واژگان کلیدی: پایگاه های شیعی، اهل سنت، اعتقادات
مقدمه
در دو شماره پیشین چگونگی تعامل پایگاه های اهل سنت با تشیع و عقاید آنها را مورد نقد و بررسی قرار دادیم و وعده دادیم که در مورد پایگاه های شیعی در اینترنت و روند تعامل آنان با عقاید اهل سنت، مطالبی را عرضه نماییم. پیش از ورود به معرفی پایگاه های شیعی، بیان چند نکته به عنوان مقدمه ضروری است:
1. پیروان ائمه اهل بیت(ع) از سوی رهبران خود و امامان معصوم(ع) مأمور به مدارا و همزیستی برادرانه با پیروان اهل سنت می باشند. و حتی گاهی عقاید حقه خویش را ابراز نمی کنند تا مبادا به لحاظ عاطفی و سیاسی بین صفوف مسلمانان کدورت و تفرقه ای ایجاد شود. در اصطلاح به این نوع رفتار، »تقیه مداراتی» می گویند.(1) امروز که جهان تشیع رسماً دارای حکومت و مناسبات اجتماعی-سیاسی است و تقریباً زمینه های تقیه خوفی و اکراهی برچیده شده است، تنها حفظ مصالح و کیان اسلام عزیز است که آنان را به داشتن رفتار مسالمت آمیز و برادرانه با اهل سنت وادار می کند.
2. رفتار مسالمت آمیز مانع از طرح مباحث علمی و عقیدتی با اسلوب اخلاقی و روش های پسندیده با برادران اهل سنت نمی شود؛ یعنی اگر چه ما با ایشان در بعضی از امور اسلامی اختلاف نظر داریم، ولی اولاً: هیچ گونه نزاع و برخورد با همدیگر نخواهیم داشت و ثانیاً: مشترکات ما بیش از موارد اختلاف است.
3. در عبارات فقهاء دو اصطلاح وجود دارد: اول، ناصبی؛ یعنی کسی که اقامه عداوت و دشمنی با اهل بیت(ع) کرده است و قهراً احکام خاصّ فقهی خود از قبیل نجاست و خروج از اسلام را دارا است.
دوم، مخالف، که به برادران اهل سنت اشاره دارد. اینان کسانی هستند که در امامت با عقیده ما مخالف هستند و هیچ فقیهی آنها را کافر ندانسته و همگی آنان را برادران دینی ما خوانده اند. ولی گروهی از شیادان و وسوسه گران بدون توجه به حقیقت و مفهوم این اصطلاحات به منظور ایجاد سوءتفاهم و کدورت و دشمنی میان مذاهب اسلامی بخصوص در پایگاه های اینترنتی با جنجال و شیوه های غیر علمی و اخلاقی شیعیان را متهم می کنند که اینان اهل سنت را مسلمان نمی دانند!!!
کتب و آثار اعتقادی، اخلاقی، فقهی و روایی اهل سنت به راحتی در دسترس شیعیان قرار دارد و در تمام کتابخانه های معروف یافت می شود و چه بسا بعضی از شیعیان که از اهل سنت نیز بیشتر با عقاید پیشینیان و آثار روایی آنان آشنایی دارند و این خود بستری است که راه افتراء و تهمت به برادران اهل سنت را هرچند برای تندترین افراد شیعی، بسته است. برخلاف مجامع اهل سنت که شاید خواص آنان هم با آثار و عقاید شیعه آشنایی کافی و یا درستی ندارند و بعضی اوقات اظهار نظر بزرگان اهل سنت در مورد شیعه مایه شگفتی در بین شیعیان می شود.
4. با توجه به جستجوهای انجام شده، پایگاه های شیعی بیشتر در مقام دفاع از عقاید خود، به مطالب گروهی از اهل سنت پاسخ داده اند و گویی هرگز شروع کننده این مباحث نبوده اند. عنوان شبهات و پاسخ هایی که در بیشتر این پایگاه ها به چشم می خورد، حکایتگر همین واقعیت است.
