در بسته ارائه شده، امکان دریافت کتاب به صورت مجزا برای علاقه مندان فراهم گردیده است. این قابلیت، کاربر را قادر می سازد به فراخور نیاز خویش، کتاب را گزینش کرده، با تخفیف در نظر گرفته شده آن را دریافت نماید.
گفتنی است، نرم افزار اندرویدی همراه نور، واسطی است برای ارائه کتب الکترونیکی که توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) تهیه شده و دارای نسخه اندروید و رومیزی می باشد. از جمله قابلیت های نسخه اندروید نرم افزار کتابخوان نور، می توان به: تنظیم حالت مطالعه در شب ، امکان نشانه گذاری صفحات کتاب و همگام سازی آن با حساب کاربری، پیمایش در کتاب از طریق فهرست عناوین و صفحه، جست و جو در متن کتاب ها، امکان انتخاب و ارسال متن با استفاده از قابلیت های گوشی، امکان بارگذاری کتاب ها از حافظه و امکان ایجاد فهرست علاقه مندی ها اشاره نمود که قابلیت اجرا روی سیستم عامل اندروید ۲.۳ یا جدیدتر را نیز دارد.
همچنین، ایجاد میز پژوهشی و دسته بندی شخصی کتابخانه، قابلیت جستجوی کلمه و عبارت در متن و فهرست کتب، پیمایش در متن توسط فهرست عناوین، تنظیم فونت، نمایش و عدم نمایش اِعراب، دسترسی آسان به پاورقی ها، قابلیت حاشیه گذاری، رنگی کردن، علامت گذاری، دسترسی به فروشگاه کتاب به همراه خرید، قابلیت هماهنگ سازی با نرم افزار کتاب خوان همراه و امکان به روزرسانی مستقیم نرم افزار از طریق اینترنت توسط کاربر، از جمله ویژگی هایی است که کاربر با نصب نسخه رومیزی نرم افزار کتابخوان نور، می تواند از آنها بهره مند گردد.
سیستم توصیه گر مقالات در پایگاه نورمگز راه اندازی شد
امروزه، به علت رشد روزافزون حجم عظیمی از اطلاعات در اینترنت، نیاز به سیستم هایی وجود دارد تا بتوانند مناسب ترین محتوا را به کاربر توصیه کنند؛ سیستم هایی که این وظیفه را انجام می دهند، سیستم های توصیه گر نامیده می شوند. سیستم های توصیه گر، با الگوریتم ها و روش های خاصی سعی می کنند مناسب ترین محتوا را شناسایی کرده و نزدیک ترین آنها به سلیقه کاربر را به وی پیشنهاد دهند که معمولاً به یکی از سه صورت: پالایش گروهی (Collaborative Filtering)، مبتنی بر محتوا (Content-Based) یا رهیافت شخصیت محور (Personalized) به ارائه موارد پیشنهادی می پردازد.
هر سه مدل سیستم توصیه گر، در پایگاه نورمگز ارائه شده است. رهیافت های پالایش گروهی، مدلی ایجاد می کنند که این مدل بر اساس رفتار گذشته کاربر و نیز تصمیمات مشابهی که توسط کاربران دیگر گرفته شده است، شکل گرفته و سپس، با استفاده از مدل ایجادشده، آیتم هایی که ممکن است مورد علاقه کاربر باشد، معرفی می گردد. در این حالت، در کنار هر مقاله، فهرستی از مقالات قرار می گیرد که بر اساس رفتار دیگر کاربران ساخته شده است؛ به این معنا که اگر کاربران متعدد علاوه بر مشاهده یا دریافت مقاله جاری، مقالات دیگری را مشاهده یا دریافت کرده باشند، بر اساس یک استقرای منطقی نتیجه گیری می شود که آن مقالات به لحاظ مفهومی، با مقاله جاری مرتبط است.
