ره آورد نور

امروزه در شرایطی که از یک سو نظام مسلّط بر جامعه بین الملل، فرهنگ مورد نظر خود را در شئون مختلف زندگی بشری، بر جوامع تحمیل می کند و از سوی دیگر، دشمنان اسلام نابودی فرهنگ اسلام به خصوص فرهنگ شیعی را در رأس اهداف خود قرار داده اند و در زمانی که نظام اسلامی انگیزه پیاده کردن احکام نورانی اسلام را دارد، بیش از هر زمان دیگری نیازمند ترسیم الگوی جامع دینی در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی هستیم. بی شک برای رسیدن به چنین هدفی، پژوهش و اطّلاع رسانی مناسب در شاخه های گوناگون علوم دینی ضرورتی انکارناپذیر است. امّا از آنجا که نظام اسلامی در عرصه عمل، بر فقه اسلامی تکیه دارد، تحقیق و اطّلاع رسانی در فقه اسلامی ضرورتی دو چندان می یابد.

از این رو، تدوین «فرهنگ فقه» به وسیله مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی در کنار تدوین «موسوعة الفقه الاسلامی»، به عنوان نخستین فرهنگ فقه شیعی به زبان فارسی، گامی مؤثر در تحقق اهداف و ضرورت های یاد شده است.

اشاره

با وجود پیشرفت سریع در حوزه تولید علم، یکی از خلأهای عمده در عصر موسوم به «عصر انفجار اطلاعات»، مدیریت اطلاعات است؛ بدین معنا که بدون طبقه بندی صحیح منابع علمی، نمی توان از این همه اطلاعات عرضه شده، استفاده بهینه کرد. بی تردید، یکی از کارهای ارزشمند در جهان امروز این است که افرادی با استفاده از فنّاوری اطلاعات، زمینه بهره برداری کارآمد از محصولات علمی را فراهم کنند. طبقه بندی درست منابع علمی و اطلاعاتی و عرضه آنها از طریق اینترنت، نمونه ای از این کار با ارزشمند است. اهمّیّت این گونه فعالیت ها در برخی از کشورها از جمله ایران، چندان شناخته شده نیست. به همین دلیل، مؤسسات و مراکز علمی به ندرت حاضرند بخشی از فعالیت های خودشان را به وسیله اینترنت گسترش دهند. با این حال، در چند سال اخیر از سوی برخی مراکز از جمله مراکز علوم اسلامی، فعّالیّت های چشمگیری صورت گرفته است. از کارهای لازم در این زمینه، معرفی روشمند تحقیقات انجام شده است. این مقاله سعی دارد نخست به معرفی تعدادی از پایگاه های مربوط به فقه و اصول پرداخته و در ادامه، از کارهای انجام شده یک ارزیابی کلّی داشته باشد.

برای مؤسسات و مراکز رایانه ای فعال در زمینه معارف اسلامی و فرهنگ دینی، نمایشگاه سالانه قرآن کریم در ماه مبارک رمضان رویدادی مهم و اتفاقی تأثیرگذار در تقویم سالانه فعّالیّت آنها محسوب می گردد. این امر با توجه به اهتمامی که در برگزاری نسبتاً گسترده و با شکوه نمایشگاه و شرکت صدها فعّال قرآنی و مراجعه هزاران بازدید کننده مشتاق و نیز تبلیغات و اطّلاع رسانی قابل قبول رسانه ها، چندان غیر طبیعی نیست. این همه باعث می شود از نگاه بسیاری از تولید کنندگان نرم افزارهای اسلامی، نمایشگاه بین المللی قرآن کریم فرصتی مغتنم برای عرضه بهترین محصولات و ارتباط بهتر با تعداد بیشتری از مخاطبان شمرده شود و بسیاری از محصولات، نخستین بار در این نمایشگاه به بازار عرضه شوند.

در این شرایط، شرکت در رقابت کسب عنوان «خادم القرآن» که به نوعی هدف غایی و گل سرسبد این رویداد محسوب می گردد، اهمّیّتی مضاعف داشته و غیر قابل چشم پوشی است. اعتباری که یک مؤسسه به طور عام، و محصول برنده به طور خاصّ به دست می آورد و همچنین، ارزشی که نزد همکاران و فعالان این رشته حاصل می گردد و شناختی که از این راه در جامعه مخاطبان و مصرف کنندگان ایجاد می شود، آن قدر مهمّ هست که از دید هیچ تولید کننده ای، به ویژه تولیدکنندگان بخش خصوصی مخفی نمی ماند.

برگزاری نخستین نمایشگاه مطبوعات اسلامی

نخستین نمایشگاه مطبوعات اسلامی همزمان با میلاد مسعود امام علی بن موسی الرضا علیه السلام با شرکت 120 نشریه کشوری و 200 نشریه دانشجویی برگزار شد

محمدمهدی احمدی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم و مسئول ستاد برگزاری نمایشگاه، هدف از این اقدام را اهتمام ویژه به نشریات دینی و آسیب شناسی آنان اعلام کرد و افزود: «یکی از اهداف مهم و اساسی در این راستا، ایجاد یک جریان مثبت و سازنده در ارتباط با مشترکات دین در سطح جامعه می باشد تا به تدریج شاهد رشد و ارتقای نشریات اسلامی در سطح کشور باشیم.»

وی با اشاره به آمار نشریات کشور و مطبوعات اسلامی، گفت: «در کشور دو هزار نشریه دارای مجوّز انتشار هستند و از این میان 1300 نشریه به طور مستمر منتشر می شوند و از این تعداد 200 نشریه دینی است که 100 عنوان آن در قم منتشر می گردد.»