در این مقاله بر آن هستیم تا اهمیت و ضرورت معرفی صحیح محتوای علمی و امکانات فنی نرم‌افزارهای اسلامی به کاربران را تبیین نماییم و نکته‌ها و راهکارهایی چند را برای این منظور یادآور شویم. پیش از هر چیز لازم است از همکاری‌ها و نظرات ارزنده مدیر بخش امور کاربران مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، آقای قربانی تقدیر نمایم که در تألیف مبحث «راهکارهای ساماندهی نرم‌افزارهای اسلامی»، برای نگارنده بسیار راهگشا بود.
جایگاه نرم‌افزارهای اسلامی
شاید کمتر کسی باشد که برای ساماندهی و انجام کارهای خویش از اینترنت، رایانه، تلفن همراه یا نرم‌افزارهای وبی، موبایلی و دسکتاپی بی‌نیاز باشد. در این میان، اهمیت نرم‌افزارهای اسلامی جایگاه والایی در حوزه پژوهش‌های دینی و اسلامی دارد و نقش آنها در پیشبرد و گسترش علوم و معارف اسلامی بر کسی پوشیده نیست.
بدیهی است، برای این‌که نرم‌افزارهای اسلامی کارایی لازم و مطلوب خویش را برای چنین هدفی ایفا نمایند، باید ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی داشته باشند که بر میزان کارایی آنها بیفزاید و سطح تحقیقاتی آنها را بالا برد. از جمله این ویژگی‌ها، دسته‌بندی علمی محتوای ارائه شده در نرم‌افزارها است. وقتی شما به نرم‌افزاری در حوزه قرآن کریم مراجعه می‌کنید، دوستدار آن هستید که انتظارات شما در زمینه قرآن به شکل مطلوب پاسخ داده شود. یک نرم‌افزار خوب، آن است که بسته به نوع کاربران و سطح دانش و تخصصی که دارند، امکانات و ابزارهای لازم را برای آنان فراهم سازد و دسترسی آسان‌تر و مطلوب‌تر به اطلاعات را برای ایشان فراهم کند.
با توجه به نقش والا و اثرگذار نرم‌افزارهای اسلامی در تبلیغ محتوای دینی و عمق‌بخشی به پژوهش‌های اسلامی، ضروری است که اطلاع‌رسانی دقیقی به کاربران در خصوص محتوای علمی نرم‌افزار تولیدی و نیز امکانات تحقیقاتی آن صورت گیرد تا تأثیر و رسالت واقعی نرم‌افزار ایفا شده، بیشترین استفاده عاید کاربران گردد.
کاربری نرم‌افزارهای اسلامی
زمانی که محقق با نرم‌افزاری در حوزه‌ای مانند: حدیث، کلام، عرفان یا فقه اسلامی مواجه می‌شود، چندین انتظار پژوهشی از آن دارد که در صورت برآورده شدن این انتظارات، بر میزان استقبال محققان و نیز کاربری نرم‌افزار مذکور افزوده می‌شود. از جمله این توقعات می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- ـ ارائه منابع معتبر در زمینه دانش مورد نظر؛
ـ گنجاندن قابلیت‌های پژوهشی مناسب جهت تحقیق در متون برنامه؛
ـ دسته‌بندی موضوعی کتب برنامه به منظور انجام پژوهش‌های سامان‌یافته و نظام‌مند در منابع دست اول و معتبر موجود در برنامه؛
ـ قابلیت ایجاد دامنه‌های موضوعی دلخواه در صورت کاستی برنامه در حوزه دسته‌بندی موضوعی متون برنامه.
در ادامه این بحث، به شرح و توضیح مختصر هر یک از این موارد می‌پردازیم:
1. منابع معتبر و دست اول
نخستین ویژگی یک نرم‌افزار معتبر و کاربرپسند، ارائه دادن منابع معتبر و متون شناخته‌شده در نگاه اندیشمندان و صاحب‌نظران است؛ به عنوان مثال، کسی که نرم‌افزار «سعدی شیرازی» را تهیه می‌کند، دوست دارد تا در این برنامه تمامی کتب و آثار این شاعر ایرانی در اختیارش قرار گیرد و یا سعدی‌پژوهان و محققان زبان و ادبیات فارسی که علاقه‌مند به تحقیق در آثار و اندیشه‌های این شاعر بنام ایرانی می‌باشند، خواستار دسترسی به منابع معتبر در زمینه سعدی، ترجمه‌ها و شروح مرتبط با آثار وی هستند.
نکته‌ای که در این قسمت گفتنی است، قابلیت ارائه فرهنگ لغت یا فرهنگ اصطلاحات مرتبط با متون برنامه است که بر اتقان و بهره‌وری برنامه افزوده، فهم معنای واژگان یا اصطلاحات دشوار را برای کاربر آسان می‌سازد.
نرم‌افزاری که از متون معتبر تهی است یا از این نظر دارای کاستی است، ارتباط کمتری با کاربران ایجاد می‌کند و در طول زمان از چرخه اطمینان و اعتبار خارج می‌شود.
2. قابلیت‌های پژوهشی
ارائه صرف متون معتبر، در یک نرم‌افزار کافی نیست و گنجاندن ابزارهای لازم تحقیقاتی جهت پژوهش در متون برنامه و دسترسی آسان به مطلب دلخواه نیز از جمله بایسته‌های یک نرم‌افزار به شمار می‌رود. مهم‌ترین امکاناتی که در حوزه پژوهش در متون کارایی دارد و مسیر محققان را در نیل به اهداف خویش هموار می‌نماید، عبارت‌اند از:
جستجوی ساده و پیشرفته در متن یا فهرست متون نرم‌افزار، نمایه‌زنی بر متن، حاشیه‌نویسی در متن، علامت‌گذاری در متن، نمایش پاورقی، نمایش سرصفحه، نمایش یا عدم نمایش اعراب کلمات، کوچک‌نمایی و بزرگ‌نمایی، امکان باز و بسته کردن فهرست‌های کتب تا آخرین مرحله، قابلیت انتخاب جلد و صفحه مورد نظر از متن، امکان مقایسه دو متن از یک یا دو کتاب با یکدیگر به همراه قابلیت دسترسی به منابع یا ترجمه‌ها و شروح مرتبط با متن، یادداشت‌برداری، انتقال متن به محیط ویرایشگرهایی مانند MS-Word، چاپ متن مورد نظر، دستیابی آسان به فهرست ابواب و سرفصل‌های کتب، امکان محدود کردن کتب به موارد دلخواه، قابلیت محدود کردن جستجو به موضوع یا موضوعات مورد نظر در برنامه.
البته شرح و بسط هر یک از این قابلیت‌ها و چگونگی استفاده از آنها در کتابخانه‌های الکترونیکی، مجالی دیگر می‌طلبد.
3. دسته‌بندی موضوعی
نشانه دیگر نرم‌افزار مطلوب و ایده‌آل، در نظر گرفتن دسته‌بندی موضوعی برای متون برنامه است تا محققان بسته به نیاز خویش از منابع مربوط به پژوهش خود از آن استفاده نمایند. اگر حجم انبوهی از متون معتبر علمی در یک نرم‌افزار ارائه شود، ولی نظم منطقی و موضوعی میان آنها حاکم نباشد، مایه ایجاد نوعی سردرگمی برای کاربر خواهد شد و گاهی محقق برای یافتن یک نکته کوچک باید در میان ده‌ها جلد کتاب جستجو کند؛ به مثابه یافتن سوزن در انبار کاه. اما دسته‌بندی موضوعی یک کتابخانه، محقق را به‌آسانی به سوی نکته دلخواه او هدایت می‌کند و به طور چشمگیری از وقت و هزینه او صرفه‌جویی می‌شود.
از ویژگی‌های جدید نرم‌افزارهای نور، ارائه امکان دسته‌بندی کتب برنامه در گروه‌ها یا موضوعات گوناگون است؛ به عنوان مثال، در بخش نمایش نرم‌افزار «کتابخانه کلام اسلامی 2/1» محقق می‌تواند همه کتابها را فهرست کند و به جستجو در آنها بپردازد و همچنین می‌تواند کتب موجود در برنامه را به یکی از گروه‌های: الهیات، امامت و ولایت، دیه‌ها و پاسخ به شبهات، فرق و مذاهب، کلام شیعه امامیه، کلام شیعه غیر امامیه، کلام اهل سنت، معاد، منابع کلام نقلی و نبوت محدود نماید و نتیجه دقیق‌تری از تحقیق خویش به دست آورد.
4. دامنه‌های شخصی
اگرچه ایجاد ساختار موضوعی در یک کتابخانه الکترونیکی، امری لازم و بایسته است، اما گاهی موضوعات تعبیه شده در نرم‌افزار جوابگوی نیاز کاربر نیست و باید فضایی در نظر گرفته شود تا او به‌راحتی بتواند به ایجاد موضوع جدید یا زیرموضوع تازه اقدام کند و و در واقع، به نوعی برنامه را تکمیل و ویرایش نماید. وجود چنین امکانی در برنامه، باعث می‌شود کاربر تعامل و ارتباط نزدیک‌تری با نرم‌افزار پیدا نماید و در نهایت، دست‌اندرکاران تولید این نوع نرم‌افزارها را از نظرات تکمیلی و پیشنهادات سازنده خویش مطلع نماید.
بنابراین، همان طور که اشاره شد، از ویژگی‌ها مثبت نرم‌افزارهای تحقیقاتی آن است که فضایی را برای کاربر برنامه باز بگذارد تا بتواند به‌راحتی نظر خویش را اعمال نماید. یکی از این موارد، قابلیت ایجاد دامنه جدید در برنامه با توجه به علاقه‌مندی و نوع پژوهش کاربر است؛ برای مثال، در نرم‌افزار کتابخانه کلام اسلامی کاربر می‌تواند مثلاً دامنه جدیدی را به نام «کلام مقارن» در فهرست دامنه برنامه باز کند و منابع مربوط به این موضوع را نیز به آن بیفزاید و پژوهش جدیدی را در متون برنامه سامان دهد.
راهکارهای ساماندهی نرم‌افزارهای اسلامی
به منظور ساماندهی بهتر نرم‌افزارهای تولیدی مراکز و مؤسسات گوناگون، خاصه مراکز و نهادی دینی و اسلامی، در این‌جا راهکارهایی چند پیشنهاد می‌شود. از جمله راهکارهایی که در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به همت بخش امور کاربران در دست انجام است، تهیه طرح شناسنامه نرم‌افزارهای نور است که گامی مثبت در راستای ساختاردهی مناسب به نرم‌افزارهای اسلامی به شمار می‌رود. توجه و عنایت به مؤلفه‌های این طرح، سازندگان نرم‌افزارهای اسلامی را یاری می‌کند تا نسبت به ارائه مطلوب تولیدات دیجیتالی همت گمارند و کاربران و محققان نیز در انتخاب و شناخت نرم‌افزار مطلوب خود موفق‌تر عمل نمایند و ارتباط دو سویه تولید کننده و مصرف کننده بیش از پیش تقویت گردد.
هر محقق یا کاربری حق دارد که در خصوص نرم‌افزاری که تهیه می‌کند و یا به ازای آن هزینه‌ای را پرداخت می‌نماید، اطلاعات لازم و مفید را درباره آن نرم‌افزار کسب نماید. از آن‌جا که ارائه چنین اطلاعات کامل و تخصصی، به طور معمول، در حیطه وظایف فروشندگان این نوع نرم‌افزارها نیست، ضروری است که متولیان تولید نرم‌افزارهای دیجیتالی، به طور خلاصه، شناسنامه دقیق و جامعی از محتوای علمی و قابلیت‌های فنی هر برنامه تهیه کنند و در اختیار کاربران یا خریداران بگذارند تا آنان با اطلاع کافی و اشراف کامل از محتویات و قابلیت‌های برنامه، نسبت به تهیه نرم‌افزار مورد نظر خود اقدام نمایند.
در ذیل مهم‌ترین مؤلفه‌ها و نکته‌هایی را که لازم است در معرفی یک نرم‌افزار به آنها توجه داشت، طی سه محور: عمومی، پژوهشی و فنی تبیین می‌کنیم:
الف ـ مشخصه‌های عمومی
برخی از مؤلفه‌های نرم‌افزارهای تولیدی، عمومی‌اند که عبارت‌اند از:
- ـ نام یا عنوان برنامه؛
- ـ معرفی کلی محتوا و قابلیت‌های برنامه؛
- ـ تاریخ تولید و انتشار نرم‌افزار؛
- ـ نام تولیدکننده و ناشر اثر؛
- ـ اطلاعات ثبتی نرم‌افزار در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
- ـ قیمت نرم‌افزار؛
- ـ جوایز و افتخارات کسب شده در نمایشگاه، جشنواره‌ها یا مجامع علمی داخل و خارج؛
- ـ مشخص کردن سطح سنی مخاطبان برنامه، مانند: خردسالان، کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان؛
- ـ مشخص کردن نوع جنسیت مخاطبان، مانند: دختران، بانوان، پسران، آقایان یا عموم اشخاص.
- ـ مشخص کردن زبان برنامه و معرفی متون موجود در نرم‌افزار از این منظر و تعیین درصد زبانی منابع ارائه شده در آن؛ مثل این‌که معین کنیم برنامه‌ای مانند جامع الأحادیث 5/2 فقط ارائه دهنده منابع حدیث به زبان عربی است و یا نرم‌افزاری چون گنجینه روایات نور، ارائه کننده متون روایی عربی به همراه ترجمه فارسی آنها است.
گاهی کاربر به گمان این‌که نرم‌افزار مورد نظر خود را که نام فارسی هم دارد، دربردارنده منابع فارسی در زمینه خاص است، تهیه می‌کند، ولی بعد از خرید آن، با حجم انبوهی از منابع و کتب عربی یا انگلیسی مواجه می‌شود که نمی‌تواند از آنها استفاده لازم را ببرد.
وقتی در شناسنامه نرم‌افزاری مثل کلام اسلامی مشخص کردیم، تعداد کتب عربی برنامه 488 عنوان، مقالات انگلیسی آن 51 عنوان، کتب فارسی 161 عنوان و کتب فارسی ـ عربی 11 عنوان است، کمک بزرگی به کاربر برای شناخت محتوای برنامه نموده‌ایم.
- ـ گاهی نام یک نرم‌افزار، محقق را به اشتباه می‌اندازد و بعد از خرید یک نرم‌افزار در حوزه مثلاً ادبیات، متوجه می‌شود که برنامه از بسیاری از متون معتبر و رایج مربوط به این حوزه خالی است. برعکس، عدم اطلاع‌رسانی شفاف و دقیق از محتوای یک برنامه، ممکن است محقق را از بهره‌مندی مطلوب از یک نرم‌افزار ارزنده محروم نماید؛ مثلاً در نرم‌افزاری مثل جامع تفاسیر نور، رویکرد کلی برنامه تفسیر قرآن کریم است؛ ولی در همین برنامه، بسیاری از موضوعات دیگر نیز در حوزه علوم عقلی و نقلی قابل تحقیق است؛ به عنوان مثال، ارائه تفاسیر عرفانی، به معنای آن است که این نرم‌افزار قرآنی، به رشته دیگری از علوم اسلامی به نام عرفان اسلامی نیز مرتبط می‌شود و کاربر می‌تواند با استفاده از این نوع تفاسیر، پژوهش‌های عرفانی خویش را ساماندهی بهتر کند و نگرش عرفانی قرآن را در موضوعی خاص واکاوی نماید.
و یا آن طور که از نام کتابخانه کلام اسلامی برمی‌آید، این است که این برنامه در موضوع عقاید و کلام اسلامی است؛ اما حق این است که متون و منابع ارزشمندی که در این کتابخانه الکترونیکی ارائه شده، بسیاری از مباحث علمی و موضوعات دیگر را نیز پوشش می‌دهد و برنامه‌ای مناسب برای انجام تحقیقات میان‌رشته‌ای نیز به شمار می‌رود. برخی از موضوعاتی که در این نرم‌افزار کلامی قابل استفاده است، عبارت‌اند از: تفسیر و علوم قرآن، معصومان(ع)، حدیث و علوم حدیث، علوم عقلی (فلسفه، کلام و عرفان)، تاریخ و سیره.
ب ـ مشخصه‌های پژوهشی
از دیگر مؤلفه‌هایی که بایسته است در یک نرم‌افزار تعبیه شود و به اطلاع کاربران و مخاطبان رسانده شود، مشخصه‌های پژوهشی است. برخی از این مؤلفه‌ها به شرح ذیل است:
- ـ معین کردن سطح علمی کتب یا متون موجود در نرم‌افزار، بسیار مهم است. اگر کاربر بداند سطح منابع ارائه شده در یک نرم‌افزار، تخصصی یا عمومی است و یا چند درصد از منابع آن، تخصصی یا عمومی‌اند، به استفاده مطلوب‌تر او کمک شایانی می‌نماید. اگر در شناسنامه نرم‌افزاری مثل نور الفقاهه 3 درج شود که مخاطب اصلی این برنامه، طلاب محصل یا محققان حوزه علمیه هستند، مطمئناً کاربرانی مانند اساتید دانشگاه و متخصصان فقه در حوزه وسیع‌تر، به سراغ این برنامه نمی‌آیند و مطلوب خود را در نرم‌افزارهایی چون درختواره فقه یا جامع فقه اهل بیت(ع) دنبال می‌کنند و در واقع، از نرم‌افزار نور الفقاهه 3 بی‌نیاز خواهند بود.
- ـ معرفی اجمالی بخش‌ها یا کارتابل‌های اصلی برنامه به کاربر کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری اقدام به تهیه برنامه مورد نظر خویش نماید. وقتی کاربر بداند که در نرم‌افزاری چون عرفان 3 که در دست تولید است، بخش‌هایی از قبیل: نمایش، جستجو، کتب مرتبط، فرهنگ‌نامه و طبقات عرفا درج شده، اطلاع بهتری از کلیت برنامه کسب می‌کند و یا اگر بداند گستره موضوعی همین نرم‌افزار عرفانی، دامنه‌ها یا گروه‌هایی چون: عرفان نظری، عرفان ادبی، عرفان عملی، تفسیر عرفانی، طبقات و شرح احوال، اصطلاح‌نامه، و یا اشعار و شروح را شامل می‌شود، با شناخت بیشتری نسبت به تهیه و استفاده از برنامه مذکور مبادرت می‌ورزد و از میزان ارزشمندی کار علمی صورت گرفته در نرم‌افزار مطلع می‌شود.
- ـ ذکر قابلیت‌های جدید و برجسته محتوایی و تحقیقاتی برنامه، دیده کاربران را به میزان امکانات پژوهشی برنامه روشن می‌سازد و بر گرایش آنان نسبت به برنامه می‌افزاید.
- ـ امکان دانلود و بارگذاری متن کامل کتاب مورد نظر در نرم‌افزار، از دیگر نیازهای پژوهشی کاربران است که مناسب است در طراحی این دست برنامه‌ها به آن توجه داشت. گاهی محقق دوست دارد، متن کتاب یا مقاله تحقیقی خود را در اختیار داشته باشد تا با استفاده از ابزارها و امکانات رایج ویرایشگرهایی چون MS-Word به‌آسانی پژوهش خود را سامان بخشد.
- ـ گنجاندن فیلم آموزشی در لوح فشرده، هم برای کاربران و محققان مفید و راهگشا است و هم در به ثمر نشستن زحمات دست‌اندرکاران پژوهشی و فنی نرم‌افزار اثربخش است و به نوعی تمامی امکانات فنی و محتوای علمی برنامه را به اطلاع کاربران می‌رساند. در این گونه فیلم‌ها، توجه به ویژگی‌هایی نظیر: خلاصه‌گویی، معرفی تمامی بخش‌ها و گزینه‌های برنامه، و ارائه مثال کافی در آموزش قابلیت‌های نرم‌افزار ضروری به نظر می‌رسد.
- ـ برای عده‌ای از کاربران، گسترده شدن فضای تحقیق و اطلاع از سایر منابع مرتبط با موضوع، اهمیتی دوچندان دارد؛ زیرا شناخت نرم‌افزارهای مرتبط با نرم‌افزاری که در اختیار کاربر است، به او کمک می‌کند به پژوهش‌های میان‌رشته‌ای مبادرت ورزد و یا محدوده مطالعاتی خویش را به منابع و موضوعات مرتبط دیگر نیز گسترش دهد و بنای تحقیقات خود را توانی مضاعف بخشد. از این رو، مناسب است در نرم‌افزاری چون چون جامع تفاسیر نور، گزینه‌ای در برنامه تعبیه شود و نرم‌افزاراهای مرتبط با آن نیز معرفی شوند، مانند: نور الأنوار، مشکات الأنوار، آثار مکتوب مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج)، پرسش‌های قرآنی جوانان، تفسیر عرفانی اشراق، تفسیر قرآن مهر، فرهنگ موضوعی تفسیر تبیان، کتابخانه احادیث تفسیری، مجلات تخصصی مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) و زمزم 4 (ویژه متون قرآنی و حدیثی).
- و یا مناسب است که در برنامه حدیثی چون جامع الأحادیث 5/3، نرم‌افزارهای مرتبط با موضوع حدیث، مثل: جامع الأحادیث 5/2، دانشنامه علوی، دانشنامه نبوی، معجم موضوعی بحار الأنوار و... نیز معرفی گردد.
ج ـ مشخصه‌های فنی
از مشخصات محتوایی و پژوهشی که بگذریم، اعلام و در معرض دید قرار دادن امکانات فنی برنامه نیز مهم و اثربخش است. بدیهی است که مشخصه‌های فنی ذیل برای بسیاری از کاربران مهم و جالب است و حق اولیه آنان است که از ویژگی‌های فنی نرم‌افزار مورد نظر خویش باخبر باشند:
- ـ بدیهی است که ثبت مشخصه‌های تخصصی نرم‌افزار برای عده‌ای از کاربران که علاقه‌مند به دانستن این نوع اطلاعات هستند، راهگشا است؛ مطالبی چون: نوع زبان برنامه‌نویسی، بستر سخت‌افزاری، نرم‌افزاها و سیستم عامل مورد نیاز، وبی یا دسکتاپی یا موبایلی بودن نرم‌افزار.
- ـ فارسی، عربی یا انگلیسی بودن زبان واسط کاربری (اینترفیس)؛
- ـ قالب نرم‌افزار: کتابخانه‌ای، دانشنامه‌ای، چند رسانه‌ای، درختواره‌ای یا صوتی بودن؛ برخی اوقات کاربران نرم‌افزاری به اسم کتابخانه می‌خرند، ولی بعد از نصب و اجرا می‌توجه می‌شوند که برنامه‌ای صوتی یا چند رسانه‌ای را خریده‌اند که به کارشان نمی‌آید؛
- ـ سی‌دی یا دی‌وی‌دی بودن لوح فشرده؛
- ـ معین کردن حجم یا فضای تقریبی مورد نیاز برنامه؛
- ـ شماره ویرایش: معین کردن نوع نسخه نرم‌افزار از نظر جدید یا قدیمی بودن. برخی کاربران علاقه‌مند به تهیه جدیدترین نسخه تولیدی یک نرم‌افزارند. مشخص شدن این موضوع، کمک بسیاری به کاربران خواهد کرد.
سخن آخر
سخن پایانی این‌که آنچه در دنیای اطلاعاتی و تبلیغاتی امروز مهم است، علاوه بر تولید محتوای فاخر و ارزشمند، لازم است تبلیغ و اطلاع‌رسانی مناسبی نیز درباره آن اطلاعات انجام داد تا شاهد گسترش روزافزون علوم و معارف اسلامی در جهان بشری باشیم؛ زیرا هم تولید نرم‌افزارهای اسلامی و ارائه منابع و متون دینی، امری شایسته است و هم معرفی صحیح و کامل آنها به مخاطبان، کاری بایسته و ضروری می‌نماید. این دو، همچون دو بال پرنده‌اند که وصول دست‌اندرکاران و تولیدکنندگان این گونه نرم‌افزارها و کتابخانه‌های الکترونیکی به اهدافشان را ضمانت می‌کنند؛ چه این‌که محتوای غنی و علمی، بدون تبلیغات درست و مناسب، چونان گنجینه‌ای است که خاک می‌خورد و برعکس، تبلیغات فراگیر یک محتوای ضعیف و کم‌ارزش نیز صدمات بعضاً جبران‌ناپذیری را نتیجه خواهد بخشید. آری، محصولی در جهان امروز گوی سبقت و موفقیت را از دیگر محصولات مشابه خود خواهد ربود که هم بسان طلا ارزشمند باشد و از عیار علمی و اتقان فنی بالایی برخوردار باشد و هم استاندارهای لازم اطلاع‌رسانی و تبلیغاتی را دارا باشد؛ به بیان دیگر، طلایی باشد آراسته شده به ظرافت‌ها و زیبایی‌ها تا هم دل بینندگان را برباید و هم رضایت خاطرشان را به‌خوبی تأمین نماید.
بنابراین، لازم است متولیان امر تولید نرم‌افزار، به‌ویژه نرم‌افزارهای علوم اسلامی و دارای محتوای فرهنگی و ارزشی که کارشان از اتقان علمی و استانداردهای رایج فنی و پژوهشی برخوردار است، به شکلی بایسته محصولات خویش را معرفی و اطلاع‌رسانی کنند و دانسته‌های لازم درباره هر نرم‌افزار تولیدی را در اختیار کاربران و مصرف‌کنندگان آن نیز قرار دهند تا پروسه اطلاع‌رسانی به کمال خود برسد. البته نظارت مراجع قانونی و نهادهای مربوطه، همچون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بر عملکرد رسانه‌های دیجیتال و مراکز تولید کننده نرم‌افزار و نیز استانداردسازی محصولات رایانه‌ای، خاصه تولیدات نرم‌افزاری مؤسسات فرهنگی و مراکز اسلامی در سطح کشور، نقش بسیار مهمی را در جهت تولید کیفی و سرعت‌گرفتن دانش در جامعه علمی ایفا می‌نماید و مسیر پژوهش در حوزه علم و دین را هموارتر می‌سازد.
