1. فهرست راهنمای گوگل
از بین فهرست های راهنمای وب، گوگل بیشترین صفحات مربوط به دین و معنویت را دسته بندی کرده است. برای استفاده از بخش دین در فهرست راهنمای گوگل ابتدا به گزینه Directory واقع در صفحه اوّل رفته، از بین موضوعات اصلی آن، گزینه Religion را که یکی از زیر گزینه های Sociey است، کلیک کنید.
محل تصویر
این موتور در حال حاضر تعداد 97759 سایت یا صفحه مربوط به دین را در 60 موضوع کلی طبقه بندی کرده که در زیر آمده است:
محل تصویر
همان گونه که در شکل بالا می بینید، دسته های اصلی و فرعی مربوط به دین و معنویت به ترتیب حروف الفبا و به شکل ستونی مرتب شده است و همان طور که قبلاً اشاره کردیم دسته های پر رنگ در مقایسه با سایر دسته ها، صفحات و سایت های بیشتری را به خود اختصاص داده است. این نکته را از اعداد واقع در مقابل دسته ها نیز می توان فهمید. به طور کلی، در این دایرکتوری به دو روش می توان به اطلاعات مورد نظر دسترسی پیدا کرد: در روش اوّل می توان با انتخاب هر یک از موضوعات فوق، دسته بندی های فرعی مربوط به آن را بررسی کرده، از بین آنها گزینه مناسب با سؤال مورد نظر خود را برگزید. البته ممکن است که گزینه مورد نظر به گزینه های دیگری تقسیم شود. اساساً شیوه کار با دایرکتوری به این صورت است که هر کدام از دسته های اصلی به موضوعات ریزتری تقسیم می شود و پیدا کردن اطلاعات مورد نظر را برای محقق بسیار ساده و آسان می کند؛ مثلاً؛ در همین دسته، گزینه اسلام به 38 موضوع فرعی تقسیم می شود که یکی از آنها شیعه Shia است.
محل تصویر
روش دوم کاربرد دایرکتوری گوگل، استفاده از قابلیت جستجوست. در این فهرست راهنما می توان هر یک از گزینه های موجود در موضوع دین را جستجو کرد. تمامی قابلیت های گوگل در جستجوی فهرست راهنمای آن نیز وجود دارد؛ به عنوان نمونه، چنانچه بخواهیم از بین دسته های دین و معنویت، در گزینه متون دینی (Religious texets) جستجو کنیم، بعد از کلیک بر روی این گزینه در صفحه مربوط به آن، گزینه Search only in Religious texts را انتخاب می کنیم و واژگان مورد نظر را در کادر جستجو می نویسیم.
محل تصویر
همچنان که در تصویر بالا مشاهده می کنید، گزینه «متون دینی» خود به دسته های ریزتری تقسیم می شود و با انتخاب گزینه مورد نظر می توان جستجو را در آن محدود کرد.
2. فهرست راهنمای DMOZ) Open Directory project)
این فهرست راهنما به عنوان بزرگ ترین دایرکتوری وب شناخته می شود؛ به طوری که بسیاری از موتورهای بزرگ از جمله گوگل، در دایرکتوری خویش از اطلاعات این سایت استفاده می کنند. البته به نظر می رسد که گوگل علاوه بر آن، اطلاعات اندکی را نیز خود بدان می افزاید؛ زیرا در بیشتر موضوعات خویش، دسته ها و صفحات نسبتاً بیشتری را نسبت به فهرست راهنمای DMOZ دارا می باشد. در حال حاضر، این فهرست راهنما در موضوع دین نیز 85391 دسته را در 57 گزینه اصلی دسته بندی کرده است.
برای استفاده از این دایرکتوری ورود به این سایت ابتدا www.dmaoz.org را در نوار نشانی وارد کرده، همانند دایرکتوری گوگل گزینه دین و معنویت را در دسته اصلی جامعه (Society) کلیک کنید.
دسته بندی و قابلیت های این فهرست راهنما کمی بیشتر از فهرست راهنمای گوگل است. در این قسمت، با انتخاب یکی از زیرگزینه ها و فعال نمودن گزینه... only in می توان جستجو را در همان دسته محدود کرد.
محل تصویر
با توجه به شکل بالا حالت پیش فرض این پایگاه در این مورد، کلّ دایرکتوری است و نه فقط دسته انتخاب شده. از این رو، برای محدود کردن جستجو در دسته مورد نظر باید گزینه پایین را از داخل کشویی بالا انتخاب کرد.
از جمله شباهت های این دایرکتوری با دایرکتوری گوگل این است که ادیان، فرق و مذاهب و عناوین مباحث مهمّ دین و معنویت به صورت الفبایی تنظیم گردیده و در هر دسته، دسته های مرتبط با آن آورده شده است. این موضوعات در دایرکتوری گوگل، تحت عنوان Related categories و در این سایت، تحت عنوان See also آمده است.
محل تصویر
ویژگی منحصر به فرد و بسیار خوب این فهرست راهنما این است که در دسته های اصلی و فرعی، مطالب و اطلاعات موجود به زبان های دیگر هم طبقه بندی شده است؛ مثلاً در همین دسته مطالبی از اینترنت در 47 زبان نیز طبقه بندی شده که یکی از آنها فارسی است و با انتخاب آن، 152 دسته ظاهر می شود که حاوی اطلاعاتی راجع به دین در زبان فارسی است.
محل تصویر
البته در دایرکتوری گوگل نیز 161 دسته راجع به دین به زبان فارسی وجود دارد، ولی از گزینه دین و معنویت قابل دسترسی نیست؛ بلکه باید از بین دسته های اصلی گوگل گزینه World و زبان فارسی را از بین زبان های موجود برگزید و از میان دسته های موجود در زبان فارسی، دسته جامعه و فرهنگ و بالاخره گزینه مذهب را کلیک کرد. اما در این سایت، مطالب موجود به زبان های دیگر در پایین صفحه هر دسته فهرست می شود و برای دسترسی به آن نیاز به دسته اصلی World نیست. مطالب این دایرکتوری ها بسیار شبیه به هم می باشد.
3. فهرست راهنمای Hotbot و Lycos
Hothot و Lycos قبلاً دو موتور جستجوی مستقل بودند که اخیراً با هم متحد شده و موتور جستجوی قدرتمند واحدی را عرضه کرده اند. این موتور در حال حاضر علاوه بر جستجوی کلید واژه، از فهرست راهنما نیز برخوردار است. برای مشاهده دسته های مربوط به دین و معنویت در این موتور باید در صفحه اوّل، گزینه socieyt را از بین دسته های اصلی دایرکتوری آن انتخاب کرد.
محل تصویر
در حال حاضر، در فهرست راهنمای این موتور 90145 دسته در باب دین و معنویت، و 58 دسته فرعی به همراه ادیان و فرق و مباحث عمده دینی به ترتیب حروف الفبا طبقه بندی شده است. در این دایرکتوری نیز همانند فهرست راهنمای گوگل و Open Directory ، هر دسته به دسته های ریزتر تقسیم شده است.
در تمام صفحات مربوط به هر یک از موضوعات اصلی، فرعی و فرعی تر، چند سایت مشهور و خوب تحت عنوان Recommendationsite توصیه شده است.
محل تصویر
همچنین در هر یک از دسته های اصلی یا فرعی، دسته های مرتبط با آن را تحت عنوان Related categoriesذکر کرده است. در این فهرست راهنما نیز می توان در هر یک از دسته ها به جستجو پرداخت.
4. فهرست راهنمای آلتاویستا
در سابق، دسته های دایرکتوری این موتور در صفحه اوّل قرار داشت؛ اما به تازگی طراحی صفحه آغازین آن تغییر یافته و مانند طرح گوگل شده است و برای وارد شدن به دایرکتوری آن، ابتدا باید گزینه Diretory را از نوار بالایی صفحه آغازین انتخاب کرد.
محل تصویر
در این فهرست راهنما یکی از دسته های فرعی دین و اعتقاد (Religion and belief) دسته اصلی Scoiety است. این بخش نیز ضمن ارائه مباحثی راجع به ادیان و مذاهب، آنها را در ده دسته فرعی به ترتیب حروف الفبا طبقه بندی کرده است.
محل تصویر
ترجمه دسته های فوق به ترتیب زیر است:
بودیسم، مسیحیت، ادیان به ترتیب حروف الفبا، راهنماها و دایرکتوری ها، آیین هندو، بین الادیانی، اسلام، مسائل و مناظرات، یهودیت، عبادتگاه ها، مطالعات دینی و معنویت.
یادآوری:
فهرست های راهنمای دیگری نظیر راهنمای Yahoo و دیگر موتورهای جستجو یا دایرکتوری ها نیز دین را در طبقه بندی های خود آورده اند؛ ولی اطلاعات طبقه بندی شده در آنها بسیار کمتر از چهار فهرست راهنمای مذکور است؛ به عبارت دیگر، عمده یا تمام اطلاعات آنها، در این چهار فهرست راهنما موجود است. از این رو، به ذکر همین چهار فهرست راهنما بسنده می کنیم.