دانشنامه علوم قرآن؛ پژوهشی نوین و گسترده در منابع و دانش های قرآنی
چکیده
در این مقاله، به معرفی نرمافزار دانشنامه علوم قرآن یا مشکاةالأنوار2 پرداخته شده است. این نرمافزار، نسخه دوم نرمافزار مشکاةالأنوار است. قسمت کتابخانه این برنامه، شامل متن 681 عنوان کتاب در 903 جلد از منابع مهم در زمینه علوم قرآن، به زبان عربی و فارسی میباشد. در بخش دانشنامه، درختواره 22 مبحث از مباحث مهم علوم قرآنی با بیش از 3000 موضوع و اتصال آن به 303 عنوان کتاب ارائه شده است.
از دیگر قابلیتهای مفید برنامه، قسمت طبقات مفسّران است که شرح حال علمی و قرآنی حدود 2000 قرآنپژوه از قرن اوّل تا پانزدهم با 39 نمایه و 42000 چکیده و اتّصال آن به بیش از 150 عنوان کتاب را ارائه کرده است.
معرفی پایگاه جامع قرآنی؛ بزرگ ترین پایگاه قرآنی در جهان اسلام (quran.inoor.ir)
» لطفاً خودتان را برای خوانندگان فصلنامه معرفی بفرمایید.
◊ عزتالله مرتضایی هستم، مدیر گروه علمی «تفسیر و علوم قرآن» در معاونت پژوهش مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. بنده به نوبه خودم، تشکر میکنم از فصلنامه رهآورد نور و همین طور، جنابعالی و همکارانتان که این وقت را در اختیار ما قرار دادید تا بتوانیم پایگاه جامع قرآنی نور را که یکی از دستاوردهای خوب مرکز است، برای خوانندگان محترم معرّفی کنیم.
پیشینه فعالیت های حدیثی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
چکیده
بنیان فعّالیّت های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در طیّ سی سال که از راهاندازی آن میگذرد، بر ارائه متون دیجیتالی و پژوهش و فراوری منابع و متون اسلامی، با محوریت قرآن کریم و احادیث پیامبر و ائمه معصومان (علیهم السلام) شکل گرفته است. این فعّالیتها، همپای رشد فنّاوری اطّلاعات، در قالب دیجیتال و در سکوهای برخط و برونخط، به مخاطبان عرضه شده است. با توجّه به جایگاه و اهمّیّت حدیث در میان علوم اسلامی، بخش مهمی از فعّالیّتها و در نتیجه محصولات این مرکز، در زمینه حدیث و خدمت به حدیث اهلبیت (علیهم السلام) بوده است. در این نوشتار، ضمن بیان سیر تکاملی فعّالیتهای حدیثی مرکز نور، محصولات حدیثی آن معرّفی میگردد.
گزارشی از پروژه مشکاة الأنوار
علوم قرآن مقدّم بر تفسیر قرآن است. مفسّر و قرآن پژوه ابتداء در علوم قرآن تحقیق و تبیین مبانی می کند، آنگاه به تفسیر قرآن می پردازد. اما با وجود آنکه آهنگ تولید نرم افزارهای قرآنی سرعت گرفته ولی متأسفانه هنوز نرم افزاری در علوم قرآن ارائه نگردیده است و دیدگان نگران قرآن پژوهان مترصد تولّد این مولود مبارک است. از این رو مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در صدد برآمد تا این خلأ را در نرم افزارهای اسلامی پر نماید و گامی دیگر در خدمت به معارف قرآن بردارد. و در این راستا پروژه مشکاة الأنوار را طراحی و اجراء نمود.
«مشکاة الأنوار» سرآغاز پژوهش نوین علوم قرآن در عرصه نرم افزار و رایانه است. در این پروژه تحقیقاتی، روش نوینی اتخاذ شده است که جامع روش سنّتی در حوزه های علمیه و متدهای علمی دانشگاهی است و امید است سال آینده به بازار عرضه گردد.
ارائه طبقات مفسران، از ویژگی های این نرم افزار است
اشاره
با توجه به جايگاه و اهميت مباحث علوم قرآنی در فهم آیات قرآن و ارتباط آن با علوم دینی همچون تفسیر، مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي اقدام به توليد نرمافزار مشکاة الانوار نمود و این گونه، گام بسیار بلندی را برای معرفی و توسعه هر چه بهتر این علم برداشت. مشکاة الانوار یا كتابخانه جامع علوم قرآنى، نام نسخه اول از سرى برنامه هاى نرم افزارى علوم قرآنى مركز نور مى باشد كه به قرآن پژوهان و محققان گرامی عرضه شده است و نسخه دوم آن به نام «دانشنامه علوم قرآنى» مراحل پايانى را سپرى مى كند كه به مدد الهی در آينده عرضه خواهد شد.