امروزه استفاده از کامپیوتر، به‌ویژه در میان قشر کودک و نوجوان، به طرز وسیعی گسترش یافته است و خوشبختانه هر روز شاهد هستیم که در کشور ما بر تعداد استفاده کنندگان از کامپیوتر افزده می‌شود و کمتر خانواده‌ای را می‌توان یافت که حداقل یکی از اعضای خانواده‌اش با کامپیوتر آشنایی نداشته باشد. جای بسی شعف و سرور است که این پیشرفت جدید قرن بیست و یکم جای خود را کاملاً در جمع ایرانیان باز کرده و یادگیری کامپیوتر به مسئله‌ای ضروری بدل شده که بدون داشتن تسلط کافی بر کامپیوتر، کار و زندگی کردن را دشوار می‌پندارند. در این میان، کودکان و نوجوانان سهم بیشتری در یادگیری کامپیوتر و وسایل جدید دیگری که به سرعت راهی بازار می‌شوند، دارند و متناسب با سرعت پیشرفت دانش، خود را به آخرین دانش روز مجهز می‌کنند؛ چرا که آنها نسبت به افراد میانسال از اشتیاق و جرات بیشتری برای کنجکاوی در کامپیوتر برخوردارند. بنابراین، نسل آینده نسلی است که با کامپیوتر و اینترنت و دیگر فنّاوری های نوین ارتباطی بزرگ شده و به‌شدت به آنها وابسته خواهد بود. این امر سبب می شود تا والدین و مدیران و برنامه‌ریزان بخش های مختلف فرهنگی و آموزشی از هم اکنون به فکر چاره‌اندیشی در خصوص تبعات منفی این فنّاوری‌ها باشند؛ زیرا اگرچه کامپیوتر مزایا و امکانات بی‌شماری را فرا روی عموم مردم به‌ویژه قشر جوان و نوجوان قرار می‌دهد، امّا دارای تأثیرات منفی نیز هست که در صورت توجه نکردن به آن، سلامت این نسل و در نهایت سلامت جامعه به خطر خواهد افتاد.
یکی از دغدغه‌های مهم والدین در هنگام آشنایی فرزندانشان با کامپیوتر و دیگر پیشرفت های جدید، همین تأثیرات منفی است که می‌تواند داشته باشد؛ چرا که هیچ کدام از والدین و مربیان, کمترین تردیدی ندارند که فرزندانشان بیشتر از آنها به کامپیوتر می پردازند و حتی ممکن است که یک کودک پنج ساله نیز این مهارت را داشته و بیشتر ساعات خود را صرف گذراندن با برنامه های کامپیوتری کند؛ البته بیشتر این دغدغه ها به عدم آشنایی از استفاده صحیح فرد از این پیشرفت نوین نشأت می‌گیرد که برای جلوگیری از تأثیرات منفی کامپیوتر برای کودکان، راه‌حل‌هایی پیشنهاد می‌شود که خوب است والدین آنها را رعایت کنند:
- والدین در این زمینه باید اطلاعات خود را نسبت به رایانه افزایش داده و از برنامه ها و کارهایی که کودکان و نوجوانان خود با کامپیوتر انجام می دهند، مطلع باشند.
- استفاده ممتد و ناصحیح از کامپیوتر و خصوصاً بازی های کامپیوتری می‌تواند آثار تخریبی جبران‌ناپذیری داشته باشد که برای مبارزه با این آثار باید به فرزندان آموخت که کار با رایانه باید با برنامه و هدف باشد. از این رو، باید ساعات معینی را برای کودکان مشخص کرد تا هر روز فقط همان مقدار از کامپیوتر استفاده کنند.
- والدین باید توجه داشته باشند که استفاده بدون برنامه از رایانه، موجب شرطی شدن کودکان و به‌تدریج موجب اعتیاد آنان به کامپیوتر خواهد شد و با توجه به اینکه کامپیوتر هرگز نمی‌تواند جای خالی روابط اجتماعی را پر کند، باید از اعتیاد فرزندان به کامپیوتر جلوگیری شود و برای این کار خوب است تا اوّلاً ساعات استفاده کودکان از کامپیوتر هر روز مختلف باشد و ثانیاً مدت زمان استفاده آنان از کامپیوتر را نیز هر روز تغییر دهند.
- راهنمایی فرزندان به استفاده از نرم‌افزارهای آموزشی دینی کمک شایانی به آنان می کند و والدین می‌توانند با تهیه این نرم‌افزارها برای کودکان خود، ضمن پرورش استعدادهای نهفته آنها, دغدغه اثرات منفی بازی های مخرب را از بین برده و فرهنگ درست استفاده کردن از ابزارهای دنیای مدرن را در خانواده نهادینه کنند.
نرم‌افزارهای دینی کودکان
هدف از این نوشتار، راهنمایی والدین و آشناسازی آنان به نرم افزارهای مفید و اسلامی است که در عین سرگرم کردن کودکان, به مباحث آموزشی نیز می‌پردازد. در ذیل به بعضی از آنها اشاره می‌گردد:
• گل‌های بهشت
این نرم‌افزار که یکی از نرم‌افزارهای موفق در جذب مخاطبان خود بوده است، دارای قسمت‌های مختلف و متنوعی می باشد که در آن علاوه بر آموزش نماز و وضو همراه با سرودهای جذاب، آموزش حروف الفبای فارسی و چگونگی نگارش آن به همراه صدا و تصویر و انیمیشن و همچنین آموزش اعداد فارسی و انگلیسی به همراه آموزش جمع و تفریق با کمک صدا و تصویر نیز وجود دارد.
این نرم افزار دارای قسمت‌های متنوع دیگری همچون: آشنایی با حیوانات ، آموزش شکل های هندسی مختلف، نقاشی و رنگ آمیزی تصاویر، جورچین در سطوح مختلف و مشتمل بر تصاویر گوناگون، اشعار فارسی و انگلیسی کودکانه و کارتون و فیلم های داستانی می باشد که باعث جذابیت این نرم‌افزار شده است. این برنامه با همّت بانک نرم‌افزاری دانش‌پژوهان تنظیم شده است.
• گلدونه
در گلدونه مطالب آموزنده دینی و علمی به زبان کودکانه حدود سنی دبستان و به صورت چند رسانه‌ای گردآوری شده و از امکانات صوت و انیمیشنی برای تفهیم بیشتر یاری گرفته است. علاوه بر این، دارای 27 بازی سرگرم کننده و جالب برای گروه سنی دبستان با محیطی کاملاً فارسی می‌باشد که در این بازی‌ها ضمن تقویت هوش، قدرت کنترلی و دقت کودکان، افزایش توانایی فکری کودکان نیز مد نظر قرار گرفته است. این نرم افزار نیز که توسط شرکت نرم افزاری میثاق شادان(میشا) تهیه شده، دارای قسمت های مختلف و متنوعی است که بعضی از آنها عبارت‌اند از:
آشنایی با شهید حسین فهمیده، پرسش‌های ده‌گانه امام صادق (ع) از پزشک هندی و جواب‌های امام (ع)، معرفی شش کتاب آموزنده و مفید از ناشران داخلی، دانستی‌های جالب در مورد عمر حیوانات و چندین معمای هوش، محیط نقاشی و رنگ آمیزی، آشنایی با منظومه شمسی و سیارات، فیلم و کارتن و قسمت‌های جذاب دیگر.
• صبا 2
این نرم‌افزار صبا که بیشتر کودکان با آن آشنایی دارند، به آموزش روخوانی و تجوید با شیوه‌های نوین و جذاب اختصاص دارد که دارای ترتیل کامل قرآن با صدای استاد پرهیزگار همراه با برگزیده تفسیر نمونه و امکان پژوهش در متن قرآن همراه با معرفی تمامی سوره‌ها با بیان محتوای آنها به شیوه‌ای نو است. این برنامه همچنین شامل دانستنی‌های گوناگون قرآنی دیگری نظیر: قصه های پیامبران، فرشتگان، خوردنی‌ها و گیاهان همراه با تصاویر زیبای قصه های قرآنی و نغمه‌های دلنشین و سرگرمی‌های جذاب نیز می‌باشد. این نرم‌افزار به همت مؤسسه تحقیقاتی یاسین تهیه شده است.
• آموزش نماز (برای کودکان)
در این برنامه که توسط مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان تهیه شده، علاوه بر آموزش نماز با استفاده از روش های مناسب و جذاب، کودکان و نوجوانان می‌توانند با اطلاعاتی در مورد نماز جمعه، نماز آیات و نماز عید فطر آشنا شوند. این لوح فشرده که دارای طراحی زیبا و محیطی شاد و نشاط‌آور در کلیه مراحل آموزش نماز می‌باشد، دارای متن و صدای احکام مربوط به نماز، وضو و تیمم می باشد که این کمک شایانی برای کودکان برای هر چه بیشتر آشنایی آنان با احکام نماز می‌کند.
• گلستان شکوفه
این برنامه که سازمان آموزش و پرورش استان خراسان رضوی آن را تهیه کرد، شامل بخش‌هایی چون آموزش نماز برای کودکان همراه با فیلم نماز می‌باشد. از امکانات ویژه آن می‌توان به استفاده از انیمیشن‌های کودکانه همراه با تصاویر اماکن مذهبی استان خراسان نام برد.
• حکایات آموزنده
در این نرم‌افزار که بیش از 60 حکایت آموزنده به همراه صدا و تصویر در آن قرار دارد، قسمت‌های جالب دیگری نیز قرار داده شده است که از جمله می‌توان به: ترجمه همگی داستان‌ها به زبان فارسی، عربی و انگلیسی؛ اجرای نمایشی تمامی داستان‌ها؛ رنگ‌آمیزی تصاویر داستان‌ها و بازی‌های خوب اشاره کرد.
• دبستان قرآن
در دبستان قرآن کتاب قرآن به روشی جدید و جذاب آموزش داده می‌شود. این نرم‌افزار که مؤسسه تحقیقاتی یاسین آن را روانه بازار کرده، دارای امکانات جالبی دیگر نیز می‌باشد که عبارت‌اند از: آموزش اذان، اقامه نماز و آداب تربیتی همراه با صوت و تصویر؛ ترتیل و قرائت جزء 28 و 29 و 30 قرآن با صدای مشهورترین قاریان جهان؛ امکان حفظ سه جزء آخر قرآن با چهار شیوه مختلف؛ گردش علمی شامل: دانستنی‌های قرآن، ضرب‌المثال‌ها، مشاهیر و موارد آموزنده و جالب دیگر؛ قصه‌های زیبا با نغمه‌های دلنشین و فیلم‌های دینی متناسب با موضوع؛ درس‌ها و سرگرمی‌های متنوع شامل: مارپله، لبخند، معما، دوتایی‌ها، جورچین و نقاشی.
• آموزش تجوید
آموزش تجوید به صورت کلاسیک و قرائت قرآن با فنّ multimedia و نمایش تصویر همراه با صدا و انیمیشن، از ویژگی‌های این لوح فشرده است. از امکانات جالب این برنامه امکان مراجعه و دستیابی به بخش‌های گوناگون هر درس و امکان ضبط و پخش صدای خود به وسیله میکروفون برای تمرین و ممارست بر تلفظ صحیح حروف می باشد. در این نرم‌افزار علاوه بر سرگرمی های ویژه‌ای مانند نقاشی و طراحی و بازی‌های جذاب، کاربر همچنین می‌تواند به استماع آیات قرآن که توسط قاریان مشهور قرائت می‌شود، بپردازد.
• آوای ملکوت
این نرم‌افزار آوای ملکوت به آموزش گام به گام روخوانی قرآن کریم و تمرین و تلاوت سوره های کوچک قرآن کریم اختصاص دارد. در این نرم‌افزار که توسط مؤسسه خدمات کامپیوتری نور تهیه و در اختیار کاربران قرار گرفته , علاوه بر قسمت های متنوع برای سرگرم کردن نوجوانان همچون بازی های جذاب و مسابقه، سخنان و احادیث گهربار ائمه معصومین(ع) در باره قرآن کریم نیز قرار دارد. نوجوانان همچنین می‌توانند با استفاده از این نرم‌افزار آموزش روخوانی قرآن کریم را به صورت تحقیقی فرا گیرند.
• احکام نوجوانان
این برنامه که از سوی شرکت گسترش دنیای نرم افزار تهیه و در دسترس کاربران قرار گرفته، به منظور برای آموزش احکام برای نوجوانان طراحی شده و در آن متن رساله آیات عظام: مقام معظم رهبری، بهجت، تبریزی، صافی، لنکرانی و مکارم شیرازی همراه با مجموعه ای از اصطلاحات در خصوص احکام قرار داده شده است. از امکانات جانبی و جالب این برنامه می‌توان به صوت 22 درس از کتاب اصول عقاید آیت الله مکارم شیرازی و همچنین ترتیل جزء 30 قرآن مجید با صدای استاد پرهیزگار با دو ترجمه فارسی و انگلیسی اشاره کرد.
• ائمه الهدی
در این نرم‌افزار10000 حدیث گهربار از ائمه معصومین (ع) همراه با قابلیت جستجو در احادیث وجود دارد و در آن زندگی‌نامه ائمه اطهار (ع) همراه با بیش از 100 قطعه مداحی و مولودی برای ائمه عصمت و طهارت (ع) گنجانده شده است. این برنامه که به همت شرکت حسیب رایانه تنظیم و تهیه شده، دارای بخش ویژه کودک و نوجوان همراه با تصاویر اماکن مذهبی نیز می‌باشد.
• محمد رسول الله (ص)
این نرم‌افزار شامل تلاوت سوره‌هایی از قرآن کریم به همراه معانی لغات اصلی مرتبط با داستان رسول اکرم همراه با داستان‌هایی برگرفته از زندگانی رسول اکرم (ص) به همراه متن و تصویر می‌باشد.
این برنامه دارای ماشین زمانی می باشد که کاربر می تواند همراه با امیر و نرگس سفری مهیج و دیدنی به تاریخ صدر اسلام داشته باشد که دارای جذابیت‌های خاصی برای کودکان می باشد. کودکان و نوجوانان علاوه بر آشنایی با وقایع آن دوران از ولادت تا هجرت به مدینه به صورت انیمیشن (شامل اصحاب فیل، دعوت ، حبشه، محاصره، هجرت)، می‌توانند به سروده های زیبای عربی کودکانه به همراه تصاویر گوش دهند و به کمک بازی هایی که در این برنامه تهیه شده، خستگی را از تن خود بیرون کنند.
• عیسی روح الله (ع)
این لوح فشرده نیز شامل متن و تلاوت آیاتی از قرآن کریم می باشد که مرتبط با داستان زندگی حضرت عیسی روح الله (ع) به همراه معانی لغات اصلی می باشد. در این برنامه همچنین داستان معجزات حضرت عیسی (ع) با کارتون جذاب از زبان اشیاء و حیوانات، داستان‌های آموزشی و سریالی به صورت تصاویر جذاب متن‌دار و سرودهای زیبای عربی کودکانه قابل دسترسی است.
برای سایر پیامبران الهی و همچنین ائمه اطهار (ع) نیز مشابه این نرم افزارها تهیه شده است که خوب است والدین با خرید این گونه برنامه‌های رایانه‌ای زمینه هر چه بیشتر آشنایی کودکانشان را با فرهنگ انبیا و معصومین (ع) آماده کنند. از جمله می‌توان به نرم‌افزارهای: حضرت سلیمان و داود، حضرت ابراهیم خلیل الله، حضرت موسی، داستان صالح پیامبر، حضرت یوسف عزیز مصر، قصه‌های خوب برای بچه های خوب (حکایات امام علی (ع) و گل نرگس (درباره امام زمان)، اشاره کرد.
منابع اطلاعاتی:
