اندیشه ارائه نرم افزارِ ویژه مناجاتهای عرفانی و کتب ادعیه از چندی پیش، خاطر مؤسسات تولید کننده نرم افزارهای اسلامی را به خود مشغول داشته بود تا این که مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به منظور عرضه نرم افزاری وزین و درخور مضامین بلند دعاهای اسلامی و نشر فرهنگ معنوی تشیع، به تهیه نرم افزار «نور الجنان» مبادرت ورزید.
نور الجنان، گلشن عطرآگینی از دعا و کتب اخلاقی است که در آن قرآن کریم به همراه متن کامل 67 عنوان کتاب از منابع اصلی ادعیه، شرح و ترجمه دعاها، فلسفه دعا و نیز کتاب های اخلاقی ارائه شده است. استفاده از فهرست جامع ادعیه و زیارت نامه های مفاتیح الجنان و صحیفه سجادیه با قابلیت نمایش متن و ترجمه و پخش صوت، عرضه اطلاعات کامل در باره کتاب ها و زندگی نامه مؤلفان آنها، نمایش ده ها تصویر و امکان پخش مولودی و مرثیه چهارده معصوم علیهم السلام و دیگر اولیای الهی و نیز پخش چندین مناجات به همراه نمایش تصاویر گوناگون از جمله امکانات این برنامه می باشد. قابلیت های ویژه این لوح فشرده موجب گردید تا در نهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم به عنوان نرم افزار برتر انتخاب شود.
محتوای برنامه نورالجنان، شامل متن قرآن کریم و نیز ده ها کتاب در موضوع دعا و اخلاق است که برخی از آنها عبارتند از: صحیفه سجادیه، مفاتیح الجنان، صحیفة الرضا، مفتاح الفلاح، ریاض السالکین، الأنوار الساطعة، شرح دعای صباح، التوسل، آداب الصلوة، شرح دعاء السحر، تحفة الملوک، شرح مصباح الشریعة، معراج السعادة، المحجة البیضاء، المراقبات، مکارم الأخلاق و منازل السائرین.
امکانات برنامه
توانمندی های برنامه نورالجنان در چند بخش مهم و کارآمد با قابلیتهای گوناگون در دسترس کاربر قرار دارد. اساسی ترین امکانات این برنامه از قرار ذیل می باشد:
1. فهرست ادعیه و اعمال
یکی از مهمترین قسمت های برنامه، بخش ادعیه و اعمال است که شامل چند امکان اصلی است:
1-1) فهرست ها
در کنار فهرستِ جداگانه صحیفه سجادیه و مفاتیح الجنان، فهرست جامعی از دعاها، زیارت ها و اعمال مستحبی برگرفته از این دو کتاب ارزشمند به همراه نمایش متن و امکان استفاده از صوت، در این قسمت ارائه شده است. تعداد کلّ ادعیه موجود در این فهرست، 568 عنوان می باشد.
چنانکه در تصویر مشاهد می کنید در بخش «فهرست مفاتیح»، به عنوان مثال پس از درج واژه «عاشورا» در خطّ ورود، فهرستی از عناوین مرتبط با عاشورا که در کتاب شریف مفاتیح الجنان آمده است در دسترس کاربر قرار می گیرد.
افزون بر این، قابلیت ذخیره سازی متنِ دعای انتخاب شده در دفترچه دعا، به وسیله گزینه «دفترچه دعا» امکان پذیر می باشد.
1-2) زیارات
در بخش «زیارات» متن زیارت های موجود در مفاتیح الجنان (333 زیارت) عرضه می گردد. به طوری که با انتخاب نام هر یک از حضرات معصومین علیهم السلام فهرستی از دعاها و زیارات هر معصوم علیه السلام به صورت جداگانه در اختیار شما قرار می گیرد؛ مثلاً پس از گزینش نام امام سوم علیه السلام فهرستی از زیارات مربوط به امام حسین علیه السلام نظیر: آداب زیارت امام علیه السلام ، دعاها و زیارات مربوط به آن حضرت و نماز زیارت امام حسین علیه السلام قابل دستیابی خواهد بود.
ضمن این که برخی از آداب سفر و زیارت را می توانید در قسمت «مقدمات» ملاحظه کنید. دیدن فهرست اعمال مربوط به زیارت امامزادگان و برخی شخصیتهای مذهبی از طریق گزینه «اولیاء الله» امکان پذیر است.
1-3) اعمال هفته
در این صفحه، فهرست اعمال و اذکارِ وارده برای هر یک از روزهای هفته و نیز فهرست اختصاصی اعمال مستحب در شب و روز جمعه عرضه شده است. کاربر با انتخاب هر روزِ هفته، به ابتدای اعمال آن روز منتقل می گردد.
1-4) نماز و تعقیبات
در این قسمت، فهرستی از نمازهای مستحبی به همراه کیفیت اقامه نمازها ارائه شده است که با وارد کردن نام هر نماز در خطّ ورود می توان به سرعت، به آن دست یافت. همچنین، تعقیبات مشترک و مختص نمازهای واجب یومیه در پنجره جداگانه ای در اختیار کاربر قرار داده شده است.
1-5) اعمال ماه ها
اعمال و آداب روزها و ماه ها به طور مستقل در این بخش ارائه گردیده است و گزینه ای نیز به منظور نمایش موضوعی اعمال مستحبی در مناسبتهای ویژه سال و روزهای خاص (ایام الله) در نظر گرفته شده است.
در قسمت «مناسبت ها»، مثلاً با انتخاب نام امام حسین علیه السلام ، می توان به اعمال مربوط به ولادت و شهادت آن امام هُمام دست یافت و متن آنها را مشاهده نمود. همچنین، در این صفحه اعمال مربوط به هر ماه قمری به طور مستقل نمایش داده می شود که کاربر می تواند جهت مشاهده اعمال هر ماه، نام آن ماه را در بالای صفحه انتخاب کند. چنانکه با فعّال شدن نام «محرّم» اعمال مشترک و نیز اعمال مختص به ایام ماه شریف محرّم در دسترس شما قرار می گیرد و می توانید از فضایل، آداب، ادعیه و زیارات این ماه بهره کافی را ببرید. ضمن این که امکان دستیابی به فهرست اعمال مشترک برخی از ماه های فعّالِ برنامه در دسترس کاربر قرار دارد.
1-6) نمایش متن
امکان مشاهده متن دعای انتخاب شده به همراه قرائت کامل دعاهای مفاتیح الجنان و صحیفه سجادیه در این گزینه گنجانده شده است. قابلیت تکرار، ترجمه ادعیه به زبان فارسی و نیز نمایش دعاها به شکل ویژه با طراحی و گرافیک بسیار زیبا در بخش نمایش متن وجود دارد. همچنین، امکان مشاهده ترجمه کتاب صحیفه سجادیه به زبان انگلیسی و شرح و تفسیر کامل صحیفه سجادیه و برخی از دعاهای معروف در این قسمت قابل دستیابی است.
2. کتابخانه
در این بخش، مهمترین کتاب های اسلامی در زمینه ادعیه و اخلاق همراه با امکاناتی مانند لغت نامه ارائه گردیده است. قسمت های مختلف «کتابخانه» عبارتند از:
2-1) نمایش
نمایش متن 63 عنوان کتاب از 45 مؤلف در زمینه منابع ادعیه، ترجمه و شرح و تفسیر دعاها، فلسفه دعا و نیز کتاب های اخلاقی و عرفانی همچون کتب معنوی امام خمینی قدس سره در این قسمت عرضه شده است. یکی از امکانات بخش نمایش، کتابنامه می باشد که شامل کتاب شناسی، نسخه شناسی و زندگی نامه مؤلفان است. افزون بر این، انتخاب دامنه های مختلف کتاب ها بر اساس مآخذ ادعیه، ترجمه و شرح، اخلاق و فلسفه دعا کاربر را در تعیین محدوده پژوهش یاری رسانده و حوزه تحقیق را تا سطح قابل توجهی وسعت بخشیده است.
ارائه فهرست کتاب ها به ترتیب حروف الفبا و بر اساس نام مؤلف، از جمله قابلیت های این قسمت می باشد. همچنین، برای پژوهش در کتب برنامه، امکانات متنوع پژوهشی مانند: حاشیه نویسی، رنگی کردن متن، نمایه زنی و علامت گذاری در برنامه گنجانده شده است.
2-2) جستجو
با انتخاب این گزینه تواناییهای مختلفی به منظور جستجوی الفاظ و عبارات به روش های گوناگون در اختیار شما قرار می گیرد. انواع جستجوی پیشرفته در فهرست و متن کتاب ها با کمک عملگرهای جستجو و نیز امکان فهرست سازی از فهرست و متن کتب با استفاده از حروف نامتعین (؟ و *) و انجام عملیات مختلف در فهرستهای ایجاد شده، در این قسمت وجود دارد.
2-3) قرآن کریم
یکی از قابلیتهای ویژه در این برنامه ارائه متن قرآن کریم همراه با امکانات جستجوی واژه ها و ریشه ها در آن است. با انتخاب برگه «جستجو» می توان از قابلیت جستجوهای پیشرفته در کلمات و عبارات قرآن و ریشه کلمات بهره مند گردید.
نمایش متن قرآن با امکان انتخاب آیه، سوره، جزء و حزب به هنگام فعّال شدن گزینه «نمایش»، دسترسی به تمام قرآن را ممکن می سازد. گفتنی است که فهرست آیات، مطابق ترتیب موجود در قرآن بوده و بر اساس حروف الفبا از ابتداء و از انتهاء نیز قابل تنظیم است.
2-4) لغت نامه
به هنگام استفاده از نور الجنان می توانید از لغت نامه نیز بهره ببرید. نمایش متن لغت نامه «مجمع البحرین» با امکان انتخاب ریشه و مشتق به شما کمک می کند تا معانی لغات مورد نظر خود را به روش های مختلف ملاحظه نمایید.
2-5) کتب انگلیسی
در این قسمت از برنامه، ترجمه کامل صحیفه سجادیه و کتاب جهاد اکبر امام خمینی قدس سره به زبان انگلیسی نمایش داده شده است. ضمن این که امکان جستجوی کلمات و عبارات موجود در متون انگلیسی مذکور نیز در این بخش برای کاربر فراهم می باشد.
3. اعمال امروز
با ورود به این صفحه، نمایش و قرائت ادعیه، اعمال و آداب مربوط به هر روز با توجه به تقویم رایانه به همراه امکان مشاهده متن اعمال و آداب روزهای انتخابی در دسترس کاربر قرار دارد؛ به عنوان مثال، اگر شما در تاریخ برنامه، دهم محرم برابر با جمعه 23 اسفند ماه 1381 را که مصادف با عاشورای حسینی است وارد کنید، به طور همزمان، آداب و اعمال مستحبی مربوط به روز عاشورا و روز جمعه را مشاهده خواهید کرد.
در قسمت بالای صفحه، تاریخِ جاری دستگاه بر اساس سه تقویم: هجری شمسی، هجری قمری و میلادی نمایش داده می شود که قابلیت تنظیم تاریخ قمری و میلادی بر اساس تاریخ شمسی و نیز امکان تنظیم تقویم رایانه به طور مستقیم در برنامه وجود دارد.
4. نگارخانه
به طور کلی در بخش نگارخانه، چهار گزینه: «اولیاء اللّه، مرثیه، مولودی و مناجات» ارائه گردیده و هر کدام دارای قابلیت های صوتی و تصویری ارزشمندی است که به جذّابیت برنامه افزوده و معنویت آن را مضاعف نموده است.
در قسمت «مولودی»، بیش از پنجاه مولودی ارائه شده است و با انتخاب نام های مقدّس چهارده معصوم علیهم السلام که در بالای صفحه نمایش طراحی شده است صوت مداحی های مربوط به هر معصوم در اختیار کاربر قرار می گیرد.
همچنین در قسمت «مرثیه»، افزون بر هفتاد مرثیه عرضه شده است که پس از گزینش نام های مقدّس یکی از معصومین علیهم السلام ، صوت مرثیه های مربوط به آن معصوم در دسترس قرار خواهد گرفت؛ مثلاً پس از انتخاب نام امام حسین علیه السلام هفت مرثیه تحت عنوان: کاروان کربلا، غم دل، اسیر عشق، ماه غم، خریدار غم، گل زهرا و قافله سالار ارائه می گردد.
در این برنامه، علاوه بر ائمه عصمت و طهارت علیهم السلام ، صوت مجالس مولودی و مرثیه برخی از امامزدگان نیز همچون: حضرت عباس، حضرت زینب، علی اکبر و حضرت معصومه علیهم السلام گنجانده شده است. همچنین امکان استفاده از چندین مناجات دلنشین به همراه تصاویری به صورت اسلاید، به جذّابیت معنوی نورالجنان افزوده است، که در واقع از جمله قسمت های دیدنی نگارخانه می باشد.
5. امکانات عمومی برنامه
برنامه نورالجنان علاوه بر امکاناتی که در بخش های پیشین بیان شد، قابلیت های گوناگون دیگری را نیز داراست؛ امکان چاپ تمامی اطلاعات و فهرستهای انتخاب شده و نیز توانایی چاپ متن دعاها، زیارت ها و کتاب ها در اندازه دلخواه از جمله امکانات عمومی برنامه محسوب می گردد. از دیگر توانمندی های برنامه، امکان انتقال اطلاعات به دفترچه یادداشت جهت ویرایش، نگهداری و چاپ می باشد.
در قسمت «امکانات برنامه» به منظور سهولت استفاده از برنامه، امکان انتخاب هر یک از 7 نوع صفحه کلید رایج و 7 نوع قلم نمایش در دسترس کاربر قرار دارد. همچنین، به واسطه گزینه «مناجات» می توان به امکاناتی جهت تنظیم قلم و رنگ نمایش در دو بخش «مناجات» و «نمایش ویژه» دست یافت. برای نگهداری و ذخیره پژوهشهای شخصی می توانید به وسیله قسمت «تحقیقات» مسیری را برای خویش مشخص کنید. ضمن این که امکان حذف نمایه ها، حاشیه ها، رنگ متن ها و علامتهای موجود در تمام کتب در این صفحه ایجاد شده است. فعّال یا غیر فعّال بودن زیرنویس ها، صدای کلیدها و زمان درنگ هر زیرنویس را می توان به وسیله گزینه «سایر تنظیمات» تعیین کرد.
با انتخاب گزینه «راهنما» در هر قسمت از برنامه، توضیحات مربوط به آن قسمت را به زبان فارسی ملاحظه خواهید نمود.
ضمایم برنامه
آخرین نسخه ویرایشگرهای نورنگار (فارسی و لاتین) و مبدّل نور در بخش ضمایم این نرم افزار ارائه شده است.