برایشان جالب توجه نبود و با طرح مباحثی در خصوص نرم‌افزار درختواره فقه همچون مبحث الفاظ و مترادفات و مصطلحات و دیگر امکانات پژوهشی این برنامه، مشخص شد که معظم‌له اشراف بسیاری به این گونه کارها دارند. سپس ایشان به همراهانشان رو کردند و فرمودند: «این‌طور کارهای محتوایی خوب است». بدین ترتیب و با رضایتی که ایشان از این برنامه داشتند، به نوعی فعالان و کارشناسان این پروژه و کارکنان مرکز را تشویق کردند.
در مجموع، می‌توان گفت که 12 عنوان فعالیت پژوهشی برای ایشان توضیح داده شد، از جمله نرم‌افزارهای: جامع تفاسیر نور، جامع فقه اهل بیت2 و درختواره فقه (از محصولات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی)، دانشنامه جامع معارف قرآن2 ( از تولیدات مرکز فرهنگ و معارف قرآن)، دانشنامه قرآنی نسیم رضوان (کاری از مرکز جهانی نشر فرهنگ و معارف اسلامی مبلغ)، معجم جامع موضوعی قرآن کریم (تولید مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی)، میزان الحکمه (کاری از مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث)، هفت آسمان (از محصولات مؤسسه فرهنگی یاسین)، همچنین پایگاه‌های اینترنتی: بانک اطلاعات فرهیختگان، پایگاه اطلاع‌رسانی اندیشوران، پایگاه مجلات تخصصی نور و پایگاه کتابخانه دیجیتال نور که برخی به صورت گذرا و بعضی دیگر، کمی مفصل‌تر توضیح داده شد. گفتنی است که در ابتدای حضور ایشان در غرفه فناوری اطلاعات، پایگاه اینترنتی نورلایب نیز معرفی شد.
پی نوشت
