ره آورد نور

رشد استفاده از رایانه در ایران و به کارگیری آن در فرایندهای مختلف آموزش، صنعت، نشر و پژوهش، مسائل حقوقی نوظهوری را در پی داشته است. این مسائل ضرورتاً باید در دستگاه فقهی و حقوقی ایران تحلیل و قوانین مناسب با آنها تصویب گردد.

یکی از این مباحث، حقوق مالکیت فکری است که متأسفانه کمتر مورد کنکاش فقهی قرار گرفته است. حجة الاسلام سید حسن شبیری که از فضلای آشنا با مباحث علمی رایانه است، در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «مسئولیت حقوقی ناشی از نرم افزارهای معیوب» تلاش نموده است که این مسئله را با تکیه بر مبانی استدلالی فقهی به ویژه فقه شیعه بررسی نمایند. در این نوشتار گزیده ای از پایان نامه ایشان را با هم می خوانیم.

چکیده

کیفیت و مرغوبیت نرم افزار، موضوعی است که مورد توجه تمامی تولید کنندگان برنامه های رایانه ای است. از مهم ترین معیارهای مرغوبیت نرم افزار: کیفیت عملی، جلب نظر مشتری و ابتکار در تولید است. در تعریف کیفیت نرم افزار، دو ویژگی مهم بیان شده است: متابعت از مشخصات نرم افزار و مطابقت با اهداف خواسته شده. تولید نرم افزار با کیفیت مرغوب نیازمند ساختارهای استانداردی است برای رسیدن به آن باید مراحل زیر طی گردد: مرحله تعیین نیازهای کاربر، تعیین نیازهای نرم افزار، طراحی معماری، مرحله طراحی تفصیلی و مرحله انتقال و واگذاری.

در این نوشتار با الگو گرفتن از معیارهای کیفی نرم افزار برابر با مدل های: بوهم، مک کال، ایزو، آژانس فضایی اروپا و تجربیات شخصی، آنچه را که برای کیفیت و مرغوبیت نرم افزار لازم است، به تفصیل بیان می کنیم.

چکیده

سازمان‌ها و شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزار، به منظور کشف بیشترین تعداد مشکلات امنیتی نرم‌افزار تولید شده در یک پروژه، باید ابزار پویش امنیت را در چرخه حیات تولید نرم‌افزار جای دهند. از سویی دیگر نیز لحاظ این مهم در نرم افزار های اسلامی بیش از پیش احساس و به تبیین آن در این مقوله تاکید می شود.

مقدمه

سال‌ها است که برنامه‌های نرم‌افزاری نوشته می‌شوند و سال‌ها است که امنیت، کم و بیش، در آنها لحاظ می‌شوند؛ شاید حتی بدون آن که بسیاری از مشتریان از کیفیت و قابلیت اعتماد آن آگاهی کافی داشته باشند. با فراگیر شدن وب و نرم‌افزارهای کاربردی وب‌محور، همچنین هوشمندانه‌تر شدن تهاجم‌ها و تقلب‌ها، امنیت نرم‌افزارها بیش از پیش اهمیت یافته است. این امر بدین معنا نیست که در نرم‌افزارهای غیر وب که به نرم‌افزارهای رومیزی یا ویندوزی معروف‌اند امنیت حائز اهمیت نیست. کم‌رنگ‌تر بودن احساس نیاز به امنیت در نرم‌افزارهای رومیزی بیشتر از این روست که اصولا میزان دسترسی به آنها محدودتر از برنامه‌های وب‌محور است. به هر حال، امنیت نیازی است که در هر نوع نرم‌افزاری باید لحاظ شود و به نظر می‌رسد که رویکردهایی که تزریق امنیت در نرم‌افزار را به مرحله پس از تولید وامی‌گذارند، چندان در این امر کارآمد نبوده‌اند. از این رو، مکتب نوینی در این وادی به وجود آمده است که اعمال تمهیدات امنیتی در نرم‌افزار را در سراسر چرخه تولید نرم‌افزار مناسب و مطلوب می‌داند.

 چکیده

کسب معرفت، همواره یکی از نیازهای روحی انسان بوده و می­باشد. بدون شناخت، بیابان جهل سرمنزل آدمی خواهد بود و گودال نیستی سرانجامش. در این مجال، نگارنده سعی نموده تا با بیانی روان و ساده، به معرفی نرم‌افزار مجموعه آثار شهید دستغیب(ره) تولید مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی پرداخته، خواننده را با این کتابخانه دیجیتالی آشنا سازد. شایان توجه می­باشد، در ابتدای این مقاله، به اختصار، شخصیت این بزرگ­انسان، در حیطه­های علمی، اجتماعی و سیاسی معرفی گردیده است. در ادامه نیز قسمت­های مختلف این نرم افزار را معرفی نموده، به بیان محتوا، قابلیت­ها و امکانات قابل دسترسی در این برنامه، می‌پردازیم. امید است، این نوشتار بتواند به معرفی این کتابخانه ارزشمند کمک نماید.

 اشاره

شیخ ابو جعفر محمد بن على، معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، از جمله محدثان بزرگ و فقهاى گران‌قدر امامیه و مؤلف کتاب «من لا یحضره الفقیه»، از کتب اربعه حدیثى شیعه مى ‏باشد. بخش درخور توجه آثار ارزشمند ایشان که نقش بسزایی در پیشبرد علوم و معارف اسلامی داشته و دارد، کتاب‌های حدیثی او است.

سنت و احادیث پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع)، به عنوان منبع معرفت دینى از اهمیت خاصى برخوردار است و راهیابى احادیث نادرست و مجعول به مجموعه احادیث گردآورى شده، بررسى اسناد و راویان این احادیث را غیر قابل اجتناب مى‌کند. بدین منظور، علم رجال با شناسایى شخص راویان حدیث، اعتبار یا عدم اعتبار و میزان اعتبار آنان را تحلیل مى‌نماید. نرم‌افزار اسناد شیخ صدوق، برنامه‌ای است که می‌کوشد به‌خوبی اسناد روایات نقل‌شده از جناب شیخ صدوق را بررسی کند. بدیهی است که این برنامه، نقش بالایی در پیشبرد تحقیقات اسلامی داشته و خاصه برای پژوهشگران علم درایه و رجال، بسیار کارگشا است.

اشاره

امروزه به کارگیری روش‌ها و ابزارهای جدید به منظور بهبود بهره‌وری منابع تحقیق و کمک به سرعت بخشیدن نیل به اهداف، از اصول شناخته شده در امر پژوهش است و به طور معمول، بیشتر پژوهشگران استفاده از نرم‌افزار و دنیای دیجیتال را بهترین روش می‌دانند؛ ولی به روز نبودن نرم‌افزارها و عدم سازگاری بعضی از آن‌ها با سیستم‌های جدید و همچنین کامل نبودن اطلاعات، از مسائل جدی است که استفاده از نرم‌افزار‌ها را برای محققان با مشکلات جدی مواجه کرده است. در این نوشتار سعی می‌شود که مهندسی مجدد نرم‌افزار در حوزه علوم اسلامی و نیز موانع و راهکارهای آن، مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

فناوری جدید اطلاعات با تمام فراز و فرودی که در این دو دهۀ اخیر داشته است، در گسترش علوم اسلامی به‌خصوص علوم اهل‌بیت(ع) گام مؤثری برداشته است و حوزه های علمیه و همچنین مراکز آموزشی، پژوهشی و فرهنگی تشیع در استفاده از این فناوری جدید و تولید نرم‌افزار‌های رایانه‌ای و اینترنت از پیشگامان این عرصه بوده اند و توانسته‌اند با برخورداری از این بستر نوین به تولید صدها نرم‌افزار رایانه ای و پایگاه های اینترنتی و ایجاد کتابخانه‌های دیجیتالی همّت گماشته و پیام اسلام و تشیع و معنویت را در گستره جهان گسترش داده و علاقه‌مندان را سیراب نمایند.

این نوشتار سعی نموده است به بررسی تأثیرات نرم‌افزارهای رایانه‌ای بر گسترش فرهنگ دینی و چالش‌های فرا روی آن بپردازد.

چکیده

از ابتداء پیدایش نرم‌افزار، تشخیص کیفیت آن به عنوان یک چالش اساسی مطرح بوده است. در این میان، ظهور شیء‌گرایی نیز نیاز به تدوین معیارهایی منطبق با مفاهیم این راهکار را حیاتی قلمداد می‌نماید. افزون بر این، فقدان روشی خوش‌تعریف و انعطاف‌پذیر جهت نگاشت صفات کیفی سطح پایین به معیارهای سطح بالای نرم‌افزار نیز مسأله‌ای است که تاکنون جواب مناسبی نیافته است. در این مقاله تلاش شده است تا با تعریف یک مدل خوش‌تعریف و منعطف، معیارهای کیفی سطح پایین طراحی شیء‌گرا را به معیارهای کیفی سطح بالا نگاشت نمود.

اشاره

نگاهی به کارنامه درخشان تولیدات نرم‌افزاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، نشانگر این حقیقت است که این مرکز پژوهشی ـ رایانه‌ای، تا کنون روند رو‌ به رشدی داشته و در عرصه‌های گوناگون علوم و معارف اسلامی، محصولات ارزنده و درخور توجهی را عرضه نموده و بیش از پیش، از دغدغه پژوهشگران در خصوص دسترسی آسان به متون و منابع اسلامی کاسته است. به منظور آشنایی بیشتر کاربران و محققان با تولیدات جدید یا به‌روزشده نور، بر آن شدیم در این نوشتار نگاهی گذرا به این محصولات داشته باشیم. بدیهی است، اطلاع و آگاهی خوانندگان و به‌ویژه پژوهشگران علوم و معارف اسلامی از تولیدات جدید یا به روزشده نرم‌افزاری، کمک شایانی به آنان در تولید علم و گسترش دانش و پژوهش در جامعه می‌نماید.

 چکیده

کتاب­خوان نور، یکی از محصولات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است که در حال حاضر، بر روی بستر اندروید عرضه شده است. این محصول، با در نظر گرفتن نیاز مخاطبان به دسترسی به منابع غنی مرکز در بسترهای جدید، با سبکی نو به عرضه محتوا مي‌پردازد و در حال گذراندن مسیر خویش در رسیدن به بلوغ نرم افزاری می­باشد. شناخت فضای حاکم بر کتاب­خوان­ها، يعني تاریخچه و معرفی کتاب­خوان­های جهانی و بومی، در معرفی بهتر این محصول کمک شایانی می­نماید.