1. پایگاه اطلاع رسانی اجلاس مهدی (www.ejlasmahdi.com)
اجلاس دوسالانه بررسی ابعاد وجودی امام مهدی(عج)، در سال 1374 ش با هدف تعمیق و گسترش فرهنگ انتظار و انجام مأموریت های علمی و تبلیغی آغاز به کار کرده است. دبیرخانه اجلاس که زیر نظر معاونت پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی فعالیت می کند، متشکل از کمیته ای علمی است که در زمینه بسترسازی برای طرح مباحث مهدوی در محافل پژوهشی و علمی داخل و خارج از کشور، کاوش درباره معارف مهدوی در حوزه شیعه و رفع شبهات موجود فعالیت می کند. پایگاه اینترنتی اجلاس مهدی به ارائه مطالبی مانند: اخبار، فراخوان مقاله، چکیده مقالات برگزیده، مجموعه مقالات اجلاس سوم، نشریات و کتاب های مربوط به حضرت مهدی(ع) می پردازد.
کتابخانه و کتاب های تخصصی به زبان های فارسی، عربی و انگلیسی، معرفی 48 پایان نامه، پرسش و پاسخ به صورت طبقه بندی شده در 37 موضوع، معرفی مؤسسات و مراکز مهدوی و بانک صوت شامل قطعات مختلفی از ادعیه، مناجات و مولودی از دیگر بخش های این پایگاه به شمار می آید.
2. پایگاه مسجد مقدّس جمکران (www.jamkarn.info)
این پایگاه که توسط بخش فرهنگی مسجد مقدّس جمکران تهیه شده و در شبکه جهانی اینترنت قرار گرفته است، مطالبی را به زبان های فارسی، عربی و انگلیسی ارائه نموده است. امام مهدی(عج) در قرآن، امام مهدی(عج) در کلام معصومین(ع)، کرامات آن حضرت در مسجد مقدس جمکران، سخنان حضرت مهدی(عج)، معرفی مسجد جمکران، دعا و زیارات، کتاب و مقاله از گزینه های این پایگاه می باشد.
متن کامل 28 جلد کتاب فارسی و 31 جلد کتاب عربی، معرفی اجمالی 313 کتاب از کتب مهدویت و فهرست کتاب هایی که توسط انتشارات مسجد مقدس جمکران منتشر شده، از جمله مواردی است که در بخش کتابخانه این پایگاه موجود است. علاوه بر این، مقالاتی نیز در بخش مذکور قابل دسترسی می باشد.
یکی دیگر از ویژگی های این پایگاه، پاسخ به سؤال هایی است که درباره امام زمان(ع) و موضوع غیبت و ظهور آن حضرت مطرح است. از این رو، مباحثی چون: اعتقاد به مهدویت در دیگر ادیان و مذاهب، آگاهی امام زمان(ع) از اعمال ما، وظایف منتظران، حضرت مهدی(ع) در قرآن، علت و فلسفه غیبت، غیبت صغرا و کبرا، ملاقات با امام زمان(ع)، ویژگی های حکومت امام(ع)، یاران امام زمان(ع)، داستان تولّد امام زمان(ع)، داستان مادر امام(ع)، نشانه های ظهور، زمان و مکان ظهور، تبیین طول عمر امام زمان(ع) و رجعت، در بخش پرسش و پاسخ های موجود در پایگاه قابل مطالعه است.
3. پایگاه موعود (www.mouood.org)
این پایگاه شماره های مختلف نشریه «موعود» را با دسته بندی مطالب و مقالات آن در اختیار می گذارد. ابعاد وجودی حضرت مهدی(عج)، غیبت صغرا و کبرا منجی گرایی و مهدویت در ادیان و فرق مختلف، ظهور و نشانه های آن، مباحثی درباره پیشگویی های صورت گرفته درباره آخرالزمان و مقالاتی در مورد رواج منجی گرایی در مغرب زمین، از جمله موضوعات مطرح در این مقالات هستند.
این پایگاه با ساختار CMS مطالب خود را عرضه می کند که سرعت ارائه مطالب از امتیازات آن است. زبان فارسی، تنها زبان پایگاه است.
4. پایگاه امام مهدی(ع) (www.imammahdi-s.com)
این پایگاه توسط بنیاد فرهنگی حضرت مهدی(ع) به منظور تحقق اهداف این بنیاد؛ یعنی آشنا ساختن نسل جوان کشور با فرهنگ مهدویت و زدودن خرافات و افکار انحرافی و تبیین اهداف قیام و انقلاب جهانی آن حضرت(عج) تأسیس شده است. از بخش های مختلف این پایگاه می توان به گزینه هایی مانند: سخن بزرگان شامل فیلم سخنرانی بزرگانی همچون: فاضل، مکارم، استادی، صافی گلپایگانی و کریمی جهرمی، و نیز کتابخانه، اخبار مهدویت، پرسش و پاسخ، مسابقه و مقالات کوتاه اشاره کرد. در بخش پرسش و پاسخ علاوه بر پاسخگویی به سؤال های جدید، پرسش های مربوط به دوران ظهور و سؤالات اعتقادی نیز به صورت طبقه بندی شده در دسترس است.
از ویژگی های این پایگاه آن است که در بخش میزگرد می توان در جلسات گفتگو و بحث هایی که درباره حضرت مهدی(ع) مطرح می شود، شرکت کرد.
این پایگاه به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی در دسترس کاربران قرار دارد.
5. پایگاه منجی (www.monjee.org)
گفتمان مهدویت شامل سخنرانی های علماء و شخصیت های بزرگی همچون: صافی گلپایگانی، امینی، رفسنجانی، معرفت و عسگری، و نیز کتابخانه مهدویت، کتاب شناسی، پرسش و پاسخ، قطعه های صوتی و معرفی دیگر پایگاه ها از جمله مطالبی است که مؤسسه فرهنگی انتظار نور در دسترس کاربران قرار داده است. این پایگاه به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی قابل تنظیم می باشد. به نظر می رسد مهم ترین قسمت این پایگاه، بخش سخنرانی های علماء و دانشمندان در بخش گفتمان است.
6. یا مهدی (www.yamahdi.com)
این پایگاه به زبان انگلیسی بوده و شامل: کتاب، مقاله، داستان هایی برای نوجوانان، کارت پستال، نغمه ها، ادعیه، مسابقه و جدول می باشد. بخش مقالات، مشتمل بر 46 عنوان مقاله است که موضوعاتی چون: حضرت مهدی(ع) در قرآن، تولد حضرت مهدی(ع)، مهدویت در میان اهل سنت، نائبان حضرت مهدی(ع)، وظایف و مسئولیت ها، غیبت حضرت مهدی، اهمیت مهدویت و مهدی های دروغین از جمله آنهاست.
7. شبکه منتظر (www.montazar.net)
شبکه امام مهدی(ع) توسط مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت(ع) در تابستان سال 1379ه.ش راه اندازی شده است. اطلاعات این پایگاه به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی در اختیار کاربران قرار می گیرد. عناوینی چون: مهدویت، امام مهدی(ع)، غیبت، انتظار، ظهور، کتابخانه، بانک صوت و تصویر، صفحات شخصی، پرسش و پاسخ و مناسبت ها موضوعات اصلی این پایگاه را تشکیل می دهد. صفحه انگلیسی پایگاه هم با مطالب کاملی درباره زندگی، امامت، غیبت و ظهور حضرت مهدی(ع) ارائه شده است. ضمن اینکه متن کامل 12 جلد کتاب انگلیسی نیز در دسترس می باشد.
8. شبکه اطلاع رسانی حضرت مهدی(عج) (www.emammahdi.com)
پایگاه امام مهدی(عج) با کوشش دفتر پژوهشی وتر در سال 1380 ه.ش راه اندازی گردیده است. این مجموعه به منظور ارائه معارف تازه درباره امام زمان(عج) تأسیس شده است. مهم ترین محتوای پایگاه، کتابخانه است که شامل تعدادی کتاب به زبان فارسی می باشد، مانند: آیینه اسرار، اصالت مهدویت در اسلام از دیدگاه اهل سنت، سوز هجران، امام مهدی فروغ تابان ولایت، ظهور امام مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل، مهر بیکران و معرفت حجت خدا. دیگر کتاب ها نیز به زبان عربی عرضه شده است.
در بخش صوت قطعاتی همچون: زیارت آل یاسین، دعای ندبه، دعای عهد، تشرف علی ابن مهزیار، اسماعیل هرقلی و علامه بحرالعلوم،و همچنین چند سخنرانی و مداحی و نمایشنامه صوتی در معرض استفاده کاربران قرار دارد.
بخش جالب توجه این پایگاه نوشته هایی است که بیانگر راز و نیازهای دوستداران و زائران آقا امام زمان(ع) می باشد. در این بخش می توان راز و نیازها، عرض ارادت، شکوه ها و درد دل های خود را با حضرت بقیة اللّه(ع) درج نمود. این پایگاه به زبان فارسی ارائه شده است.
نقد و بررسی
در یک نگاه کلی، پایگاه های مربوط به مهدویت به چند دسته تقسیم می شوند. دسته اول، پایگاه هایی هستند که در خصوص امام مهدی(ع) و مهدویت فعالیت دارند. دسته دوم، پایگاه های اسلامی هستند که بخشی از فعالیت خود را به اهل بیت و امام عصر(ع) اختصاص داده اند و دسته سوم، مراکز و پایگاه هایی هستند که به شکل عمومی تر در زمینه هایی مانند: مسیح گرایی، هزاره گرایی، منجی گرایی و آینده گرایی کار می کنند. علاوه بر اینها پایگاه هایی نیز وجود دارند که ضد مهدویت به شمار می آیند و تمام تلاش خود را برای انکار و تحقیر معتقدان به مهدویت و منجی گرایی به کار بسته اند. البته دسته سوم از پایگاه های مذکور هم لزوماً نسبت به موضوع امام مهدی(عج) نگرش مثبتی ندارند و به القاء شبهه در ابن باره می پردازند؛ که آشنایی با نظرات آنها امری ضروری است.
در بررسی پایگاه های مرتبط با مهدویت، چند نکته را می توان یادآور شد:
1. آشنایی با پایگاه های اطلاع رسانی مرتبط با مهدویت و موضوعات وابسته به آن، در جهت ارتقاء سطح دانش مهدوی و اعتقادات دینی مردم، امری لازم و ضروری به شمار می آید و تلاش مراکز مهدویت در این باره بسیار ستودنی است.
2. پایگاه های غیر اسلامی به دلیل نداشتن منابع غنی و مستند، به جای پرداختن دقیق به مباحث آخرالزمان، به پیشگویی ها و گفته های کاهنان و شخصیت های آینده شناس اکتفا کرده اند. این ویژگی در میان انبوه مطالب ارائه شده توسط آنها در قالب کتاب و مقاله به روشنی آشکار است.
3. از آنجا که تمام ادیان به ظهور منجی آخرالزمان معتقد هستند و برای خود باورهایی دارند، بهتر است موازی با صفحات آنان، صفحاتی تهیه شود و روایات و اعتقادات شیعی درباره وجود حضرت ولی عصر(عج) ارائه گردد. بدیهی است دستیابی به این مهم، نیازمند ترجمه منابع موجود به زبان خارجی و تهیه برنامه هایی جهت جستجوی مناسب می باشد.
4. ضعف کمی و کیفی پایگاه های مهدویت در مقابل پایگاه های ضد مهدویت، خود غم بزرگی است.
بی تردید تبیین عقاید و دفاع از واقعیت ها، زمانی ثمربخش خواهد بود که با شیوه های صحیح و دقیق اطلاع رسانی همراه باشد.
5. زمینه سازی برای اطلاع رسانی با شیوه های جدید و مؤثر، از بایسته های مهم و اصلی پایگاه های اسلامی به شمار می آید و نسل جوان و حتی کودکان و نوجوانان، از مهم ترین مخاطبان این شیوه ها می باشند. به همین دلیل، باید در عرضه مطالب، سطوح گوناگون کاربران را نیز در نظر گرفت.
هم اینک، دشمنان آن حضرت(ع) اقدام به تولید بازی های رایانه ای کرده اند که به روشی بسیار دقیق و حساب شده کودکان را از مهدی موعود بیزار می کند.(1) از این رو، تهیه و تولید اطلاعات برای سنین مختلف و عرضه آن با شیوه های نوین امری مهم تلقی می شود.
6. بیشتر مطالب پایگاه های مدافع مهدویت، در قالب مقاله و کتاب است؛ مطمئناً کتاب و مقاله به تنهایی برای مقابله با اندیشه های مخالف و توسعه باور و آگاهی کاربران کافی نیست و عدم توجه به شیوه های سمعی و بصری و استفاده نکردن از رسانه های غیر نوشتاری، از کاستی های این پایگاه ها می باشد.
7. ضعف دیگر چنین پایگاه هایی، روزآمد نبودن مطالب آن است. برخی از پایگاه های مهدوی مدتهاست که به حال خود رها شده و تغییر محسوسی در آن صورت نگرفته است و این موضوع، در دنیای رو به رشد اینترنت و سرعت فزاینده آن در ارائه امکانات نوین، به معنای عقب ماندن از پایگاه هایی است که همگام با فنّاوری اطلاعات و ارتباطات به ارائه مطالب خود می پردازند.
8. در ارائه مباحث و اندیشه های مهدوی علاوه بر مخاطبان داخلی و فارسی زبان، باید مخاطبان آن سوی مرزها را هم مد نظر داشت و سطوح مختلف کاربران از اقوام و ملل گوناگون با عقاید متفاوت را مورد توجه قرار داد و جنبه های منطقی و استدلالی مباحث را بیشتر لحاظ نمود.
به امید آنکه هدایتگر بشر و منجی واقعی انسان ها هرچه زودتر پرده از رخ کنار زند و با طنین «انا بقیة اللّه»، دل های عاشقان و منتظران ظهورش را تسلی بخشد و وعده های الهی را تحقق بخشد و غم و اندوه را از دل های همه شیعیان عالم و ارادتمندان به ساحت مقدسش بزداید.
پی نوشت: