ره آورد نور

 اشاره

امروزه ديجيتالي كردن متون و اطلاعات به منظور استفاده آسان و زودهنگام از مطالب مورد نظر، دغدغه بسياري از توليد كنندگان و صاحبان آثار مختلف به شمار مي‌رود. مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي به منظور پاسخگويي به اين نياز كاربران و پژوهشگران و عرضه دستاوردهاي مراكز، نهادها و مؤسسات ديني، علمي و فرهنگي و نيز ناشران و نويسندگان محترم، اقدام به تهيه قالبي مهيا و آماده جهت تبدل آسان متون به نرم‌افزاري برخوردار از قابليت‌هاي متنوع و كارامد نموده است. اين قالبِ پيش‌ساخته كه «كتابخانه ديجيتالي نور» نام دارد، از امكانات متعدد تحقيقاتي و فني بهره مي‌برد تا مسير استفاده از متون را براي علاقه‌مندان هموار ‌نمايد.

تاکنون نرم افزارهای کتابخانه ای عدیده ای از سوی این مرکز تولید و عرضه شده است که از آن جمله می توان به:جامع فقه اهل البیت(ع)2/1 ،اصول فقه،عرفان2،گنجینه روایات نور،کتابخانه حکمت اسلامی،مجموعه آثار آیت الله میانجی (ره)، کتابخانه ابوالفتوح رازی(ره) و فاضلین نراقی(ره) اشاره کرد.

جهت آشنايي با اين برنامه مفيد و ارزنده كه به همت مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي تهيه شده است، به حضور جناب حجت الاسلام و المسلمین محمدباقر خوانساري، مدير بخش خدمات فرهنگي اين مركز رسيديم تا از روند توليد اين برنامه و قابليت‌هاي گوناگون آن اطلاعات بيشتري پيدا كنيم.

اشاره

شناخت وضعیت جغرافیایی جهان اسلام و اطلاع از اوضاع راه‌ها، نقشه‌ها و اماکن کشورهای اسلامی، نقش بسزایی در فهم تاریخ و چگونگی برداشت پژوهشگران از متون اسلامی دارد. از این رو، دیجیتالی کردن منابع و متون معتبر در زمینه جغرافیای جهان اسلام، گامی بلند برای سامان‌دهی تحقیقات و تسهیل دستیابی به مطالب مورد نظر در این باره به شمار می‌رود و مسیر پژوهندگان این حوزه را به گونه‌ای شایسته هموار می‌سازد. به همین جهت، می‌توان اذعان نمود که با تولید اوّلین نسخه دیجیتالی جغرافیای جهان اسلام، تحولی دیگر در عرصه پژوهش‌های اسلامی به وجود خواهد آمد.

اشاره

راه‌اندازی پایگاه‌های اینترنتی، یکی از بهترین روش‌هایی است که امروزه مراکز و مؤسّسات علمی و تحقیقاتی به کمک آن می‌توانند به معرفی مطلوب و گسترده فعالیت‌های علمی و پژوهشی خویش مبادرت ورزند و به وسیله این ابزار کارامد، به اطلاع‌رسانی در مورد محصولات و تولیدات خود همت گمارند و آن‌ها را در معرض استفاده جهانیان قرار دهند.

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، از جمله مراکز مهمی است که تجارب مفید و ارزشمندی را در حوزه پژوهش‌های رایانه‌ای علوم اسلامی اندوخته و تولیدات درخور توجهی را به جامعه اسلامی تقدیم نموده است. در این نوشتار، به منظور آشنایی بیشتر و بهتر محققان با نرم‌افزارهای تولیدی و اقدامات پژوهشی و رایانه‌ای این مرکز، مناسب دیدیم به معرفی تفصیلی محتوا و امکانات پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بپردازیم.

اشاره

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی این بار نیز برگی دیگر به کارنامه پر افتخار خود افزود و با تولید نرم‌افزار «درختواره فقه»، برنامه ارزشمندی را به فقه‌پژوهان و محققان علوم اسلامی عرضه نمود.

نظر به آن‌که این گنجینه عظیم، شامل امکانات عدیده و محتوای در خور توجه در زمینه‌های مختلف فقهی می‌باشد، گفتگویی را با متکفل پروژه این برنامه سودمند، جناب حجت الاسلام و المسلمین ابن ‌الرضا ترتیب دادیم تا کاربران و پژوهشگران عزیز نسبت به این نرم‌افزار مفید شناخت بیشتری پیدا کنند و از قابلیت‌های متنوع و کاربردی آن در راستای تحقیقات فقهی و دینی خود بهره مطلوب‌تری ببرند.

اشاره

در جهان رو به رشد فنّاوری اطلاعات و ارتباطات، وبلاگ و وبلاگ‌نویسی افق روشنی را فراسوی خود دارد و هر روز بر میزان استفاده از این ابزار کارامد اینترنتی افزوده می‌شود. در این میان، وبلاگ‌های مذهبی از نظر کمیت و کیفیت رشد فزاینده‌ای داشته‌اند و مطالب و محتوای ارزنده‌ای را در معرض استفاده کاربران و علاقه‌مندان به موضوعات مذهبی و اعتقادی قرار داده‌اند. در بین وبلاگ‌های مذهبی نیز وبلاگ‌های مربوط به امام زمان(عج) و عصر آخر الزمان، بسیار قابل توجه می‌باشند و همواره شاهد استقبال چشمگیر کاربران از این گونه وبلاگ‌ها هستیم؛ چنان‌که محبت و معرفت جوانان این مرز و بوم نسبت به ساحت مقدس حضرات معصومین(ع)، به‌ویژه حضرت ولیّ‌عصر، امام زمان(عج)، باعث شکل‌گیری فردی و یا گروهی این گونه وبلاگ‌ها شده است و صد البته اینترنت بهترین فضای موجود برای ترویج و توسعه فرهنگ غنی مهدویت به شمار می‌رود. گفتنی است که محتوای معمول وبلاگ‌های مهدویت، اعتقادی، تحلیلی، روایی و ادبی است.

اشاره

نرم‌افزار نور الولایه که همزمان با ولادت فرخنده مولای عارفان و موحدان، امیر مؤمنان، علی(ع) در سیزدهم رجب المرجب 1428 هجری قمری تولید شده و در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران حوزه ولایت و امامت قرار گرفته است، در روز پنج‌شنبه اوّل شهریورماه 1386 با حضور علما، پژوهشگران، اساتید برجسته حوزه و دانشگاه و دانشجویان و طلاب علوم دینی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی رونمایی شد.

این نرم‌افزار جدید، از دیگر محصولات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است که به موضوع امام‌شناسی و مباحث کلامی حوزه امامت و ولایت اختصاص دارد. منابع موجود در این برنامه ارزشمند به گفتگوی بین مذاهب و پاسخگویی به شبهات و دفاع از مکتب اهل بیت(ع) پرداخته و هدف اصلی از تولید این نرم‌افزار، ارائه گوشه‌هایی از آثار انتشار یافته در مورد گفتگوی بین مذاهب اسلامی است.

اشاره

در شماره هشتم فصلنامه تخصصی ره‌آورد نور، نسخه نخست پرسمان معرفی گردید و خوانندگان محترم با قابلیت‌ها و بایسته‌های این نرم‌افزار آشنا شدند. (1) در این نوشتار، بر آن شدیم تا به بررسی امکانات و محتوای نسخه جدید پرسمان به نام «پرسمان 2» بپردازیم و بار دیگر این برنامه نفیس را  که مشتمل بر هزاران پرسش و پاسخ دانشجویی است، بکاویم و با قابلیت‌های راهگشا و محتوای ارتقا یافته آن بیشتر آشنا شویم. در ضمن، در این مقاله ‌کوشیده‌ایم تا بررسی مقایسه‌گونه‌ای با پرسمان 1 نیز داشته باشیم و روند رو به رشد محتوای برنامه را در نسخه حاضر  مورد بررسی قرار دهیم و در پایان سخن نیز برخی از مهم‌ترین بایسته‌ها و کاستی‌های برنامه را گوشزد نماییم.

نرم‌افزار پرسمان 2 که به همت اداره مشاوره و پاسخ معاونت آموزش و تبلیغ نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری تهیه و تنظیم شده، از سوی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی صورت نرم‌افزاری یافته و ساختار فنی لازم و خوبی را جهت استفاده علاقه‌مندان و محققان پیدا نموده است. (2)

اشاره

همسو با اعلان سال 1385ش از سوی رهبر فرزانه و معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنه‌ای –مدّ ظلّه العالی– به نام مبارک پیامبر اعظم(ص) و تأکید ایشان بر استمرار این نام‌گذاری در سال جاری، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در ادامه تولیدات اینترنتی خود، این بار به عرضه لوح فشرده پیامبر اعظم(ص) در اینترنت اقدام نموده است تا به نوبه خود گامی در مسیر معرفی شخصیت و سیره انسان‌ساز آن پیامبر بزرگ الهی بردارد.

نظر به این‌که امروزه از جمله والاترین رسالت رسانه‌های اطلاع‌رسانی، به‌ویژه شبکه جهانی اینترنت، معرفی همه‌جانبه سیره فردی و اجتماعی اهل بیت(ع)، خاصه رسول مکرم اسلام، حضرت محمد مصطفی(ص) است، این مرکز ضمن راه‌اندازی دو پایگاه ویژه پیامبر اعظم(ص) به نام‌های «پایگاه رسول نور(www.rasoolnoor.com)» و «راهنمای پایگاه‌های نبی اعظم(www.nabiaazam.com)»، اقدام به تولید و عرضه لوح فشرده‌ای مشتمل بر محتوای اینترنت در خصوص موضوع مورد نظر نیز نموده است.

چکیده

نرم افزار کریمه اهل بیت(س) که به همت دفتر تحقیقاتی یاسین و با مشارکت آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) تولید شده است، از بهترین برنامه های موجود در خصوص معرفی شخصیت و منزلت حضرت فاطمه معصومه(س) و حرم شریف ایشان می باشد. ضمن آن که این برنامه رایانه ای دانستنی های مفیدی را در باره شهر مقدس قم و نیز اطلاعات تاریخی مربوط به شخصیت ها و بزرگان مدفون در جوار بارگاه ملکوتی آن حضرت،در ساختاری خوب و شایسته ارائه می دهد که برای استفاده محققان بسیار مفید می نماید.

از ویژگی های ارزشمند و نقاط مثبت نرم افزار کریمه که بگذریم، این برنامه از کاستی هایی نیز برخوردار است که در این نوشتار به مهم ترین آنها اشاره شده است. امید است در نسخه های آتی شاهد روند رو به رشد محتوا و قابلیت های آن باشیم.

اشاره

از مهمترین دغدغه های فکری یک پژوهش گر، جمع آوری مطالب مورد نیاز یا محتوای تحقیق است. منابع و مآخذ گوناگونی برای انجام یک پژوهش وجود دارد که کتاب، مقاله، نشریات عمومی و تخصصی، دائرةالمعارف ها و پایان نامه ها از آن جمله اند. اما امروزه، به دلیل توسعه فضای اطلاعاتی و ارتباطاتی و آمیخته شدن رایانه با بخش های مختلف بدنه فرهنگی ، علمی و پژوهشی کشور، باید نوع نگاه و میزان دانسته های خود را روزآمد کنیم تا به بهترین شکل، از ابزارهای نوین و شیوه های کارآمد تحقیقی بهره بگیریم.

اینترنت، به دلیل گستردگی  اطلاعات و آسانی دسترسی به آن، نقش به سزایی در امر تحقیق و توسعه هر کشوری ایفا می کند که البته در جای خود، مزایا و ویژگی های مفید آن، به خوبی تحلیل و بررسی شده است. نیاز همگان، خاصه پژوهشگران مختلف به این منبع جهانی، ضرورت شناخت نسبت به چگونگی استفاده بهینه از آن را آشکار ساخته و اقشار مختلف جامعه، به ویژه فرهنگ دوستان و دانش پژوهان عزیز، بیش از گذشته نیازمند آشنایی با اینترنت و شیوه های پژوهش در فضای آن هستند.

آنچه در پی می آید، راهکارهای پژوهش در فضای جهانی اینترنت، با تأکید بر شیوه های تحقیق در حوزه عرفان اسلامی است که امیدواریم برای محققان علوم اسلامی، خاصه دانشجویان و پژوهش گران عرفان اسلامی، راهگشا و ارزنده باشد و عرفان پژوهان محترم، با روش جست وجو در اینترنت، به منظور شناسایی و نیل به مطالب دلخواه خود آشنا شوند.