ره آورد نور

کلیدواژگان: پادکست، رادیو، مخاطب فعال

پیشینه پادکست (podcast)

انسان به کمک پنج حس می‌‌تواند با دنیای پیرامون خود ارتباط برقرار کند و رسانه ‌ها برای جذب مخاطب خویش باید از یکی از این حواس بهره برند. نکته اینجا است که حواس آدمی محدود است و در نتیجه، شکل برقراری ارتباط نیز در رسانه محدود است. برای برقراری ارتباط از طریق گوش، صدا لازم است. این ارتباط صدا‌محور روزگاری از طریق رادیو و حال با رشد فنّاوری از طریق پادکست نیز میسر شده ‌است. دگرگونی در ابزار و واسطه ارائه پیام، تغییراتی در ماهیت فرستنده پیام، قابلیت‌های گیرنده پیام و محتوا ایجاد کرده است.

در سال‌ 1887، هنریشن‌ هرتز مهندس‌ و فیزیکدان‌ آلمانی،‌ نظریه‌ ماکس‌دل‌ را تأیید نمود. او موفق‌ شد از نوسانات‌ الکترونیکی‌ برای‌ انتقال ‌امواج‌ از محلی‌ به‌ محل‌ دیگر بدون‌ سیم‌ استفاده ‌کند. وی‌ برای‌ اوّلین ‌بار موفق‌ شد تا امواج رادیویی‌ را در آزمایشگاه‌ تولید کند. در سال‌ 1897 به‌ ایتالیا برگشت‌ و یک‌ ارتباط بی‌سیم‌ بین‌ دو کشتی‌ جنگی‌ در یک‌ مسافت‌ 12 کیلومتری‌ ایجاد نمود و بالاخره‌ در سال‌ 1901 در تکمیل‌ اختراع‌ خود موفق‌ شد که علائم‌ بی ‌سیم‌ را از یک‌ طرف‌ اقیانوس‌ اطلس،‌ یعنی‌ از شهر «پل‌دو» در انگلستان‌ به‌ آن‌ طرف‌ اقیانوس‌ اطلس‌، شهر«سن‌ ژان‌» آمریکا بفرستد. سال‌ 1910 برای‌ اوّلین ‌بار صدای‌ موسیقی‌ و آواز اپرای‌ (متروپولتین‌ - نیویورک‌) در سراسر آمریکای‌ شمالی‌ شنیده‌ شد. تاریخ‌ شروع‌ بهره‌برداری‌ عمومی‌ از رادیو درسال‌ 1920، یعنی 84 سال قبل از پادکست است.

اولین‌ دستگاه ‌های‌ پخش‌ منظم‌ رادیویی‌ در سال‌1920 در انگلستان‌ به‌ راه  افتاد. این در حالی بود که مردم ایران با حدود 20 سال تأخیر، رسانه رادیو را ‌شناختند. در سال‌ 1303ش‌ (1924 م‌) وزارت‌ جنگ‌ مقدمات‌ استفاده‌ از بی‌سیم‌ را فراهم‌ کرد. در سال‌ 1305 بی‌‌سیم‌ به ایران‌ وارد شد که‌ نهایتاَ به‌ ایجاد رادیو منتهی‌ شد. هیأت‌ وزیران مهرماه‌ 1313 استفاده‌ از رادیو را تصویب‌ کرد و مقرراتی‌ وضع‌ شد که‌ برای ‌نصب‌ آنتن‌ و استفاده‌ از رادیو، اجازه‌ وزارت‌ پست ‌و تلگراف‌ و تلفن‌ لازم‌ بود. در سال‌ 1316 ش مقدمات‌ ایجاد مرکز رادیو به ‌وسیله‌ وزرات‌ پست‌ و تلگراف‌ و تلفن‌ فراهم‌ گردید و به ‌دنبال‌ این‌ اقدام‌ در سال‌ 1317 سازمان‌ پرورش ‌افکار تأسیس‌ شد. در چهارم‌ اردیبهشت‌ 1319 اوّلین فرستنده ‌رادیویی‌ در ایران‌ در محل‌ بی‌سیم‌ در جاده‌ قدیم ‌شمیران‌ افتتاح‌ گردید. (تاریخچه‌ رادیو در دنیا و ایران)‌

در گذر تاریخ، از رادیو به عنوان یک رسانه صدا محور به پادکست می‌رسیم. نخسیتن بار یک روزنامه‌ نگار انگلیسی‌زبان به نام «باب همرزلی» واژه پادکست را به‌کار برد. در سال 2001 م اولین ابزار نشر آوا به شکل پادکست فراهم شد؛ ولی تا سال 2003 م که به صورت جدی توسط مردم جهان استفاده نشده بود، مورد توجه قرار نگرفت(سایت Cast.ir). در سال 2004 م گسترش و محبوبیت این پدیده به حدی رسید  که حتی کاخ سفید هم تعدادی از سخنرانی ‌های جرج بوش را به صورت پادکست آماده کرده و بر روی سایت رئیس جمهور امریکا قرار داد.

واژه «پادکست» از طرف لغت‌نامه آمریکایی آکسفورد به عنوان واژه سال 2005 م انتخاب شد. این لغت‌نامه پادکست را این ‌طور معرفی کرده است: «برنامه‌ای رادیویی که دیجیتالی ضبط شده و برای دانلود و قرار دادن در دستگاه ‌های شخصی پخش صدا در اینترنت گذاشته می ‌شود.»

در لغت‌نامه اینترنتی ویکی‌پدیا هم در توضیح کلمه پادکست این طور آمده است: «پادکست یا پادپخش یکی از روش‌ های انتشار پرونده بر روی اینترنت و نام عمومی نوعی برنامه آوایی است که توسط کاربران معمولاً بر روی یک پخش‌‌کننده موسیقی دیجیتال و عموماً یک آی‌پاد به شکل یک فایل صوتی ساخته‌ شده، با استفاده از اینترنت بر روی رایانه ‌های خانگی و یا پخش‌کننده‌ های دیجیتال پیاده می‌ شود.» (مجله اینترنتی 7سنگ)

تاریخچه پادکستینگ به ابداع این شیوه از سوی شرکت اپل بر می‌گردد. کلمه پادکستینگ از ترکیب دو واژه iPod و Broadcasting به‌وجود آمده ‌است. آی‌پاد نام بخش تولید ‌کننده موسیقی شرکت اپل است و برودکستینگ به زبان انگلیسی به معنای انتشار است. در ابتدا لازم بود از مدیا پلیر (1) آی‌پاد برای دریافت و پخش این فایل ‌ها استفاده شود؛ اما از آن‌جا که کل ماجرای پادکستینگ چیزی جز یک ایده ساده نیست و مبتنی بر فناوری‌ های باز و عمومی مانند MP3 و RSS ‌است، دیری نپایید که این تکنیک در اینترنت عالمگیر شد. ( بهروز نوعی پور، 1385) این روش با افزایش محبوبیت دستگاه پخش موسیقی دیجیتالی آی‌پاد به عنوان روشی آسان برای به اشتراک‌ گذاشتن محتویات صوتی از طریق اینترنت، به‌وجود آمد.

پیشرفت قابل ملاحظه در پادکست را می ‌توان مرهون تولید کننده ‌های MP3 دانست (ویکی‌پدیا). این نوع نرم‌افزار ضبط و پخش صدا(MP3) را چند دانشجوی ایتالیایی اختراع کردند. در عین  سبک بودن، حجم چندانی از حافظه کامپیوتر را نمی‌‌گیرد و به‌راحتی می‌توان آن را ذخیره کرد. روش MP3حجم صدا را به یک پانزدهم رساند؛ بدون این‌که کیفیتش چندان فرقی کند. (بی‌بی‌سی فارسی)

نخستین پادکست در ایران در اواخر سال ۸۳ راه‌اندازی شد. در این میان، به رادیو هودر، عبدالقادر بلوچ و محمود بشاش به عنوان پیشگامان این موضوع می توان اشاره کرد.(ویکی‌پدیا)

مقایسه بین تاریخچه ابداع و گسترش رادیو و چگونگی ورود آن به ایران با تاریخچه پادکست، قابل تأمل است. با گذر زمان و رشد سرعت انتقال فنّاوری در روند جهانی شدن، توسعه فنّاوری‌های رسانه‌ای هم تغییراتی سریع‌‌تر یافته است.

