» جناب آقای اکبری، شما از آغاز راه اندازی این پایگاه ،مدیر آن بوده اید. نخست درباه تاریخچه راه اندازی این پایگاه برای ما سخن بگویید:
◊ در آغاز خدمت شما و همکارانتان سلام عرض می کنم و از اینکه زمینه این گفت وگو را فراهم آوردید تشکر می کنم.
درباره تاریخچه پایگاه، باید گفت که در پی اعلام سال 1379 شمسی به عنوان سال امیرمومنان علی (علیه السلام)، از سوی رهبر معظم انقلاب و تشکیل ستادی از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی ،با نام ستاد بزرگداشت سال امیرمومنان علی (علیه السلام)، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، از سوی این ستاد، مأموریت یافت، تا پایگاهی را به نام آن حضرت طراحی کند.
پس از این، با تلاش محققان علوم اسلامی و متخصصان فنی، در مدت زمانی اندک، طراحی صفحات و تهیه مطالب اولیه انجام شد و پایگاه در 13 رجب همان سال، همزمان با میلاد پرخیر و برکت مولی الموحدین (علیه السلام) افتتاح گردید.
» هدف از ایجاد و راه اندازی این پایگاه چه بود؟
◊ در آن زمان، گرچه مطالب پراکنده و نسبتا فراوانی در اینترنت درباره امیر مومنان یافت می شد، اما پایگاه مستقل و جامعی درباره حضرت وجود نداشت. این پایگاه به منظور معرفی بهتر و جامع تر شخصیت حضرت، آثار ،کتابها و مقالات مختلف مربوط به سیره و زندگی ، فضائل ، تشیع، ولایت و امامت را در اختیار پژوهشگران و محققان داخلی و خارجی قرار می داد.
» مطالب این پایگاه را بیشتر برای چه گروهی از مخاطبان در نظر گرفته اید؟
◊ مطالب این پایگاه به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی است. با توجه به استفاده از منابع مختلف و تنوع اطلاعات در این پایگاه، هر قشری از مردم، طلاب، دانشجویان، دانش آموزان و... می توانند با مراجعه به آن از پایگاه استفاده کنند.
» مهم ترین ویژگی پایگاه چیست؟
◊ چنان که عرض شد، این پایگاه به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی است که و این مسئله می تواند در جذب مخاطب عرب و انگلیسی زبان مؤثر باشد. دیگر اینکه این پایگاه مختص حضرت علی (علیه السلام) است و به ابعاد زندگی، سیره و خصوصیات آن حضرت پرداخته است. تخصصی بودن به کاربر در ارجاع و استفاده از پایگاه اطمینان می بخشد.
طبقه بندی موضوعی مطالب نیز ویژگی دیگر است که مخاطب به راحتی از طریق درخت موضوعات به مطلب و مقصد مورد نظر هدایت می شود.
تغییراتی که به تازگی در پایگاه اتفاق افتاده، اضافه شدن بخش الغدیر است که از مهم ترین ویژگی ها و امکانات پایگاه به حساب می آید.
» جناب آقای اکبری به صورت کوتاه، درباره محتوای پایگاه توضیح دهید.
◊ مطالب این پایگاه در گزینه های متعددی که به صورت خلاصه عرض می کنم، دسته بندی شده است. تعدادی از این گزینه ها اصلی به حساب می آیند و ابعاد مختلف شخصیت و زندگی حضرت را ارائه می کند که این گزینه ها عبارت است از:
اندیشه امام علی (علیه السلام) که به بررسی اندیشه های آن حضرت، در موضوعات اخلاقی، اعتقادی و اجتماعی می پردازد.
عنوان دیگر سیره امام علی (علیه السلام) است که به بیان تاریخ زندگی امام علی (علیه السلام)، از ولادت تا هجرت، از هجرت تا وفات پیامبر)ص)، دوران سکوت، از خلافت تا شهادت و مباحثی درباره همسران و فرزندان، یاران و داستان هایی از زندگی حضرت می پردازد.
در گزینه دیگر، شیعه امام علی (علیه السلام) و پیروان آن حضرت و اعتقادات آنان مورد بررسی قرار می گیرد.
چهارمین عنوان، امام علی (علیه السلام) در قرآن و سنت است که به بررسی و طرح مباحث مربوط به دیدگاه قرآن و حدیث در مورد شخصیت امام (علیه السلام) می پردازد.
امام علی (علیه السلام) از منظر دیگران و فضائل گزینه های دیگری هستند که به طرح دیدگاه دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان، و دوستان و دشمنان آن حضرت و بیان فضایل امام علی (علیه السلام)، با استناد به قرآن و حدیث می پردازند.
در بخش نهج البلاغه، چهار نسخه از متون مختلف نهج البلاغه، سه ترجمه فارسی شهیدی، معادیخواه و آیتی ، یک ترجمه انگلیسی از سید علیرضا، شرح نهج البلاغه، منهاج البراعه، شرح ابن ابی الحدید، ترجمه شرح ابن میثم و فی ظلال نهج البلاغه، اشعار، مصادر، مستدرکات، فهرست و فرهنگ نامه وجود دارد.
در بخش کتابخانه نیز متن کامل 220 جلد کتاب به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی، کتابشناسی امام علی (علیه السلام) و نهج البلاغه، پایان نامه های مربوط به امام علی (علیه السلام) و نهج البلاغه، و معرفی نرم افزارهای مربوط به حضرت گنجانده شده است.
از دیگر بخش های پایگاه، معرفی محققان برجسته و مؤسسات و مراکز اسلامی فعال در زمینه امام علی (علیه السلام)، نهج البلاغه و دیگر پایگاه هاست.
در طول این چند سال، به مناسبت های مختلف مذهبی ،ویژه نامه هایی تهیه شده و در این پایگاه قرار گرفته اند که بعضی آنها خود قابلیت یک پایگاه مستقل را دارند. تا کنون 9 ویژه نامه از این دست تهیه شده است: ویژه نامه شهادت امام علی (علیه السلام)، ویژه نامه شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها)، ویژه نامه ماه مبارک رمضان، ویژه نامه عید غدیر، ویژه نامه محرم، ویژه نامه شهادت امام رضا (علیه السلام) و...
در بخش نگارخانه نیز، 30 قطعه از سریال امام علی (علیه السلام) به صورت موضوعی، ده ها مورد سخنرانی از خطبای مشهور درباره آن حضرت، دهها قطعه مناجات، دعا، نغمه، مدیحه، مرثیه، تواشیح و سرود، صدها قطعه تصویر در خصوص حرم مطهر آن حضرت، منزل حضرت، بارگاه یاران، نجف اشرف، نقشه های اماکن و تصاویر هنری مربوط به امام علی (علیه السلام) وجود دارد که بازدید کنندگان از پایگاه می توانند، آنها را ببینند و استفاده کنند.
» آیا آمار گویاتری از تعداد مقالات و مطالب پایگاه دارید؟
◊ بله جهت اطلاع آماری، تعداد مقالات و مطالب پایگاه را خدمتتان عرض می کنم.
آمار اجمالی از مقالات پایگاه که در طول سال 79 و 80 به پایگاه اضافه شده، در بخش فارسی 570 مقاله و گزیده کتاب که تقریبا 3850 صفحه است. در بخش عربی 499 مقاله و گزیده کتاب، در 3150 صفحه و در بخش انگلیسی273 مقاله و گزیده کتاب که تقریبا 1250 صفحه را شامل می شود.
همچنین در بخش کتابخانه، ارائه متن کامل 220 جلد کتاب درباره امام علی، نهج البلاغه و غدیر، معرفی 300 جلد کتاب و 200 نویسنده درباره امام علی (علیه السلام) و چکیده 30 عنوان کتاب در 300 صفحه و معرفی 20 نرم افزار، 50 عنوان پایان نامه مرتبط با حضرت موجود است.
لازم ذکر است که همه این مطالب برای نخستین بار، جهت استفاده در پایگاه امام علی(علیه السلام) دیجیتالی شده اند و بر خلاف بسیاری موارد مشابه، اقدام به اقتباس از سایتهای دیگر و انجام کار تکراری نشده است. هرچند کار این دسته از پایگاه ها نیز نباید بی ارزش تلقی گردد.
» وضعیت پایگاه در زبان های عربی و انگلیسی چگونه است؟ آیا در این بخش ها هم به اندازه بخش فارسی، برای مخاطبان خارجی، مطالب قابل استفاده وجود دارد یا خیر؟
◊ گزینه ها در دو زبان عربی و انگلیسی هم تقریبا به شکل فارسی قرار داده شده است. بعضی موارد هم مطالب فارسی ترجمه و در این زبان ها قرار گرفته اند.
» آمار بازدید از پایگاه چگونه بوده است؟
◊ پس از راه اندازی پایگاه در سال های 79 و 80 که به نام امام علی (علیه السلام) نام گذاری شد، استقبال ازآن بسیار قابل توجه بود. بعد از آن، گر چه آمار مراجعات به پایگاه قدری کمتر شد، اما باز هم مراجعات چشمگیر بود؛برای مثال در طول سال 81 و 82 با توجه به اینکه تغییرات زیادی در پایگاه اتفاق نمی افتاد، آمار بازدیدکنندگان به طور متوسط روزانه 2000 نفر بود.
» چرا پایگاه مدتی بروز رسانی نمی شد ؟
◊ نخست لازم است به یک نکته کلی اشاره کنم که پایگاه امام علی به لحاظ موضوع و ساختار، یک پایگاه استاتیک است که مراجعه به آن بر حسب نیاز مخاطب، پیوسته ممکن و مفید خواهد بود. بر خلاف یک پایگاه خبری و امثال آن که علاوه بر محتوا، حتی ساختار صفحات و طراحی های پایگاه نیز باید با فاصله های کم زمانی تغییر کند.
البته یک مسئله پذیرفته است که هر پایگاه برای حضور فعال و جذب مخاطبان خود، باید پیوسته تغییراتی را به سامان برساند و نوآوری هایی داشته باشد. که پایگاه امام علی (علیه السلام) این ویژگی را به دلایل متعددی، در چند سال اخیر نداشته است و عدم به روز رسانی بخش تازه ها و اخبار هم ناشی از همین مسئله است. البته بخش عظیم الغدیر که ثمره چندین سال کار تحقیقی محققان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر روی کتاب شریف الغدیر بوده است، در دی ماه 1384 همزمان با عید سعید غدیر، به پایگاه افزوده شده است. زحمات این قسمت که خود در خور یک پایگاه مستقل ویژه غدیر است، به دوش جناب آقای ابن الرضا بوده است که بهتر است ایشان توضیحات لازم را درباره چگونگی و امکانات پژوهشی این قسمت بفرمایند. من فقط عرض کنم که پایگاه جدید از نظر طراحی، ساختار و محتوا، به کلی تغییر کرده و ترکیبی از اطلاعات قبلی و اطلاعات جدید، به ویژه در بخش الغدیر است که از امکانات و قابلیت های متنوعی برخوردار است. نسخه جدید پایگاه پس از یک سال فعالیت پیگیر در قالب یک نرم افزار cms اختصاصی، تحلیل، طراحی و اجرا شده است و از امکانات مدیریتی و نمایشی مناسب برخوردار است.
» جناب آقای ابن الرضا، با تشکر از شما، به ظاهر بخش الغدیر که اخیراً به پایگاه افزوده شده، از محوری ترین بخش های پایگاه در نسخه جدید به حساب می آید. لطفاً در این باره بیشتر توضیح دهید.
◊ بخش عظیم الغدیر که ثمره چندین سال کار تحقیقی محققان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر روی کتاب شریف الغدیر بوده است، در نسخه جدید پایگاه ارائه می شود. این بخش شامل اطلاعات پردازش شده در باره کتاب الغدیر است. من نخست به صورت کلی به محتوای این قسمت اشاره می کنم.
آنچه در بخش غدیر دیده می شود، چنین است: متن کامل کتاب الغدیر در 11 جلد و ترجمه فارسی آن در 22 جلد، متن کامل خطبه غدیر، با ترجمه فارسی و انگلیسی به همراه اطلاعاتی از سند خطبه، روات خطبه و مفاهیم آن که در اختیار کاربر قرار می گیرد.از همه مهم تر، فهرست موضوعی الغدیر است که برای تهیه این بخش، زحمت زیادی کشیده شده است. در بخش الغدیر، امکان جست و جوی پیشرفته نیز فراهم آمده است . هم چنین اطلاعات گسترده ای پیرامون شخصیت و زندگی علامه امینی صاحب کتاب الغدیر، در این قسمت آمده است.
» فهرست موضوعی الغدیر چگونه است؟ آیا آمار کلیه موضوعات معین است؟
◊ در فهرست موضوعی کلیه مطالب و محتوای کتاب الغدیر، در 12 دسته کلی و .... زیر موضوع طبقه بندی شده است و کاربر می تواند از طریق درختواره، کلیه موضوعات و زیر موضوعات را مشاهده کند و به راحتی به مطلب مورد نظر خود دست یابد.
علاوه بر اینکه همه موضوعات به صورت الفبایی مرتب شده اند و کاربر از این طریق می تواند به متن مورد نظر برسد.
» آینده پایگاه را چگونه می بینید؟
◊ با توجه به اینکه پایگاه و محتوای آن ویژه امام علی (علیه السلام) است و با امید به عنایت آن حضرت، انشاء الله پایگاه همچنان مورد استقبال و استفاده کاربران خواهد بود. انشاء الله در قسمت هایی که بروز آوری اطلاعات و سایر تغییرات نیاز باشد، سعی خواهیم کرد که در حد مطلوبی کار سامان یابد. به ویژه در قسمت هایی که زمینه های جذب و تعامل کاربران را فراهم آورد وانگیزه کافی برای حضور دوباره آنان را در پایگاه ایجاد کند.
امیدوارم که خداوند به دست اندرکاران پایگاه توفیق بیشتری دهد تا در این جهت تلاش مناسبی کنند و همین طور انشاء الله کاربران به بهترین وجه، از زحماتی که برای عرضه اطلاعات پیرامون زندگی و شخصیت امیرمومنان (علیه السلام) کشیده شده، استفاده کنند.
» در پایان ضمن تشکر و خسته نباشید اگر مطلب خاصی دارید، بیان بفرمایید؟
◊ باز هم از شما تشکر می کنم.