ره آورد نور

اشاره

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی پیوسته می کوشد تا مسیر دستیابی به علوم و معارف اسلامی را برای کاربران و پژوهشگران هموار سازد. در همین راستا، «نسخه تحت شبکه مجموعه نرم افزارهای نور» را تولید و عرضه کرده و استفاده هم زمان از محصولات نرم افزاری خود را برای محققان مؤسسات علمی و مراکز پژوهشی آسان نموده است.

به منظور آشنایی بیشتر با ویژگی ها و قابلیت های این برنامه کاربردی که در فاز نخست، ارایه دهنده هفتاد عنوان نرم افزار تولیدی نور می باشد، با آقای سید مهدی هاشمی، مسئول بخش تولید معاونت بازرگانی و خدمات فرهنگی نور به گفت وگو نشستیم تا امکانات فنی و شیوه بهره مندی از این دستاورد جدید، برای خوانندگان و علاقه مندان به روشنی ترسیم گردد.

درآمد

نظر به اینکه مراکز و مؤسسات علمی و پژوهشی، عمدتاً از زیرساخت های لازم جهت استفاده از نرم افزارهای تحت شبکه برخوردار هستند و نیز با توجه به تقاضای مکرر کاربران، طرح تولید نرم افزارهای نسخه شبکه در سال جاری به مرحله اجرا گذاشته شد و به لطف الهی به فرجام رسید. با عملیاتی شدن این طرح، علاوه بر پاسخگویی به نیاز کاربران، مشکلات قبلی در استفاده از محصولات نور تحت شبکه برطرف شده است.

نسخه های موجود در بازار، علاوه بر تک محصولی بودن، به صورت تک کاربره بوده و تنها با اعطای مجوز مرکز نور و با افزایش تعداد مجوز نصب به صورت غیراستاندارد در شبکه های رایانه ای قابل استفاده هستند. این مشکل، با ارایه محصولات نسخه شبکه مرتفع شده و با ارایه امکانات و ابزار مناسب، امکان استفاده از محصولات نور به صورت بهتر و آسان تر فراهم شده است.

اشاره

نرم افزار جامع تفاسیر نور، از محصولات جدید مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) است که در سیزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم به عنوان نرم افزار برتر قرآنی شناخته شد و آقای دکتر احمد مینائی به جهت طراحی و تولید این برنامه ارزشمند، به عنوان « خادم القرآن» دست یافت.

این برنامه که در واقع نسخه جدید نور الانوار را در خود جای داده است، به دلیل برخورداری از ترجمه ها و تفاسیر متعدد به صورت نرم افزاری مستقل با عنوان «جامع تفاسیر نور» در معرض استفاده محقّقان علوم اسلامی خاصه پژوهشگران قرآنی قرار گرفته است. این لوح فشرده شامل محتوای علمی و امکانات عدیده ای است که در سامان دهی امر تحقیق بسیار مفید و راهگشاست و به موجب بهره مندی از متون انبوه مربوط به قرآن و قابلیت های متنوع پژوهشی و کاربردی، در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم عنوان برتر را به خود اختصاص داد.

نوشتار حاضر، شما را به محتوا و امکانات ارزشمند این برنامه آشنا می سازد.

در این نرم افزار، متن کامل 6 عنوان کتاب در زمینه فقه و اصول از دروس حوزه علمیه در 33 جلد به همراه متن 6 عنوان فرهنگ اصطلاحات فقه و اصول در 8 جلد قابل دستیابی است. ارائه بیش از 22173 کلیدواژه، 84709 نمایه ترکیبی، به همراه 68382 موضوع برداشت شده از کتب برنامه به همراه توضیح 10008 واژه و اصطلاح فقهی و اصولی بر اساس 6 مأخذ معتبر به محقق امکان می دهد که به مفاهیم کاربردی در حوزه فقه و اصول دست یابد و پژوهش خویش را به گونه ای شایسته سامان بخشد.

کاربر می تواند به جست وجو در متن و عناوین ابواب کتب بپردازد و با ترکیب ریشه ها، کلیدواژه ها و نمایه ها حوزه تحقیق خود را در حوزه موضوعات فقهی گسترش دهد. ارجاع اصطلاحات هم ارز در نظام مترادفات، تفکیک اصطلاحات چند معنایی در نظام مشترکات، ارائه فهرست مفاهیم وابسته در نظام مرتبطات و نیز دستیابی به دو محیط مستقل کاربری، از امکانات مفیدی است که در این برنامه فقهی ارائه شده است.

همواره پس از قرآن کریم که فصیح ترین و بلیغ ترین کتاب هاست، احادیث و روایات امامان معصوم علیهم السلام، بهترین راهنمایان انسان های تشنه حقیقت بوده است که آنها را از جاده تردید به بزرگراه یقین می رساند. از صدر اسلام تاکنون آثار بسیاری در راستای نشر احادیث به چاپ رسیده است. یکی از این آثار ارزشمند و نفیس، کتاب بحارالانوار، اثر علامه گرانقدر مجلسی (رحمه الله علیه) است.

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی هم که سعی داشته،  در تولید نرم افزارهای علوم اسلامی گامی نو بردارد، با ارائه نرم افزار »معجم موضوعی بحارالانوار»، راهی تازه پیش پژوهندگان عزیز قرار می دهد تا با سهولت بیشتر، به امر تحقیق در زمینه روایات و علم حدیث بپردازند.