رسانه‌های جمعی در جهان و ایران( محسنیان راد؛505،1382)

کارکردهای پادکست در اینترنت

اینترنت نسبت به رسانه های دیگر مدت زمان کمتری برای ورود و رشد در ایران طی کرد و حتی اگر از لحاظ شاخص‌ هایی چون سرعت و دستگاه کامپیوتر با کشورهای پیشرفته تفاوتی فاحش داشته باشد، به لحاظ محتوایی و سرعت ِ استفاده از کارایی ‌های این وسیله به خصوص در سطح شخصی و فردی، حضوری چشمگیر دارد. وبلاگ‌نویسی و پادکست که بیشتر جنبه شخصی دارند نمونه‌‌ای بر این گفته‌‌اند.

وبلاگ‌نویسی میل به گفتگو دارد و این ویژگی نهفته فرهنگ ایرانی را که گفتگویی بودن است، می‌تواند به گونه‌ای باز تولید کند. رسانه‌های الکترونیک و رسانه‌های مکتوب، حاوی و حامل فرهنگ منولوگ هستند، اما وبلاگ بیشتر به سمت گفتگویی شدن تمایل پیدا می‌کند. (خانیکی: 1384) حال، پادکست خود ِ گفتگو است و از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین ابزار برقراری ارتباط، یعنی «صدا» بهره می‌برد. اختراع خط آغازی برای ارتباط دور و ثبت شده، با دیگران شد و امروز با رشد فنّاوری دوباره به جایی رسیده‌‌ایم که می‌توانیم با تکیه به همان صدا بدون نیاز به نوشتار، به صورت طبیعی گفتار و پیام خود را بیان کنیم.

پادکست آغازی ا‌ست برای تولید شخصی برنامه‌ای صوتی (رادیویی) و هنگامی که این تولید بر صفحه اینترنت در دسترس قرار می‌‌گیرد، همه می‌توانند«مخاطب» آن شوند. پادکست می‌شود یک «رسانه»، وسیله و ابزاری برای تولید محتوای صوتی که به صورت فردی و آماتور رشد می‌کند.

این در حالی‌ است که برای تولید یک برنامه رادیویی پیچ و خم‌های بسیاری، از مرحله تولید تا رسیدن پیام از طریق امواج به گوش شنونده، وجود دارد؛ به عنوان مثال، برنامه‌ای رادیویی که هر شب از پایتخت آلمان پخش می شد و گاه به کنایه و گاه مستقیم و بی‌پروا از رضا شاه و انگلستان بدگویی می‌ کرد و در مورد اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران، به تندی زبان به انتقاد می‌گشود. گویند رضا شاه برای خاموش کردن این صدای معترض در برلین، سرهنگ سهیلی را برای خاموشی این صدای شورشی رهسپار برلین می‌ کند. پس از بازگشت سرهنگ سهیلی، بعد از شهریور 1320 اوضاع و احوال حکایت از آن داشت که در اوایل سال بعد، اوضاع رادیو برلین دستخوش تغییراتی خواهد شد. اتل، وزیر مختار آلمان، در نتیجه مذاکرات با دربار ایران و به علت نفوذ وزارت امور خارجه آلمان بر وزارت تبلیغات، بدون مقدمه و بنا بر تقاضای تهران، شاهرخ را محترمانه از آلمان تبعید می‌کند؛ ولی شاهرخ همچنان حقوق خود را که در آن زمان ماهانه دو هزار مارک بود، از وزارت تبلیغات آلمان دریافت می‌کند. (تاریخچه اولین رادیوی ایرانی خارج از کشور)

پخش جهانی پادکست با موضوعاتی این چنین سنخیت ندارد؛ چرا که سیستم «انتشار» متفاوت است. فرایند جهانی شدن، از طریق یک شبکه ارتباطی جهان‌گستر و یک حوزه عمومی مجازی ناشی از آن، فضا ها و امکان های جدیدی برای نقد تعریف رسمی از هویت ملی و باز تعریف آن و تقویت خود آگاهی هویتی بدیل فراهم می‌کند. (گل محمدی 80:1383) پادکست فارسی با استفاده از همان شبکه ارتباطی جهان‌گستر فارغ از پخش دولتی و انحصاری رادیو به بیان آنچه می‌خواهد می‌پردازد.

