ره آورد نور

اشاره

بدیهی است که حماسه عاشورا، عبرت آموزترین حادثه تاریخ است و امام حسین(ع) و یاران باوفایش، اصلی ترین نقش آفرینان این صحنه آزادگی و ایستادگی بودند. همه حق جویان و مبارزان عالم، وامدار این حماسه سترگ اند و حادثه خونبار عاشورا، مظلومانه ترین، روح بخش ترین و در عین حال، جانگدازترین حادثه ای است که در عالم انسانی واقع شده است. برخی تاریخ شناسان ژرف نگر، عاشورا را مبدأ حقیقی تاریخ اسلام می دانند و معتقدند که اگر عاشورا نبود، از اسلام ناب محمدی اثری باقی نمی ماند. از این رو، شناخت عاشورا، یعنی شناخت اسلام ناب محمدی.

تاکنون در زمینه سیره و شخصیت امام حسین(ع) و معرفی حوادث عاشورای حسینی، آثار ارزشمند متعددی سامان یافته است که تولید کتاب های الکترونیکی یا نرم افزارهای دیجیتالی، از جمله آنهاست. عاشوراپژوهان و علاقه مندان به معارف و مکارم حسینی، می توانند ضمن آشنایی با این تولیدات، از محصولات نرم افزاری مراکز و مؤسسات علمی و پژوهشی، در جهت سامان دهی تحقیقات خود کمک بگیرند. گفتنی است، در این نوشتار، ضمن معرفی اجمالی مهم ترین نرم افزارهای موجود، در بخشی مستقل به ارائه محصولات نور در این باره پرداخته ایم.

اشاره

یکی از اهداف والای انبیا و اولیای الهی، تحقق و رواج خلق وخوی پسندیده در میان آحاد جامعه انسانی بوده است؛ چنان که پیامبر ختمی مرتبت، حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه وآله) نیز برای تکمیل مکارم اخلاق برانگیخته شد. افزون بر این، اخلاق، از جمله دانش های نظری و عملی است که در عرصه های مختلف زندگی و دیگر دانش ها کاربرد فراوانی دارد؛ مانند: عرفان، سیاست، فناوری اطلاعات و ارتباطات، مدیریت، پژوهش، کسب وکار. بنابراین، نقش اخلاق جهت توسعه علم و فضیلت در جامعه، بر کسی پوشیده نیست و در حقیقت، سرمنشأ تمام هنجارهای فردی و اجتماعی، ریشه در اخلاق آدمیان دارد.

تا کنون آثار عدیده اخلاقی تهیه و انتشار یافته اند که از جمله آنها، نرم افزارها یا کتابخانه های دیجیتالی هستند. مؤسسات و مراکز علمی و فرهنگی و پژوهشی بسیاری، اقدام به تولید محصولات الکترونیکی در زمینه اخلاق و معارف اسلامی نموده اند که مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، از جمله این مراکز پژوهشی رایانه ای است. شماری از تولیدات نور که به نوعی به مباحث اخلاق اسلامی پرداخته اند، عبارت اند از: اسوه تقوا، خوشه های معرفت، در کوچه های محبوب، ز ملک تا ملکوت، گنج سعادت، معارف دانشگاه (5): اخلاق اسلامی، مکارم خوبان، نشریه تربیتی اخلاقی خُلُق، جامع الأحادیث، نور الجنان، عرفان 3، کتابخانه حکمت اسلامی، اصول و مبانی تربیت دینی کودکان و نوجوانان.

اشاره

سال جاری با همه فرازونشیب هایش گذشت و مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) نیز همچون سال های گذشته، با کوله باری از تجربه و دانش، محصولات جدیدی را تولید کرد و یا به روزآمدسازی و ارتقای آنها همت گماشت و در مجموع، تولیدات ارزنده ای را در معرض استفاده کاربران قرار داد و نقش آفرین گلخند رضایت بر لبان دوستداران و پژوهشگران علوم و معارف اسلامی شد. شماری از این برنامه ها، محصول تولیدی مرکز نور است و برخی نیز به سفارش و مشارکت سایر مؤسسات و نهادهای علمی و تحقیقاتی تهیه و تولید شده است.

اگر علاقه مندید بدانید که در سال 1393 این مرکز در زمینه: پایگاه های اینترنتی، نرم افزارهای دسکتاپی (رومیزی) و برنامه های ویژه تلفن همراه چه دستاوردهایی داشته، با ما همراه باشید. این نوشتار، در سه بخش به طور گذرا به معرفی تولیدات نرم افزاری نور می پردازد.

 اشاره

شیخ ابو جعفر محمد بن على، معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، از جمله محدثان بزرگ و فقهاى گران‌قدر امامیه و مؤلف کتاب «من لا یحضره الفقیه»، از کتب اربعه حدیثى شیعه مى ‏باشد. بخش درخور توجه آثار ارزشمند ایشان که نقش بسزایی در پیشبرد علوم و معارف اسلامی داشته و دارد، کتاب‌های حدیثی او است.

سنت و احادیث پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع)، به عنوان منبع معرفت دینى از اهمیت خاصى برخوردار است و راهیابى احادیث نادرست و مجعول به مجموعه احادیث گردآورى شده، بررسى اسناد و راویان این احادیث را غیر قابل اجتناب مى‌کند. بدین منظور، علم رجال با شناسایى شخص راویان حدیث، اعتبار یا عدم اعتبار و میزان اعتبار آنان را تحلیل مى‌نماید. نرم‌افزار اسناد شیخ صدوق، برنامه‌ای است که می‌کوشد به‌خوبی اسناد روایات نقل‌شده از جناب شیخ صدوق را بررسی کند. بدیهی است که این برنامه، نقش بالایی در پیشبرد تحقیقات اسلامی داشته و خاصه برای پژوهشگران علم درایه و رجال، بسیار کارگشا است.

اشاره

نگاهی به کارنامه درخشان تولیدات نرم‌افزاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، نشانگر این حقیقت است که این مرکز پژوهشی ـ رایانه‌ای، تا کنون روند رو‌ به رشدی داشته و در عرصه‌های گوناگون علوم و معارف اسلامی، محصولات ارزنده و درخور توجهی را عرضه نموده و بیش از پیش، از دغدغه پژوهشگران در خصوص دسترسی آسان به متون و منابع اسلامی کاسته است. به منظور آشنایی بیشتر کاربران و محققان با تولیدات جدید یا به‌روزشده نور، بر آن شدیم در این نوشتار نگاهی گذرا به این محصولات داشته باشیم. بدیهی است، اطلاع و آگاهی خوانندگان و به‌ویژه پژوهشگران علوم و معارف اسلامی از تولیدات جدید یا به روزشده نرم‌افزاری، کمک شایانی به آنان در تولید علم و گسترش دانش و پژوهش در جامعه می‌نماید.

 اشاره

نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، با بیست ‌و ‌هفت دوره برگزاری، یکی از معتبرترین نمایشگاه‌ها در سراسر جهان است. حضور بیش از دو هزار ناشر داخلی و هزار و ‌هفتصد ناشر خارجی و بازدید نزدیک به پنج و نیم میلیون نفر از این نمایشگاه،  اعتبار فوق‌العاده‌ای به آن بخشیده است.

مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي، در بيست و هفتمین نمايشگاه بين‌المللي کتاب تهران، با حضور در پنج غرفه در بخش‌های مختلف نمایشگاه ، محصولات دیجیتالی و نرم‌افزاری خود را عرضه نموده است؛ چنان‌که حضور پُر رنگ غرفه نور در بخش ناشران عمومی، مخاطبان بسیاری را به خود جلب نمود و افتخاراتی دیگر را برای این مرکز رایانه‌ای ـ پژوهشی به ارمغان آورد.

اشاره

دانش طب، وسعتی دارد به درازنای عمر بشر که به شناخت حالات بدن انسان از نظر بود یا نبود تندرستى می‌پردازد و هدف آن، پیش‌گیری از بیماری یا درمان آن است. دین و اولیای دین نیز در کنار معنویت،  به سلامتی جسم انسان توجه و عنایت خاصی داشته‌اند و حتی اجرای بسیاری از احکام فقهی، منوط به داشتن سلامت جسمانی مکلف است.

مقدمه

رشد و شکوفایی روزافزون زبان و ادبیات فارسی، مرهون هنرمندانی صاحب‌دل و خردمندانی سخن‌شناس است که در طول تاریخ ایران، مردانه کوشیده‌اند و با تحمل سختی‌های فراوان، حاصل خردورزی‌های حکیمانه، دریافت‌های عارفانه و احساسات شاعرانه خویش را در قالب الفاظی دل‌انگیر به نظم و نثر کشیده‌اند.
بی‌تردید، «خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی»، هنرمندی بی‌بدیل یا کم‌نظیر در این عرصه می‌باشد. گرچه روزگاری به درازای هفت قرن، از زمان آفرینش غزل‌های سحرآمیز وی می‌گذرد، ولی هنوز غبار کهنگی بر آن ها ننشسته، در سرتاسر جهان، هر روز با عشقی تازه‌تر، این دیوان دلنشین را می‌خوانند و از آن بهره‌ها می‌اندوزند.

اشاره

امروزه جستجو و پژوهش در فضای اینترنت، در میان محققان امری رایج گردیده و کاوش در این عرصه جهان‌گستر، کاربران را در ساماندهی امور پژوهشی به شکل سریع و مطلوبی یاری می‌رساند. صد البته، دسترسی به اهداف مورد نظر در این فضای وسیع، نیازمند شناخت درست از منابع علمی و ابزارها و توانمندی‌های موجود در آن است. از لوازم ضروری تحقیق در گستره اینترنت، آشنایی با پایگا‌هایی است که محتوای معتبر و متنوعی را در حوزه علوم اسلامی و انسانی به دست می‌دهند. در این نوشتار، بر آنیم شما را به این منابع پیوند دهیم تا از دغدغه جستجوهای وقت‌گیر و گاه کم‌فایده در این عرصه بی‌انتها، رهایی یابید. برای این منظور، بحث خود را طی سه محور کلی ارائه می‌نماییم:

فهرست‌های راهنما (Directory)، موتورهای جستجو (Search Engine) و پایگاه‌های اینترنتی مهم. امیدواریم این مقاله مورد استفاده پژوهشگران علوم اسلامی و خوانندگان محترم ره‌آورد نور قرار گیرد.

اشاره

جهان اطلاعاتی امروز، رشد فزاینده‌ای در زمینه تولید دانش و ابزارهای فناوری یافته و هر چه می‌گذرد، بر گستره و میزان دانسته‌های بشر افزوده می‌شود. به همین دلیل، لزوم معرفی کامل و صحیح به همراه ایجاد ساختار موضوعی و منطقی در یافته‌های علمی، امری ضروری خواهد بود؛ چرا که نبود شفاف‌سازی و نداشتن دسته‌بندی منظم و منطبق با موضوعات علمی و پذیرفته شده، کار نگهداری و کاوش در اطلاعات را با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌سازد. یکی از این حوزه‌ها که حجم انبوهی از اطلاعات در زمینه‌های گوناگون اسلامی و انسانی را شامل می‌شود، کتابخانه‌های الکترونیکی یا نرم‌افزارهای دیجیتالی است که کاربرد بسیاری در میان علاقه‌مندان و محققان علوم بشری و معارف اسلامی دارد.