علم و فرهنگ دنیای جدید، مرهون تلاش و مجاهدت افراد بشر در اعصار گذشته است و در این میان، نخبگان و اندیشمندان نقشی اساسی در پیشرفت دانش و انتقال آن به نسلهای پس از خود بر عهده داشته اند. اگر تلاشها و ریاضتهای عالمان و اندیشمندان بزرگ در دوره های مختلف تاریخ نبود، طی این مسیر به کندی صورت می گرفت و این قافله همچنان در آغاز راه قرار داشت. بر این اساس، شناختن و شناساندن آثار پیشینیان و شرح حال بزرگان، هم از جهت بزرگداشت و قدرشناسی از آنان و هم از نظر آشنایی نسل های بعد با ذخایر ارزشمند بشری، امری لازم و ضرورتی اجتناب ناپذیر می نماید.

اهمیت این موضوع، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی را بر آن داشت تا نسخه نرم افزاری این کتب را در دسترس عموم محققان و علاقه مندان به رشته کتاب شناسی و رجال قرار دهد و این گونه، پژوهشگران عزیز بتوانند شناخت عمیق تری نسبت به علوم و معارف جهان تشیع به دست آورند. کتابخانه حاضر برنامه ای است که با هدف تسهیل و تسریع در دسترسی پژوهشگران به آثار نویسندگان شیعه تهیه شده است. در این برنامه، علاوه بر ارائه متن کامل مهم ترین کتب مذهب امامیه در زمینه تراجم و کتاب شناسی، قابلیتهای متنوعی جهت جستجو و انجام پژوهش های گوناگون در آنها فراهم آمده است.

مقدمه

نرم‌افزار جامع التفاسیر نور، جدیدترین محصول قرآنی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است. این نرم‌افزار، پس از عرضه به سرعت جای خود را در میان قرآن‌پژوهان و محققان علوم اسلامی باز کرده و از رقبای خود در عرصه نرم‌افزارهای قرآنی پیشی گرفته است.

این برنامه به دلیل برخورداری از ترجمه‌ها و تفاسیر متعدد و امکانات متنوع پژوهشی و کاربردهای ویژه‌ای که برای هم علاقه‌مندان به معارف قرآن دارد، در سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم عنوان نرم‌افزار برتر را از آنِ خود کرد.

برنامه جامع التفاسیر نور، از ابتدا به منظور ارائه کتابخانه جامع ترجمه و تفسیر قرآن و پاسخگویی به نیازهای قرآن‌پژوهان طراحی و تولید شد و گرچه در کنار انبوه ترجمه‌ها و تفاسیر قرآن بخش‌های قرائت، تلاوت‌های مجلسی و نگارخانه نیز در نظر گرفته شده بود، اما هیچ‌یک از این امور جنبه پژوهشی آن را تحت‌الشعاع قرار نداد.

اشاره

نرم‌افزار نور الولایه که همزمان با ولادت فرخنده مولای عارفان و موحدان، امیر مؤمنان، علی(ع) در سیزدهم رجب المرجب 1428 هجری قمری تولید شده و در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران حوزه ولایت و امامت قرار گرفته است، در روز پنج‌شنبه اوّل شهریورماه 1386 با حضور علما، پژوهشگران، اساتید برجسته حوزه و دانشگاه و دانشجویان و طلاب علوم دینی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی رونمایی شد.

این نرم‌افزار جدید، از دیگر محصولات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است که به موضوع امام‌شناسی و مباحث کلامی حوزه امامت و ولایت اختصاص دارد. منابع موجود در این برنامه ارزشمند به گفتگوی بین مذاهب و پاسخگویی به شبهات و دفاع از مکتب اهل بیت(ع) پرداخته و هدف اصلی از تولید این نرم‌افزار، ارائه گوشه‌هایی از آثار انتشار یافته در مورد گفتگوی بین مذاهب اسلامی است.

 چکیده

کسب معرفت، همواره یکی از نیازهای روحی انسان بوده و می­باشد. بدون شناخت، بیابان جهل سرمنزل آدمی خواهد بود و گودال نیستی سرانجامش. در این مجال، نگارنده سعی نموده تا با بیانی روان و ساده، به معرفی نرم‌افزار مجموعه آثار شهید دستغیب(ره) تولید مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی پرداخته، خواننده را با این کتابخانه دیجیتالی آشنا سازد. شایان توجه می­باشد، در ابتدای این مقاله، به اختصار، شخصیت این بزرگ­انسان، در حیطه­های علمی، اجتماعی و سیاسی معرفی گردیده است. در ادامه نیز قسمت­های مختلف این نرم افزار را معرفی نموده، به بیان محتوا، قابلیت­ها و امکانات قابل دسترسی در این برنامه، می‌پردازیم. امید است، این نوشتار بتواند به معرفی این کتابخانه ارزشمند کمک نماید.

 اشاره

شیخ ابو جعفر محمد بن على، معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، از جمله محدثان بزرگ و فقهاى گران‌قدر امامیه و مؤلف کتاب «من لا یحضره الفقیه»، از کتب اربعه حدیثى شیعه مى ‏باشد. بخش درخور توجه آثار ارزشمند ایشان که نقش بسزایی در پیشبرد علوم و معارف اسلامی داشته و دارد، کتاب‌های حدیثی او است.

سنت و احادیث پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع)، به عنوان منبع معرفت دینى از اهمیت خاصى برخوردار است و راهیابى احادیث نادرست و مجعول به مجموعه احادیث گردآورى شده، بررسى اسناد و راویان این احادیث را غیر قابل اجتناب مى‌کند. بدین منظور، علم رجال با شناسایى شخص راویان حدیث، اعتبار یا عدم اعتبار و میزان اعتبار آنان را تحلیل مى‌نماید. نرم‌افزار اسناد شیخ صدوق، برنامه‌ای است که می‌کوشد به‌خوبی اسناد روایات نقل‌شده از جناب شیخ صدوق را بررسی کند. بدیهی است که این برنامه، نقش بالایی در پیشبرد تحقیقات اسلامی داشته و خاصه برای پژوهشگران علم درایه و رجال، بسیار کارگشا است.