ره آورد نور

اعراب گذاری متون عربی کار با سابقه ای است و پیشینه آن به صدر اسلام باز می گردد. مشهور این است که اصول نقطه گذاری واعراب قرآن را ابوالاسود دوئلی به دستور امام علی ابن ابیطالب پایه گذاری کرده است. با وجود اینکه عربی، زبان مادری عربها بوده است، ولی آنان بر درست نویسی و درست خوانی متن قرآن کریم اهتمام ویژه ای داشته اند و ائمه دین هم بر این مسئله تأکید می نموده اند؛ چنان که وقتی کسی قرآن را نزد امیر مؤمنان(ع) به غلط خواند، حضرت به ابوالاسود دوئلی دستور داد تا اصول نحو عرب را تدوین نماید، که با راهنمایی آن حضرت(ع) و به کوشش ابوالاسود پایه بنیادین و اصول نحو عرب شکل گرفت.

گفته می شود نخستین نظام اعراب گذاری که در نظر گرفته شد، عبارت از این بود که فتحه (زبر) با گذاردن یک نقطه بالای حرف، و کسره (زیر) باگذاردن یک نقطه زیر حرف، و ضمه (پیش) با گذاردن یک نقطه در داخل شکل حروف نشان داده و روی حرف ساکن نیز دو نقطه می گذاشتند. این اقدام اوّلین گام در پیدایش علم نحو و ادبیات عرب محسوب میشود.

اشاره

مانوئل کاستلر نویسنده کتاب «در باره عصر اطلاعات» معتقد است اگر در گذشته از طریق بازوی کار و کار مکانیکی در کارخانه ها موتورها حرکت داشتند، امروزه این کارها از طریق اطلاعاتی که به وسیله اینترنت مبادله می شود انجام می گیرد و دنیا هم اینک از راه اطلاعات مسیر پیشرفت را طی می کند. در سال 1992م ال گور معاون کلینتون برای نخستین بار اصطلاح بزرگراه های اطلاعاتی را به کار برد و برنامه ملی ایجاد بزرگراه های اطلاعاتی و زیرساخت های اطلاعاتی را مطرح کرد. به دنبال آن در سال 1994م در اوّلین کنفرانس اتحادیه بین المللی ارتباطات از راه ITU یک سیاست پنج اصلی در این راستا مطرح شد. این پنج اصل عبارت اند از:

کاوش در اینترنت

(پژوهش در حوزه های علوم اسلامی)

تهیه و تنظیم: شبکه اطلاع رسانی نور

ناشر: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

نوبت چاپ: اول / اردیبهشت 1383

پایگاه اینترنتی مقالات اسلامی راه اندازی شد

همزمان با برپایی نخستین جشنواره مطبوعات اسلامی، پایگاه اینترنتی مقالات اسلامی با عنوان سراج آغاز به کار کرد.

در این پایگاه، فهرست بیش از 44000 مقاله اسلامی در 18 موضوع اصلی و 37214 موضوع فرعی ارائه شده است که از این میان، متن کامل حدود 5000 مقاله قابل دسترسی می باشد. بیشتر مقالات سایت به شخصیت شناسی اسلامی با 22918 عنوان و کمترین مقالات به علوم طبیعی و ریاضی با 1755 عنوان اختصاص دارد. همچنین در این سایت حدود 5500 مقاله حدیثی، 15000 مقاله قرآنی، 9700 مقاله فقهی و اصولی و 14000 مقاله کلامی معرفی شده است و در زمینه اخلاق، ادبیات، اقتصاد، تاریخ و جغرافی، جامعه شناسی، حقوق، روان شناسی، عرفان، علوم سیاسی، فلسفه، منطق و کلام نیز مقالات متعددی معرفی شده است.

جامعه اطلاعاتی چیست؟

در واژه نامه ارتباطات آورده اند: «جامعه اطلاعاتی به جامعه ای گفته می شود که در آن بیشترین سهم تولید ناخالص ملی، از کالاها و خدمات مربوط به اطلاعات و اطلاع رسانی حاصل می شود.»

با گسترش اینترنت و فنّاوری نوین، تبادل اطلاعات به صورت نیازی دائمی درآمده است. بر همین مبنا، دنیا در حال گذر از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی است. کارشناسان پیش بینی کرده اند که در سال 2005م اوّلین کشورها وارد جامعه اطلاعاتی می شوند. در آینده ای نه چندان دور، علم و دانش سرمایه هر کشوری خواهد بود. بنابراین، کشورها سعی می کنند خود را برای ورود به این جامعه آماده کنند. ضمن اینکه جهانی شدن نیز این امر را تشدید می کند. ظهور و گسترش «اینترنت»، در ایجاد شرایط گذر از «جامعه صنعتی» به «جامعه اطلاعاتی» اثر شایسته ای داشته است. «اینترنت» که اکنون به قول برخی از محققان ارتباطی، ستون فقرات ارتباطات اطلاعاتی سراسری کره زمین و به عبارت دیگر، «شبکه مادر شبکه های اطلاع رسانی» جهان شناخته می شود، معرف ساختار تحول یافته شبکه اطلاعاتی وزارت دفاع آمریکاست.

«سیستم عامل ملّی»، نامی است که شورای عالی انفورماتیک کشور بر روی سیستم عامل «لینوکس» گذاشته است؛ پروژه (سیستم عامل ملّی) که شورای عالی انفورماتیک ایران به رهبری ICT پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف در سال 1379 کلید زده شد. به گفته مجید صیدی مدیر پروژه فارسی سازی لینوکس برای تدوین سیستم عامل ملی، 4 میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است و قرار است تا پایان سال 1384 جایگزین سیستم عامل «ویندوز» شود.

حال با توجه به اینکه 97% از رایانه های شخصی و غیر شخصی در سراسر کشور به سیستم عامل ویندوز مجهز است و به دلیل زبان ساده و سرعت بالا توانسته جای خود را در میان کاربران ایرانی باز کند، ضرورت تغییر سیستم از ویندوز به لینوکس با صرف مبالغ هنگفت و زمان طولانی چیست؟ آیا سیستم لینوکس می تواند پاسخگوی نیازهای کاربران ایرانی باشد؟

نخستین گام

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی از بدو تأسیس، تلاش خود را برای به کارگیری رایانه و فنّاوری جدید در خدمت علوم اسلامی، از جمله حدیث، متمرکز ساخته است و از جمله نخستین نرم افزارهایی که در اوائل دهه هفتاد شمسی به جامعه محققان عرضه نمود، معجم حدیثی «نور الفاظ» بود که تقریباً تمامی منابع حدیث را شامل می شد و به عنوان نسخه اوّل نرم افزار حدیثی نور عرضه گردید.

اشاره

یکی از مهم ترین برنامه های رایانه ای در حوزه حدیث اهل سنّت، نرم افزار «موسوعة الحدیث الشریف» است که به دلیل قابلیت های گسترده، در حدیث پژوهی شیعه نیز کاربرد فراوانی دارد. چندی پیش، این برنامه در فصلنامه علوم حدیث توسط آقایان توکلی و امینی معرفی و نقد شده است. به لحاظ اهمیت این نرم افزار، خلاصه مقالات مذکور تقدیم می گردد.

اشاره

تحول و دگرگونی، از مهم ترین ویژگی های زمان ماست و کتاب، این بزرگ ترین دستاورد فرهنگ بشری نیز از این امر مستثنا نمانده و کتاب الکترونیکی شکل جدید و دگرگون شده آن به شمار می رود.

از تولید اوّلین نسخه های کتاب الکترونیکی در کشور ما بیش از پانزده سال می گذرد و در طی این سال ها، تحول و تکامل فنّاوری اطلاعات در این مقوله نیز با پیشرفت فراوانی روبه رو بوده است.

امروزه کتاب الکترونیکی در حیات علمی اغلب دانش پژوهان و فرهیختگان این مروز و بوم راه یافته است و دیگر کمتر اندیشمندی را می توان یافت که در حوزه کار خویش از این دستاورد بزرگ بهره نجوید.

کتاب سال جمهوری اسلامی ایران بیست و یکمین دوره خود را پشت سر می گذارد و سالیانی چند است که ضرورت معرفی کتاب سال در بخش نشر الکترونیک توسط صاحب نظران و کارشناسان فرهنگ کشور مطرح شده است. شکر و سپاس خدای منّان را که همزمان با بیست و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نخستین دوره معرفی کتاب الکترونیکی سال انجام می پذیرد.

در ذیل، گزارش مختصری از فعالیت هایی که به منظور معرفی کتاب الکترونیکی سال جمهوری اسلامی ایران انجام پذیرفته است، به آگاهی می رسد.

نیازمندی های رجالی

احادیث به یادگار مانده از خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام گنجینه ارزشمندی از میراث مکتوب شیعی است که حجم عظیمی از معارف اسلامی را در خود جای داده است. بهره برداری از این میراث پربها در گرو شناخت افرادی است که حامل آن به نسل های پس از خود می باشند. این افراد همان راویان اند.

دانش رجال بامعرفی ویژگی های راوی و معرفی آن به پژوهشگران عرصه های معارف دینی، به گفته گروهی اعتبار بخشیده، آنان را توثیق می کند و احادیث ایشان را مورد اعتماد و قابل استناد می داند و در مقابل، بر اعتماد به گروهی خطّ بطلان کشیده، آنان را تضعیف می کند و وصف اعتماد را از احادیث آنان برمی دارد تا از این رهگذر، اعتبار یا عدم اعتبار مجموعه واسطه های یک حدیث (سند) را احراز کند.