ره آورد نور

اشاره

وب 2، اصطلاحاً به ایده‌ها و اندیشه‌هایی اطلاق می‌شود که ویژگی اصلی آن‌ها فراهم آوردن فرصت و مجالی است تا کاربران بتوانند به‌آسانی در تولید و مدیریت محتوای پایگاه‌ها مشارکت فعال و سازنده ای داشته باشند.

در قسمت اول مقاله، علاوه بر طرح مقدمه درباره وب 2، به موضوعات مرتبط با آن همچون: وبلاگ‌ها، دایره‌المعارف ویکیپدیا، دسته‌بندی منابع بر اساس برچسب گذاری و تجارت در وب 2 پرداختیم و در این قسمت به جنبه‌های دیگری از وب 2 می‌پردازیم.

اشاره

پایگاه اندیشوران وابسته به مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) یکی از پایگاه‌های اطلاع‌رسانی این مرکز است که در سال 1387 راه اندازی شده است.

هدف از راه‌اندازی این پایگاه ایجاد فضایی مناسب برای اطلاع‌رسانی هر چه بهتر در زمینه معرفی محققان حوزه است. اطلاعات ارائه شده در این پایگاه حاصل زحمات تعدادی از محققان و فضلای حوزه است که در طول پنج سال گذشته جمع­ آوری  شده است.

این پایگاه در صدد است که همه محققان حوزوی را شناسایی و معرفی نماید و البته به دلیل عدم همکاری برخی محققان و یا عدم دست­یابی به بعضی از آنان، تعداد قابل توجهی از این عزیزان معرفی نشده­‌اند که امیدواریم ایشان نیز با مراجعه به پایگاه، نسبت به معرفی خود اقدام نمایند.

فصلنامه ره­‌آورد نور با توجه به رسالت اطلاع ­رسانی خود، مصاحبه­ای را با مدیر محترم این پایگاه، جناب آقای ملکی ترتیب داده است که در ذیل مشروح آن، از نظر خوانندگان عزیز می­‌گذرد.

همان‌طور كه برای انتخاب محل سكونت یا محل تجارت، نخستین سؤال شما، از نشانی منطقه مورد نظر است، برای راه‌اندازی یك وب‌سایت نیز این امر مرحله شروع به شمار می‌رود. و همان‌گونه كه در دنیای واقعی نشانی شما بیانگر بسیاری از نكات برای مخاطبان قبل از رویارویی با شما است، در دنیای مجازی نیز این امر صادق است.

به عنوان مثال، نشانی سكونت شما در یك محل گران‌قیمت یا ساختمان معروف، گویای سطح بالای توان اقتصادی شما است، نشانی دفتر كار شما در یك محل مسكونی ممكن است مشكلاتی را برای شما به‌وجود آورد یا مراجعان شما را دچار سردر‌گمی نماید و یا فعالیت‌های تجاری در مناطق مسکونی ممكن است با محدودیت‌هایی روبه‌رو گردد.

