رمضان در اینترنت
امروزه بیشتر مردم، بسیاری از امور زندگی خود را در زمینه های مختلف از طریق اینترنت دنبال می کنند. یکی از مهم ترین کاربردهای اینترنت در خصوص امور دینی و مذهبی است، که به راحتی می توانند مطالب دلخواه خویش را در اختیار داشته باشند. از آنجا که همگان نمی توانند به علماء دینی دسترسی داشته باشند و احکام و فلسفه مسائل دینی خود را از آنان فراگیرند، و یا در استفاده از منابع چاپی و غیر چاپی با مشکلاتی مانند زبان، محدودیت های جغرافیایی و امنیتی مواجه هستند، نقش اینترنت به عنوان یک ابزار راحت، سریع و ارزان بسیار حائز اهمیت می نماید. بنابر تحقیقات انجام شده، مردم آمریکا و کانادا 63% و مردم اروپا 22/4% دسترسی به اینترنت را به خود اختصاص داده اند و بسیاری از خواسته های خود را از این طریق دنبال می کنند.
یکی از موضوعات اسلامی که تأثیر بسزایی در جامعه مسلمانان برجای می نهد، ماه مبارک رمضان است. تاکنون از سوی مراکز و مؤسسات اسلامی یا علاقه مندان به ارائه اطلاعات در زمینه های مختلف علوم اسلامی، پایگاه ویژه ای در خصوص ماه مبارک رمضان طراحی نشده است. آنچه را به عنوان برترین پایگاه ها و صفحات ویژه ماه مبارک رمضان در اینترنت می توان برشمرد، تنها بخش کوچکی از پایگاه های اسلامی است که در این مورد ارائه شده اند.
آداب و فضایل روزه و رمضان، فلسفه و حکمت روزه، احکام روزه، متن دعاها و احادیث مربوط به روزه و رمضان، شب های قدر، اوقات شرعی و مسائل مربوط به رؤیت هلال، از جمله مباحثی است که این پایگاه ها به آن پرداخته اند. در این مجال، به معرفی برخی از این پایگاه ها می پردازیم:
1. ویژه نامه های رمضان در پایگاه خبرگزاری ایرنا (www.irna.com)
پایگاه خبرگزاری ایرنا در بخش مناسبت های مذهبی خود تاکنون پنج ویژه نامه مربوط به ماه رمضان را ارائه کرده است که در بیشتر آنها به مباحثی چون: ترتیل قرآن، تواشیح، دعاهای رمضان و شب قدر پرداخته شده است. تنوع مطالب، جذابیت های جانبی و استفاده از ابزارهای چندرسانه ای از خصوصیات این ویژه نامه هاست.
2. ویژه نامه رمضان در پایگاه بلاغ (www.balagh.net)
این بخش مشتمل بر مقالاتی درباره فلسفه و حکمت روزه، آداب تلاوت قرآن و دعا و احکام روزه می باشد.
3. ویژه نامه رمضان در پایگاه حوزه (www.hawzah.net)
خطبه پیامبر در روز آخر ماه شعبان، دعاهای رؤیت هلال، مقالات، چهل حدیث درباره روزه، شب قدر و منزلت آن، ادعیه مربوط به رمضان و احکام روزه از مهم ترین مطالب این ویژه نامه است.
4. ویژه نامه رمضان در پایگاه الحکمة (www.alhikmeh.com)
این ویژه نامه به ارائه متن قرآن کریم، اعمال ماه رمضان، مناسبت ها، شب های قدر و دعاهای ماه رمضان به صورت صوتی می پردازد و به زبان عربی است.
5. ویژه نامه رمضان در پایگاه رافد (www.rafed.net)
در این قسمت متن قرآن کریم، آداب و فضایل ماه مبارک رمضان، راهنمای فقهی روزه داران، مناسبت های ماه، دعاهای ماه رمضان، تواشیح و بخش ویژه کودکان با موضوع رمضان و روزه و سخنرانی های علما، دین به صورت صوتی ارائه شده و همگی به زبان عربی است.
6. ویژه نامه رمضان به زبان انگلیسی (www.ezsoftech.com)
قرآن کریم، مطالبی درباره رمضان و موضوعات متفرقه دیگر در مورد ماه رمضان، در این ویژه نامه انگلیسی قابل دستیابی است.
7. پایگاه الاسلام و رمضان (www.al.islam.org)
این پایگاه شامل کتاب ها و مقالاتی درباره روزه و رمضان به زبان انگلیسی می باشد.
8. ماه مبارک رمضان و رؤیت هلال (www.nojum.ir)
در این پایگاه اطلاعات متنوعی درباره رؤیت هلال و چگونگی محاسبات نجومی برای رؤیت ماه ارائه شده که به زبان فارسی است.
9. اوقات شرعی شهرهای ایران در پایگاه اوقات (www.owghat.com)
»اوقات» شامل توضیحات و راهنمایی هایی درباره اوقات شرعی شهرهای ایران از طریق وارد کردن شهر دلخواه خود و چگونگی محاسبات فلکی و اختلاف احتمال آنها در جداول و رسانه هاست. این پایگاه به زبان فارسی است.
10. پایگاه سِحْر سَحَر (www.sehresahr.com)
پایگاه »سحر سحر» یک روزنامه اینترنتی ویژه رمضان است که در ماه مبارک رمضان سال 1425ق به وسیله گروهی از طلاب هنردوست راه اندازی شده است.
«سحر سحر» یک پایگاه ادبی-هنری است که مطالب آن روزانه تغییر می کند و با زبانی ساده و روان با مخاطبان خود صحبت می کند. سحر قلم، یادداشت های یک روزه دار، بریده ها، فرهنگ نامه رمضان و خاطرات از مهم ترین مطالب این پایگاه به شمار می رود.
گفتنی است که این پایگاه به زبان فارسی است و زمان فعالیت آن فقط تا پایان ماه مبارک رمضان 1425ق بوده است.
ماه رمضان و بایسته های پایگاه های اسلامی
با نگاهی اجمالی به محتوای این پایگاه ها، می توان نتیجه گرفت که عمده مطالب آنها شبیه به همدیگر بوده، و بیشتر آنها در زمینه های مشترک فعالیت کرده اند؛ این در حالی است که ویژگی های خاص ماه مبارک رمضان و نیازهای روزه داران در مناطق مختلف دنیا، شیوه های بهتری را برای عرضه این اطلاعات می طلبد.
آنچه که قبل از هر چیز دیگری به نظر می رسد، این است که پایگاه های اسلامی و یا به عبارت دیگر، همه فضاهای تحت وب که رویکرد اسلامی دارند، نباید تنها مخزنی از انبوه اطلاعات بوده، و از ابزارهای پژوهشی و جذابیت های لازم برای ارائه و تبلیغ احکام و معارف بلند اسلامی تهی باشند.
در هر حال نکاتی را که به عنوان بایسته های پایگاه های اسلامی به خصوص شیعی می توان مطرح کرد و توجه به آنها در تهیه و راه اندازی چنین پایگاه هایی لازم است، عبارت اند از:
1. استفاده از سایر ابزارهای اطلاع رسانی برای ارائه مطالب مورد نظر و اکتفا نکردن به منابع متنی؛
2. فراهم نمودن شرایط و زمینه های مناسب برای مشارکت کاربران و حضور ملموس آنان در تهیه اطلاعات یا ارائه نظرات و طرح پرسش ها و شبهات خود؛
در این خصوص، تشکیل انجمن ها و اتاق های گفتگوی زنده در پایگاه، عرضه قسمت پاسخ به سؤالات به صورت زنده توسط کارشناسان دینی به ویژه در زمینه احکام و مسائل شرعی، و نیز استفاده از نرم افزارهای ویژه مدیریت پایگاه برای استفاده از نظرات و توانایی های کاربران، از جمله کارهایی است که بسیار مناسب و کارآمد به نظر می رسد؛
3. امکان مشاهده و اطلاع کاربران نقاط مختلف دنیا از اوقات شرعی محل زندگی خود با وارد کردن نام کشور و شهر مورد نظر؛ این مسئله برای کسانی که در مناطق غیر اسلامی زندگی می کنند و به راحتی نمی توانند اوقات شرعی خود را به دست آورند، ضروری جلوه می کند.
4. ارائه سخنرانی های دینی و اخلاقی از سخنرانان شهیر به زبان های مختلف و همچنین ارائه درس های در مورد: تفسیر قرآن، تفسیر دعاها و مناجات های ماه مبارک رمضان و مباحث عقیدیتی؛
5. تهیه برنامه های آموزشی به ویژه روخوانی و تجوید قرآن، آموزش احکام و معارف دینی به صورت صوت و تصویر، خاصه به زبان های غیر فارسی؛
6. عرضه منابع اصلی از قبیل: آیات، روایات، تفاسیر، شرح ها، مقالات و کتاب های ارزشمند دیگر برای استفاده مبلغان و کسانی که در زمینه های تبلیغی فعالیت دارند. بدیهی است این امر سهم زیادی در نشر و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی خواهد داشت.
آنچه گفته شد، گذری بود بر وضعیت فعلی پایگاه های اسلامی و فعالیت های آنان درباره روزه و رمضان. با توجه به اهمیت این ماه بزرگ و توجه مسلمانان به قرآن کریم و دستورات الهی و ضرورت گسترش تبلیغات دینی، وجود یک پایگاه مستقل برای معرفی این ماه مبارک و عرضه مطالب متنوع، جذاب و کارآمد به زبان های مختلف ضروری می نماید.
بی تردید، وجود چنین پایگاهی در شبکه جهانی اینترنت می تواند مرجع مطلوبی برای بسیاری از کاربران و علاقه مندان به علوم و معارف دینی و همچنین مبلغان و منادیان احکام و معارف الهی باشد
