ره آورد نور

بسم الله الرحمن الرحیم. خدمت حضار محترم، مهمانان گرامی و همکاران عزیزمان در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و نیز پژوهشگران مؤسسات تحقیقاتی و آموزشی حاضر در این مراسم، عرض سلام و ادب دارم. همچنین، بسیار متشکرم از مرجع عالی قدر شیعه، حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی و دفتر معظم ایشان که با پیام شیوا و گهربار خود، ابراز لطف نمودند و با کلمات گوهربار خودشان، ما را در راستای اهداف و اقداماتی که در سال های گذشته انجام دادیم و ان شاء الله در سال های آینده نیز در حال انجام آنها هستیم، تشویق کردند. البته بنا بر این بود که از محضر مبارک معظم له نیز استفاده کنیم؛ ولی به دلیل کسالتی که برای ایشان عارض شد، چنین توفیقی از ما سلب شد. امیدواریم به مدد الهی هرچه سریع تر بهبودی کامل برای معظمٌ له حاصل شود.

اشاره

پس از تولید نرم افزار اندرویدی کتابخوان همراه نور در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) به سال 1393، دست اندرکاران این برنامه، بر آن شدند جهت دسترسی آسان تر و همه گیر کاربران به نرم افزار و نیز توسعه بیشتر محتوا و امکانات آن، نسخه رومیزی (ویندوزی) خود را در سال 1395 با قابلیت های کاربردی و پژوهشی آماده و در دسترس علاقه مندان به کتاب قرار دهد.

در این نوشتار، سعی داریم در خصوص قابلیت ها و شیوه کار با نرم افزار رومیزی کتابخوان نور، نکات و مطالب لازم را در اختیار کاربران عزیز قرار دهیم. امید است مورد استفاده خوانندگان قرار گیرد.

اشاره

آنچه پیش روی شماست، گزارشی است اجمالی از مراسم رونمایی نرم افزار مقتل الحسین(علیه السلام). پس از تلاوت کلام الله مجید، در ابتداء مراسم، نخست مدیر پژوهشی نرم افزار مقتل الحسین (علیه السلام)، ضمن خیرمقدم به حاضران و مهمانان، گزارشی از روند آماده سازی و تولید نرم افزار مقتل الحسین (علیه السلام) را ارائه نمود. سپس، آیت الله غروی، به تبیین تحریف ها و انحراف های موجود در مقاتل پرداخت و آنگاه، رییس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به سخنرانی درباره جایگاه محصولات نور در جامعه علمی و دستاوردهای نوین این مرکز در حوزه فناوری و تولید نرم افزارها مبادرت نمود.

در ادامه مراسم، متن پیام حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظلّه) به مراسم رونمایی از نرم افزار مقتل الحسین(علیه السلام)، توسط مسؤول دفتر ارتباطات بین الملل نور قرایت شد و در پایان نیز از این نرم افزار رونمایی گردید.

گفتنی است، در انتهاء این نوشتار، جهت آشنایی بیشتر خوانندگان با محتوای علمی و امکانات برنامه، مطالبی چند را یادآور می شویم.

اشاره

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، قریب به سه دهه از فعالیت خود را در حوزه داده پردازی علوم اسلامی پشت سر می گذارد؛ فعالیت های ارزنده ای که موجبات انباشت تجارب پژوهشی و فنی عمیقی را فراهم نموده است. ضرورت بسط و تدوین این تجارب و به اشتراک گذاری آن از یک سو، و وجود نیروهای پژوهشی و فنی خبره در پایتخت جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر، این مرکز را بر آن داشت تا به منظور تبادل تجربیات مفید پژوهشی و فنی با دیگر مراکز علمی و فنی و دیگر خبرگان داده پردازی علوم اسلامی، به تأسیس یک شعبه منطقه ای در تهران اهتمام ورزد. این شعبه که تحت عنوان «معاونت تهران» کار می کند، در واقع، دفتر اجرایی مرکز در تهران است و تاکنون نیز فعالیت های متعددی را در حوزه فنی و پژوهشی عهده دار شده که برخی از آنها پروژه های خاتمه یافته و بعضی نیز پروژه های جاری این معاونت به شمار می روند.

به منظور آشنایی بیشتر با وظایف، محصولات و دستاوردهای نور در این معاونت، با جناب آقای مرتضی احمدی، مدیر کنترل پروژه معاونت تهران به گفت و گو نشستیم که امیدواریم مورد استفاده خوانندگان عزیز قرار گیرد.