ضمن اینکه هیچ یک از پایگاه های شیعی با توهین و افتراء به نقد عقاید اهل تسنن نپرداخته اند و آنچه در مورد اهل سنت در پایگاه های شیعی یافت می شود، نقد و بررسی منطقی و بحث علمی درباره مسائل عقیدتی اسلام است.
با توجه به مقدمه یادشده، اکنون به معرفی چند پایگاه شیعی که به نقد عقاید اهل سنت مبادرت ورزیده اند، می پردازیم:
1. الشیعة www.al-shia.com
پایگاه اطلاع رسانی «الشیعه» وابسته به مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت(ع) (مرکز آل البیت العالمی للمعلومات) است که به زبان های زنده و مختلف جهان از قبیل: عربی، انگلیسی، فارسی، روسی، اردو، ایتالیایی، فرانسوی، بلغاری، هندی، آذری، ترکی، بوسنیایی، چینی، کردی، تاجیک و بنگلادشی عرضه می شود. قسمتی از بخش عربی این پایگاه، به سؤال و جواب فقهی-عقیدتی اختصاص یافته است و در آن سؤال ها و پاسخ های اعتقادی مورد اختلاف شیعه و اهل سنت طرح و بررسی شده است. از جمله این مسائل می توان به: بداء، بدعت، بکاء علی المیت، بناء علی القبور، البیعة، جمع بین الصلاتین، تبرک، تجسیم و تشبیه، تحریف قرآن، تزویج اُم کلثوم با عمر، تفضیل ائمه(ع)، تقیه، احادیثی چون:منزلت، مدینة العلم، الطیر، الدار و الثقلین، فاطمه زهرا (س)، فدک، متعة الحج و النساء، مسح پاها در وضو، مصحف فاطمه (س)، النصب و النواصب، یزید بن معاویه و ده ها مسئله اخلاقی دیگر اشاره کرد که مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
بخشی از کتب مرتبط با این موضوع که در پایگاه الشیعه موجود است عبارت اند از:
- - آیة التطهیر فی مصادر مدرسة الخلفاء، علامه سید مرتضی عسکری؛
- - اتمام النعمة، سید حسن آل المجدد شیرازی؛
- - اسرار الامامة، شیخ حسن طبرسی؛
- - اصل الشیعة و اصول ها، شیخ محمدحسین آل کاشف الغطاء؛
- - اضواء علی الصحیحین، شیخ محمدصادق نجمی؛
- - الأمر بین الأمرین، علامه جعفر سبحانی؛
- - بحث حول المهدی، شهید سید محمدباقر صدر(ره)؛
- - تفسیر الأمثل (نمونه)، آیةالله مکارم شیرازی؛
- - تفسیر قمی، علی ابن ابراهیم؛
- - تفسیر نورالثقلین، حویزی.
در بخش فارسی این پایگاه، قسمت هایی تحت عنوان: سیره و سخنان قرآن کریم، نغمه های ماندگار، جوانان، حدیث، علوم حدیثی و ارتباط با مراجع و علماء گنجانده شده است که از جمله مباحث آن غدیر از دیدگاه اهل سنت و شیعه در اسلام می باشد. مشی معتدل و منش علمی این پایگاه و مطالب فراوان آن خصوصاً در بخش عربی برای محققان محترم قابل استفاده می باشد.
2. رافد www.rafed.net
این پایگاه، به زبان عربی و انگلیسی است. نسخه عربی آن مشتمل بر مباحث متنوع و وسیعی است که در صفحه اول آن لینک «صفحة العقائد» به چشم می خورد که خود در برگیرنده مباحث روز و اختلافات بین ملل و ادیان و فرقه های اسلامی است. در این صفحه مطالبی از قبیل: مسائل بشأن مقام نبینا (ص) و عصمتهم و سیرتهم، مسائل عن الأئمة المعصومین و عصمتهم، و مسائل تخص التشیع و انه مذهب النبی والأئمة(ع) می باشد. در این بخش ها به پاسخگویی شبهات موجود پرداخته شده است.
بخش های دیگر این پایگاه به ارائه مطالبی درباره: قرآن، عقاید، فقه، حدیث، اخلاق، سیره، زنان، اطفال، تفسیر، دعا و زیارات اختصاص دارد.
3. عقائد www.aqaed.com
این پایگاه که به زبان عربی است، یکی از پررونق ترین پایگاه های شیعی است که دارای مباحث فراوان و گسترده مذهبی در زمینه عقاید شیعه می باشد. این پایگاه دارای عناوین متنوعی از جمله: القرآن الکریم، نهج البلاغه، الصیحفة السجادیة، رد الشبهات، اهل البیت(ع)، ابن تیمیه، الوهابیه، مواقع اهل البیت، مواقع المستبصرین، المناظرات و الأسئلة العقائدیة می باشد.
در قسمت العقائد و المسائل الاختلافیة، متن کتب و آثار تحقیقی علماء شیعه در مسائل اختلافی بین شیعه و اهل سنت آورده است. در بحث مناظرات نیز متن کتب معروف قدیم و جدید مناظرات بین برادران شیعه و اهل سنت از قبیل: المراجعات مرحوم علامه سید عبدالحسین شرف الدین عاملی، الاحتجاج طبرسی، الانتصار عاملی در 6 جلد، مواقف الشیعة علی احمدی میانجی در سه جلد، کتاب مؤتمر علماء بغداد بن عطیة الکبری و انتصار الحق (مناظره ای بین سید عصام العماد و شیخ عثمان الخمیس) آمده است.
در بخش دیگری از این پایگاه، گزینه الندوات حسب الترتیب (الزمنی، الموضوعی و الحاضرین)، مباحث فراوان اختلافی شیعه و اهل سنت را آورده است، که البخاری و صحیحه اثر علامه حسین غیب غلامی، آیة المباهلة تألیف سید علی میلانی و المتعة نگاشته سید کمال حیدری از آن جمله است.
ولادة المهدی المنتظر تألیف شیخ محمدباقر ایروانی، ابن شهاب و تدوین السنة از حسین غیب غلامی، رجال البخاری اثر حسین غیب غلامی، الاجابة علی الأسئله العقائدیه نوشته علامه جعفر سبحانی و الرجعة نگاشته شیخ محمد سند عناوین دیگر این پایگاه شیعی است.
همچنین در این پایگاه، قسمت هایی تحت عنوان: المستبصرون، مؤلفات المستبصرین، الشیعه و التشیع، و الاسئلة العقائدیة نیز در دسترس استفاده کاربران قرار دارد.
4. تکیه خانه www.takyakhanah.com
این پایگاه، به زبان فارسی و دربردارنده مباحث ارزنده ای است. بخش های صفحه اول آن عبارت اند از: قرآن کریم، حدیث شریف، اهل بیت، فقه و احکام، تاریخ و سیره، فلسفه و کلام، عرفان و تصوف.
بخش اهل بیت به تفسیر آیة تطهیر (احزاب 33) پرداخته و اقوال و تفاسیر مختلف را آورده و سؤالات و شبهات را به خوبی و مستند پاسخ داده است. ضمن اینکه در ارائه مباحث، ادب گفتار و نزاکت بیان هم به درستی رعایت شده است. در بخش دیگر، متن کتاب «در دفاع از مذهب اهل بیت(ع)» در ردّ شبهات کتاب «اهل بیت از خود دفاع می کنند» عرضه شده است که به قلم سید محسن حجت تقریر یافته است. این کتاب، اتهامات و جعلیات نویسنده کتاب مذکور را روان و مستدل نقد کرده است. از بخش های جالب و دل انگیز این پایگاه، می توان به شرح ابیات گلشن راز اثر شیخ محمود شبستری اشاره کرد.
5. چهارده معصوم(ع) www.14masom.com
این پایگاه هم به زبان عربی است و دارای نمای زیبا و مطالب متنوع می باشد و در آن عناوینی از قبیل: اهل البیت، الحدیث الشریف، العقاید الامامیة، طب المعصومین، المستبصرون، شبهات و ردود گنجانده شده است.
همچنین زندگی نامه چهارده معصوم(ع) و مقالاتی در مورد آن بزرگان، از جمله مباحث این پایگاه است. در بحث اذان و کیفیت وضو، به تفصیل موارد اختلافی شیعه و اهل سنت بیان شده است و در شبهات و ردود، اختلافات این دو طایفه مورد تحقیق قرار گرفته است.
6. المحبة الاسلامیة www.al-mahaba.net
شبکة المحبة الاسلامیة که در یکی از روستاهای کشور بحرین به نام الزنج راه اندازی شده، پایگاهی است که در آن مطالب و مباحث اعتقادی به شکل گفتگوهای دلنشین و مختصر به همراه پرسش و پاسخ طرح گردیده است. این پایگاه تنها با شیوه دفاع به اثبات عقاید خود پرداخته و جانب حرمت دیگر مسلمانان را به گونه ای شایسته رعایت کرده است.
7. الهادی www.alhadi.org
این پایگاه، به زبان عربی و تحت اشراف علامه سید جعفر مرتضی عاملی قرار دارد و دارای بخش های گسترده و متعدد می باشد. عناوینی از قبیل: اسئلة و ردود، کتب المرکز، تاریخ، قرآنیات، دراسات و بحوث، عقاید، نشاطات مواقع الاسلامیة، شؤون المرأة و علم الحدیث از مباحث این پایگاه به شمار می رود. در بحث اسئله و ردود، بحث های اختلافی تاریخی و عقیدتی شیعیان و اهل سنت ارائه گردیده است. ضمن اینکه اموری چون: اسلام، خلیفه اول، تفسیر آیات اول سوره عبس، تکذیب مدح حضرت امیر(ع) برای خلیفه دوم، اهل سنت و احادیث اثنی عشر خلیفه نیز آورده شده است. بخش های دیگر این پایگاه در حال حاضر فعّال نیستند.
سخن پایانی
این مختصر نمونه ای از صدها پایگاه شیعی بود که به صورت مستقل یا در کنار دیگر مباحث خود، به بحث و بررسی درباره اهل سنت یا اعتقادات اختلافی دو مذهب شیعه و سنی پرداخته اند.
پایگاه های شیعی به ویژه در زبان های فارسی و عربی، به صورت گسترده به بحث های اعتقادی شیعه نیز متعرض شده اند که به عنوان نمونه، پایگاه های حوزه (www.hawzah.net)، بلاغ (www.balagh.net)، اندیشه قم (www.andisheqom.com) و عقاید (www.aqaed.com) از این قبیل اند. افزون بر اینکه موضوع بسیاری از صفحات شخصی و رایگان به ویژه در زبان عربی، و بسیاری از وبلاگ ها به خصوص در زبان فارسی نیز عقاید و کلام است.
خوانندگان محترم برای اطلاع بیشتر می توانند به راهنماهای موضوعی پایگاه های شیعی مراجعه کنند که پایگاه های زیر از این قبیل اند:
www.shiasearch.com
http//rahnam.noornet.net
چنانچه پیشتر اشاره شد، پایگاه های شیعی در تعامل با برادران اهل سنت ضمن رعایت اصل مدارا و همزیستی مسالمت آمیز و برادرانه، بیشتر در مقام دفاع و اثبات حقانیت شیعه برآمده اند و از چارچوب استدلال منطقی و علمی خروج نکرده اند. این جماعت، نه کسی را تکفیر کرده اند و نه بهتان و تهمتی عقیدتی یا عملی متوجه کسی یا کسانی نموده اند. اگر در مواضعی به شخصیت های مورد احترام اهل سنت طعن وارد کرده اند، همان چیزی است که به روشنی در کتب تاریخ و تراجم و سیره معتبر آمده است و دسته ای از شواهد و قرائن تاریخی و تفسیری آن را تأیید می کند.
به هر حال، ما جامعه شیعی وحدت و اتحاد جوامع اسلامی را مبتنی بر آگاهی و ایجاد گفتگوهای منطقی و مستدل آرزومندیم و از پیشگاه خداوند مهربان و تألیف دهنده قلب های از هم رمیده، تحقق این آرزو را خواستاریم.
پی نوشت:
