کلیدواژگان: به روزرسانی نرم افزاری، نرم افزار پویا، کتابخانه استاندارد.
مقدمه
نرم افزار، واسطه ای است که دستورهای کاربران را به سخت افزار منتقل می کند. در واقع، سخت افزار بدون وجود نرم افزار قادر به انجام هیچ کاری نیست. به مجموعه ای هماهنگ از برنامه ها که کنترل و هماهنگی فعالیت های سخت افزاری را بر عهده دارند، نرم افزار می گویند. همه ما می دانیم که شرکت های نرم افزاری هر روز با سرعت بالایی در حال پیشرفت هستند و امکانات بسیاری را پشتیبانی می کنند. بسیاری از این شرکت ها، هفتگی یا ماهانه قابلیت هایی را به نرم افزارهای خود اضافه می کنند و به اصطلاح، وصله آپدیت منتشر می نمایند. آپدیت (Update)، در فارسی به معنای به روزرسانی می باشد. آپدیت ها در سخت افزار و نرم افزار رایانه ای، بسته های کُدی هستند که برای رفع پاره ای مشکلات و یا فعال نمودن قابلیت های خاص ارائه می شوند. علت نیاز به Update از آنجا نشیت می گیرد که برخی مشکلات، هیچ گاه پیش از عرضه محصول، خود را نشان نمی دهند و این ارسال گزارش های کاربران و درخواست هایشان برای کمک است که مشکلات را مشخص کرده، سازنده را برای ساخت Update در جریان می گذارد. این کار، موجب کاهش هزینه برای شرکت و کاربران می شود و اگر در نرم افزار اشکال یا باگی وجود داشت، نیاز به تولید مجدد نرم افزار و خرید دوباره آن از سوی کاربر نیست و کافی است، یک وصله به روزرسانی منتشر گردد و باگ رفع شود. این امر، نکته مثبت دیگری نیز دارد و آن اینکه موجب چابک سازی و افزایش سرعت عمل برنامه و نیز رضایت و اعتماد کاربران می شود.
سیستم به روزرسانی نرم افزار
تا به حال برای ما پیش آمده است که نرم افزاری را خریده و پس از نصب و مدتی استفاده، متوجه شده ایم که برنامه دچار باگ (اِشکال) است یا کلیدی از آن روی سیستم اجرا نمی شود. در زمان گذشته، اگر شرکتی متوجه وجود اِشکال در نرم افزار خود می شد یا کاربران آن را گزارش می دادند، مجبور بود تا بعد از مدتی که باگ را رفع می کرد، نسخه جدیدی را آماده و مجدداً تولید نماید. این اتفاق، باعث می شد کاربران مدت زمانی را صبر کنند تا شرکت نسخه جدیدی را تهیه و تولید کند و کاربران هم می بایست هزینه ای را بابت آن می پرداختند. نرم افزارهای برون خط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور نیز از این قسم بود که گاهی اوقات، برای افزودن یک قابلیت یا وجود کوچک ترین خطأ، باید نرم افزار جدیدی تولید می شد و این امر، مستلزم هزینه ای دوباره برای تولیدکننده و مصرف کننده در پی داشت. گفتنی است، این مشکل در نسل جدید نرم افزارهای مرکز، یعنی قالب استاندارد نور، حل شده است.
نرم افزار پویا
در علوم کامپیوتر، به روزرسانی نرم افزار پویا، یک فیلد از تحقیقات مربوط به ارتقای برنامه های در حال اجراست. در این فیلد، معانی اصلی برنامه حفظ شده، بخش کوچکی از کُدهای برنامه برای عملکرد بالا و اصلاحِ باگ روزآمد می شود. امروزه، با روند پیشرفت فناوری سخت افزاری رایانه، نرم افزارها هم پا به پای سخت افزارها پیش می روند و شکل و شیوه کارکرد آنها رو به رشد است. شرکت های معتبر دنیا در حوزه نرم افزار، همیشه به دنبال جلب رضایت مشتری بوده اند و با پشتیبانی از نرم افزارهای تولیدی خود، ثبات مشتری و به دنبال آن، جذب مشتری را در رأس کارشان قرار می دهند.
احتمالاً برای شما پیش آمده که بعد از مدت معیّنی کار با یک نرم افزار، با پیغام Update (روزآمدسازی) برخورد کرده باشید. در روزآمدکردن نرم افزار، شرکت های تولیدکننده برای رفع مشکلات محصول و رفع خطاهای به وجود آمده، یک فایل به نام Patch (وصله) ارائه می کنند و اگر کاربر با خطایی در نرم افزار مواجه شد، می تواند با نصب این وصله، مشکل نرم افزار را حل کند. این کار، باعث بالا رفتن ضریب اطمینان نرم افزار می شود. در واقع، روزآمدکردن، به نوعی اشکال های نرم افزار را برطرف می کند. معمولاً برای روزآمد نمودن نرم افزار، هزینه ای از کاربران دریافت نمی شود؛ اما برای روزآمدسازی نرم افزارهای تجاری، خریدار باید مبلغ دیگری پرداخت نماید.
دریافت (Download) بسته های به روزرسانی
فقط کافی است برنامه به روزرسانی نرم افزار، یک بار تشخیص دهد که کدام یک از بسته ها روی رایانه شما نصب شده است. پس از آن، اگر شما تنظیمات مربوط به برنامه را طوری انجام داده باشید که دریافت (Download) بسته ها به طور خودکار صورت پذیرد، این برنامه شروع به دریافت و نصب بسته های جدیدتر می کند. این کار، به صورت پشت پرده و بدون اینکه تداخلی در عملکرد معمولی رایانه شما ایجاد کند، انجام می گیرد. این عمل، رایانه را قادر می سازد که عملیات دریافت بسته ها را به تدریج و به آرامی و گاه در طول روزهای متوالی انجام دهد و در نهایت، همه بسته های به روزرسانی مورد نظر، دریافت و اجرا خواهند شد.
همچنین، برنامه به روزرسانی، این قابلیت را دارد که عملیات دریافت را به صورت موقت متوقف کند و سپس، دوباره آن را ادامه دهد. هیچ گاه نباید نگران باشید که اگر رایانه خود را خاموش کنید، چه اتفاقی خواهد افتاد و یا اینکه اگر ارتباط اینترنتی شما قطع شود، چه اتفاقی بر سر بسته های در حال دریافت (Download) پیش می آید؛ زیرا هنگامی که دوباره به اینترنت متصل شوید، ادامه عملیات دریافت شروع خواهد شد.
هنگامی که عملیات دانلود پایان یافت، بسته به اینکه شما برنامه مربوطه را چطور تنظیم کرده باشید، بسته های دریافت شده یا به صورت خودکار نصب می شوند و یا یک پیام یادآوری روی صفحه نمایشگر ارسال می کنند؛ مبنی بر آماده بودن بسته ها برای نصب دستی آنها. برای نصب خودکار این بسته ها، هیچ الزامی بر فعال بودن کاربر رایانه (Log in) نمی باشد. وقتی شما برنامه ای را برای اوّلین بار و یا دوباره نصب می کنید، باید بسته های به روزرسانی مربوطه را نیز که پس از تولید نرم افزار نشر شده اند، نصب نمایید. در برخی برنامه ها، امکان نصب مجموعه ای از بسته های به روزرسانی وجود دارد و نیز گاهی ممکن است که نصب یک بسته، به یک بسته به رزرسانی دیگر به عنوان پیش نیاز، احتیاج داشته باشد.
کتابخانه استاندارد
پروژه کتابخانه استاندارد نور، یک پروژه نرم افزاری پویاست که می توان پس از تولید و نشر نرم افزار، با استفاده از Patch آپدیت (وصله به روزرسانی)، نرم افزار را روزآمدسازی کرد. این به روزرسانی، می تواند شامل برطرف کردن باگ یا افزودن قابلیتی تازه به برنامه باشد. همچنین، یکی از مهم ترین ویژگی های آینده این نرم افزار، به روزرسانی دیتای نرم افزارها می باشد؛ برای مثال، اگر پس از تولید و نشر نرم افزار، دیتایی ناقص باشد و در فهرست منابع نرم افزار قرار نگرفته، یا به هر دلیلی دیرتر از زمان تولید نرم افزار آماده شود، می توان آن را در وصله به روزرسانی نرم افزار قرار داد تا به برنامه اضافه شود و مورد استفاده کاربران قرار گیرد.
کتابخوان رومیزی نور
نرم افزار کتابخوان نور (ویندوزی)، در واقع، مکمل کتابخوان همراه نور می باشد که جهت استفاده یکپارچه کاربران فراهم آمده است. این نرم افزار، واسطی برای ارائه و مطالعه کتب الکترونیکی، به ویژه در حوزه علوم اسلامی، انسانی و آموزشی است. نرم افزار کتابخوان، با بهره گیری از گنجینه غنی منابع مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در جهت بهبود فضای مطالعه و پژوهش در محیطی پیشرفته و نو، امکان دسترسی و مطالعه کتاب در حوزه علوم اسلامی و انسانی را فراهم می نماید.
از ویژگی های اصلی این نرم افزار می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- یکسان شدن داده ها با کتابخوان تلفن همراه که باعث صرفه جویی در هزینه تولید دیتا شده است؛
- امکان ارسال لاگ کاربر؛
- ثبت با inoor به جای نورلاک قدیم. این کار، باعث مجتمع سازی اطلاعات کاربران و یکسان سازی سیستم فروش شده است؛
- قابلیت به روزرسانی برخط نرم افزار؛
- امکان استفاده مجدد امکانات برنامه که باعث سرعت تولید نرم افزار شده و از کارهای تکراری جلوگیری کرده است؛
- عدم محدودیت در نمایش متون چندزبانه؛
- عدم محدودیت در تغییر زبان رابط کاربر؛
- جست و جو با قابلیت اولویت دهی به پاسخ ها و با عملگرهای استاندارد؛
- بهبود نتایج جستجو بر اساس: کتاب، نویسنده و زبان، و امکان اضافه کردن بهبودهای بیشتر؛
- حلّ مشکل ثابت بودن اندازه برنامه ها؛
- بارگذاری فایل های بزرگ به صورت مجازی؛
- تغییر شیوه نمایش، مانند: حذف اِعراب، نمایش صفحه ای و پاراگرافی، بدون نیاز به بارگذاری کامل فایل؛
- نمایش تصویر در متن که پیش از این، امکان پذیر نبود؛
- ارسال خودکار خطا از سوی کاربر (Crash Report).
پی نوشت: