ره آورد نور

مقدمه

در حالی که از ورود به قرن 21 میلادی چند سال بیشتر نمی گذرد، همواره شاهد جدیدترین اختراعات و اکتشافات در عرصه دانش و فنّاوری هستیم، یکی از مهم ترین فنّاوری هایی که در اواخر دهه های قرن بیستم به دنیا معرفی شد و با شروع قرن جدید نیز به اوج شکوفایی خود رسید، شبکه جهانی اینترنت بود. کشور ما نیز برای اینکه بتواند خود را در سطح بین المللی با پیشرفت ها و فنّاوری های نوین این پدیده جهانی منطبق سازد، تلاش خود را جهت دسترسی به ابزار استفاده از این فنّاوری آغاز نمود و این گونه، اینترنت وارد کشور شد. تا اینکه پس از بحث های کارشناسی به این نتیجه رسیدند که اینترنت را در سطح شهرها با خدماتی به نام «کافی نت» به مردم عرضه نمایند. «کافی نت»، مکانی است دارای تعدادی کاربر که از طرق مختلفی به خدمات دهنده های بزرگ اینترنتی متصل می شوند و بدون دغدغه دارا بودن رایانه یا اشتراک اینترنت، نیازهای خود را مرتفع می سازند. این امر، باعث آشنایی هر چه بیشتر مردم با فنّاوری شد؛ ولی هزینه های بالا و تجهیزات سنگین این کار تنها باعث گردید که تنها قشر تحصیل کرده و محققان حوزه و دانشگاه ها با کلمات و اصطلاحاتی از قبیل؛ اینترنت، کافی نت و ایمیل آشنا شوند و فرهنگ اینترنت و کافی نت برای عامه مردم همچنان ناآشنا بماند.

اشاره

در باره آسیب های اجتماعی اینترنت، سخنان بسیاری گفته شده و از زوایای مختلفی نسبت به این موضوع نگریسته شده است. گستره وسیعی از آسیب های اقتصادی مانند: تشدید تضاد طبقاتی و رشد شکاف میان فرادستان و فرودستان؛ شکاف نسلی بین بزرگسالان و جوانان؛ امنیت ملی، سیاسی و فرهنگی؛ آزادی و دموکراسی دیجیتالی و فرهنگ مجازی و اینترنتی، در زمره آسیب های جامعه شناختی اینترنت می باشند. در این بخش تنها به بیان آسیب های فرهنگی و پژوهشی اینترنت بسنده می کنیم و تحقیق و تحلیل سایر ابعاد اجتماعی و سیاسی اینترنت را از اندیشمندان علوم اجتماعی و ارتباطات به انتظار می نشینیم.

اشاره

جستار زیر، گزارشی از سخنرانی دکتر «ابرشت هوفهنیز» است که در مرکز فرهنگی آلمان واقع در قاهره درباره حضور اسلام و پایگاه های اسلامی در اینترنت صورت گرفته است و توسط آقای «تارک قانم» گزارش شده است. این سخنرانی در برخی از پایگاه های اینترنتی از جمله پایگاه خبرگزاری مهر و پایگاه اندیشه منعکس شده است.

با توجه به نکات ارزشمندی که در این نوشتار پیرامون پایگاه های اسلامی ذکر شده مجله ره آورد نور به انعکاس و ارزیابی آن پرداخته است که امید است توجه خوانندگان محترم قرار گیرد.

اشاره

آنچه در مقاله «اینترنت بسان سمبلی برای خدا» نوشته چارلز هندرسِن مطرح می گردد، در واقع ارائه یکی از دیدگاه هایی است که درباره تأثیر اینترنت و فنّاوری نوین اطلاعاتی در تصور انسان از خدا بحث می کند و ما با وجود همه انتقادهایی که نسبت به مبانی این نظریه و تعابیر به کار رفته در آن داریم، به منظور آشنا نمودن خوانندگان با این نوع دیدگاه ها آن را در معرض استفاده و اطلاع قرار می دهیم. گفتنی است که این مقاله توسط مترجم آن آقای عیسی جهانگیر مورد نقد و بررسی قرار گفته که بعد از نوشته مزبور ارائه گردیده است.

اشاره

اینترنت با همه ابزارها و امکانات متنوعش، زمینه ای مناسب را برای طرح و ارائه عقاید و تأثیرگذاری بر افکار و اعتقادات دیگران فراهم آورده است. انجمن های گفتگو یکی از راه های تبادل نظر و اندیشه است که این روزها در اینترنت مخاطبان زیادی را به خود جذب نموده است. در این نوشتار، ضمن مروری کلی بر ویژگی ها و شرایط حاکم بر انجمن ها، درباره جایگاه انجمن های مذهبی، کاربران آن و موضوعات و مباحثی که در آنها مطرح می شود، سخن رفته است. نگارنده با بیان مصادیقی از وضعیت محتوایی بحث های دینی و مذهبی در انجمن ها، گزارش مختصری را در این مورد ارائه کرده است.

اشاره

مهرماه سال 1393 در سالن اجتماعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، مراسم رونمایی به مناسبت تولید دو نرم افزار «قواعد ادبیات عرب» و «دروس حوزوی» برگزار شد. در این مراسم که شخصیت های دینی و علمی و نیز محققان علوم اسلامی حضور داشتند، دکتر حمید شهریاری، ریاست محترم این مرکز به تبیین جایگاه فناوری از منظر اسلام پرداخت و نکات ارزنده ای را در این باره مطرح نمود.

دکتر شهریاری در این مراسم، ضمن تعریف فناوری، به تحلیل و بررسی مسائل رایج امروزی، به خصوص شبکه های اجتماعی پرداخت و مطالبی را در حوزه فیلترینگ و مدیریت محتوای اینترنت مطرح نمود. آنچه در ذیل می خوانید، گزارشی است از سخنرانی ایشان در این مراسم.

اشاره

دومین نشست از مجموعه نشست های موضوع شناسی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با عنوان »موضوع شناسی جرایم اینترنتی» برگزار شد.

در این نشست که در روز پنجشنبه 6 اسفند 83 در سالن همایش های ساختمان شماره دو دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تشکیل شد، حجة الاسلام و المسلمین احمد مبلّغی مدیر پژوهشکده فقه و حقوق، ابراهیم شفیعی سروستانی عضو هیئت علمی پژوهشکده، رضا پرویزی دبیر کمیته مبارزه با جرایم رایانه ای معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضائیه و امیر دولتشاهی وکیل دادگستری و پژوهشگر این معاونت، به ایراد سخنرانی پرداختند.

بازیابی بیش از حد اطلاعات  Overload Infomation بر خلاف آنچه از عنوانش پیداست، پدیده ای است که اغلب باعث سردرگمی، درهم آمیختگی و در نهایت سرخوردگی و عصبانیت پژوهشگران اینترنتی می شود. بنا بر آمار و گزارش های متعدد، هر روز ده ها میلیون صفحه وب به شبکه جهانی اینترنت افزوده می شود. این صفحات که در قالب روزآمدسازی پایگاه های موجود یا ایجاد و راه اندازی پایگاه های جدید و یا شیوه های دیگر چون اظهار نظرها به انجام می رسد، از سوی افراد، شرکت ها و مؤسسات گوناگون با اهداف مختلفی مانند: علمی، تجاری، تبلیغاتی و اطلاع رسانی صورت می گیرد؛ به دیگر سخن، حجم قابل توجهی از منابع اینترنتی غیر علمی هستند.

چکیده

شبکه جهانی اینترنت، مجموعه ای انبوه و گسترده از اطلاعات است که به شکل های مختلفی از این دریای عظیم محتوا و اطلاعات استفاده می گردد.

نرم افزارهای اینترنتی، یکی از راه های دسترسی راحت کاربران به محتوای اینترنت است که معمولاً به صورت موضوعی تهیه شده و در قالب لوح فشرده عرضه می شوند. در این مقاله، ضمن بیان دیدگاه های گوناگون درباره این قبیل نرم افزارها، معایب و محاسن آنها مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت، شیوه های ارائه بهتر آنها نیز مطرح شده است.

مقدمه

لفظ اعتیاد، بیشتر تداعیگر اعتیادهای سنتی همچون اعتیاد به الکل، نیکوتین، مواد مخدر و قمار است؛ اما اعتیاد از طریق اینترنت با وجهه جدیدی روبه رو شده است. گسترش رایانه های شخصی و افزایش اتصال به اینترنت در خانه و محل کار، منجر به ظهور معضلی به نام «اعتیاد آنلاین» شده است. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاق های گپ زنی، هرزه نگاری، قمار آنلاین و خریدهای اینترنتی می شود. همچون دیگر اعتیادها، این نوع اعتیاد نیز فرد معتاد را از خانواده و اطرافیانش منزوی می سازد. اعتیادهای رفتاری، همچون اعتیاد به شبکه اینترنت، می توانند موجب تخریب سلامت، روابط، احساسات و نهایتاً روح و روان فرد گردند. بنابراین، همان طور که رایانه های شخصی روزبه روز در خانه های ما همچون دستگاه های تلویزیون جای پای خود را باز می کنند و اتصال به شبکه اینترنت افزایش می یابد، در راستای مقابله با مضرات این فناوری نوین نیز باید گام هایی برداریم.