ره آورد نور

کلیدواژگان: فضای مجازی، نامه های رهبری، letter4u، جوانان غربی.

مقدمه

نخستین نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی به جوانان اروپا و آمریکای شمالی، در ابتدای بهمن 1393 منتشر شد و حدود ده ماه بعد، حوادث تلخ دیگری در غرب رخ داد و ایشان بار دیگر نامه ای را در آذر 1394 خطاب به عموم جوانان غربی نوشتند. رهبر معظم انقلاب در نامه اول، از جوانان اروپا و آمریکای شمالی خواستند که تصویر ذهنی خود درباره اسلام را که تحت تأثیر جریان رسانه ای غربی است، نادیده بگیرند و از طریق منابع دست اول، مانند قرآن، اسلام را بررسی کنند و بر مبنای یک شناخت درست و با ژرف بینی و استفاده از تجربه های ناگوار، بنیان های یک تعامل صحیح و شرافتمندانه را با جهان اسلام پی ریزی کنند.

انتشار این نامه ها می توانست از مسیرهای مختلف رسانه ای، مانند شبکه های ماهواره ای برون مرزی ایران، رسانه ملی و یا روزنامه های انگلیسی زبان چاپ ایران و دیگر راه ها انجام شود؛ اما بر خلاف انتظار و در اقدامی شایسته و با شناخت دقیق از مخاطب هدف، آغاز انتشار این نامه ها از طریق فضای مجازی و خصوصاً شبکه های اجتماعی بود.

شبکه های اجتماعی

از خبرگزاری های مختلف دنیا و برخوردهای منصفانه یا غیر منصفانه آنها که بگذریم، باید گفت نامه رهبری در اولین ساعات از طریق شبکه های اجتماعی و بسترهای مشارکتی وب منتشر شد. این نامه به سرعت به زبان های بسیاری ترجمه شد و در شبکه های اجتماعی چرخید. آغاز انتشار این نامه ها، توسط حساب کاربری منسوب به پایگاه www.khamenei.ir در شبکه اجتماعی توئیتر (Twitter) بود که نامه را به صورت بخش بخش منتشر کرد. بیشترین بازتاب ها در ابتدا، متعلق به همین شبکه اجتماعی بود. هشتگ «letter4u» به طور بسیار گسترده در این شبکه بازنشر شد و در شبکه های اجتماعی دیگری نظیر اینستاگرام (instagram) و فیس بوک (Facebook) نیز مورد استفاده قرار گرفت. شبکه های دیگری که در اشتراک گذاری فیلم فعالیت می کردند، نیز میزبان انتشار فیلم های خلاقانه ای شدند که عموماً به زبان انگلیسی ساخته شده بودند و مخاطبان انگلیسی زبان را به مطالعه نامه رهبری، دعوت می کردند.

این نقطه آغاز و همچنین ادامه انتشار آن از طریق شبکه های اجتماعی، به جای استفاده از رسانه های رسمی، به طور قابل ملاحظه ای بر انتشار هر چه بیشتر آن و نزدیک شدنش به مخاطب نسل جوان که نام آنها در عنوان نامه درج شده بود، تأثیرگذار بود.

از طرف دیگر، بخش عمده توزیع این نامه، توسط اشخاصی انجام شد که کاربران معمولی بودند و تنها به دلیل علاقه شخصی به نویسنده نامه، دست به این بازنشر زدند و حتی عده بسیاری که تا پیش از آن، نامی از رهبر انقلاب اسلامی ایران نشنیده بودند، با خواندن این نامه، آن را به دیدگاه های درونی و انسانی خود نزدیک یافته، در نشر هر چه بیشتر آن مشارکت کردند و این، برای بسیاری از تحلیل گران رسانه ای و تبلیغاتی جهان غرب، قابل توجه و تأمل بود.

در نهایت، بسیاری از این کلیپ ها به سادگی در پایگاه ها و وبلاگ های کاربران و سایر شبکه های اجتماعی باز نشر شد. پایگاه اینستاگرام (instagram)، یکی از این شبکه هاست. این فضای اجتماعی که مبتنی بر تلفن همراه است و به کاربران اجازه می دهد تصاویری از زندگی روزمره خویش را با دوستان خود به اشتراک بگذارند، پس از انتشار این نامه، شاهد موج گسترده ای از بازنشر نامه و همچنین درج یادداشت هایی مشتمل بر جمله «Letter4u» بود. «جنبش نشر نامه رهبری»، نام یکی از حساب های این شبکه است که در همین جهت راه اندازی شده است.

در پایگاه مقام معظم رهبری، دو هفته پس از انتشار نامه اول، بخشی با عنوان «نامه را رساندم» ایجاد شد تا در جهت تحقق تلاش های علاقه مندان به نشر نامه ها، به آنان یاری رساند. در این صفحه، کاربران می توانستند با ارسال تصویر، فیلم، صوت، متن، اسکرین شات، یادداشت، خبر و پوستر، فعالیت های خود را برای انتشار در دیگر فضاهای مجازی، از طریق همین صفحه ارسال نمایند.

اینک، هشتگ «Letter4u» که پیش از این، یک اصطلاح عاشقانه بوده و در موتورهای جست وجو، شناسه مهم صفحات دارای چنین محتوایی بوده، به یک اصطلاح معروف و مختص نامه های رهبری به جوانان غربی تبدیل شده است. جست وجوی این عبارت با شکل های مختلف آن، در موتورهای جست وجو و شبکه های اجتماعی، شاهدی بر این مدعاست. این عبارت اکنون، عنوان معروف گروه ها و صفحات خاص در شبکه های اجتماعی «instagram»، «Facebook»، «Twitter»، «Telegram»، «youtube» و موتور جست وجوی «google» و نیز نام شناخته شده برخی پایگاه ها و ویژه نامه های اینترنتی، در این باره شده است.

با وجود اینکه سیاست های دانشنامه آزاد «ویکی پدیا» درباره ایجاد مداخل، معمولاً سخت گیرانه است و بسیاری از مدخل ها به دلیل عدم سرشناسی حذف می شوند، اما تاکنون مدخل «نامه های رهبر ایران به جوانان جهان غرب» و مدخل «خطاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی» در این دانشنامه ایجاد شده است و نه تنها باقی مانده، بلکه به حدی از شهرت رسید که پس از چندی، پیوند آن در تاریخ ۱۶ فوریه ۲۰۱۵م. در صفحه اصلی ویکی پدیای انگلیسی در بخش «آیا می دانید؟» قرار گرفت. این صفحه به طور میانگین، روزانه ۱۵ میلیون بازدید از سراسر جهان دارد.

پایگاه های وب

1. پایگاه «نامه ای برای حقیقت» www.letterfortruth.com

این پایگاه، به زبان انگلیسی و توسط جمعی از جوانان کشورهای غربی راه اندازی شده و از مهم ترین پایگاه های خارجی است که در کشور آمریکا به ثبت رسیده و شامل مطالب ذیل است:

• - متن هر دو نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی به زبان انگلیسی؛
• - زندگی نامه حضرت آیت الله خامنه ای؛
• - بیان مصادیقی که نامه های رهبری از آنها پرده برداری کرده است؛
• - ارائه گزارش از چگونگی پوشش رسانه های غربی در مورد نامه های رهبری؛
• - ارائه بخش ویژه قرآن، همراه امکان تلاوت قرآن و مشاهده تفسیر المیزان به زبان انگلیسی، اخبار و مقالات قرآنی، با توجه به دعوت رهبر معظم انقلاب به مطالعه اسلام از منابع اصلی و بدون واسطه؛
• - ارائه بخش ویژه پیامبر اعظم اسلام (صلی الله علیه و آله) جهت آشنایی با شخصیت آن حضرت.

این پایگاه همچنین، بخشی را به ارائه نظرها، تأییدها و پاسخ ده ها اندیشمند فرهیخته و فعال اجتماعی آمریکایی و اروپایی اختصاص داده و دیدگاه های ایشان را درباره نامه های رهبری به نمایش گذاشته است. اندیشمند مسائل اجتماعی، خانم تیزیانا سیاواردینی (Tiziana Ciavardini) رئیس انجمن انسان شناسی در ایتالیا، در این باره چنین نوشته است:

«آنچه در این نامه نوشته شده، بسیار درست است. ما واقعاً باید اسلام را از منابع اصلی بشناسیم. من امیدوارم که این نامه، جوانان را در مطالعه دین اسلام و در کاهش تبلیغات ناشایست علیه اسلام کمک کند. آیت الله خامنه ای در این نامه اشاره کردند که در غرب، سیل تبلیغات غلط در مورد اسلام وجود دارد. متأسفانه، در کشورهای غربی افرادی که خود را به عنوان «کارشناس» معرفی می کنند، گاهی خود، در درک صحیح از دین به خطا رفته اند. حتی آنهایی که سعی می کنند تصویر اسلام را لکه دار نشان دهند، در بیشتر مواقع خود نمی دانند که درباره چه چیزی صحبت می کنند و این، یکی از دلایل افزایش اسلام هراسی در غرب است. امروز رهبر ایران بهتر از هر کس دیگری، اهمیت نسل جدید را درک کرده است. او با آنها صحبت می کند؛ زیرا می داند که نسل بزرگ تر آنان، خود به انحراف کشیده شده اند. او می داند که ما باید جوانان را در مسیر مطالعه و یادگیری قرار دهیم؛ چرا که آینده ازآنِ ایشان است. اگر ما جوانان را تشویق به درک درست اسلام از منابع واقعی و اصلی بنماییم، می توانیم به آینده ای بهتر امیدوار باشیم.»

دکتر رندی، مورخ و پژوهشگر آمریکایی دانشگاه ویرجینیا نیز یکی دیگر از این اندیشمندان است. وی در پاسخ به نامه رهبر معظم انقلاب، چنین نوشته است: «رهبر عزیز! در کشورهای غربی، در ذهن ما یک تصویر هالیوودی از دین اسلام شکل گرفته است. ما اسلام را سمی، خشن و وحشی می دانیم که مخصوص عرب بادیه نشین است. من امیدوارم که این نامه شما آخرین نامه به جوانان غربی نباشد. جوانان غربی را به ایران دعوت کنید تا ببینند که اسلام چیست؟ همان طور که خود من این کار را انجام خواهم داد. ما می توانیم دیوارهای خشونت فرقه ای، ظلم و ستم، نژادپرستی و رشد امپریالیسم را در هم بشکنیم.»

2. پایگاه «نامه رهبر معظم انقلاب» www.letter4youth.ir

این پایگاه که از سوی جنبش دانشجویی نشر نامه رهبر معظم انقلاب راه اندازی شده، دارای چهار بخش اصلی: اخبار، بازتاب، شبکه های اجتماعی و مقالات است و اطلاعات بسیار و متنوعی را در بخش های فوق در خود جای داده است. در این پایگاه همچنین، حجم انبوهی از پوسترها، تصاویر و کلیپ های مرتبط با محتوای نامه و بازتاب آن در میان جوانان غربی ارائه شده است. غالب این مطالب و خصوصاً اطلاعات چندرسانه ای موجود در این پایگاه، به گونه ای است که می تواند خوراک شبکه های اجتماعی، گروه ها و کانال های فعال در هر یک از این شبکه ها باشد.

3. ویژه نامه «a letter4u»ا http://farsi.khamenei.ir/ndata/news/28731/index.html#fa

در پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه ای، بخش ویژه ای با فضای گرافیکی زیبا، برای نامه اول ایشان راه اندازی شده است. این ویژه نامه با عنوان «a letter4u» در فضای مجازی منتشر شده و شامل بخش های ذیل است: نامه اوّل رهبر معظم انقلاب به زبان های فارسی، عربی، انگلیسی، اسپانیولی و فرانسه؛ پوستر، نماهنگ، دستخط، نقشه راه و ارائه نکات مهم نامه رهبری در قالب جدول.

4. ویژه نامه «دیپلماسی مکتوب» http://www.hawzah.net/fa/Occation/View/70171

این ویژه نامه با محور قرار دادن متن نامه مقام معظم رهبری به جوانان غربی، مقالات، یادداشت ها، مصاحبه ها و آرای اندیشمندان و صاحب نظران مختلف را که مستقیم یا غیرمستقیم، به موضوعات نامه های رهبر انقلاب پرداخته اند، به کاربران ارائه می نماید.

در این مجموعه، ابتدا نامه هایی از جنس نور به نمایش گذاشته شده و از این طریق، مروری بر نامه حضرت سلیمان نبی(ع) به بلقیس و نامه امام خمینی(ره) به گورباچف شده و پس از آن، متن نامه ارائه شده و برای هر یک از سرفصل های مطرح شده در محتوای نامه، مجموعه ای از مقالات گزینش و ارائه شده است.

مصاحبه با صاحب نظران، وظایف ما در قبال نامه های رهبری، معرفی کتاب و معرفی پیوندهای اینترنتی مرتبط، از دیگر بخش های این ویژه نامه است. حجم زیاد محتوای این مجموعه، آن را در شمار مفصل ترین ویژه نامه های پایگاه حوزه قرار داده است.

5. جنبش دانشجویی «نشر نامه رهبر معظم انقلاب» http://letter4u.blog.ir

جمعی از دانشجویان پیرو مقام معظم رهبری پس از انتشار نامه اوّل، با ایجاد یک موقعیت در فضای مجازی، سعی نموده اند نامه های رهبری به جوانان غربی را در حد ممکن منتشر کنند. بر اساس آنچه گردانندگان این وبلاگ گفته اند: این نامه ها و موجی که مستقیماً توسط رهبر عزیرمان ایجاد شده، فرصت استثنایی و بی نظیر است تا جوانان به عنوان سربازان این جبهه فرهنگی به تکلیف خود، جهت صدور اسلام و انقلاب اسلامی به سراسر دنیا و بیداری اذهان جوانان سایر کشورها عمل کنند و همان طور که پدران و مادران آنها در ایجاد انقلاب اسلامی ایران نقش ایفا کردند، آنها نیز در ایجاد انقلاب جهانی که در محدوده ذهن و فکر افراد رخ خواهد داد، گام بردارند.

در این وبلاگ که از جمله بخش های فعال وب در زمینه انتشار نامه رهبری است، متن نامه اوّل به 47 زبان دنیا ارائه شده و علاوه بر این، بخش هایی نیز به ارائه پوستر، کلیپ تصویری و پادکست صوتی مرتبط با محتوای نامه ارائه شده است. این پایگاه سعی نموده تا شرایط را برای فعالان در شبکه های اجتماعی، مترجمان و کسانی که به همکاری در انتشار محتوای نامه رهبری علاقه دارند، فراهم نماید.

6. ویژه نامه «Letter4u»ا http://alumni.miu.ac.ir

جامعة المصطفی العالمیة، یک مرکز جهانی است که پذیرای طلاب کشورهای سراسر دنیاست و در خصوص آموزش دینی و تحصیلات حوزوی طلاب غیر ایرانی، فعالیت می کند. پایگاه اطلاع رسانی دانش آموختگان این مرکز نیز بخش ویژه ای را به نامه های رهبری اختصاص داده که برخی از محتواهای این ویژه نامه، توسط طلاب و دانش آموختگان غیر ایرانی تهیه و ارائه شده است.

در این مجموعه نیز متن نامه رهبری به 48 زبان دنیا، همراه با امکان دریافت فایل متنی و صوتی آن در دسترس قرار گرفته است. همچنین، محتوای نامه به صورت جدول و نمودار درختی تهیه شده و مفاهیم کلیدی و مهم نامه در بخش جداگانه فهرست شده است. در این ویژه نامه، تصاویر رهبری، پوستر و کلیپ هایی به زبان های مختلف و پوسترهایی با مضامین قرآنی و حدیثی، جهت ترویج محتوای نامه رهبری تهیه و ارائه گردیده است.

ایجاد دسترسی به قرآن کریم، نهج البلاغه و اطلاعات متنوع درباره زندگی و شخصیت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) از دیگر بخش های این ویژه نامه به شمار می آید. در بخش دیگری از آن نیز در اقدامی جالب، گزارش های مختلفی از بازتاب نامه مقام معظم رهبری در دیگر کشورها عرضه شده و نظرات کاربران در مورد این رفتار و چگونگی عملکرد آنان در انتشار نامه ها، بیان شده است.

7. جنبش «letter4u»ا www.ammarname.ir

جنبش letter4u در پایگاه عمارنامه، بخشی را که شامل حدود 200 مطلب است، به این موضوع اختصاص داده است. این مطالب، بیشتر شامل مقالات و تحلیل های اندیشمندان درباره محتوا و بازتاب نامه های رهبری است.

8. بخش «lettr for U» در پایگاه روشنگری http://roshangari.ir/letter4u

این پایگاه، علاوه بر ارائه محتوای نامه های رهبری، مجموعه ای از مطالب را به عنوان محتوای قابل استفاده در شبکه های اجتماعی تولید و ارائه کرده است. این محتوا شامل: متن، تصویر، کلیپ تصویری و صوتی و استیکر می باشد که با عناوین مختلف بوده و بیشتر ناظر به واکنش جوانان غربی و بازتاب نامه در میان کشورهای مختلف می باشد.

نرم افزارهای موبایلی

برنامه های مناسب برای تلفن های همراه، همیشه از پر مخاطب ترین نرم افزارها بوده است. پس از انتشار نامه ها، برنامه های گوناگونی در این باره تولید و ارائه شدند؛ برنامه هایی که غالباً توسط کاربران علاقه مند، برای سیستم عامل های اندروید ساخته شده و به صورت رایگان در فروشگاه های اینترنتی قرار گرفته اند.

محتوای این گونه نرم افزارها که نام های مشابهی هم دارند، معمولاً شامل متن و ترجمه نامه ها به زبان های مختلف، تصاویر مرتبط با مضمون نامه ها، کلیپ های صوتی و تصویری و محتوای جانبی دیگر همراه است. جالب اینکه برخی نرم افزارها صرفاً با رابط کاربری به زبان انگلیسی و برای مخاطبان خارجی تولید شده اند. در ادامه، به نمونه هایی از برنامه ها که در بررسی و جست وجوهای انجام شده شناسایی شده اند، اشاره می شود:

1. «A letter for you»

این برنامه توسط مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) تهیه شده و شامل متن و ترجمه نامه ها به شش زبان است. همچنین، امکان دسترسی به متن کامل قرآن کریم، همراه با ترجمه این کتاب مقدس به زبان های: انگلیسی، اردو، فارسی و ترکی استانبولی نیز از امکانات دیگر این برنامه است. قرار است در نسخه دوم این نرم افزار که در بهار 1395 ارائه خواهد شد، علاوه بر افزوده شدن ترجمه قرآن کریم و نامه ها، مقالاتی درباره شناخت اسلام نیز به زبان های اروپایی اضافه گردد.

2. «نامه ای برای تو 1»

مشتمل بر متن کامل نامه اوّل رهبر انقلاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی و ترجمه آن به پنج زبان زنده دنیا.

3. «نامه ای برای تو 2»

دارای متن نامه دوم رهبری و ترجمه آن به بیش از ده زبان دنیا از جمله: انگلیسی، عربی، ترکی، اسپانیایی، اندونزیایی، سواحیلی و اسپانیایی، همراه با مطالب مرتبط صوتی، تصویری و ویدیویی درباره نامه.

4. «نامه ای برای تو»

شامل متن نامه و ترجمه آن به 18 زبان دنیا و امکان دسترسی به فایل صوتی نامه ها به چهار زبان و تعدادی تصاویر مرتبط.

5. «نامه ای برای جوانان اروپا و آمریکا»

دربردارنده نامه اوّل و ترجمه آن به زبان های: عربی، انگلیسی، فرانسه و اسپانیایی همراه با بخش بندی پیام.

6. «نامه ای به شما»

دارای متن نامه اوُّل و ترجمه آن به 12 زبان دنیا از جمله: عربی، انگلیسی، ایتالیایی، اردو، فرانسه، آلمانی، اسپانیایی و ترکی.

پی نوشت: