ره آورد نور

اشاره

شانزدهم مرداد امسال، جهاد دانشگاهی 28 ساله شد. این نهاد تقریباً همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت خود را آغاز کرده است. فعالیت های قرآنی و ترویج و تبلیغ متون دینی و معارف اسلامی از بدو تأسیس جهاد دانشگاهی همواره از اولویت های راهبردی این نهاد بوده است که با راه‌اندازی «سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان کشور» گامی در جهت سازماندهی کلیه برنامه‌ها و فعالیت‌های قرآنی به منظور پاسخگویی به نیازهای دینی جوانان و دانشجویان و دانشگاهیان برداشته شد. سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان کشور تشکیلاتی است وابسته به معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی که متناسب با نیازهای جوانان به تدوین طرح‌ها و اجرای برنامه‌های ویژه دانشجویان و دانشگاهیان، به موضوع «قرآن و فرهنگ قرآنی» می پردازد. هدف از تأسیس «سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان کشور» توسعه فرهنگ دینی و قرآنی از طریق: تبلیغ و ترویج فرهنگ و معارف قرآن کریم، بسترسازی فرهنگی و فراهم‌سازی زمینه های انس بیشتر با کتاب وحی و تدبر در آن، پژوهش در ابعاد مختلف در جهت ارتقای فرهنگ قرآنی و آگاهی های دینی دانشجویان و دانشگاهیان است.

نظارت والدین بر استفاده کودکان از اینترنت

امروزه استفاده از اینترنت و پایگاه های موجود در آن، رو به افزایش است و هر کدام با استفاده از جذابیت‌های گرافیکی و اطلاعات جدید سعی دارند تا توجه کاربران را به خود معطوف دارند. این مسأله به خصوص در پایگاه های کودکان و نوجوانان به‌خوبی نمایان است.

اینترنت از آغازین روز های تولد آن، به جاذبه‌ای ویژه برای کودکان، جوانان و نوجوانان تبدیل شده است؛ چنان که تحقیقات به عمل آمده در مورد استفاده کودکان از اینترنت و کامپیوتر از رشد روزافزون این پدیده در این سنین حکایت مى‌کند.

 سامانه فروش مقالات پايگاه مجلات تخصصي نور راه‌اندازي شد

پايگاه جهاني نور وابسته به مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي كه از سال 1377 اقدام به عرضه مجلات مربوط به علوم اسلامي و علوم انساني بر روي پايگاه حوزه كرده، طي سال گذشته اقدام به راه‌اندازي «پايگاه مجلات تخصصي نور» كرده ‌است.

هدف اين پايگاه ايجاد گسترده‌ترين و كامل‌ترين بايگاني مجلات و مقالات علوم انساني و علوم اسلامي در اينترنت است كه يكي از مهم‌ترين اهدف راه‌اندازى پايگاه مجلات تخصصى بوده‌ است.

1. هدف

هدف اصلی این بررسی شناخت محتوای وبلاگهای سیاسی و اجتماعی و فرآیندهای حاکم بر آن در دوره 6 ماهه پاییز و زمستان 1385 و مقایسه تطبیقی آن با تحقیق مشابه در دوره 6 ماهه اول همان سال است .

2. روش تحقیق

روش تحقیق در این طرح تحلیل محتوا  (Content Analysis) می‌باشد.

مقدمه

در شرایطی که میلیون ها پایگاه و وبلاگ در اینترنت بر سر تصاحب جایگاه بالاتر در بین نتایج جستجوگرها رقابت و مبارزه می کنند، کسب رتبه در موتورهای جستجو، کار سخت و دشواری است و کسانی در این راه موفق می‌شوند که از چگونگی عملکرد موتورهای جستجو آگاه باشند و خود را با اصول مورد نظر جستجوگرها سازگار کنند. این مسأله برای پایگاه های اسلامی نیز به مراتب کم اهمیت‌تر از محتوا و شیوه های آسان‌سازی دسترسی کاربران به محتوا نیست.

مقدمه

دست یافتن به منابع اصلی تحقیق در حیطه های مختلف علوم اسلامی و همچنین شناسایی تحقیقات و پژوهشهای انجام شده در حوزه مورد بحث، از جمله مهمات و مشکلاتی است که از دیرباز محققین با آن مواجه بوده اند، نسخ خطی به عنوان یکی از مهمترین منابع تحقیقی از دیرباز مورد توجه محققان و پژوهشگران بوده است، مع الأسف امروزه به جهت عدم آموزش صحیح روش تحقیق در دانشگاه ها و حوزه های علمیه  کمتر اهتمامی به شناسایی و بررسی این منابع مهم و اصیل می شود، اما کم نیستند محققان و پژوهشگران عمقگرایی که استفاده درست و موشکافانه از این منابع را در دستور کار خود قرار داده اند.

مقدمه

عصر کنونی را می‌توان عصر تغییرات نامید. به نظر می رسد این نام می تواند یکی از بهترین نام‌ها برای آن باشد؛ تغییراتی که از فنّاوری شروع شده و به تغییر در تمامی عرصه‌های زندگی انسانی کشیده شده است.

مهم‌ترین تغییر این عصر، ظهور «فضای مجازی» است.  انسان‌ها در عصر حاضر در «فضایی دو جهانی شده» (عاملی: 1383) زندگی می‌کنند؛ فضایی که هر چه پیشتر می‌رویم چهره‌های جدیدتری از خود را به ما می‌نمایاند.

در این میان، عرصه تعاملات روزمره انسان‌ها  دستخوش تغییرات بسیاری شده است. دکتر عاملی نیز می‌گوید: «مهم ترین تغییری که در فضای دو جهانی شده به وجود آورده تغییر در روابط انسانی است.» (عاملی55،1383) میزان تغییرات به حدی است که می‌توان از تغییر در تقسیم‌بندی‌های رایج تعاملات انسانی سخن گفت؛ تغییری که به دلیل «دو فضایی شدن» سبب نمودهای قابل بررسی در رفتارهای انسان‌ها شده است.

 هر گاه برای جستجو و شناسایی مطلب و خواسته مورد نظر خود، درون دنیای بزرگ اینترنت قدم نهاده باشید، شاید اوّلین چیزی که خواسته یا ناخواسته در ذهن شما خطور کرده باشد، اقدام از طریق بهترین و سریع‌ترین ابزار و شیوه برای یافتن مقصود باشد. برای دسترسی به منابع مورد نظر در مدت زمان کمتر، به ناچار باید با راهکار های کاوش در وب و انواع ابزار های مربوط به آن آشنا شد.

ابزار های جستجو در اینترنت متعددند؛ اما بدیهی است که از بین ابزار ‌های کاوش اینترنتی، موتور جستجو و فهرست راهنما دارای اهمیت و کاربرد بیشتری نسبت به سایر انواع می‌باشند. البته بیشتر کاربران عمومی فقط موتور جستجو را می‌شناسند و شاید سایر راه ‌های دسترسی را غیر مفید تلقی می‌کنند. ذکر این نکته راهگشا است که به گونه‌ای می‌توان انواع دیگر را، اقسامی از همین دو نوع به حساب آورد. شاهراه اطلاعاتی را باید به عنوان نوع تخصصی فهرست راهنما و زیر مجموعه آن و فراموتور جستجو، و همچنین پرتال را زیر مجموعه موتور جستجو دانست. شاید به همین علت در برخی متون، ابزار کاوش را دو نوع دانسته ‌اند: موتورجستجو و فهرست راهنما.

اشاره

روزگار کنونى تفاوت‏هاى چشمگیرى با روزگاران پیش از خود دارد. با نگاهى کوتاه به زوایاى مختلف زندگانى انسان می ‏توان به این تحولات در تمامى حوزه ها نگریست. در گذشته، در حوزه روابط انسان‏ها با یکدیگر روابط چهره به چهره جریان داشت؛ یعنى انسان براى رساندن پیام خویش حتماً مى ‏بایست مسیر دور یا نزدیکى را می‌پیمود تا پیام خویش را ابلاغ نماید؛ اما هم اکنون همه چیز رنگ مجازى به خود گرفته است، به گونه ‏اى که ساکنان کره خاکى حتى براى ادامه تحصیل هم نیازمند بیرون آمدن از خانه نمى‏ باشند.

این مسأله در حوزه علوم اسلامى و تبلیغ هم سرایت نموده است؛ چنان که انسان پیش از ما براى پژوهش‏هاى خویش مى ‏بایست حجم وسیعى از منزل یا محل کار خود را به قفسه هاى کتاب اختصاص می‌داد؛ در حالی که پژوهشگر امروزى حجم وسیع‏ترى از آن را در قالب یک لوح فشرده در اختیار دارد. از آن مهم‏تر این‌که اینترنت به عنوان سریع‏ترین وسیله ارتباطى و سرعت تبادل چشمگیر اطلاعات توانسته است به در نوردیدن زندگانى سنتى کمک و به عنوان یک ضرورت در میان تمامى اقشار جامعه مذهبى و غیر مذهبى راه باز کند.

اشاره

پس از رشد روزافزون وبلاگ نویسی در بین ایرانیان شاهد نمایان شدن ابتکار عملهایی نیز هستیم از جملۀ آنها همکاری و انجام برنامه‌هایی به صورت جمعی است امّا این بار با حفظ استقلال آن هم در خارج از ایران، گروهی که هر یک از اعضایش به تنهایی وبلاگی پر بیننده دارند به هم پیوسته‌اند و وبلاگ ایرانیان وب نویس خارج از کشور را تأسیس کرده‌اند با توجه به نو بودن این ایده بخش وبلاگهای فصلنامه از مدیران این پایگاه خواست تا آنرا معرفی کنند متن زیر حاصل پاسخ مثبت آنهاست. لازم است از همکاری صمیمانه آقای محسن از هندوستان تشکر نمائیم.

ایروا مخفف کلمات اختصار به هم پیوستۀ ایرانیان وب نویس خارج از کشور است.

IRWA (Iranian Webloggers Abroad)

مقدمه

وبلاگ‌های فارسی در سال‌های اخیر از رشد شتابانی برخوردار بود‌هاند، به طوری که توانسته‌اند نتنها فعال‌ترین کشور وبلاگ‌نویس در خاورمیانه باشند، بلکه رتبه سوم وبلاگ‌ها را در جهان کسب کنند. بخش اعظم محتوای این وبلاگ‌ها را مسائل اجتماعی و روزنامه‌نگاری (مسائل شخصی) تشکیل می‌دهد ولی تعداد وبلاگ‌های سیاسی در مقایسه با کل وبلاگ‌ها، اندک اما تأثیرگذار است. به این معنی که بازدیدکنندگان وبلاگ‌های سیاسی فراوان بوده و این نکته را با بازبینی کانترهای اینگونه وبلاگ‌ها میتوان به دست آور د. به دلیل نو بودن این پدیده هنوز کار تحلیلی و نظری چندانی بر روی وبلاگ‌ها صورت نگرفته است. این گزارش دریچهای به سوی شناخت نسبی محتوای وبلاگ‌ها به صورت موضوعی است.

تاريخچه پايگاه تبيان

در جهت نيل به اهداف متعالي اسلام و تحقق ارزش‌هاي انقلاب اسلامي‌، در سال 1380 بر مبناي رهنمودهاي مقام معظم رهبري، رويكرد جديدي در زمينة استفاده از فنّاوري روز جهت اجراي وظايف و دستيابي به اهداف سازمان تبليغات اسلامي، در اين سازمان دنبال شد و با توجه به تأثيرات قابل توجهي كه ارتقاي روزافزون فنّاوري ارتباطات واطلاعات (ICT) در دگرگوني مناسبات اجتماعي و توسعة دانش و فرهنگ در سال‌هاي اخير ايفانموده است، تصميم بر آن شد كه مؤسسة مستقلي براي پرداختن به اين مقولة مهم تأسيس گردد.

انگيزة اصلي سازمان تبليغات اسلامي بر پاية اين استدلال استوار است كه محتواي مطالب و موضوعات ديني و مذهبي بايد در فرآيندي شكل‌يافته بر مبناي فنّاوري روز ارائه گردد تا از جذابيت‌هاي بيشتري برخوردار بوده، تمايل مخاطبان، به‌خصوص جوانان و نوجوانان را به آن محتوا  افزايش دهد. با درك رسالت فوق، مؤسسة فرهنگي و اطلاع‌رساني تبيان با هدف فعاليت در زمينة فنّاوري ارتباطات و اطلاعات‌، پايگاه اطلاع‌رساني تبيان را راه‌اندازي كرده است اين پايگاه از اوّل تير سال 1381 ايجاد گرديد كه در بخش‌هايي چند فعاليت‌هاي خود را ارائه و گسترش مي‌دهد. هم اکنون اين پايگاه پنجمين سال حيات خويش را سپري مي‌کند و از آغاز تا کنون تغيير و تحولات فراواني را به خود ديده است.

اشاره

مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي که از پيشگامان و پيشتازان عرصه اطلاع رساني در علوم اسلامي و حوزوي بوده است، اينک در تلاشي ديگر با هدف ترويج فرهنگ استفاده‌هاي پژوهشي از شبکه اينترنت و تسهيل دسترسي محققان و پژوهشگران به منابع ديني، کتابخانه ديجيتالي روي خط خود را راه‌اندازي کرده است.اين پايگاه که گنجينه‌اي عظيم و ارزشمند از منابع علوم اسلامي است، به زودي در فاز اول آن 6000 جلد کتاب مربوط به حوزه علوم اسلامي را در خود جاي مي‌دهد.

بدين بهانه، در محفلي صميمانه به حضور دو تن از دست‌اندر کاران تهيه اين برنامه رسيديم تا از چند و چون اين پايگاه مطلع شويم. جناب آقاي سقايي، معاونت فني مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي به عنوان مجري پروژه و جناب حجت الاسلام آقاي بهرامي سرپرست معاونت شبکه اطلاع رساني نور به عنوان متکفل اين پروژه هستند که در اين ميزگرد ما را همراهي مي‌کنند. در اين نوشتار، ضمن تشکر از اين عزيزان، حاصل گفتگوي آنان پيرامون اين پروژه را از منظر خوانندگان محترم مي‌گذرانيم.

مقدمه

هر وبلاگ نماینده یک انسان است انسانی که در جامعه و فرهنگ خاص بزرگ شده و می تواند به بازنمایی خود در واژه ها و کلامی که می نویسد ، بپردازد . رشد وبلاگ نویسی در ایران و شناخته شدن ایران و زبان فارسی در فضای مجازی با مقوله ای به نام وبلاگ، باعث توجه من به این بخش از فضای سایبر شد . فرد با ساختن یک وبلاگ و نوشتن در آن به بازنمایی می پردازد، بازنمایی ای که می تواند از یک سو معرف خود فرد و سوی دیگر اجتماع و جامعه ای که فرد در آن زندگی می کند باشد .سعی من بر این است که در مقاله به این سوال اصلی پاسخ گویم که آیا وبلاگ هویت نویسنده ی خود را بازگو کند؟ و اگر چنین است  وبلاگ های ایرانی بیشتر در چه حوزه ای هستند و چه بخش هایی از هویت را باز نمایی می کنند ؟

در رسیدن به جواب ابتدا تاریخچه کوتاهی از وبلاگ در ایران را می گویم در ادامه به توضیح واژگان کلیدی این مقاله ؛ وبلاگ ، هویت ، واقعیت مجازی می پردازم. رویکرد اصلی من به فضای مجازی و وبلاگ نویسی به عنوان بخشی از آن ، پارادایم دو جهانی شدن می باشد . فضای مجازی ای که می تواند در کنار و موازی با دنیای واقعی در حرکت باشد و مکمل یکدیگر باشند .

وبلاگ که ظرف چند سال اخیر وارد عرصه ارتباطات شد و روز به روزهم گسترش بیشتری پیدا می کند، یک سری تعاریف جدید را با خود به همراه آورد. از جمله اینکه در مبحث آموزش های مذهبی، تعبیری هست که  می گویند پا منبری ها در وبلاگ، منبری می شوند. ولی  دکتر حسام الدین آشنا، دکترای علوم ارتباطات و استاد دانشگاه، در این باره نظر دیگری دارد. به اعتقاد ایشان:" در وبلاگ ها منبری ها آمده اند و پا منبری شان را بیان می کنند. نه اینکه پا منبری ها در وبلاگ منبری شده باشند. "

دکتر آشنا می گوید در تبلیغات دینی مبتنی بر اینترنت، وبلاگ ها به عنوان حاشیه تلقی می شوند؛ نه متن.

متن ها سایت ها هستند.  و جریان غالب در واقع سایت هایی هستند که مورد حمایت سازمان های بزرگ تبلیغات مذهبی هستند و این سازمان ها از وبلاگ هایی حمایت می کنند و یا وبلاگ هایی تحت تاثیر جریانات غالب مذهبی تولید می شوند.  به این ترتیب من تصور می کنم که می توان وبلاگ ها را در تبلیغات اسلامی  به عنوان ابزارهای کمکی  شناسایی کرد.

وبلاگ ها در محیط سایبر، یک جریان حاشیه ای تلقی می شوند. وقتی شما جریان غالب را بشناسید، آنوقت آن جریان های وبلاگی حاشیه تلقی می شوند. اینک ارائه نظرات ایشان را از زبان خودشان بخوانید

چکیده

نویسنده در این گزارش سعی دارد که ضمن توصیف و معرفی پدیده بانک های اطلاعاتی و کتابخانه های دیجیتال و بیان اهمیت آن در عصر کنونی، به لزوم توجه به این مقوله در خصوص منابع اسلامی و کمبودهای آن در این زمینه بپردازد. در این میان، به تعدادی از مهم ترین پایگاه های بانک اطلاعاتی و کتابخانه دیحیتالی نیز برای آشنایی خوانندگان به طور مختصر اشاره می شود.

از زمان آغاز بحران درلبنان، نقش وبلاگ ها و سایت های اینترنتی در انعکاس این واقعه در صدر اخبار و تحلیل های تمامی رسانه های جمعی اعم از دیداری، شنیداری و نوشتاری قرار گرفته است.

در لبنان هنگامی که یک جنگ تمام عیار میان یک ارتش و گروه شیعه نظامی در گرفت، در آن سوی میدان کارزار، جنگی نیز در دنیای رسانه ای در جریان بود، امری که امروزه به بخش جدایی ناپذیر رویدادهای کوچک و بزرگ تبدیل شده است. دنیایی که درآن می توان هر حادثه ی کوچکی را بزرگ و هر بزرگی را بی اهمیت جلوه داد.

بخش تازه اوج گرفته این دنیای مجازی، رسانه هایی هستند که در فضای مجازی الکترونیکی فعالیت می کنند.

اشاره

آمار قابل توجهی از پایگاه های اسلامی اینترنت، به کتاب شریف نهج البلاغه باعث شد تا مروری بر پایگاهای شیعی اینترنت بیندازیم و از این رهگذر، به کم و کیف حضور این متن شریف در رسانه جهانی اینترنت، اطلاعاتی به دست آید. در این نوشتار، پس از جستجو در اینترنت و شناسایی پایگاه های مهمی که کتاب نهج البلاغه را به صورت تخصصی یا در بخشی از پایگاه خود مورد توجه قرار داده اند، در حد بضاعت به معرفی و نقد و بررسی آن ها پرداخته شده است.

اشاره

از برنامه های ستاد بزرگداشت سال امیر مؤمنان امام علی (علیه السلام)  در سال 1379، راه اندازی پایگاه اینترنتی امام علی (علیه السلام) بود که این وظیفه به عهده مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نهاده شد. این پایگاه، با نشانی www.imamalinet.net در تاریخ 1379/07/19، با حضور آقای خاتمی رئیس جمهور وقت، راه اندازی شد. به تازگی نسخه دوم این پایگاه، با تغییرات زیادی آماده شده است و در سالروز ولادت با سعادت امیرمؤمنان علی (علیه السلام) افتتاح خواهد شد. به همین منظور با مسئول محترم این پایگاه، حجت الاسلام آقای احمد اکبری مصاحبه ای ترتیب داده ایم. ناگفته پیداست که افراد زیادی در تهیه محتوا و مسائل فنی این پایگاه همکاری دارند که در آغاز از همه آنها، بویژه مسئولان فنی آن ،آقایان مهندس پورفرد و خسروی تشکر می کنیم.

هر چند هنوز فضای وبلاگ نویسی فارسی، از هر گونه تحقیق و آمارگیری دقیقی خالی است؛ اما برخی تلاش ها در این زمینه می تواند، برایندی نسبی از این فضا را در اختیار همگان قرار دهد.

در دوره زمانی تابستان و پائیز 84 تحقیقی در مورد 100 وبلاگ فارسی، توسط حمید ضیایی پرور، با پشتیبانی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای انجام گرفت که نتایج آن می تواند در ارزیابی این مسئله یاریگر ما باشد. گرچه این تحقیق از دیدگاه علمی قابل نقد است؛ اما انجام آن از سوی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای وزارت ارشاد، مهر تأییدی بر آن است. امید آنکه با انجام تحقیقات آماری دقیق در وبلاگستان فارسی بتوانیم برآیندهای گسترده و قابل اعتمادی بدست آوریم.