پادکست، آوایی است در فضای اینترنت که محدودیت‌ های زمانی و مکانی ندارد. امروزه هر کس در هر کجا که باشد، با کمی تخصص می تواند یک پادکست بسازد و دیگر برای رساندن حرف خود به دیگران چند رسانه‌ محدود وجود ندارد. پادکست می‌‌شود دریچه‌ای برای «بیان»، بیان؛ آنچه می‌خواهی. پادکست به مانند رادیو درگیر امواج نیست. پس در نتیجه، خط قرمزها، قوانین و قواعد آن را شامل نمی‌‌شود و از محدودیت مکانی رها است و از طرف دیگر، محدودیت زمانی برای شنیدن وجود ندارد. البته توجه صرف به قابلیت ها درست نیست، از جمله محدودیت‌های آن به همان محتوای«صدا» باز می گردد. درست است که پادکست به دلیل انتشار از طریق اینترنت، پخش جهانی دارد، اما آدم‌ها، زبان متفاوت دارند. در نتیجه، یک پادکست همچو عکس نمی‌تواند مخاطب جهانی داشته باشد.

اثرهای مهم رسانه، از شکل آن ناشی می‌شود؛ نه از محتوای آن. ( تانکارد،1381:394) و سخن معروف مک لوهان؛ رسانه همان پیام است، تأکیدی بر این حرف است. ویژگی‌‌های پادکست برای شنیدن، منجر به قدرت شنونده شده است؛ به عبارتی، مخاطب رسانه سنتی صدا (رادیو) که نقشی کمرنگ در آنچه می‌‌شنید داشت، قدرت انتخاب می‌یابد.

الگوی چهارگانه روابط ارتباطی

بورده ویک و ون‌کام (2) از متغیر ‌های اصلی تمایز بین سیستم ‌های اطلاعاتی، کنترل وقت و موضوع، و از طرف دیگر، کنترل مخزن اطلاعات می‌باشد. در این رویکرد، فرض بر این است که شرکت‌ کنندگان به مانند چرخی که حول یک محور می‌‌چرخند، گردهم آمده‌‌اند. جریان ارتباطی می ‌تواند مستقیماً بین هر یک از شرکت‌کننده‌ های واقع در پیرامون یا مرکز و یک یا چند شرکت‌کننده حاشیه‌ای برقرار شود. (مک‌کوئیل؛1997،57)

حرف اصلی این مقاله این است که پادکست در الگوی چهارگانه ی روابط ارتباطی، مخاطب صدا را از خطابی به مراجعه‌ای تبدیل کرده است. مخاطب خطابی همان مخاطب متعارف رسانه‌ های جمعی در ارتباطات یک سویه است. اگر چه این مخاطبان می‌توانند انواع فراوانی داشته‌ باشند، اما آن‌ها همیشه تا اندازه‌ای به منبع (رسانه) برای گزینش محتوا  یا تواتر نشر وابسته‌اند. نوع مراجعه‌ای (مشاوره‌ای) هنگامی به وجود می‌آید که افراد بتوانند هر زمان که بخواهند یا هر چه بخواهند از محتوای عرضه شده یا از یک منبع مرکزی انتخاب کنند. مخاطبان مراجعه‌ای مجموعه‌ای از فرد فرد مصرف‌کنندگان اطلاعات هستند، هر چند هنوز این احتمال وجود دارد که نیرو‌ های اجتماعی در شکل‌گیری این مجموعه‌ها نقش داشته ‌باشند. (مک‌کوئیل؛1997،60)

پادکست با توجه به ویژگی ‌هایی که در ذیل عنوان می‌شود، ضمن تأکید بر «مخاطب فعال» که خود می‌تواند تولید کننده نیز باشد، شنونده صدا را از مخاطب خطابی به مراجعه‌ای تبدیل کرده‌ است:

·     پادکستینگ بر خلاف سایر روش های ارائه محتوای صوتی که به روش Push Technology کار می‌‌کنند، بر مبنای روش Pull Technology است. در این روش، مصرف کننده بر اساس تقاضای مشخص خود، به محتوای وب دسترسی دارد و مانند رادیو، مطالب به او تحویل داده نمی‌شود؛ بلکه او آن‌ها را بر اساس نیاز خود تحویل می ‌‌گیرد. ( تأکید بر قدرت انتخاب، کنترل مخزن اطلاعات)در این روش، مصرف کننده محتوای مورد نظر را توسط دستگاه‌ های پخش غیر از رایانه نیز استفاده می‌‌کند و در زمان استفاده، لزوماً نیازی به دسترسی به کامپیوتر نیست. معمولاً دستگاه ‌هایی که می ‌توان پادپخش‌ها را روی آن‌‌ها شنید، همان دستگاه های پخش موسیقی دیجیتال هستند که عموماً بسیار کوچک و قابل حمل‌‌اند. در نتیجه، کاربر در هر زمان و مکانی قادر به استفاده از محتوای صوتی خواهد بود. محتوا پس از دریافت از اینترنت، بدون نیاز به ارتباط با اینترنت، قابل استفاده خواهد بود؛ در حالی که در سایر روش‌ها همچون رادیو اینترنتی نیاز به حفظ ارتباط اینترنتی  (online )  برای استفاده از محتوا وجود دارد.

امکان شنیدن هر بخش از محتوا، جلو و عقب بردن آن، شنیدن محدوده خاص از محتوا و سایر کنترل‌‌ها، از طرف کاربر ممکن است. کاربر به هر تعداد بار که بخواهد می‌‌ تواند محتوا را گوش دهد؛ در حالی که در رادیو اینترنتی، چنین امکانی به خودی خود وجود ندارد؛ به عبارتی، پادکست ماندگار است؛ اما رادیو نه. واژه صدای ماندگار، از آنِ پادکست است که قابلیت ذخیره و مراجعه دوباره و چندین باره دارد. (کنترل وقت و موضوع اطلاعات)

مقایسه پادکست با وبلاگ

وقتی وبلاگ‌نوسی پا به دنیای رسانه به معنای ابزار یا واسطه‌ای(3) برای انتقال «معنا و پیام» گذاشت، خیلی از ما آدم‌ها اهل نوشتن نبودیم؛ اما کم کم یاد گرفتیم که فرهنگ شفاهی خود را جایی مکتوب کنیم. در مورد پادکست هم خیلی از ما عادت به شنیدن یکدیگر نداریم و باید یاد بگیریم همدیگر را بشنویم و درک کنیم. البته از این نکته نیز نباید غافل شد که پادکست امکان استفاده نابینایان را نیز از بستر اینترنت فراهم کرده است.

نکته مهم در پادکست و وبلاگ این است که با این‌که هر دو مخاطب بالقوه جهانی دارند، اما تولید آن فردی و شخصی است. محتوای پادکست‌ها نیز جنبه شخصی‌تر دارند که افراد محدودی را جذب خود می‌کنند. اگر رادیو یک رسانه جمعی باشد، پادکست یک رسانه گروهی است.

در وبلاگ صد‌ها بار راحت‌تر از پادکست تولید محتوا صورت می گیرد. رابطه این دو به صورت عموم و خصوص من وجه است؛ به طوری که تقریباً تمامی کسانی که پادکست دارند، تجربه وبلاگ‌نویسی را نیز دارند؛ اما حتی بسیاری از کسانی که در فضای مجازی ‌فعال‌اند و وبلاگ را می‌ شناسند، اصلاً واژه پادکست را نشنیده‌‌اند. پادکست نیاز به دانش رایانه‌ای بیشتر نسبت به وبلاگ‌نویسی و علاوه بر آن، نیازمند دانش نرم‌‌افزاری است.

در مورد پادکست‌ ها دو موضوع مطرح است:

1. چگونه به یک پادکست گوش ‌کنید ؟
2. چگونه یک پادکست بسازید؟

تصور از پادکست، نباید وبلاگ گفتاری باشد و تنها به گفتن دست‌نوشته ها اکتفا کنیم. آنچه می‌تواند به جذابیت بیشتر پادکست منجر شود، توجه به اصول و فنون برنامه‌سازی رادیویی است. ساخت یک برنامه پادکست، به آشنایی هر چند اندک با فنون برنامه‌سازی رادیویی و استفاده از صدا، موسیقی و سکوت نیازمند است. اگر سازنده این مهارت‌ها را نداشته باشد، هرچند پیام دارای محتوایی مناسب باشد، نمی‌تواند به موفقیت و جذب مخاطب دست یابد؛ چرا که حرف اصلی در جذب مخاطب را «صدا» می‌زند.

علاوه بر پادکست‌‌هایی که توسط آدم‌‌های مشهور ساخته می‌‌شود و در قالب و کلیشه یک برنامه رادیویی در این عرصه قدم نهاده‌اند(بهنود دیگر، بی‌بی سی، هفتگی و ...)، نوع دیگری از پادکست‌ها - یعنی تولیدات صوتی منتشر شده در فضای مجازی-  هستند که گفتاری کوتاه مبتنی بر «خلاقیت و مزاح» دارند و بر کارکرد سرگرم ‌کنندگی تأکید دارند. کلید موفقیت پادکست‌های نوع اوّل، پرداختن به موضوعاتی است که صدای جمهوری اسلامی ایران در آن مورد حرف نمی‌زند و در شکل برنامه‌سازی، یعنی نحوه استفاده از صدا، موسیقی و سکوت به مانند همان برنامه رادیویی عمل می کنند. محتوای پادکست های نوع دوم مسائل لزوماً سیاسی و اجتماعی نیست بلکه کلیت تولید محتوا در قالب صدا را دگرگون کرده، از جهت محتوا از یک طرف، و از جهت شکل و قالب از سویی دیگر، برنامه‌ای متفاوت از برنامه‌سازی رادیویی ارائه کرده‌اند به عبارتی، «خلاقیت» محور اصلی موفقیت آن‌ها است.

گفتارهای کوتاهی که توسط فردی دانلود می‌شود و بر روی موبایل که در این‌جا نقش همان MP3 و آی‌پاد را بازی می‌کنند، قرار می‌گیرد، از یک فرد به افراد گوناگون داده می‌شود و ابزار انتشار آن، علاوه بر اینترنت، بلوتوث و اینفرانت است. این فایل‌های صوتی برخلاف پادکست‌‌های معروف که چندین بار در طول برنامه بر نام گوینده و سازنده پادکست تاکید می‌‌کند، بی‌نام و نشان هستند. در این میان، محتوای، پیام تفریحی و سرگرم‌ کننده نقش مهم را دارا است. لحن و گفتار آن‌ها بدون خط قرمز‌‌ها، برآمده از میان مردم است. این خط قرمز ‌ها لزوماً سیاسی نیست و گاه قوانین اجتماعی، فرهنگی و عرفی را نیز شامل می‌‌شود. همین نکته است که باعث جذابیت و انتشار سریع فرد به فرد آن می‌شود.

مک‌کوایل، بلاملر و براون (1972) طرح‌ واره مهم‌ترین ابعاد رضایت از رسانه (تعامل‌‌های رسانه- شخص) را این‌گونه معرفی کردند:

سرگرمی: فرار از روزمرگی یا مشکلات زندگی، تخلیه عاطفی

روابط شخصی: همراهی و هم‌نشینی، کاربرد‌های اجتماعی

هویت شخصی: معرفی خود، کشف حقیقت و تحکیم ارزش‌ها

نظارت:اشکال مختلف اطلاع‌جویی (مک‌کوایل؛ 1997،107)

اگر این محتوا های موجود در موبایل را یک پادکست بنامیم که در آن از ابزار انتشار فرد به فرد استفاده می شود ، تأکید اصلی در بحث رضایت از رسانه بر نقش سرگرمی به منظور فرار از روزمرگی یا مشکلات زندگی و تخلیه عاطفی است.

در یافته‌های نظرسنجی مرکز تحقیقات صدا و سیما، «پیام‌گیران صدا بهار 85» پیشنهاد‌‌های پاسخ‌گویان برای بهبود برنامه‌‌ها، متنوع شدن برنامه‌ها6.3درصد، شادتر شدن برنامه‌ ها 5.9 درصد در بالاترین رده‌ها قرار دارد؛ به عبارتی، انتظاری که مخاطب در این نظرسنجی و نیاز سنجی و دیگر پژوهش ‌های مربوط به مخاطب رادیو عنوان کرده است، خواستن حس «شادی و سرگرمی» از طریق صدا است. پادکست ‌ها یا به عبارتی فایل‌های صوتی موبایل‌‌ها با محتواهایی که از کانال رسمی قابلیت انتشار نمی‌ یابند، این نیاز مخاطب را برآورده می ‌سازند. نحوه انتشار پادکست و مخاطب آن تنها محدود به آن کسی که پیام را از اینترنت می ‌گیرد نیست بلکه پادکست و فایل‌ های صوتی از طریق بلوتوث و اینفرانت به ابزاری برای سرگرمی تبدیل شده‌‌اند.

چند رسانه‌ای شدن (4) و فشردن رسانه‌‌ها درون یکدیگر، «صدا» را ماندگارتر کرده است. وقتی دستگاه موبایل، امکان پخش mp3 دارد، بلوتوث و اینفرانت راهی برای انتقال «پیام» می‌‌شود پس پادکست‌ها و صداهایی که هیچ وقت نمی‌دانیم برای کیست نیز محتوای رد و بدل شده بین افراد می‌‌شود.

محتوای رسانه را می‌‌توان یکی از پرحجم‌ترین و دست نیافتنی‌ترین مجموعه داده‌‌هایی دانست که می‌تواند بسیار درباره جامعه سخن بگوید. (مک کوایل،1988:252) بررسی محتوای فایل‌های صوتی موبایل‌ها، بخشی از صدای جامعه است. بر اساس تئوری استفاده و رضایتمندی، با توجه به نوع رابطه مخاطب و رسانه و برای رفع نیازهایش، به‌سهولت می‌‌توان از طریق نوع اطلاعات کسب شده روزمره به وسیله مخاطبان، «اهداف و آرمان»های مورد توجه رسانه را به‌دست آورد. (خجسته؛ 1385،7) برعکس این نیز صدق می‌کند؛ یعنی از روی محتوای ارائه شده و میزان شنیده شدن و انتشار آن، می‌توان اهداف و آرمان های مخاطب از شنیدن را به دست آورد.

در پایان باید گفت وبلاگ مقدمه‌‌ای شد برای رشد سایبرژورنالیسم. با این‌که این دو با هم تفاوت‌ های بسیار دارند، اما بستری را برای آمدن آن هماهنگ کرد و شاید پادکست شروعی باشد برای ایجاد فرهنگ رادیوی اینترنتی، که منجر به تکثر در تولید و مصرف صدا های تولید شده و صدا های قابل دسترس می‌شود. پادکست، یکی از جنبه های رادیو اینترنتی است که همراه با موسیقی و ترجیحاً با موضوع مشخص در اختیار مخاطبان قرار می‌‌گیرد.

پادکست، هیچ‌گاه رسانه‌جمعی (5)  نمی‌‌شود؛ اما در دنیای امروز یافتن جمع کثیری از مخاطبان نیست که حرف اصلی را در پیروزی یک رسانه می‌زند؛ بلکه جذب مخاطب و توانایی نگه ‌داشتن او اهمیتی فزون دارد.■

پی‌نوشت‌ها:

منابع: