فصلنامه شماره 41 (زمستان 1391)
سال یازدهم / پیاپی 58
مقدمه
امروزه هزاران وبلاگ و صدها شبکه اجتماعی، این امکان را فراهم آورده است که جوانان در شورهای اسلامی گذشته پرفرازونشیب و عمق جنایاتی را که در حق ملتهای مظلوم صورت گرفته است، مرور کرده و نظریات خود را درخصوص چگونگی بازپسگیری این حقوق آزادانه مطرح نمایند.
در دورانی که چکمههای دژخیمان و حاکمان مستبد بر گلوی هر آزاده ای سنگینی میکرد و هر ندای آزادیخواهی را با گلوله و شکنجه پاسخ میگفت، جوانان در کشورهای عربی دست از تلاش و تحصیل علم بر نداشته و در درون مرزهای خود و حتی کشورهای دیگر، به علمآموزی و ارتقاء سطح دانش خود همت گماردند.
- نویسنده: محمد اسماعیلی
چکیده
از مهمترین ارکان ساختارى هر کشور، فرهنگ آن کشور است که مىتواند، بىهیچ تهدید سختافزارى، دستخوش تغییر شود و آن کشور را بهراحتى از درون نابود کند و تابع سیاستهاى غیر ملى گردد. امروزه رسانهها به مهمترین سلاح تهدیدات فرهنگى یا تهدیدات نرم تبدیل شدهاند. حوزه تأثیرگذارى رسانهها، فراتر از مرزهاى جغرافیاى یک کشور است که میتوانند در مدت زمان کمى، بر افکار و تصمیمهاى نقاط دور دست تأثیر بگذارد. از این رو، برخوردارى از فرهنگ رسانهاى قوى که برگرفته از منافع و اهداف خویش باشد و دغدغه گسترش فرهنگ ملى را داشته باشد، از مهمترین ابزارهاى قدرت به شمار میآید. فرهنگ رسانهاى قوى، این امکان را به کشور میدهد که مانع نفوذ افکار دشمن و ترویج آن در کشور شود. بنابراین، توسعه فرهنگ رسانهاى به گونهاى که در خدمت اهداف و منافع کشور باشد، از اهمیت اساسى برخوردار است. از این رو، جاى این پرسش است که براى توسعه فرهنگ رسانهاى، براى مقابله با تهدیدات نرم، چه ابزارها و امکاناتى لازم است؟
- نویسنده: سمانه زاهدی وفا
فضای مجازی، از نبود قوانین بینالمللی رنج میبرد و برخی دولتها از نرمافزارهای جاسوسی علیه دیگر کشورها استفاده میکنند. نمونه آن، ویروس استاکسنت بود که برنامه هستهای ایران را مورد حمله قرار داد.
جاسوسی مجازی (Cyber espionage)، به اقدام و عمل برای به دست آوردن اطلاعاتی اشاره دارد که بدون کسب اجازه از دارنده اطلاعات که ممکن است شخص حقیقی یا حقوقی باشد، صورت میپذیرد. این اطلاعات ممکن است اطلاعات معمولی شخصی یا اطلاعات طبقهبندی شده باشند. این اطلاعات، معمولاً از رقبای تجاری، دشمنان نظامی، دولتها و گروههای سیاسی از راه اینترنت و یا شبکههای رایانهای و یا رایانههای شخصی به وسیله تکنیک «شکستن» (crack) و یا از طریق نرمافزارهای جاسوسی صورت می پذیرد. عمل جاسوسی ممکن است بهواسطه دسترسی به پایگاه دادههای اینترنتی که بیشتر در کشورهای غربی و ایالات متحده قرار گرفته است، باشد و یا به صورت ساده، دسترسی پیدا کردن به رایانههای شخصی و یا به وسیله هکرها و یا نرمافزارها باشد. بهتازگی، نوع جدیدی از جاسوسی اینترنتی که به رصد فعالیت کاربران در شبکههای اجتماعی میپردازد نیز صورت میگیرد.
- نویسنده: سعید واحدی فرد
مقدمه
اگر برای دستیابی به جایگاه نخست منطقه در چشمانداز 1404 عزمی استوار داریم، شایسته است به حوزه فناوری اطلاعات توجه بیشتری داشته باشیم.
ماهاتیر محمد، نخستوزیر سابق مالزی، در مصاحبه با برنامه «گفتگوی ویژه خبری» شبکه 2 سیمای جمهوری اسلامی ایران (سال 1386) چنین اظهار داشته است:
«ما در آغاز قرن بیست و یکم، در ابتداء موج رشد انفجاری فناوری اطلاعات قرار داریم. به نظر من، این پدیده، یعنی «انقلاب فناوری اطلاعات»، از حیث اقتصادی دارای اهمیتی قابل مقایسه با «انقلاب صنعتی» بوده و به طور همزمان تأثیرات بالقوه وسیع فرهنگی و اجتماعی نیز به دنبال دارد. اگر چه مسلمانان در زمان انقلاب صنعتی شرایط خوبی برای استفاده مطلوب از شرایط دوره «انقلاب صنعتی» را نداشتند، اما عمیقاً امیدوارم که در حال حاضر و در عصر انقلاب فناوری اطلاعات، کشورهای مسلمانان با تمرکز روی توسعه فناوری اطلاعات در کشورهایشان، بتوانند از شرایط بالقوهای که برای مطرح شدن مجدد دنیای اسلام در عرصههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فراهم شده، نهایت استفاده را ببرند ... ما در مالزی، تلاش بسیاری داریم تا بتوانیم در موج انقلاب فناوری اطلاعات که نقطه عطف مهمی در فرآیند رشد اقتصادی جهان محسوب میشود، شرایط مطلوبی را برای رقابت با اقتصادهای مهم دنیا به دست آوریم.»
- نویسنده: میثم هاشم خانی
جنگ نرم، شامل هرگونه اقدام روانی رسانهای است که بدون درگیری نظامی، رقیب را به انفعال یا شکست وامیدارد. قدرتهای هژمونیک (فرادست/سلطهگر)، تلاش دارند تا از طریق قدرت رسانه، سلطه نرم را بر سایر مناطق جهان که دشمن تلقی میشوند، ایجاد نمایند. با توجه به اینکه روشهای جنگ نرم متنوعاند، یکی از برجستهترین جنبههای آن، استفاده از رسانهها برای «جنگ رسانهای» است.
پت ویور، مدیر شبکه انبیسی، در دهه 1950م پیشنهاد ایجاد یک شبکه بینالمللی فرستندههای تلویزیونی را مطرح کرد و خواستار نصب 10000 تلویزیون در اماکن عمومی جهان برای گسترش ارزشهای آمریکایی شد. هرچند این ایده هرگز به مرحله اجراء نرسید، اما به جای آن، به دلیل بازار گسترده تولیدات تلویزیونی، توانست آمریکا را به بزرگترین صادرکننده برنامههای تلویزیونی جهان و یک قدرت هژمونیک تبدیل کند.
- نویسنده: هادی فیروزمندی
علم لغت، پیشنیاز همه علوم است
گفتگو با علیرضا مسعودی متکفل نرمافزار قاموس النور 2
اشاره
به دنبال تولید و بهروزرسانی نرمافزار قاموس النور، بر آن شدیم تا گفتگویی را با متکفل این برنامه انجام دهیم. علیرضا مسعودی، مسؤول گروه اِعراب و ریشه در معاونت پژوهشی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است که اطلاعات ارزندهای را در باره محتوای علمی این کتابخانه الکترونیکی لغت و نیز قابلیتهای تحقیقاتی آن به خوانندگان و علاقهمندان ارائه میدهد. با ما همراه باشید تا با منابع لغوی و نیز توانمندیهای پژوهشی این برنامه آشنا شوید.
اکنون که روزهای پایانی سال 91 را پشت سر میگذاریم، بر آن شدیم تا به اختصار نرمافزارهای جدید و یا روزآمدشده نور را معرفی نماییم؛ برنامههای ارزندهای که از نظر موضوعی، بسیاری از علوم اسلامی را پوشش داده و مسیر محققان را هموار ساخته است. در این سطور، به طور گذرا با مهمترین این تولیدات آشنا میشوید.
اشاره
امروزه جستجو و پژوهش در فضای اینترنت، در میان محققان امری رایج گردیده و کاوش در این عرصه جهانگستر، کاربران را در ساماندهی امور پژوهشی به شکل سریع و مطلوبی یاری میرساند. صد البته، دسترسی به اهداف مورد نظر در این فضای وسیع، نیازمند شناخت درست از منابع علمی و ابزارها و توانمندیهای موجود در آن است. از لوازم ضروری تحقیق در گستره اینترنت، آشنایی با پایگاهایی است که محتوای معتبر و متنوعی را در حوزه علوم اسلامی و انسانی به دست میدهند. در این نوشتار، بر آنیم شما را به این منابع پیوند دهیم تا از دغدغه جستجوهای وقتگیر و گاه کمفایده در این عرصه بیانتها، رهایی یابید. برای این منظور، بحث خود را طی سه محور کلی ارائه مینماییم:
فهرستهای راهنما (Directory)، موتورهای جستجو (Search Engine) و پایگاههای اینترنتی مهم. امیدواریم این مقاله مورد استفاده پژوهشگران علوم اسلامی و خوانندگان محترم رهآورد نور قرار گیرد.
- نویسنده: علی نعیم الدین خانی
مقدمه
حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، بر اساس رهنمودهای مقام معظم رهبری و با پیروی از اوامر حضرت امام خمینی(ره) در امر حج با توجه به وظایف محوله به این حوزه از جمله: نیازسنجی، هدفگذاری، سیاستگذاری و برنامهریزی خرد و کلان جهت تحقق حج ابراهیمی و زیارت مطلوب و... شکل گرفت. در این میان، با توجه به لزوم اطلاعرسانی گسترده در این خصوص و بیان کارهای صورتگرفته از سوی این نهاد، لزوم شکلگیری یک پایگاه اینترنتی با در نظر گرفتن تمامی جنبههای اشارهشده احساس شد. به همین جهت، این حوزه اقدام به طراحی و اجرای پایگاه اینترنتی hajj.ir نمود، تا پاسخگویی حجم انبوهی از نیازهای مسافران این سفر معنوی باشد.
- نویسنده: سید داود حسینی
چکیده
بسیاری از پایگاهها مخاطبانی جهانی دارند و کاربران در صورتی میتوانند از امکانات و خدمات آنها بهدرستی بهرهمند شوند که پایگاهها بر اساس شاخصهای پذیرفتهشده ی جهانی، طراحی و ایجاد شده باشند. آشنایی با مبانی و مفاهیم استانداردهای وب، نخستین گام در مسیر طولانی استانداردسازی پایگاهها است. در مقاله ی حاضر، به بحث درباره ی برخی از مفاهیم و مبانی استانداردهای وب پرداختهایم. نخست، تعریفی کوتاه از مفهوم استاندارد و استانداردهای وب به دست دادهایم. پس از آن، موضوع ضرورت و فایده ی استانداردسازی پایگاهها را آشکار کردهایم و در پایان، مهمترین موانع استانداردسازی پایگاهها را برشمردهایم.
- نویسنده: روح الله سلیمانی پور
چکیده
کتابخانههای رقمی، به سبب دسترسپذیر کردن محتوا، فارغ از زمان و مکان، و به دست دادن راهکارهایی برای بازیابی سریع و آسان اطلاعات از میان انبوه منابع، به پژوهشگران و جویندگان اطلاعات بسیار کمک میکند. بینیازی از فضای واقعی و نیاز کم به فضای مجازی سبب شده کتابهای فراوانی در کتابخانههای دیجیتال عرضه شود. حجم گسترده اطلاعات در این کتابخانهها، مستلزم دستهبندیها و ساماندهی محتوا است تا از یک سو بازیابی اطلاعات دقیق و کامل باشد و از سوی دیگر، نتایج ناخواسته عرضه نگردد.
- نویسنده: مصطفی علیمرادی
نسخه دوم نرمافزار تُراث تولید شد
لوح فشرده تراث 2، جامع منابع فرهنگ و ادب به همت محققان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی تولید و به جامعه علمی کشور تقدیم شد. این برنامه، حاوی متن کامل 283 عنوان کتاب فارسی و عربی در 529 جلد، درباره موضوعاتی از جمله: