ره آورد نور

 درآمد

این­گونه نیست که راهنمایی بشریت فروگذار شده باشد؛ در وانفسای لحظه­ لحظه غیبت، دست پیدای پنهان هدایت هنوز هم بر سر آدمی کشیده می شود؛ آری، هدایتگرانی از جنس مهر و محبّت، تربیت­یافتگان مکتب عشق، صاحبان عزم­ های راسخ، سربازان حضرت صاحب الزمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)، عَلَم عِلم و عمل به دوش برداشته، در یاری یاری­خواهان آنی درنگ نکرده­ اند. هر عصری را مریدی از مریدان حضرت دوست، افتخار خدمت مشتاقان حضرتش را به سینه می‌کشد. حدیث معرفت این مریدان پراراده، خواندنی است؛ اینک در محضر عبد خداییم، شهید محراب آیت الله سید عبد الحسین دستغیب شیرازی.

زندگانی شهید دستغیب

آيت ‌الله سيد عبدالحسين دستغيب در سال 1288ش در شيراز، در يک خانواده روحاني و اهل علم و فضيلت متولد شد. در سال­هاي كودكي، از بركت هوش سرشار و استعداد شكوفايي، دروس مقدماتي را خواند و پس از اتمام دروس سطح، امامت جماعت مسجد باقرخان را عهده­دار گرديد و در سال 1314، به منظور ادامه تحصيل راهي نجف اشرف گردید. در آنجا از محضر بزرگانی چون آیات عظام: حاج شيخ كاظم شيرازي، حاج سيد ابوالحسن موسوي اصفهاني، حاج سيدميرزا آقا اصطهباناتي و حاج ميرزا علي­آقا قاضي طباطبايي كسب فيض نمود. در سن 24 سالگي از مراجعي چون: آقا ضياء عراقي، شيخ كاظم شيرازي و سيد ابوالحسن اصفهاني، موفق به كسب درجه اجتهاد شد. پس از بازگشت از نجف اشرف، ضمن اقامه نماز جماعت در مسجد جامع عتيق و روشن نمودن افكار عموم، تحصيل و فراگيري علم و دانش را ادامه داد و به خدمت فقيه و عارف نامدار، مرحوم آيت الله حاج شيخ محمدجواد انصاري همداني(قدّس سرّه) رسيد و با بهره­ گيري از آن بزرگوار، مدارج عاليه­­ اي را در عرفان طي كرد. مبارزات سياسي او، از زمان کشف حجاب شروع شد؛ ولی اوج مبارزات اين شهيد بزرگوار عليه رژيم شاه، زماني بود که لايحه‌های شش‌گانه مطرح شد و جنبش سال 41 شکل گرفت. آیت الله دستغیب شیرازی، از آن‌جا که همواره به انسان و دین­مداری او می­اندیشید و تلاش پیوسته و گسترده داشت تا بتواند معارف ناب اسلامی را برای مخاطبان به گونه‌ای عالی تبیین کند، بر این اساس، خود را نیز موظف می­دانست که در گستره بسیار وسیعی از معارف الهی قدم برداشته، در حیطه­های گوناگونی کسب معرفت نماید و بر تن دانسته­هایش جامه عمل پوشانده، حاصل این علم و عمل را تقدیم انسانیت بنماید تا جویندگان حقیقت را به سبزه­زار هدایت رهنمون شود. شخصيت برجسته و اهل تقوا و ورع بودن نويسنده، قلم شيوا، بيان ساده و عمل به اندوخته‏ ها، باعث تأثيرگذارى و اهمیت سخنان، مطالب و كتب ایشان در میان جامعه شده است. سرانجام، این مرد الهی، در روز جمعه 20 آذر 1360، در حالي که عازم نماز جمعه شيراز بود، در يکي از کوچه‌ها با انفجار بمبي توسط منافقين به شهادت رسيد.

آثار دیجیتالی ارائه­ دهنده کتب شهید دستغیب

پیش از ورود به اصل مقاله، لازم است به یک نکته بسیار مهم اشاره گردد. پس از بررسی و کنکاش در فضای وب، این نتیجه به دست آمد که برنامه نرم افزاری «مجموعه آثار شهید دستغیب»، نخستین اثر دیجیتالی است که با سبک و سیاق منسجم و وزین ارائه گردیده است.

در اینترنت در خصوص با آثار شهید دستغیب، تنها امکان دانلود کتب و یا سخنرانی ایشان در سایت منسوب به معظم له با عنوان «پایگاه فرهنگی ـ مذهبی شهید آیت الله دستغیب» برای کاربر وجود دارد؛ از این رو، جای خالی تولید چنین نرم‌افزاری در نزد محققان و علاقه‌مندان به اندیشه‌های آن شهید والامقام، بسیار احساس می‌شد که به حمد الله به اهتمام دست‌اندرکاران تهیه و تولید این اثر الکترونیکی، تا حد چشمگیری این کاستی برطرف گردیده است.

نرم افزار«مجموعه آثار شهید دستغیب»

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با هدف ارائه آثار فاخر علوم اسلامی و انسانی در قالب نسخه­های دیجیتالی، نرم افزارهای ارزشمندی را به پژوهشگران عرصه­های گوناگون علمی و نیز علاقه­مندان به مطالعه این­گونه آثار تقدیم داشته است. کتابخانه دیجیتالی «مجموعه آثار شهید دستغیب» نیز در همین راستا بوده، جهت استفاده کاربران و مخاطبان محترم تولید و عرضه گردیده است. در ادامه این نوشتار، به بیان محتوا، قابلیت و امکانات این برنامه پرداخته خواهد شد.

الف ـ محتوای برنامه

1. کتابخانه

در بخش نمایش این برنامه، 26 عنوان در 28 جلد از آثار این شهید والامقام قابل دسترسی می­باشد که دربرگیرنده موضوعات گوناگون: «امام حسین(علیه السلام)»، «مهدی موعود(عجل الله تعالی فرجه الشریف)»، «اخلاق اسلامی»، «استعاذه»، «اسلام و خانواده»، «اصول دین»، «ایمان»، «تفسیر»، «تقوا»، «داستان­های اخلاقی»، «گناهان کبیره»، «معارف اسلامی»، «معراج»، «نماز»، «ولایت»، «خضوع و خشوع» است. جهت آشنایی خوانندگان محترم با آثار ارائه­ شده در این نرم افزاروزین، فهرست کتاب­ها با تفکیک موضوعی، به شرح ذیل معرفی می­گردد:

• ـ قرآن: حقایقی از قرآن؛ قلب قرآن؛  معارفی از قرآن؛ معراج.
• ـ معصومان: سیدالشهداء(علیه السلام)؛ مهدی موعود(عجل الله تعالی فرجه الشریف).
• ـ معارف اسلامی: گناهان کبیره (2 جلد)؛ قلب سلیم (2 جلد)؛ تقوا؛ استعاذه؛ صلاة الخاشعین؛ تردید و توکل.
• ـ عقاید: ایمان؛ نبوت؛ امامت؛ عدل؛ معاد؛ ولایت؛ سرای دیگر.
• ـ پرسش و پاسخ­های اعتقادی: 82 پرسش؛ ‌پرسش­ها و پاسخ­ها.
• ـ اخلاق: اخلاق اسلامی.
• ـ داستان­های مذهبی: داستان­های شگفت؛ قصص العجیبة.
• ـ  شیوه زندگانی اسلامی: آیین زندگی؛ ازدواج اسلامی.

2. نگارخانه

بخش نگارخانه این برنامه، در طی سه قسمت، تصویر، صوت و فیلم­های مربوط به معظم له را ارائه­ داده است. اطلاعات مربوط به هر یک از قسمت­های نگارخانه، در ادامه بیان می­گردد:

ـ تصاویر:

بی­شک، کسانی که حضور پر از فیض مردان الهی را درک نکرده، توفیق دیدار ایشان روزی­شان نبوده، بسیار علاقه­ مند هستند تا به شکلی چهره این عالمان اهل عمل را به نظاره بنشینند که این خود در ارتباط ­گیری فکری و روحی بسیار مفید خواهد بود. از این رو، تولیدکنندگان و ارائه­ دهندگان این نرم افزار، از این مهم غافل نبوده، در بخشی جداگانه، تصاویر شهید محراب آیت الله دستغیب را که تعداد آن­ها به 60 مورد می­رسد، تقدیم نموده­اند.

ـ صوت:

«توحید»، «عدل»، «صبر»، «تفسیر سوره حمد»، «تفسیر سوره حجرات»، «ماه رمضان»، «دعای کمیل»، «ائمه(علیهم السلام)»، «توسلات و روضه­ ها» و «دیگر مباحث دینی و مذهبی»، سخنرانی­هایی است که از آن شهید بزرگوار به یادگار مانده و در این برنامه قابل دسترسی می­باشد. بدون تردید­، گوش جان سپردن به کلام عاملان سخن، خود توفیقی دیگر است؛ نیک است که پویندگان طریق معرفت و عرفان، به پای مجلس این مرد عمل نشسته، از مشرب صحبتش شربتی ناب بنوشند.

ـ فیلم:

جهت آشنایی بیشتر با شخصیت، زندگانی و تاریخ مربوط به آیت الله دستغیب، در این قسمت تعدادی فیلم گنجانده شده است تا کاربران بتوانند با این مرد الهی، اُنس روحی و معنوی بیشتری پیدا کرده، بر آگاهی­های خود بیفزایند. در این بخش، قطعات: «دستی از غیب»، «رؤیای صادقانه»، «مهذّب نفس»، «مرشد مردم»، «حقیقت عرفان»، «بر سر پیمان دوست» و «طالب دیدار» در دسترس بوده، قابل مشاهده و استفاده می­باشد.

ب ـ امکانات برنامه

مجموعه آثار شهید دستغیب، با بهره‌مندي از قابليت‌هاي متنوع پژوهشي و امكانات ارزشمند، راه پژوهشگران و كاربران عزيز را در مسير انجام تحقیق و مطالعه به‌خوبي هموار نموده است. شناخت اين قابليت‌ها موجب مي‌شود كه كاربر در كمترين زمان ممكن بتواند پژوهش و مطالعه خود را به گونه‌اي شايسته سامان داده، از محتواي علمي این نرم افزاركمال بهره را ببرد. در ذیل، مهم‌ترین امکانات فنی و پژوهشی این برنامه برای خوانندگان و کاربران عزیز معرفی گردد.

1. جستجو

با انتخاب این گزینه، کاربر می­تواند از جستجوی «ساده» و «پیشرفته» بهره برده، به­راحتی مطلب مورد نظر خود را پیدا کند. گفتنی است، افزون بر امکان جستجوی ساده در تمام متن کتب، به کمک جستجوی پیشرفته می­توان در مقدمه، متن و پاورقی به صورت تفکیکی نیز به جستجو پرداخت. انتخاب محدوده جستجو که شامل: سرفصل­ها (عناوین)، آیات، احادیث و شعرها می­باشد، از دیگر قابلیت­های جستجوی پیشرفته است. ویژگی دیگر جستجوی پیشرفته در این نرم افزار، امکان ایجاد دامنه جستجو می­باشد؛ با این توضیح که کاربر می­تواند در آثار ارائه­شده در برنامه، بنا به نیاز خود، تقسیم­بندی ویژه­ای، با موضوعات یا نام­های مختلف، بین کتب انجام داده، سپس به جستجو و پژوهش خویش مبادرت ورزد. البته باید گفت که  امکان ایجاد دامنه شخصی، در بخش نمایش نیز قابل اجرا است؛ یعنی کاربر قادر خواهد بود، دامنه­های مختلفی را بر اساس نیاز و سلیقه خود شکل دهد.

