اهمیت این موضوع، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی را بر آن داشت تا مباحث مربوط به رسول اکرم(ص) را در یک نسخه نرم افزاری تهیه و تدوین نموده، آن را در اختیار پژوهشگران محترم قرار دهد.
اولین منبع تحقیقی این برنامه، قرآن کریم است که با استفاده از کتب تفسیری همچون تفسیر مجمع البیان و ترجمه آن، به پژوهش در محتوای آیات مربوط به رسول گرامی اسلام(ص) و بیان اسباب نزول آن پرداخته شده است.
احادیث شریف نبوی نیز از کتاب ارزشمند بحار الأنوار استخراج شده است. همچنین برای بررسی ابعاد مختلف زندگی رسول ارکم(ص) از کتب تاریخی معتبری چون: ارشاد شیخ مفید، تاریخ یعقوبی، تاریخ طبری، مناقب ابن شهر آشوب، مغازی، واقدی و چند کتاب تاریخی مهم دیگر استفاده شده است. از کتابهای تاریخی معتبر معاصر نیز از کتاب تاریخ اسلام نوشته دکتر آیتی و فروغ ابدیت تألیف آیت الله سبحانی استفاده شده است.
در بخش دیگری از این برنامه، آداب زندگانی و اشعاری که تاکنون در مدح و منقبت رسول خدا(ص) سروده شده، گنجانده شده است. همچنین با استفاده از دو کتاب معتبر «المجدی» و «الفخری» و نیز کتاب «جمهره انساب عرب» ذریه آن حضرت تا قرن پنجم هجری آورده شده است.
محتوای برنامه
این برنامه در 10 بخش، زندگی رسول گرامی اسلام را به تصویر کشیده است. این بخشها عبارتاند از:
1. آینه وحی
خداوند متعال، سید معجزات (قرآن) را به سید انبیا که خاتم پیامبران است، اختصاص داد. ضمن اینکه جاودان بودن و ماندگاری این کتاب انسانساز در کنار عترت پاک رسول خدا(ص) و نیز هدایتگری این دو ستارۀ درخشان بر کسی پوشیده نیست. از این رو، شناخت این دو منظور پیمودن بهتر راه کمال، امری لازم و ضروری به نظر می رسد.
در این بخش، آیاتی که به نوعی بیانگر سیره و حیات آن بزرگوار است، پس از مراجعه به تفاسیر معتبر و گرانسنگ و تعیین شأن نزول آنان، مورد تحقیق قرار گرفته و در اختیار پژوهشگران گذاشته شده است.
2. زندگینامه
روشهای مختلفی جهت دستهبندی و جمعآوری یک علم وجود دارد که با تحلیل و بررسی هر یک از آنها میتوان گفت عرضه اطلاعات به صورت نمودار درختی، از بهترین صورتهای موجود در عرضه اطلاعات یک علم است. این سیستم با توجه به تجربههای به دست آمده، علاوه بر امکانات جانبی مترادفات، مرتبطات و مشترکات، از قابلیت های دیگری مانند: ایجاد ارتباط بین دو یا چند شاخه در یک باب یا ابواب مختلف و دستهبندی اطلاعات به گونهای منطقی برخوردار است.
تدوین درختوارهای با 15864 مدخل و 35816 فیش از 19 عنوان کتاب در 53 جلد دربارۀ سیرۀ اخلاقی، اجتماعی و فردی رسول خدا(ص) به همراه ایجاد ارتباط بین عناوین یک درخت با دیگر عناوین و نیز قابلیت ارجاع از یک عنوان به مرجع واقعی خود، از اصلیترین بخشهای برنامه است. اطلاعات این درختواره از کتابهایی همچون: الاصابه، اعلام الوری بأعلام الهدی، بحار الأنوار و منتهی الآمال استخراج شده است.
3. واژه نامه
«واژهنامه» در بردارنده بخشی از موضوعات دربارۀ رسول خدا(ص) و مفاهیم متنوعی است که با توجه به نیاز محققان انتخاب شده است. این فهرستها از کتابهای: تاریخ طبری، طبقات الکبری، مروج الذهب، انساب الاشراف، تاریخ خلیفه، تاریخ یعقوبی و اخبار الطوال به شیوه معجم فرمتهای تخصصی، یعنی حد وسط کارهای معجم رجالی و معجم موضوعی، استخراج شده است. عناوین استخراجی در این بخش شامل: مفاهیم، نامها، زمانها، رویدادها، نصوص و شش موضوع دیگر مانند: اوایل و خوابها است.
4. کتابخانه
در این بخش بیش 246 عنوان کتاب در 894 جلد به همراه دامنههای متنوع گنجانده شده است. گفتنی است که کتابها در قالبهای: تاریخ و سیره، اشعار و مدایح نبوی، احادیث نبوی، تفسیر و شأن نزول، انساب و ادعیه و زیارتنامه تقسیمبندی شدهاند.
5. حدیث
روایات اهل بیت(ع) نیز همچون قرآن کریم، نقش بهسزایی در شناخت اسلام و شکلگیری علوم اسلامی ایفا نمودهاند؛ زیرا کلام این بزرگواران برگرفته از آیات قرآن و همسو با معارف و تعالیم آن است. کتب روایی شیعه از گنجینههای ارزشمندی است که سخنان گهربار معصومین(ع) را در خود جای داده است. ارائه بیش از 6800 کلیدواژه و 41000 نمایه برگرفته از 36000 موضوع از کلمات آن بزرگواران استخراج شده از کتاب شریف بحار الانوار، این بخش را به یک بخش اساسی و کاربردی تبدیل کرده است.
6. کتابنامه
شناختن و شناساندن آثار پیشینیان و شرح حال آنها به جهت آشنایی نسلهای بعدی با ذخایر ارزشمند بشری، امری لازم و ضروری به نظر میرسد. در این بخش، کتابشناسی 1783 عنوان کتاب، 1877 عنوان مقاله، 449 عنوان دائره المعارف، 197 عنوان مجموعه مقاله و 88 عنوان پایاننامه، بهویژه کتابشناسی پیامبر اعظم(ص) که توسط پایگاه اطلاعرسانی پارسا تهیه و تدوین شده ارائه گردیده است.
از ویژگیهای منحصر به فرد این بخش، عرضه چکیدهای از محتویات هر کتاب است. ضمن اینکه وجود قابلیت جستجو در این بخش، دسترسی به محتویات کتب را برای محققان آسان نموده است.
7. گاهنامه
در این بخش، رخدادها و اتفاقات مهم در زندگانی پرفراز و نشیب پیامبر عظیم الشأن اسلام عرضه شده است. این رویدادها یک بستر زمانی 63 ساله از ولادت تا وفات آن حضرت را در برگرفته است.
8. نجوانامه
این بخش از دو قسمت: زیارتنامه و اشعار تشکیل شده است:
- - زیارتنامه: دعا حلقه اتصال انسان به دریای بیکران رحمت و محبت ربوبی است و مسلمانان همواره با رفتن به سوی اماکن مقدس و خواندن نماز و دعا و تبرک و توسل جستن به آنها، به این حلقۀ معنوی تمسک جستهاند. تهیه و استخراج ادعیه خاص دربارۀ آن حضرت با قابلیت نمایش متن و ترجمه و پخش صوت به همراه نمایش دهها تصویر مرتبط و نیز بیان آداب زیارت از کتاب مفاتیح الجنان، از امکاناتی است که در این قسمت گنجانده شده است.
- - اشعار: ادیبان و شاعران پاکطینت بسیاری به وصف شمایل و مدح فضایل آن حضرت پرداختهاند. تهیه بیش از 4000 بیت شعر از اشعار شعرای سلف و عرضه آن به دو زبان فارسی و عربی با قرائت صوت و نمایش ترتیبی آن بر اساس شاعر و موضوع شعر و قرن حیات شاعر، از ویژگیهای قابل توجه این قسمت به شمار میرود.
9. تبارنامه
شناخت نسب و نیاکان رسول خدا(ص) و اولاد طاهرین و ذریه آن حضرت، بر هر مسلمان لازم است؛ چرا که خداوند متعال، اجرا تبلیغ و رسالت نبی مکرم خود را تنها در دوستی و محبت این خاندان قرار داده است. در طول تاریخ اسلامی، علما، اندیشمندان و بزرگان دین با تدوین و تألیف کتابهای انساب، در حفظ و حراست از این شرافت خاندانی همت گماشتهاند. استخراج، دسته بندی و ایجاد ارتباط در تبارنامه، از قسمتهای جالب توجه این لوح فشرده است که به بررسی نسب پیامبر و نیاکان و اجداد آن حضرت اختصاص دارد.
10. نگارخانه
در این بخش، 82 تصویر از اماکن تاریخی و تعداد 108 نقشه مربوط به مهمترین حوادث تاریخ صدر اسلام وجود دارد. این نقشهها و تصاویر از کتابهای اطلس تاریخی که به فارسی نوشته یا ترجمه شده، استخراج گردیده است.
قابلیت های برنامه
این برنامه دارای قابلیتهای متنوع و مفیدی است که کاربر را در سامان بخشیدن به امر پژوهش یاری میرساند که از آن جمله میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
- - ارائه 10 عنوان لغتنامه در 62 جلد با قابلیت جستجو؛
- - ارائه متون روایی با اعراب کامل؛
- - امکان ارتباط متن با شرح، حاشیه، تعلیقه، پاورقی و ترجمه؛
- - قابلیت جدید «یادداشت نور» با امکانات متعددی چون: ذخیره متون با فرمت Rtf، Unidcode و یا Ansi، ارسال متن یادداشت شده از طریق پست الکترونیکی، جستجو، جایگزینی، درج ساعت و تاریخ، درج تصویر، مقایسه دو یا چند سند، تغییر سبک نمایش، بزرگنمایی متن، تغییر رابط کاربری به سه زبان: فارسی، عربی و انگلیسی.