جهان اينترنت و وب، دنيايي از اطلاعات را پيش روي ما قرار مي‌دهد و روزبه‌روز بر حجم اطلاعات آن افزوده مي‌شود. پديده‌هاي نو و بديع موجب مي‌شود تا پايگاه‌هاي اينترنتي با اين تفکرات و ايده‌هاي جديد، جذابتر و  راه‌هاي استفاده و مرور صفحات وب آسان و کارآمدتر گردد. بيشتر مديران پايگاه‌ها درپي ايجاد فضا و مجالي مناسب براي اظهار نظرات و بازتاب پيشنهادات مشتريان خودشان هستند تا از اين طريق بتوانند به‌سرعت نقاط ضعف برنامه‌ها و کالاهايشان را کاهش دهند و به اين منظور، براي مدتي طولاني بر روي نرم‌افزارهايشان برچسب آزمايشي وجود دارد. اين تحولات چنان گسترده و فراگيرند که وقتي صحبت از وب 2 مي‌شود، براي برخي امري پذيرفتني به نظر نمي‌آيد و اين تحولات را به علت سرعت همگيري آن، تصديق نمي‌کنند. ولي اگر منصفانه به عقب برگرديم و شرايط  وب را در ده سال قبل در مقايسه با ويژگي‌ها و خصيصه‌هاي کنوني آن بررسي کنيم، بي‌شک متوجه مي‌شويم کاربراني که اکنون در وب به مرور مي‌پردازند، در فضايي که محل جمع ايده‌ها و تفکرات نو مي‌باشد تنفس مي‌کنند. اين ايده‌ها، فضا و مجال جدي حضور کابران عادي را در دنياي به هم پيچيده وب پر رنگ‌تر کرده است. از اين رو، وب و آينده آن سالها است که موضوع بحث بسياري از متخصصان، وبلاگ‌نويسان وکتابداران، بوده و هست. وب هم هر از چند گاه مانند نرم‌افزارها، نسخه‌هاي جديدي پيدا مي‌کند که با اعداد مشخص مي‌ شوند: وب 1، وب 2، وب 3 . در آغاز اگرچه وب 2 فقط يک ادعاي بي‌اساس به نظر مي‌رسيد، اما اکنون وب 2 انقلابي‌برپاکرده است؛ انقلابي که شبکه جهاني اينترنت را به سوي «همگاني شدن» پيش مي‌برد.

مقدمه

پیشرفت‌های فناوری در عصر جدید سبب ظهور شیوه‌های جدید گردش اطلاعات و كاهش اساسی در هزینه‌های فنّاوری و ارسال اطلاعات گردیده است و نتیجه این امر، انفجار اطلاعات است.

امروزه رسانه‌ها توانسته‌اند به همه زوایای زندگی بشر وارد شوند و بر نوع فكر و نگرش آن‌ها تأثیر بگذارند.

رسانه‌ها به گونه‌ای درهم آمیخته‌اند كه توان اندیشیدن را از انسان‌ها سلب می‌کنند؛ به طوری كه موجبات انقیاد آدمی نسبت به آنچه را كه این رسانه‌ها می‌گویند، فراهم آورده اند. در واقع، انسان به تعبیر مك لوهان در عصر «برون راهبر» یا «دگر راهبر» می‌باشد؛ چرا كه در عصر ارتباطات جمعی و نفوذ این گونه رسانه‌ها به حریم خانه‌های شخصی، هر كس از این وسایل ارتباطی الگو می‌گیرد؛ زیرا انسان اصولاً الگوپذیر است و برای اعمال و رفتار خویش به دنبال الگوها می‌گردد. از این‌رو، به راهی می‌رود كه از طریق این وسایل تجویز شود. بنابراین، صاحبان و طرّاحان این گونه وسایل، راهبران اندیشه و عمل انسان‌ها به شمار می‌آیند.(1)

اشاره

مدتی است که رهبر معظم انقلاب، بر ضرورت نوآوری به جهت «اجتناب‌ناپذیر بودن تحولات در جوامع بشری»(1) تأکید دارند. و در نتيجه، «مدیریت تحولات در کشور»(2) را یک بایسته دانسته. و فرمودند: «با توقف در گذشته و نفی نوآوری، نمی‌توان به جایی رسید... بنابراین، تنها راه صحیح، باز گذاشتن راه نوآوری، آزادفکری و آزاداندیشی و مدیریت این راه تحول‌آفرین است»(3) ایشان با نام‌گذاری امسال به سال نو آوری و شکوفايی، بر ضرورت این مسأله در این برهه از ایران معاصر صحه گذاشتند.

