فصلنامه شماره 21 (زمستان 1386)
سال ششم / پیاپی 38
چکیده
این مقاله در تلاش است تا به دو پرسش اساسی در باب حریم خصوصی پاسخ گوید:
اول، اینکه تعریف حریم خصوصی چیست و چه موضوعاتی را شامل می شود؟ و دیگر، اینکه رعایت حریم خصوصی در کدام موارد لازم است و این موارد لازم چه استثنائاتی دارد؟
در این مقاله به نقش خاص فناوری اطلاعات در رشد و توسعه دستیابی به اطلاعات و بازیابی آن اشاره میشود که پیش از آن، در این حد وسیع امکانپذیر نبوده است. این امر میتواند منافع و مضاری را در پی داشته باشد. محدودۀ شمول مفهوم حریم خصوصی در این مقاله بحث شده و سپس به ارزش داوری در باب افشای اطلاعات مربوط به آن پرداخته شده است و حفظ حریم خصوصی از ارزشهای اولی در تفکر اسلامی محسوب گردیده است.در ادامه، به عناوین متعددی که کارهای ما بدان متصف میشود، اشاره میشود و اینکه مطابق هر عنوان ارزش داوری مستقلی میتواند وجود داشته باشد. البته گاهی ارزش حمایت از حریم خصوصی با ارزشهای نهادی و خصوصی دیگر در تعارض قرار میگیرد و حل تعارض بر اساس اولویت در ارزشها مطابق دیدگاه دین اسلام صورت خواهد گرفت.
- نویسنده: حجة الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاری
چکیده
پیدایش رایانه و پس از آن دنیای مجازی اینترنت، همراه خود دستاوردهای مثبت و منفی بسیاری داشته و دارد. از جمله پیامدهای منفی آن, پیدایش جرایم نوظهور رایانهای و اینترنتی( Computer & Cyber Crime) است. این نوشته در صدد کاوش در مورد چیستی جرایم رایانهای از دریچه حقوقی است. ویژگیهای خاصی چون: تخصصی و علمی بودن، دارای حیثیت عمومی و خصوصی بودن، پیچیدگی خاص، دشوار بودن تعیین صلاحیت کیفری، جهانی بودن، دشوار بودن کشف بزهکار که در این دست از جرایم بروز کرده، است آن را از دیگر جرایم متمایز می نماید. ما در این نوشته به طبقهبندی این جرایم با توجه به نوع تأثیر آن میپردازیم. از اینرو، میتوان این جرایم را چنین طبقهبندی کرد:
الف – جرایم رایانهای فرهنگی، شامل: جرایم بر ضد مالکیت فکری و جرایم اخلاقی چون جرایم توهین و اهانت به دین مبین اسلام و مقدسات آن، جرایم محتوا (Content Crime)و افشای اسرار خصوصی افراد میشود.
- نویسنده: محمد حسین طارمی*
شبکههای دادهها میتوانند انواع و اقسام گوناگونی داشته باشند. این شبکهها را میتوان با استفاده از برجهایی که پرچمهای رنگارنگ بر فرازشان آویخته شده، کبوترهای نامهبر، پالسهای الکتریکی عبورکننده در امتداد سیمها یا تشعشعهای فوق العاده لیزری در امتداد فیبرهای نوری ساخت؛ اما شاید عجیبتر از همه ایده استفاده از خود بدن انسان به عنوان یک شبکه باشد. اگر چه عجیب به نظر میرسد، اما سیستمهایی که از بدن انسان برای ایجاد ارتباط بین اسباب گوناگون استفاده میکنند، هماکنون در دسترس قرار دارند و حتی میتوانند کاملاً سودمند باشند.
- نویسنده: ترجمه: علی عبدالمحمدی
اشاره
چندی پیش نمایندگان مجلس هفتم لایحه آزادی اطلاعات را پس از چهار سال از طرح آن با نام «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» به تصویب رساندند. با تصویب نمایندگان مجلس به منظور حمایت از آزادی اطلاعات و دسترسی همگانی به اطلاعات موجود در موسسات عمومی و خصوصی که خدمات عمومی ارائه میدهند، سیاستگزاریهای لازم در عرصه اطلاع رسانی، نظارت کلی بر حسن اجرا، رفع اختلاف در چگونگی ارائه اطلاعات موضوع این قانون از طریق ایجاد وحدت رویه، فرهنگ سازی، ارشاد و ارائه نظرات مشورتی، کمیسیون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات به دستور رییس جمهوری تشکیل میشود. براساس این قانون، هر شخص ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد، مگر آنکه قانون منع کرده باشد؛ لذا بر آن شدیم تا در این شماره طی مقالهای جریان آزادی اطلاعات را در جهان معاصر مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم تا اهمیت تصویب این لایحه آشکارتر گردد.
- نویسنده: محمد امين عرفانمنش*
جامعه امروز به طور روزافزون از جنبههاي آموزشي، ارتباطات، اطلاعات، اقتصاد، بازار و جز آن به فناوريهاي ارتباطي و شبكههاي اطلاعاتي وابسته شده است. با گسترش و نفوذ اين فناوريها در چارچوبهاي بيرون از نهادهاي علمي و پژوهشي و مبدل شدن آن به محيطهايي از نوع خانگي و يا اقتصادي، برداشتهاي تازهاي از رابطه اخلاقيات را با آن مطرح كرده است و از اين طريق، نگرانيها و پرسشهاي فراواني را به وجود آورده است.
يكي از پرسشهاي بنيادين اين است كه با توجه به فضاي باز اطلاعاتي جديد كه افراد را از هر قيد و بند ناخواستهاي آزاد ميكند و گزينههاي افراد را افزايش ميدهد، در اين شرايط، نظامهاي اخلاقي، در چالش و كشمكش يا فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي چگونه عمل كنند؟ آيا بايد با ايجاد دشواري همه گناه را به تحولات ساختاري و آنان كه تحولات ساختاري را آشكار و شفاف ميكنند، نسبت دهند يا اينكه به دنبال راه حلهاي منطقي و صحيح باشند تا بتوانند اخلاق يا به تعبير اين نوشتار، اخلاق اطلاعات را به اخلاق عملي تبديل سازند؟
- نویسنده: بیتا بابایی راد
محتوای برنامه
نرمافزار درختواره فقه، نخستین مجموعه نموداری است که از محتوای نسخههای معتبر قدیمی فقهی تهیه شده و با امکانات نوین پژوهشی و جدیدترین روشهای جستجو و ترکیب، به پژوهشگران علم و فقاهت ارائه گردیده است.
در این نسخه، بازیابی درختی اطلاعات از اوّلین کتب فقهی موجود از فقهای بزرگ شیعه استخراج شده است که عبارتاند: فقه الرضا منسوب به امام رضا(ع)، المقنع و الهدایه بالخیر تألیف شیخ صدوق(ره)، الاشراف و المقنعه اثر شیخ مفید(ره)، الکافی ابن صلاح حلبی(ره)، الانتصار، الناصریات و جمل العلم و العمل تألیف سید مرتضی(ره).
- نویسنده: ابوالقاسم هاشمی نسب
اشاره
نرمافزار «سفینه النجاه» به همت مرکز تحقیقات رایانهای حوزه علمیه اصفهان تهیه و تولید شده و در اختیار علاقهمندان و مراکز علمی قرار گرفته است.
در این نرمافزار(1)، سخن از سید الشهداء حضرت ابا عبد الله الحسین(ع) بزرگترین قهرمان عرصههای حماسه و خون و قیام است؛ همو که جاودانهترین نام در عالم، نام زیبا و درخشان حضرت او است.
نهضت و قیام او سرمنشأ بسیاری از حرکتهای حقخواهانه و بروز و ظهور خط جدیدی از دینداریها و حمایت و احیای اسلام است.
- نویسنده: علی روح الهی خراسانی
اشاره
در ابتدا تلفنهای همراه دارای ساختار پیچیده ای نبودند. سختافزارهای محدودی داشت که نیاز به نرم افزارهای پیچیده نداشت، تا اینکه شرکتهای مطرح ساخت گوشیهای تلفن همراه نسلهای دوم و سوم، گوشیهای خود را عرضه کردند. این گوشیها دارای امکانات سختافزاری بیشتری بودند که شامل سیپییو، رم و هارد بوده و تقریباً به صورت یک رایانه کوچک طراحی شدند. در این زمان بود که این شرکتها به اهمیت نرمافزار در این گوشیهای پی برده و رقابت نرم افزاری در کنار رقابت سختافزاری شروع شد. مایکروسافت یکی از شرکتهایی بود که قبلاً روی سیستم عامل رایانههای جیبی خودکار کرده بود و Windows CE را به همین منظور طراحی کرده بود. این ویندوز قابلیت این را داشت که روی تلفن همراهها نیز نصب شود. بعد از رسمیت یافتن تلفن همراههای نسل جدید، شرکتهای مطرح در این صنعت که به مشکلات بیشمار Windows CE پی برده بودند و نمیخواستند نرم افزار این صنعت را در انحصار یک شرکت نگه دارند، با همکاری هم سیستم عامل جدیدی برای تلفن همراهها به وجود آوردند که Symbian نام گرفت.
البته رقبای دیگری نیز مثل سیستم عامل Linux در این صنعت وجود دارند که فعلاً به صورت عمده استفاده نشدهاند. در اصطلاح به تلفن همراههایی که از این سیستم عامل استفاده میکنند، SmartPhone گفته میشود.
- نویسنده: راحله یوسفی*
اهمیت یهودشناسی
فراوانی پرداختن قرآن به بحث بنیاسرائیل و یهود، نشان از اهمیت شناخت این جریان دارد. تجربههای مثبت و منفی انباشته در این جریان تاریخی ما را به بهرهگیری از این تجربه و توجه به این جریان و هوشیاری نسبت به اقدامات و رفتارهای آنها وا میدارد.
مسأله غیرقابل انکار درباره این جریان تاریخی، ثبت دو انحراف بزرگ است:
- انحراف در برابر ظهور حضرت عیسی(ع): با توجه به اطلاعاتی که در اختیار آنها بود، باید عیسی را میپذیرفتند و به آیین او سر تسلیم فرود میآوردند؛ اما مقاومت کردند، مدعی دروغگویی او شدند و او را بر اساس گمان خود به قتل رساندند.
- انحراف در برابر ظهور پیامبر اسلام(ص): آنان نسبت به پیامبر آخرالزمان اطلاعات جامعی داشتند که هرگونه تردید درباره وی و جانشینانش را منتفی میساخت؛ ولی با تمام وجود در برابر پیامبر اسلام(ص) ایستادند و از هیچگونه فساد و افسادی دریغ نورزیدند.
- نویسنده: علی روح الهی خراسانی
چکیده
در این نوشتار، ابزارهای مهم و پیشرفته موتورهای جستجوگر عمومی و تخصصی ادیان، شاهراههای اطلاعاتی ادیان و انواع دیگر راههای دسترسی به منابع مربوط به ادیان اشاره شده است. در پایان نیز برخی از مهمترین پایگاههای مهم اینترنتی آیین یهود با رویکرد علمی، پژوهشی و تحلیل محتوای آنها معرفی شده است.
- نویسنده: سید حسن رحمانی
چکیده
چند زبانه شدن نام دامنههای پایگاهها و از جمله آنها زبان فارسی، از پدیدههای جدید دنیای اینترنت است. محاسن و مشکلات پیش روی این تغییرات و چگونگی ثبت دامنههای فارسی را در این نوشتار پی خواهید گرفت.
- نویسنده: شبکه اطلاع رسانی نور مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی؛ بخش پژوهش در اینترنت؛ احمد عباسی
سامانه وبلاگ مدارس حوزه های علمیه خواهران
سامانه وبلاگ مدارس مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران با هدف ترویج فرهنگ وبلاگنویسی دینی میان خواهران طلبه راهاندازی شده است.
پایگاه اطلاعرسانی مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران در بخش «سامانه وبلاگ مدارس» فهرستی از همه وبلاگهای وابسته به این مرکز را معرفی کرده است.
برخی از این وبلاگ ها هنوز مطلبی در خود قرار ندادهاند؛ اما برخی علاوه بر سرویس های وبلاگنویسی دیگر، در این سرویس هم مطالب خود را منتشر می نمایند.