سیستم توصیه گر شخصیت محور که مدل دیگری از ارائه پیشنهاد مقاله نیز هست، در پایگاه نورمگز پیاده سازی شده که بر اساس تمایلات کاربر به مقالات خاص از شخصیت وی نتیجه می گیرد و فهرستی از مقالات را به کاربر پیشنهاد می دهد. از خصوصیت های مهم این سیستم که با تلاش تیم فنی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) به سرانجام رسیده، به روزشدن آنی و مداوم فهرست پیشنهادی مقالات به کاربر می باشد که با توجه به حجم وسیع لاگ کاربران در پایگاه نورمگز، این مؤلفه از اهمیت بالایی برخوردار است.
با ارائه این مدل از سیستم توصیه گر در پایگاه نورمگز، به محض دریافت مقاله جدید توسط کاربر، فهرست مقالات پیشنهادی به روز شده و با اعلام به کاربر، وی از به روزشدن فهرست مقالات پیشنهادی اطلاع می یابد.
این قابلیت که کار برنامه نویسی فراوانی روی آن انجام شده، با استفاده از هوش مصنوعی به بررسی شباهت لفظی بین مقالات پرداخته، مقالاتی را که این شباهت بین آنها برقرار است، به یکدیگر متصل نموده، ذیل هر مقاله این فهرست را به کاربر ارائه می کند. در نتیجه، پژوهشگر ذیل هر مقاله با استفاده از این قابلیت به راحتی می تواند مقالاتی را که به نحوی با محتوای مد نظر وی از لحاظ لفظی در ارتباط هستند، مشاهده کند و از آنها استفاده نماید.
با توجه به حجم وسیع مقالات در این پایگاه، سیستم توصیه گر می تواند مکملی برای الگوریتم های جستجو باشد و به پژوهشگران کمک کند تا مقالاتی را بیابند که ممکن بود خودشان نتوانند آنها از طریق جست و جو در پایگاه پیدا کنند؛ چرا که سیستم های توصیه گر با استفاده از الگوریتم های خاص خود، به طور جالبی داده های جدید را فهرست می نماید و این مسأله، می تواند کمک شایانی به روند تکمیل پژوهش یک محقق کند.
به روزرسانی محتوایی برخط در نرم افزارهای رومیزی نور
مدتی است که مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نسخه رومیزی نرم افزار کتابخوان نور را تولید کرده است. حمید مهاجرینی، کارشناس مدیریت پروژه، ضمن اشاره به این موضوع، اظهار داشت: در سال های اخیر گرایش اصلی در دنیای نرم افزار برخط بودن تمامی محصولات و اتصال دائمی و یا منقطع آنها به سِرور است. هدف اصلی این اتصال، پوشش دادن به روز نیازهای کاربر به صورت دائمی و همیشگی است. نرم افزارهای رومیزی به دلیل ماهیت ذاتی آن، کمتر به صورت برخط و بیشتر به طور غیر برخط تولید و استفاده می شدند. نسیم تغییرات جهان فناوری اطلاعات جهت به روزرسانی همیشگی محتوا، ساختار و قالب، به دنیای نرم افزارهای رومیزی نیز رسیده است. علاوه بر روزآمدسازی خود نرم افزار با وصله ها، نیاز به به روزرسانی محتوایی نرم افزار رومیزی نیز وجود دارد. این قابلیت، قرار است در نرم افزارهای رومیزی نور نیز پیاده سازی گردد.
حسین منصوری، مسؤول واحد پردازش و تبدیل اطلاعات مرکز نور نیز بیان داشت: نزدیک سی سال از اوّلین عرضه نرم افزارهای نور گذشته است. نخستین نرم افزارها، روی فلاپی دیسک ذخیره و عرضه می شدند. برای دریافت آخرین تغییرات، به روزرسانی های محتوایی و نرم افزاری، نیازمند تهیه دوباره نرم افزار به صورت فیزیکی و صرف هزینه های مالی و زمانی قابل توجه بود. در سال های گذشته با پیشرفت فناوری، بسترهای ارائه دانش تغییرات شگرفی را تجربه کرده اند. با فراگیرشدن بسترهای ارائه نرم افزار روی بستر وب و موبایل و وجود سیستم های ابری، نرم افزارهای رومیزی دیگر به صورت یک واحد مجزا، مستقل و بدون ارتباط با سِرور قابل تصور نیستند. اکنون زمان برخط بودن تمامی سیستم ها، سخت افزارها و نرم افزارهاست؛ به خصوص اینکه علاوه بر به روزرسانی خود نرم افزار، کاربر قادر باشد که محتوای نرم افزار را نیز به شکلِ روزآمدشده دریافت کند. بزرگ ترین سرمایه نرم افزارهای نور محتوای غنی و دقیق آن است. حال، این مرکز با ابزارها و دانش جدید، قابلیت به روزرسانی محتوای باارزش را برای پژوهشگران فراهم کرده است.
به گفته مسؤولان و دست اندرکاران این حوزه کاری در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، به روزرسانی محتوایی از چند جنبه قابل طرح و گفت و گوست:
- افزایش کتاب های نرم افزار: در هنگام انتشار نرم افزار، ممکن است یک کتاب به دلایل مختلفی همچون مالکیت معنوی اثر، امکان عرضه آن در نرم افزار وجود نداشته باشد.
- به روزرسانی محتوای کتاب: در هنگام تبدیل یک کتاب چاپی به محتوای دیجیتال با استفاده از فرآیندهایی همچون: تایپ، تصحیح لیست، تصحیح مقابله ای و درج فرمت های تخصصی، همیشه امکان اشتباه وجود دارد. همچنین، فرآیندهایی از جمله درج فرمت های عمومی و تخصصی در کتاب، فرآیندی پویا محسوب شده و همواره قابلیت ارتقاء و به روزرسانی دارد. کاربر استفاده کننده از نرم افزار، باید بتواند آخرین نسخه کتاب با همه به روزرسانی ها را دریافت کند.
- به روزرسانی محتوای پژوهشی: یکی از عمده ترین ویژگی ها و قابلیت های محصولات مرکز نور، غنای کم نظیر پژوهش های تخصصی بر روی کتاب های علوم اسلامی و انسانی است. این پژوهش ها در قالب هایی همچون: درختواره، معاجم موضوعی و فرمت های تخصصی صورت می گیرد که به صورت دائمی بر روی کتاب پیاده سازی می شود.
در تمام حالت های بالا و دیگر حالت های متصور، کاربر نیازمند دریافت آخرین نسخه از محتوای نرم افزار است. تا کنون امکان دریافت محتوای پژوهشی بعد از عرضه نرم افزار برای کاربران فراهم نبود و این موضوع، موجب نقصان در عرضه محتوای پژوهشی در نرم افزارهای رومیزی شده بود که با امکان به روزرسانی نرم افزار به صورت برخط، تمامی این مشکلات حل شده است.
کارشناس مدیریت پروژه مرکز نور در بیان ویژگی های فنی به روزرسانی محصولات گفت: در هنگام اتصال نرم افزار به اینترنت، برنامه شروع به ارتباط با سِرور می کند و پس از دریافت فهرست آخرین تغییرات از سِرور و تأیید کاربر، آخرین محتوای پژوهشی از سِرور بارگیری و جایگزین محتوای قبلی می شود. در پشت زمینه نرم افزار، مدیریت به روزرسانی محتوای پژوهشی اطلاعات پروژه ها، نسخه های پروژه ها، کتاب های هر پروژه، آخرین نسخه از هر کتاب، تغییرات کتاب به نسبت نسخه های پیشین و یا تغییرات پژوهشی را مدیریت می کند. همچنین، سِرور، به روزرسانی سرویس های لازم جهت دریافت و روزآمدسازی محتوای پژوهشی را آماده کرده، در اختیار نرم افزار قرار می دهد.