مسجد، به عنوان يكي از اساسي‌ترين اركان انقلاب خمینی کبیر (ره)، باید در دایره نوآوری، جایگاه خود را مشخص نمايد و از این قافله عقب نماند. به  فرموده رهبر فرزانه انقلاب (ره): «تحول راز ماندگاری و تعالی بشر است»(4). بنابراين مي‌توان اذعان داشت كه مساجد و امور مربوط به آن در صورت «کناره گیری از تحول موجب از بین رفتن و یا منزوی شدن خواهد شد.»(5)

 چكيده

در جوامع امروزي، همگام با پيشرفت روزافزون فناوري‌هاي جديد، نياز به اطلاعات و امكان استفاده از آن، از ضروريات اساسي است. با توجه به پيشرفت‌هاي قرن اخير در زمينه علوم رايانه، فناوري اطلاعات از اهميت ويژه‌اي برخوردار است؛ به‌ طوري كه قرن حاضر را «عصر اطلاعات» نيز ناميده‌اند؛ قرني كه در آن، استفاده بهينه از اطلاعات عامل مهم توسعه و پيشرفت تلقي مي‌گردد.

وابستگي رشد علم و دستيابي به اطلاعات، اهميت فناوري اطلاعات را بيشتر نشان مي‌دهد؛ چنان‌كه يكي از عوامل مهم در ارزيابي پيشرفت كشورها، ميزان دستيابي به اطلاعات و چگونگي استفاده از آن است. از سوي ديگر، گسترش امكان دسترسي به شبكه‌هاي متصل به هم، مسائل مهم اخلاقي، حقوقي و فرهنگي جديدي را مطرح مي‌سازد.

محرمانه بودن اطلاعات شخصي كه در شبكه‌هاي عمومي قابل دسترسي است، از مهم‌ترين مسائلي است كه بايد مورد توجه دقيق قرار گيرد. راهزني‌هاي الكترونيكي و ساير جرم‌هاي انفورماتيكي، عدم رعايت حق ناشر نيز از اين مقوله بوده و بايد مورد بررسي واقع شوند.

مقدمه

امروزه هنوز استفاده صحیح و بهینه از فناوری اطلاعات و ابزارهای آن به‌خوبی جایگاه خود را پیدا نکرده است و بسیاری از اقشار جامعه در استفاده مفید و کارآمد و مدیریت هدفمند آن، با مشکلات و موانعی مواجه‌اند.

در عصر الکترونیک و رایانه بیشتر اقشار مردم به شکل‌های مختلف با این فناوری ارتباط دارند. این فناوری جدید تمام دنیا را به هم متصل کرده و امکان نزدیک شدن انسان به اطلاعات روز جهانی را میسر ساخته و باعث تغییرات قابل توجهی در جهان شده است. این شبکۀ جهانی بستری است مناسب جهت ارائه اخبار، اطلاعات، نظرات و موارد بسیار متنوع برای همۀ اقشار.

امروزه اینترنت و رایانه معمولاً به نگاه تفریح و چت از طرف کاربران دیده می شود و استفاده از آن بیشتر در جهات مذکور است. کمتر کسی از اینترنت و فناوری اطلاعات برای کسب دانش و علوم مختلف ‌روز و همین‌طور انجام تحقیقات علمی استفاده می‌کند. و یا این که نمی‌دانند از اینترنت در راستای چه هدفی استفاده کنند.

مقدمه

اينترنت بنا به ماهيت و ويژگي شبكه‌هاي به هم پيوسته و نفوذ آن در اغلب كشورها، تغييرات بنيادين در حيات بشري در همه ابعاد و عرصه‌ها از جمله عرصه‌هاي دينی و فرهنگي پديد آورده است. همه گروه‌ها و فرقه‌هاي مذهبي تلاش مي كنند تا از ابزاري كه فناوري عصر جديد در اختيار آن‌ها قرار داده است، براي رساندن صدايشان و اعلام حضور در اين عرصه جهاني  به بهترين شكل استفاده كنند. گسترش و ظهور روزافزون پایگاه‌هاي تبليغي، خود گواه آشكارِ استفاده از اين ابزار در خدمت دين و فرهنگ مي باشد. اينترنت، محملي مناسب براي ارائه منابع ديني، ارتباط با مخاطب و عرصه رقابت تبلیغی تنگاتنگ است.

مقدمه

پایگاه مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران با گرایش تخصصی در حوزه اطلاع‌رسانی و انتشار اطلاعات علمی و فنی ایران طراحی گردیده و در اینترنت خدمات قابل توجهی را ارائه نموده است.

اطلاعات علمی و فنی کشور در بخش پایگاه‌های اطلاعاتی این پایگاه، قابل دسترسی است. در پایگاه‌های اطلاعاتی، مشخصات و چکیده اطلاعات قابل بازیابی بوده و بخش مقدماتی پایان‌نامه‌ها کارشناسی ارشد و دکترا نیز - در حدود پانزده صفحه اول - در دسترس کاربران می‌باشد. اگرچه مرکز برای ارائه متن کامل پایان‌نامه‌ها در پایگاه آمادگی فنی لازم را دارد، اما با توجه به این‌که از نظر حقوقی و جلب موافقت پدیدآورندگان و دانشگاه‌های موانعی پیش رو بوده است، ارائه متن کامل پایان‌نامه‌ها از طریق پایگاه فعلاً میسر نگردیده است؛ امّا 15 صفحه نخست آن‌ها ،که معمولاً اطلاعات کلی پروژه و روش‌شناسی را ارائه می‌نماید، با قالب PDF در دسترس عموم است. بقیه اطلاعات موجود در پایگاه‌ها، اطلاعات کتاب‌شناختی و چکیده است.

چکیده

چند زبانه شدن نام دامنه‌های پایگاه‌ها و از جمله آن‌ها زبان فارسی، از پدیده‌های جدید دنیای اینترنت است. محاسن و مشکلات پیش روی این تغییرات و چگونگی ثبت دامنه‌های فارسی را در این نوشتار پی خواهید گرفت.

چکیده

در این نوشتار، ابزارهای مهم و پیشرفته موتورهای جستجوگر عمومی و تخصصی ادیان، شاهراه‌های اطلاعاتی ادیان و انواع دیگر راه‌های دسترسی به منابع مربوط به ادیان اشاره شده است. در پایان نیز برخی از مهم‌ترین پایگاه‌های مهم اینترنتی آیین یهود با رویکرد علمی، پژوهشی و تحلیل محتوای آن‌ها معرفی شده است.

راه‌اندازی پایگاه اطلاع‌رسانی «حجت‌الاسلام فلسفی»

به مناسبت بزرگداشت یکصدمین سال تولد حجت‌الاسلام فلسفی، پایگاه اطلاع‌رسانی اینترنتی ایشان راه‌اندازی شده ‌است.

پایگاه اطلاع‌رسانی حجت‌الاسلام و المسلمین حاج شیخ سید محمد تقی فلسفی طی بخش‌های مختلفی مانند: زندگی‌نامه، عکس، سخنرانی‌ها، مقالات و خاطرات در اختیار کاربران قرار گرفته‌ است.

سخنرانی‌های موجود در این پایگاه، فایل‌های بایگانی شده در صدا و سیمای جمهوری اسلامی است که از جمله می‌توان به سخنرانی ایشان درباره امتحان خداوند و یکی از خطبه‌های حضرت علی(ع) اشاره کرد.

مخاطب رسانه ها فعالانه به دنبال محتوایی است که به بیشترین حدّ خشنود کنند‌‌گی دست یابد. درجه این خشنودی بستگی به نیازها و علایق فرد دارد. فرد هر چقدر بیشتر احساس کند که محتوای مناسب نیاز او را براورده می‌کند، احتمال انتخاب آن محتوا افزایش می یابد. از این‌رو، مخاطب، از میان مجاری ارتباطی و محتوایی که به او عرضه می‌شود ، دست به انتخابی آگاهانه و انگیزه‌دار می‌زند. مخاطبان آنچه را برای حل مشکلات و رضایتمندی حداکثری خود لازم دارند ، اگر چه ممکن است آن را به دست نیاورند، اما حداقل آن را جستجو می‌کنند.

