دستاوردهای اسلامی نشر الکترونیک
در بخش نخست از این گزاش، به مهم‌ترین دستاوردهای شماری از مراکز، مؤسسات و شرکت‌های تولیدکننده کتاب دیجیتال در زمینه علوم اسلامی و موضوعات مرتبط با این حوزه اشاره می‌کنیم.
مؤسسه رهپویان عرصه علم نرم‌افزار «نقشه مفاهیم قرآن کریم» را عرضه نموده است. به کمک این برنامه می‌توان در یک صفحه مستقل، به نقشه مباحث، موضوعات و مفاهیم مرتبط با موضوع انتخابی خود دست یافت. گستره مفهومی این نرم‌افزار، حدود 42000 مورد از مفاهیم قرآنی را پوشش می‌دهد و درختوار‌ه‌ای از مفاهیم مربوط به یکدیگر، در معرض مشاهده محقق قرار می‌گیرد.
برنامه‌های حسینی(ع)، رزق حلال، رمز غدیر و امیر نور، از جمله نرم‌افزارهای تولیدی شرکت مطلع فجر صادق است که درباره مباحث مربوط به امام حسین(ع)، تحلیل روزی حلال، غدیر خم و نیز شخصیت و منزلت امیر مؤمنان علی(ع) محتواهای مفیدی را در دسترس قرار داده‌اند.
مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان نیز از دیگر غرفه‌های فعالی بود که نرم‌افزارهای عدیده‌ای را در موضوعات گوناگون اسلامی عرضه نموده که می‌توان به این محصولات اشاره کرد:
فیض تمام (قرآن کریم، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه)، طنین وحی، امثال (ترجمه تصویری قرآن کریم)، دانشنامه جامع نهج البلاغه، دانشنامه جامع صحیفه سجادیه، مدینة العلم (کتابخانه پیامبر اعظم(ص))، باب العلم (کتابخانه امام علی(ع))، ریحانه (کتابخانه حضرت زهرا(س))، شاخه طوبی (دانشنامه حضرت زهرا(س))، کریمانه (کتابخانه امام حسن(ع))، ستارگان بقیع (کتابخانه ائمه بقیع(ع))، سفینة النجاة (کتابخانه امام حسین(ع))، شمس الشموس (کتابخانه امام مهدی(عج))، سقای معرفت (شناخت‌نامه حضرت عباس(ع))، به سوی حقیقت (کتابخانه شیعه‌شناسی)، ائمه کاظمین (کتابخانه کاظمین(ع)).
از دیگر غرفه‌هایی که به ارائه نرم‌افزارهای فرهنگی و آموزشی مبادرت ورزیده، می‌توان به غرفه مربوط به نرم‌افزارهای دانش‌بانک اشاره کرد که در میان آن، محصولات قرآنی و مذهبی خوبی برای کودکان به چشم می‌خورد، مانند: هدیه (مشتمل بر: قرایت جزء سی‌ام قرآن کریم، آموزش نماز، بازی‌ها و اطلاعات قرآنی) و گندمک (شامل: بازی‌های قرآنی، داستان‌های قرآن و خواص میوه‌های ذکرشده در قرآن).
«نویسا»، سامانه تایپ گفتاری فارسی است که قابلیت تایپ در محیط‌هایی چون word و سیستم‌های اتوماسیون اداری را دارا است. این نرم‌افزار که تولید شرکت عصر گویش‌پرداز است، توانایی تبدیل پرونده‌های صوتی از قبل ضبط‌شده را به متن دارد و به صورت تک‌نسخه و تحت شبکه قابل نصب است. نویسا، در حوزه‌های گوناگون از جمله علوم اسلامی کاربردهای فراوانی دارد.
از جمله تولیداتی که در غرفه‌هایی چند جلب توجه می‌نمود، قلم‌های هوشمند بودند. در این بین می‌توان به قلم هوشمند قرآنی کوثر اشاره کرد که در حافظه آن، چندین دوره ترتیل کامل قرآن کریم با صدای قراء معروف به همراه ترجمه گویای فارسی و انگلیسی، آموزش نماز، تجوید قرآن، صوت و لحن، اذان، منتخب مفاتیح الجنان و نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و گلچینی از تلاوت مجلسی قاریان بنام، گنجانده شده است که با کشیدن قلم مذکور بر عنوان مورد نظر، صدای کامل مربوط به آن پخش می‌شود. نظیر این تولید دیجیتالی، قلم هوشمند امین تولید مؤسسه فرهنگی فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال جهانرایانه، قلم هوشمند قرآنی بصیر تولید مؤسسه عروج اندیشه ماندگار و نیز قلم هوشمند قرآنی معراج است که محتواهای صوتی دینی، فرهنگی و علمی را عرضه نموده‌اند.
از دیگر غرفه‌هایی که انبوهی از نرم‌افزارهای اسلامی و فرهنگی را عرضه می‌کرد، مؤسسه فرهنگی یاسین تولیدکننده نرم‌افزارهای قرآنی و معارف اسلامی بود که برنامه‌های ارزشمندی را برای گروه سنی خردسال، نوجوان و جوانان تهیه و ارائه نموده است، مانند: هدهد (آموزش قرآن برای خردسالان)، صبا (قرآن برای نوجوانان و جوانان)، دبستان قرآن (ویژه دانش‌آموزان دروه ابتدایی)، شکوفه (نماز برای کودکان)، طوبی (دائرة المعارف احکام)، برهان (آموزش تجوید)، بیان (آموزش روخوانی قرآن کریم)، ذکر (آموزش حفظ قرآن کریم)، مبشر خانواده (دائرة المعارف خانواده) و ستاره‌ها (آشنایی با معصومین(ع)).
در غرفه نرم‌افزار کوثر قم نیز محصولات ارزنده‌ای به چشم می‌خورد، نظیر: سلسبیل (دانشنامه جامع قرآنی و آموزشی)، شیطان (مأمور گمراهی)، کوثر ولایت (مجموعه تلاوت‌های قاریان قرآن کریم)، کبوترهای پیکر سوخته (ویژه جانباران دفاع مقدس)، حجاب و عفاف، و فرزند صالح.
از دیگر تولیدات نشر الکترونیک در نمایشگاه بین المللی کتاب که قابل توجه بودند، می‌توان این موارد را برشمرد:
نرم‌افزارهای متعدد قرآنی جهانرایانه مانند: ارمغان نبی(ص) نسخه عمومی و تخصصی، حقیقت خلقت از نگاه قرآن به روایت فیلم، تنزیل (روخوانی، روان‌خوانی، فصیح‌خوانی، حفظ مرور قرایت و ترجمه)، انس با قرآن کریم (آموزش ترجمه و مفاهیم)، ضمیر (نرم‌افزار تخصصی حفظ قرآن کریم)؛ نور صافات نرم‌افزار بین المللی و چند رسانه‌ای قرآن کریم با قابلیت‌های آموزشی ارزنده؛ نرم‌افزار هوشمند راهنمای زائر ویژه حرم حضرت علی بن موسی الرضا(ع)؛ نرم‌افزار تلفن همراه ویژه زائران حرم رضوی تولید مؤسسه فرهنگی دیجیتال کوثر نور رایانه مهر (نور الزهراء(س))؛ حبل المتین، ویژه تلفن همراه مشتمل بر: متن قرآن کریم و ترتیل قاریان برجسته جهان و 28 ترجمه و 9 تفسیر تولید شرکت پیشگامان موج تلفن همراه؛ دستگاه دیجیتال قرآنی معراج؛ کتابخانه بزرگ شیعه موفق؛ سراب، کامل‌ترین بانک اطلاعاتی فرقه‌شناسی؛ آیات، اولین نرم‌افزار موضوعی جامع و تخصصی حضرت آدم(ع).
استقبال کاربران و محققان از غرفه نور
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، هر سال در این نمایشگاه بزرگ حضوری پرشور دارد و همواره دستاوردهایی جدیدی را برای کاربران و محققان علوم و معارف اسلامی به ارمغان می‌آورد. در سال جاری نیز بیش از 150 عنوان نرم‌افزار را که 40 عنوان آن، جدید بود، در این نمایشگاه شرکت داد.
از جمله نرم‌افزارهایی که با استقبال خوبی از سوی کاربران و پژوهشگران علوم اسلامی مواجه شدند، می‌توان به: جامع تفاسیر نور 1/2، جامع الأحادیث 5/3، دانشنامه چند رسانه‌ای حافظ، قاموس النور 2، جامع اصول الفقه، مثنوی معنوی، جامع فقه اهل البیت(ع)، مجموعه آثار علامه طباطبایی(ره)، سپهر سخن، نور السیرة 2، معجزه حفظ و مجموعه آثار علامه حسن‌زاده آملی اشاره کرد.
غرفه نور همچنین شاهد حضور مسؤولان گوناگون فرهنگی، علمی و اجتماعی نیز بود؛ چنانچه معاون مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز رییس خانه مطبوعات استان قم با حضور در نمایشگاه کتاب تهران، از این غرفه نرم‌افزاری بازدید کردند و محصولات نور را مفید ارزیابی کردند.
همچنین حضور باشکوه طلاب و دانشجویان در غرفه مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نشانگر جایگاه ویژه این مرکز، میان اقشار علمی و فرهنگی جامعه است. گفتنی است که سید مرتضی سجادی‌نژاد، مدیر نمایشگاه‌های داخلی این مرکز، در دیدار با اصحاب رسانه به پرسش‌های آنان در خصوص برخی نرم‌افزارهای جدید نور پاسخ گفت و ضمن مثبت ارزیابی کردن فعالیت‌های دیجیتالی نور، استقبال کاربران، محققان و مراکز و نهادهای دینی و فرهنگی را از تولیدات نور، نشانه جایگاه بلند این مرکز در نزد آنان دانست.