2. فهرست درختی

با انتخاب این گزینه، فهرست درختی کتب برنامه در اختیار كاربر قرار می‌گیرد. این فهرست، در ابتدا، تنها نام کتب را در بر دارد که دسترسی به عناوین ابواب و فصول هر کتاب نيز برای محقق فراهم می‌باشد.

3. فهرست گزینشی

چنانچه این گزینه فعال باشد، فهرست عناوین ابواب و فصول تمامی کتب برنامه در اختیار محقق قرار می‌گیرد؛ ضمن این‌که متن مربوط به عنوان انتخابی نیز در پنجره‌‌ جداگانه قابل دست‌یابی است. كاربر در اين قسمت مي‌تواند به گزينش و محدودكردن فهرست كتب بر اساس موضوع دلخواه خود نیز اقدام نمايد.

4. پژوهش فعال

گزينه «پژوهش فعال» که با راست‌کلیک روی متن کتب، نمایش داده می‌شود، به منظور ارتباط آسان‌تر با ديگر بخش‌هاي برنامه ارائه شده است. به کمک این قابلیت، کاربر می­تواند از امکاناتی چون: «جستجو در: متن جاری، کتاب­ها، قرآن و لغت­نامه»، «کتابنامه»، «نمایش: اعراب، سرصفحه و پاورقی» بهره ببرد. همچنین با استفاده از این گزینه می­توان متن مورد نظر را به محیط دیگری، مانند یک فایل word انتقال داد و ویرایش یا تغییرات دیگر نوشتاری را در آن به انجام رسانید.

5. كتاب‌شناسي

به كمك اين گزينه مي‌توان در باره كتاب‌هاي موجود در برنامه‌ و شرح حال نويسنده، اطلاعات مفيدي به دست آورد. در قسمت «كتابشناسي» نام كتب موجود در برنامه قابل مشاهده بوده، امكان دسترسي به توضيحات كافي در مورد هر كتاب و مؤلف آن براي كاربر فراهم است. در ضمن، مي‌توان در مورد نسخه‌شناسي هر يك از كتب نيز اطلاعاتي كسب كرد.

6. امكانات پژوهشي

امكانات متنوع پژوهشي، از جمله كارآمدترين بخش‌هاي این نرم‌افزار می­باشد. اين امكانات شامل: «نمايه‌گذاري»، «حاشيه‌نويسي»، «رنگي كردن» و «علامت­گذاري» می شود. كاربر مي‌تواند با بهره‌مندي از آن، به طور چشمگيري پژوهش خويش را سرعت و سامان بخشد.

_* سخن آخر

ارائه این گونه آثار در قالب کتابخانه دیجیتالی از سوی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نوید تحولی شگرف در دست‌یابی آسان به منابع ناب اسلامی و انسانی است؛ مخاطبان آثار شهید دستغیب خود واقف ­اند که دسترسی به آثار ایشان، به صورت یکجا و با این امکانات پژوهشی، در فهم بهتر اندیشه‌های آن شهید والامقام و معارف اسلامی تأثیر بسزایی داشته و دارد. حال ماییم و این گنجینه پر از گنج؛ گنج معرفت، گنج هدایت؛ آثاری که از مردی به یادگار مانده که خود اهل عمل بود و دلسوز جامعه. پس، لازم است که به پاس‌داشت و شکرانه این نعمت بزرگ، آثار ارزشمند ایشان را که از سرچشمه قرآن و حدیث روان گشته، به­خوبی مطالعه کرده، با عمل به مطالب آن که همان دستورات قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) می­باشد، روح آن مرد الهی را شاد نموده، تفکر ناب اسلامی را در جامعه رواج دهیم و این، جز با علم و عمل میسر نخواهد شد؛ آری، این علم و عمل است که دو پایه مستحکم جامعه اسلامی بوده و به کمک این دو است که می­توان آرزوهای دینی و اخلاقی شهیدان عزیز چون دستغیب شیرازی را تحقق بخشید.