در اینجا جا دارد که از همکاری مسئولان محترم دبیرخانه نمایشگاه که نوار این میزگرد را در اختیار نشریه گذاشتند تشکر و قدردانی می نمائیم.
مهندس سلجوقی: هدف برنامه تکفا فرهنگ سازی است.
ابتدا مهندس رضا بهبهانی، معاون فنّاوری اطلاعات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ضمن معرفی کارشناسان میزگرد از مهندس خسرو سلجوقی، معاون فنی دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی کشور خواستند تا معرفی کوتاهی از طرح تکفا ارائه دهند.
مهندس سلجوقی این طرح را یک برنامه توسعه خواندند و گفتند: «این برنامه هفت زیربرنامه کاربردی دارد که پنج برنامه از آن برعهده دستگاه های دولتی است؛ مثلاً قسمت آموزشی آن برعهده آموزش و پرورش و وزارت علوم است و دو قسمت از این هفت قسمت؛ یعنی بحث زبان رایانه ای که بحث فرهنگ را مطرح می کند و بحث ایجاد و توسعه شرکت های کوچک و متوسط، مکمل قسمت های دیگر این برنامه است».
وی افزود: «در اجرای برنامه تکفا، هدف متصدی گری برای اجرای وظایف دستگاه ها نیست؛ بلکه هدف فرهنگ سازی بوده است. فنّاوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) مانند یک فنر فشرده، منتظر حرکتی بود تا این فنر باز شود. ظرفیت اجرا در همه دستگاه ها وجود دارد و ما باید از طریق برنامه تکفا آنان را فعال کنیم و در این زمینه فرهنگ سازی نماییم».
مهندس سلجوقی گفت: «در ابتدای کار، مسئولان کشور یا با این برنامه آشنا نبودند و یا اینکه با دانش آن آشنایی نداشتند؛ ولی در حال حاضر، کلیه وزرا و دستگاه های اجرایی درگیر آن هستند و برپایی این نمایشگاه، ثمره همین برنامه می باشد».
وی با بیان افزایش قیمت نیروی انسانی در این بخش اظهار داشت: «هم اکنون می توان گفت که تمام متخصصان علوم رایانه ای دارای شغل هستند، ولی باید در نظام آموزشی، برای آموزش نیروهای این بخش تلاش کرد».
مهندس سلجوقی یکی دیگر از ویژگی های اعتبارات برنامه تکفا را ممنوعیت خرید ساختمان و سخت افزار از اعتبارات این برنامه برشمرد و گفت: «با متخلفان این بخش به شدت برخورد کرده ایم».
وی در ادامه افزود: «یکی از بخش های کلی طرح تکفا که در برنامه هفتم به آن اشاره شد، ایجاد و تقویت نیروی انسانی بخش خصوصی است که برای اجرای برنامه هفتم روش های مختلفی را در نظر گرفتیم که عبارت اند از:
- حمایت از ایده های شخصی در بخش خصوصی؛
- حمایت از محصولات و پژوهش های بخش خصوصی در زمینه ارتقای محصول؛
- حمایت از تولید انبوه و بازاریابی محصولات تولیدشده».
مهندس سلجوقی گفت: «برای توسعه فنّاوری اطلاعات، در ابتدا شهرک سازی صورت می گرفت و بعد به ساخت بوستان فنّاوری اطلاعات اقدام شد. ولی در حال حاضر به خاطر هزینه بالای احداث آنها مراکز رشد راه اندازی می شود».
وی افزود: «در سال 81، سیزده مرکز رشد راه اندازی شد و در سال 82 مجوز چهار مرکز دیگر صادر شده است. این مراکز در نقاط مختلف کشور قرار دارند».
مهندس سلجوقی اظهار داشت: «13 مرکز رشد در زمینه فنّاوری اطلاعات و بقیه در زمینه هایی مانند تجهیزات پزشکی فعالیت می کنند و این امکان را داریم که در هر شهر بزرگ یک مرکز رشد راه اندازی کنیم».
وی با بیان اینکه چین با سرمایه گذاری در این بخش 20 میلیون نفر از مردم کشورش را از زیر خط فقر خارج کرد، گفت: «امروزه محصولات چینی نه در کشور ما، بلکه در بازار کشورهای اروپایی رو به افزایش است».
مهندس سلجوقی درباره مشکلات مراکز رشد گفت: «در هیچ جای دنیا مراکز رشد بیشتر از 4 کارمند ندارند و ما هنوز یاد نگرفته ایم که با 4 نفر هم می توان این مراکز را اداره کرد.
از دیگر مشکلات عمده که در بیشتر مراکز رشد دنیا به چشم می آید، مشکل ورود و خروج شرکت هاست؛ چون امکان دارد شرکتی به راحتی وارد مجموعه شود، اما کارآیی لازم را نداشته باشد و از طرفی، شرکتی که توانایی تولید ثروت را دارد و باید وارد مجموعه شود، به دلیل وجود محدودیت ها ورود آن به این مجموعه امکان پذیر نباشد. پید اکردن نقاط بهینه در این زمینه خیلی سخت است. از دیگر مشکلات مراکز رشد، مشکل بازاریابی است؛ یعنی شرکت هایی که وارد مراکز رشد می شوند لازم است که جایگاه خود را در بازار به دست آورند و این در حالی است که شیوه های بازاریابی خیلی شفاف و واضح نیست».
حجة الاسلام شبیری : برای خصوصی سازی اطلاع رسانی علوم اسلامی، فعالیت جدی صورت نگرفته است
در این میزگرد، حجة الاسلام سید علی شبیری، مدیر عامل مؤسسه فرهنگی یاسین درباره وضعیت مراکز اسلامی در طرح تکفا گفت: «طرح تکفا، طرحی شفاف است و تمام اعتبارهای آن در پایگاه این طرح منعکس می شود؛ اما در موضوع علوم اسلامی، این طرح از بخش خصوصی استفاده چندانی نکرده است و به طور کلی بحث علوم اسلامی، جایگاه روشنی در تشکیلات دولتی ندارد و مراکز اسلامی نمی دانند برای انجام کارهای خود به کدام نهاد دولتی باید مراجعه کنند».
وی گفت: «با وجود اینکه قرار بود طرح تکفا به دور از تشریفات اداری باشد، ولی در برخی از مواقع برای تأیید طرح های مراکز این کار دو برابر شده است و طرح ها باید در دو مرکز کارشناسی شوند: یکی در دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی و دیگری در وزارتخانه مربوط».
حجة الاسلام شبیری خاطرنشان ساخت: «عملاً برای خصوصی سازی اطلاع رسانی علوم اسلامی، فعالیت جدی صورت نگرفته است».
وی افزود: «کارشناسانی که در طرح تکفا می خواهند طرح های علوم اسلامی را بررسی کنند، باید به این علوم آشنایی داشته باشند».
مهندس سلجوقی: فرآیند حمایت از مراکز تولید کننده اسلامی طراحی شود.
دراین میان، مهندس سلجوقی با بیان اینکه در کشور ما روی بحث تولید برنامه های محتوائی خیلی تمرکز نشده است، علت اصلی این کوتاهی را زمانبر بودن این برنامه ها و کوتاه بودن عمر مدیریتی در کشورمان دانست.
وی در ادامه افزود: «در مورد بحث اطلاع رسانی علوم اسلامی باید فرایندی طراحی شود که مراکز تولیدکننده در این زمینه مورد حمایت قرار بگیرند؛ به گونه ای که قسمتی از هزینه تولیداشان را از ما بگیرند و کارشان را توسعه دهند ولی کمک های بلاعوض نباید اساس کارمان را تشکیل دهد تا این مراکز وابستگی شدیدی به این کمک ها داشته باشند.
مهندس هانی: بودجه قم از استان های هم ردیف کمتر است.
همچنین در این میزگرد؛ مهندس حسن هانی، مشاور فنّاوری اطلاعات استاندار قم، با بیان اینکه استانداری نماینده دولت است، گفت: «استانداری مجری کارهایی است که در تهران برای آن تعریف شده است و بخش دولتی در استان قم، نسبت به بخش خصوصی در به کارگیری فنّاوری اطلاعات عقب تر است».
وی علت این عقب ماندگی را تازه تأسیس بودن استان قم، عدم تکامل ساختارهای دولتی در استان، بدنه کارشناسی ضعیف ادارات و کم سابقه بودن مدیریت استان برشمرد.
مهندس هانی افزود: «بحث عمده ما، بحث شبکه دولت است که در حال تکمیل می باشد و راه اندازی شبکه دولت استانی و کشوری را در دستور کار داریم». وی خاطرنشان ساخت که در استان قم، چندین طرح در حال انجام است که با راه اندازی آنان، شاهد ثمرات آن در این استان خواهیم بود.
وی با بیان اینکه برای حمایت از بخش خصوصی، تمام اعتبارات طرح تکفا در بخش خصوصی هزینه شده است، گفت: «استان قم در مقایسه با برخی از استان های هم ردیف از بودجه کمتری برخوردار است؛ ولی در سال جاری توانسته ایم بودجه مناسبی را تأمین کنیم».
مهندس هانی اعلام کرد که در سال گذشته تعداد شرکت های رایانه ای استان قم چهار برابر شده است.
وی تأکید کرد: «استانداری نقش رابط و حمایت کننده را بین شرکت ها و مؤسسه هایی که در برنامه تکفا فعّال هستند، ایفاء کند».
مهندس بهبهانی: باید مؤسسات طرح های خود را منطبق با قواعد پذیرفته شده ارائه نمایند.
همچنین، مهندس رضا بهبهانی گفت: «یکی از مشکلات استفاده از بخش خصوصی در برنامه تکفا، شرکت های خصوصی-دولتی می باشند؛ شرکت هایی که جزو دولت نیستند، اما از بودجه دولتی تأسیس شده اند و هزینه های آنها نیز از طریق دولت تأمین می شود».
وی افزود: «این شرکت ها چون به حاکمیت نزدیک ترند، در این مواقع از امتیازات دولتی بهترین بهره را می برند و از طرفی کم و بیش تحت تأثیر همان نقاط ضعف نظام دولتی نیز می باشند». مهندس بهبهانی تأکید کرد که استان قم دارای توانمندی لازم برای ایجاد یک مرکز رشد می باشد. وی خاطرنشان ساخت: «شرکت تعاونی مراکز اطلاع رسانی علوم اسلامی باید به اعضای خود جهت استفاده بهینه تر از امکانات دولتی مشاوره بدهد تا از طریق استانداری برای راه اندازی مرکز رشد در استان قم پیگیری های لازم را انجام دهند».
مهندس بهبهانی همچنین در مورد پذیرش طرح های شرکت ها گفت: «باید شرکت ها و مؤسسه ها طرح های خود را منطبق با قواعد پذیرفته شده ارائه نمایند تا در مراحل کارشناسی دچار مشکل نشوند و مورد پذیرش قرار بگیرند.
رضا آسیابانی: برای جلوگیری از انجام کارهای تکراری باید برنامه ریزی شود.
در ادامه این میزگرد، رضا آسیابانی، قائم مقام مدیر مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، با تأکید بر ضرورت برنامه ریزی در مراکز اطلاع رسانی علوم اسلامی گفت: »بسیاری از طرح ها تکراری است و برای جلوگیری از انجام کارهای تکراری و موازی باید برنامه ریزی شود و شرکت ها موظف شوند تا کارهای انجام شده توسط دیگر شرکت ها را تکمیل کنند و شرکت های اوّلیه موظف باشند تا طرح ها و برنامه های نیمه تمام خود را در اختیار شرکت های ثانویه قرار دهند تا آنها به جای آنکه کاری را از ابتدا شروع کنند، به تکمیل برنامه های قبلی بپردازند».
وی از مسئولان برنامه تکفا خواست تا مالکیت معنوی و مادی تولیدات به صورت مشخص معین شود.
آسیابانی اظهار داشت: «مراکزی مانند مرکز تحقیقات که دولتی نیستند و از اعتبار بخش عمومی استفاده می کنند، با 15 سال تجربه کاری دارای توانمندی هایی هستند که در این زمینه نسبت به برخی از مراکز دیگر مزیت دارند».
در ادامه، مهندس سلجوقی گفت: «در مورد طرح های ملی مثل طرح لینوکس فارسی و یا صفحه کلید فارسی گفت: «اجماع کلی بر این است که هزینه ها را دولت بدهد و از طرف دیگر، خط و زبان فارسی به عنوان یک طرح ملی است که در حال حاضر گروه فنی روی آن کار می کند و در نظر است که نتیجه کار در اختیار دیگران قرار گیرد تا در ادامه کار از این تجربه ها استفاده کنند».
دکتر نحوی: برنامه تکفا باید به علوم اسلامی نگاهی فرابخش داشته باشد.
همچنین، دکتر نحوی، کارشناس فنّاوری اطلاعات، در این میزگرد اظهار داشت: «بحث تولید اطلاعات به صورت عمومی در کشور، فقط در استان قم به خوبی در حال انجام است و اکثر فعالیت های انجام شده در اطلاع رسانی علوم اسلامی با همت افراد شخصی و از بودجه شخصی این افراد صورت گرفته است و یا در حال انجام می باشد».
وی تأکید کرد: «واقعیت این است که ما فقط در زمینه علوم اسلامی به گونه ای شایسته رشد کرده ایم و در سایر علوم این رشد کمتر بوده است». دکتر نحوی در پایان سخنانش از مسئولان خواست که در اجرای برنامه تکفا، یک نگاه فرابخشی به علوم اسلامی داشته باشند و در این زمینه هزینه بیشتری بنمایند.
وی یکی از راه های حل های مشکل ها و موانع اداری را کوچک کردن دولت برشمرد و گفت: «ما تمام توان خود را به کار می گیریم تا بتوانیم این موانع را کاهش دهیم».
مهندس سلجوقی: طرح تفکا با هدف تقویت بازار و مشارکت بخش خصوصی شکل گرفت.
مهندس سلجوقی گفت: «در برنامه تکفا سعی در فعّال شدن بازار داریم تا بتوانیم از این طریق سایر بخش ها را نیز فعال کنیم. باید در این زمینه فرهنگ سازی شود».
وی تأکید کرد: «از بُعد مالکیت، اعتباری که در برنامه تکفا داده می شود، دو گروه است: یک گروه از مالکیت به بخش دولتی داده می شود و خود دولت یک سری خدمات را می خرد.
گروه دیگر، گروهی است که خودمان بخش خصوصی را حمایت می کنیم و در مورد مالکیت معنوی آن محصول هیچ دخالتی نخواهیم داشت؛ زیرا سعی می کنیم که شرکت هایی ثروتمند داشته باشیم تا در نهایت به دولت ثروتمند برسیم.
اما در مورد طرح های ملی، مالکیت تا حدودی برای دولت است؛ مثلاً در مورد طرح «لینوکس فارسی» ما نسخه اولیه این طرح را در مالکیت دولت می بینیم، هر چند که اگر نسخه های دوم یا سوم وجود داشته باشد، سعی داریم آنها در اختیار شرکت تولیدکننده قرار دهیم و مالکیت آن نسخه ها را برای او به رسمیت بشناسیم که این گونه، باعث ثروتمند شدن شرکت می شویم چون که در نسخه اوّلیه، دولت بازیابی لازم را برای جلب مشتری همین برنامه انجام داده و زمینه برای شرکت مزبور فراهم شده است.
طرح تکفا با هدف تقویت بازار و مشارکت بخش خصوصی شکل گرفت و در حال حاضر، برنامه به گونه ای پیش می رود که به طور معقول از طرف دولت شرکت های خصوصی را تحت حمایت و پوشش خودمان قرار می دهیم، نه اینکه از طرف شرکت های خصوصی به نفع دولت کار کنیم».
وی اضافه کرد: «نمی توان برای همه بخشها یک نسخه ثابت پیچید و این نیز یکی از خصوصیات برنامه تکفاست.
در بخش کارشناسی ما تفکیکی بین طرح های اسلامی و غیر اسلامی قرار نداده ایم؛ یعنی اگر قرار است برنامه آموزشی تهیه شود یا بانک اطلاعاتی تولید شود، چه اسلامی باشد چه غیر اسلامی، برای ما فرقی نمی کند.
به هر حال، فضا باز است و اگر دوستانی باشند که بتوانند در این قسمت فعالیت کنند، از آنها استقبال می کنیم».
وی گفت: «بحث تولیدکنندگان اطلاعات و اشاعه دهنده آنها را باید جدا کنیم. و از سوی دیگر، نمی توان بر بحث اطلاع رسانی علوم اسلامی جدای از تولید محتوا نگاه کرد؛ یعنی تمام ابزارهایی که در این زمینه مورد استفاده قرار می گیرد، ابزارهایی است که برای تولید محتوا به کار می رود. اما دخالت دولت را در بخش علوم اسلامی قبول ندارم و باید این بخش با همین صورت، کار خود را ادامه دهد».
مهندس سلجوقی همچنین گفت: «معتقد هستم که دولت باید فرآیندهایی را تعریف کند؛ مثلاً بیاید فلان نرم افزار را بخرد و برای آن مرکز و به خصوص در مورد آن نرم افزار بازاریابی لازم را انجام دهد. ولی اینکه این مراکز تحت حمایت کامل دولت باشند، به نظر من باعث زوال و نابودی این مراکز می شود. به نظر می آید که باید شرکت های خصوصی به صورت تشکل های اجرایی در آیند و از حقوق خود دفاع کنند و حق قانونی خود را از دولت، وزارت ارشاد اسلامی و شورای عالی اطلاع رسانی بگیرند».