می‌توان تصور کرد که مفهوم «گریز» نقطه آغاز انتخاب مخاطب باشد؛ چرا که بیشتر مخاطبان به جهت گریز از مسائل روزمره زندگی ، وقت خود را با رسانه ها می گذرانند. یکی از این رسانه‌ها، اینترنت است.

چکیده

نویسنده در این نوشتار سعی نموده است ابتدا  خطر تبلیغات گسترده ادیان جدید و نوظهور و بسته‌های عرفانی را که برای قشر جوان و روشنفکر ما، به‌ویژه از طریق اینترنت عرضه می‌کنند، گوشزد کند و در ادامه به جایگاه و نقش پایگاه‌های اسلامی و وظیفه آن‌ها در این عرصه بپردازد.

اشاره

راه‌اندازی پایگاه‌های اینترنتی، یکی از بهترین روش‌هایی است که امروزه مراکز و مؤسّسات علمی و تحقیقاتی به کمک آن می‌توانند به معرفی مطلوب و گسترده فعالیت‌های علمی و پژوهشی خویش مبادرت ورزند و به وسیله این ابزار کارامد، به اطلاع‌رسانی در مورد محصولات و تولیدات خود همت گمارند و آن‌ها را در معرض استفاده جهانیان قرار دهند.

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، از جمله مراکز مهمی است که تجارب مفید و ارزشمندی را در حوزه پژوهش‌های رایانه‌ای علوم اسلامی اندوخته و تولیدات درخور توجهی را به جامعه اسلامی تقدیم نموده است. در این نوشتار، به منظور آشنایی بیشتر و بهتر محققان با نرم‌افزارهای تولیدی و اقدامات پژوهشی و رایانه‌ای این مرکز، مناسب دیدیم به معرفی تفصیلی محتوا و امکانات پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بپردازیم.

با وقوع انقلاب اطلاعات، راه برای استفاده بهتر از مهم‌ترین منابع اطلاعات بشر به‌خوبی هموار شده است. این منابع، چیزی جز کتاب‌های کاغذی نیستند که انسان در این عصر با دستیابی به پدیده‌ها و ابزارهای جدید دیجیتالی در واقع به فنّاوری قدرتمندی برای رشد و ترقی دادن آنها رسیده است تا به کمک مجموعه ابزارها و فنّاوری‌های جدید، حجم انبوه کتاب‌های کاغذی را به بسته‌های کوچک الکترونیکی و کتابخانه‌های کاغذی را به کتابخانه‌های بدون در و دیوار و کتاب‌های بی‌کاغذ تبدیل کند. روش‌های جدید ذخیره، سازماندهی و دسترسی به اطلاعات، مسیر استفاده بیشتر و بهتر از کتاب‌ها را فراهم کرده است. اگر اطلاعات و مطالب کتاب‌ها را پول رایج دانش در نظر بگیریم، کتابخانه‌های دیجیتالی به عنوان بانک‌هایی برای سرمایه‌گذاری هستند که مسلماً سرمایه‌گذاری در این قبیل بانک‌ها، آثار مفید و سودآوری‌های خوبی را به دنبال خواهد داشت. در نتیجه این سرمایه‌گذاری است که علاوه بر صاحبان سرمایه، گروه دیگری از اعضای آن جامعه نیز از این بهره نصیب می‌برند و در نتیجه، رشد فرهنگی و افزایش دانش و علم برای مجموع آن جامعه به ارمغان می‌آید.

 چکیده

موج پادکست به عنوان یک رسانه از اواخر سال 2004 شروع شد (ویکی‌پدیا). می ‌گوییم اینترنت ابزاری در جهت تسریع جهانی ‌شدن است؛ محیطی که بیش از سایر رسانه ‌ها امکان شنیده‌ شدن تک ‌تک افراد را به وجود آورده ‌است. اگر رسانه ‌ها در دوره ‌ای با قدرت انحصاری خود فریاد «تک‌صدایی» بودند، اینترنت آغازی برای «چند صدایی» شد. حال اگر بخواهیم به صدا به معنای واقعی خود، «صدا»ی فرستنده تکیه کنیم، پادکست این امر را سهولت بخشیده ‌است. در این مقاله، سعی نگارنده بر این است پادکست و رادیو را در کنار هم تحلیل کند؛ چرا که محتوای هر دو «صدا» است و تفاوت‌‌ها بر سر چگونگی انتشار و ابزار مورد استفاده  برای پخش، در راستای آن محتوا  است.

اشاره

از ابزارهای ارتباطی و اطلاع‌رسانی علمی و پژوهشی که فنآوری روز در دسترس همگان قرار داده است، بسیار سخن گفته شده است. بی‌گمان شبکه جهانی اینترنت نه تنها در حوزه خبری و اطلاع‌رسانی نقش فعال و سازنده‌ای را ایفا می‌کند، بلکه در حوزه پژوهشی و ایجاد بانک‌های علمی و فنی نیز حضور چشمگیر و فعالی را دارا می‌باشد. امروزه کسی نمی‌تواند از تحقیقات علمی و تخصصی سخن بگوید، بی‌آن که به اینترنت و کتابخانه های دیجیتالی آن مراجعه کرده باشد.

اگر دیروز هر محققی برای تأمین منابع پژوهشی خود نیازمند کتابخانه و مطالعات کتابخانه‌ای بود تا از پیشینه تحقیق و مسائل و مطالب مرتبط به موضوع اطلاعاتی را به دست آورد و با فیش‌نگاری تحقیقات خود را غنی و پربار نماید و بتواند پژوهشی جامع و کامل و برخاسته همه انظار و آرای مرتبط به آن موضوع ارائه کند، اکنون بر اوست تا به شبکه جهانی سری بزند و از مجموعه عظیم و فراهم آمده آن که گاه بیش از مجموعه‌های موجود در کتابخانه‌های یک کشور است، بهره‌مند شود.

اشاره

در جهان رو به رشد فنّاوری اطلاعات و ارتباطات، وبلاگ و وبلاگ‌نویسی افق روشنی را فراسوی خود دارد و هر روز بر میزان استفاده از این ابزار کارامد اینترنتی افزوده می‌شود. در این میان، وبلاگ‌های مذهبی از نظر کمیت و کیفیت رشد فزاینده‌ای داشته‌اند و مطالب و محتوای ارزنده‌ای را در معرض استفاده کاربران و علاقه‌مندان به موضوعات مذهبی و اعتقادی قرار داده‌اند. در بین وبلاگ‌های مذهبی نیز وبلاگ‌های مربوط به امام زمان(عج) و عصر آخر الزمان، بسیار قابل توجه می‌باشند و همواره شاهد استقبال چشمگیر کاربران از این گونه وبلاگ‌ها هستیم؛ چنان‌که محبت و معرفت جوانان این مرز و بوم نسبت به ساحت مقدس حضرات معصومین(ع)، به‌ویژه حضرت ولیّ‌عصر، امام زمان(عج)، باعث شکل‌گیری فردی و یا گروهی این گونه وبلاگ‌ها شده است و صد البته اینترنت بهترین فضای موجود برای ترویج و توسعه فرهنگ غنی مهدویت به شمار می‌رود. گفتنی است که محتوای معمول وبلاگ‌های مهدویت، اعتقادی، تحلیلی، روایی و ادبی است.