اشاره

حدیث، از منابع متنی مهم در استنباط آموزه های شرعی، عقیدتی و اخلاقی در اسلام است. فزونی منابع حدیثی و ضرورت استفاده از آن در شناخت احکام اسلام، استفاده از فنون خودکار استخراج دانش از متون حدیثی را ضرورت می‏ بخشد. خصوصیات زبانی ویژه متون حدیثی (زبان عربی قدیم و متون روایت‏گونه)، مستلزم گردآوری و بهره گیری از شیوه های خاص پردازش زبان طبیعی شده است که در متون و زبان‏های دیگر استفاده از چنین پردازش‏های خاص نبوده است. در این مقاله، نخست استخراج خودکار دانش بر پایه فنون متن‏ کاوی بیان، و پژوهش‏های انجام شده برای استفاده از این شیوه ها در استخراج دانش از متون حدیثی، بررسی می‏ شود.

اشاره

در طول تاریخ با توجه به نیازهای پژوهشگران در مراجعه به متون و منابع علمی مختلف، فهرست نسخه های خطی که سیاهه ای ساده از کتاب ها بوده، تهیه و تدوین شده است. این فهرست ها در سیر تطوّر تکاملی خود تا عصر اینترنت که عرضه منابع دیجیتالی است، تغییرات متنوعی داشته است؛ در حالی که شاکله اصلی فهرست نویسی، کتاب شناسی و نسخه شناسی بوده و متادیتا که به عنوان اطلاعات مدیریتی همراه مدرک و سند الکترونیک است، به نوعی همان اطلاعات فهرست های کتاب های خطی را به شکلی گسترده تر برای ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات در فضای دیجیتال به کار می گیرد. با توجه به اهمیت و ضرورتی که نیازهای کاربران در انتقال و نگهداری منابع و مدارک علمی در ارتباط با فضای اینترنت داشت، لزوم استفاده از استانداردهای روز دنیا و متادیتا که به عنوان کلید سریع و دقیق دستیابی به اطلاعات می باشد، آشکار می شود. در این نوشتار، به بررسی پیشینه فهرست نویسی در جهان و تمدن اسلامی پرداخته ایم و با بیان انواع روش‏‌ها و شیوه های آن، به اصول و قواعد و استانداردهای فهرست نویسی نیز اشاره می کنیم.

اشاره

ظهور فناوری های نوین ارتباطی در عصر حاضر، به همراه نوآوری هایی که در فضای مجازی به وجود آمده، موجب اختلال در روابط خانواده ها شده است. هدف ما در این مقاله، بررسی نقش مخرب فضای مجازی بر آموزه های دینی خانواده هاست. فضای مجازی، فضای محیط الکترونیکی یا محیط شبکه ای از رایانه هاست که با استفاده از جلوه های سمعی و بصری سعی دارد تا اشیاء و واقعیت های سه بعدی جهان واقعی را مشابه سازی کند که فاقد مادّیّت فیزیکی هستند. در حال حاضر، جامعه سنّتی به سوی جامعه الکترونیک در حال حرکت است. نهاد خانواده، یکی از ارکان مهم جامعه است و از زمانی که اینترنت وارد فضای خانواده ها شده تا به امروز، با وجود تمام محاسن و مزایای آن، یکسری آثار مخرب و نگرانی هایی را بر خانواده ها تحمیل نموده است. آمار کاربران اینترنتی ایران، بیش از 36 میلیون و 500 هزار نفر است. امروزه روش های ارتباطی با دیگران از طریق اینترنت، افزایش یافته است و خانواده های ایرانی در سبد فرهنگی خود، با شبکه های ماهواره ای، فضای مجازی و رسانه های مدرن مواجه اند که هر کدام به نوبه خود، بخشی از فرآیند تأثیرگذاری در خانواده را دارند. هم اینک، فضای مجازی موجب آثار روانی، فردی و اجتماعی شده و نقشی مخرب بر خانواده ها داشته و دارد. آموزش و پرورش، به عنوان یک ارگان مهم جامعه اسلامی، برای مواجهه با این فرایند فرهنگی، وظایف مهمی را به عهده دارد تا بتواند آموزه های دینی خانواده را حفظ نماید.

اشاره

تحقیقات اخیر نشان داده اند که ایجاد، شدت و میزان حملات اسلام هراسانه در کوتاه مدت، با وقوع یک یا مجموعه ای از حوادث در ارتباط هستند. محققان، به طور ویژه حوادث تروریستی را به عنوان یکی از مهم ترین عوامل ایجاد شکل گیری احساسات اسلام هراسانه و وقوع تنش و ایجاد فضای مناسب برای گسترش عقاید خصومت آمیز و شکل گیری سلسله ای از اقدامات خشونت بار قلمداد می کنند. این اقدام ها، نسبت به گروه هایی صورت می گیرند که در ظاهر عقاید مشابهی با تروریست ها دارند. با وجود آنکه نشانه هایی از اسلام هراسی از همان آغازین روزهای تولّد اینترنت دیده شده، اما این موضوع به تازگی به عنوان یک مشکل اجتماعی که نیاز به بررسی دارد، شناخته شده است.

پرداختن به یکی از پدیده های عصر پست مدرن، یعنی مرزهای مجازی و سایبرنتیک است که با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، مفهوم پیدا کرده است. این مقاله، رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به مسأله فوق توجه کرده و به این نتیجه رسیده است که فناوری اطلاعات و ارتباطات، به خصوص در عرصه مجازی، در پیشبرد اهداف اسلام هراسانه بسیار موفق بوده است. به نظر می رسد که صیانت از هویت ها، مهم ترین بُعد کارکردی مرز در عصر جهانی شدن است.

پس از حملات تروریستی در فرانسه، رهبر معظم انقلاب در نخستین نامه خود به جوانان غربی، بر لزوم شناخت مستقیم و بی واسطه از دین اسلام تأکید کرد و از آنان خواست که اجازه ندهند مقامات کشورهای غربی، تروریست های تحت استخدام خود را به عنوان نمایندگان اسلام به آنان معرفی کرده، به این بهانه، بر آتش اسلام هراسی بدمند. در این مقاله، قصد داریم با بررسی دو حادثه تروریستی صورت گرفته در اروپا و آمریکا، نشان دهیم همان طور که رهبر حکیم انقلاب بیان نموده، میان این گونه حملات و ایجاد اسلام هراسی، نوعی همبستگی وجود دارد. تمرکز اصلی مقاله حاضر، بر نشان دادن همبستگی میان وقوع حملات تروریستی و ایجاد اسلام هراسی در فضای مجازی است.

عرضه بسته دروس دانشگاهی جامعة المصطفی در کتابخوان نور

به همت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، بسته ویژه دروس دانشگاهی جامعة المصطفی العالمیة، شامل 42 عنوان کتاب با 45 درصد تخفیف، در نرم افزار کتابخوان نور منتشر شد. فهرست کتاب های این بسته، به شرح زیر می باشد:

دروس فی اصول الفقه المقارن؛ تاریخ فلسفه غرب؛ انقلاب اسلامی ایران زمینه ها و فرایند شکل گیری؛ اعجاز قرآن و مصونیت از تحریف؛ دستور زبان فارسی؛ درسنامه فقه الحدیث (کتاب فضل العلم، کتاب الحجة، کتاب العشره)؛ آشنایی مقدماتی با فلسفه اسلامی؛ علم الدرایه تطبیقی؛ بدایة المبتدی؛ درسنامه تاریخ تحلیلی اهل بیت(ع)؛ درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام؛ نبراس الأذهان فی أصول الفقه المقارن؛ منطق تفسیر قرآن 5 (قرآن و علوم طبیعی و انسانی)؛ منطق تفسیر قرآن 4؛ نگارش پیشرفته، از پاراگراف تا مقاله؛ ساز و کار بانکداری اسلامی؛ آموزش ترجمه و مفاهیم قرآن؛ تربیت بدنی و سلامت جسمانی؛ آداب و احکام تلاوت قرآن؛ بررسی فقهی وکالت زن در دعاوی و مجلس؛ آشنایی با فقه شافعی؛ دروس تمهیدیة فی العقیدة الاسلامیة؛ آشنایی با علم رجال؛ مستشرقان و پیامبر اعظم(ص)؛ علوم قرآن 2 (اعجاز قرآن در علوم طبیعی و انسانی)؛ دروس فی علوم القرآن؛ آشنایی با معارف قرآن؛ تفسیر موضوعی (1): قصه های قرآنی؛ مبانی و قواعد تفسیر قرآن؛ آموزه های بنیادین علم اخلاق؛ سیاست خارجی قدرت های بزرگ؛ تاریخ علم اصول و فقه در شیعه؛ النحو الجامع؛ درسنامه تفسیر ترتیبی (1)؛ اندیشه سیاسی اجتماعی امام خمینی(ره)؛ دروس فی نصوص الحدیث و نهج البلاغة؛ دروس فی تاریخ الفقه و أدواره؛ دروس فی علم الدرایة؛ دروس فی المسیحیة؛ آشنایی با اندیشه سیاسی شهید مطهری؛ شیوه ای نو در آموزش عروض و قافیه؛ آسیب شناسی تمدن اسلامی مبنی بر اندیشه های سید حسین نصر.