معرّفی پایگاههای اینترنتی نور
اشاره
امروزه، یکی از ابزارهای مهم و کارساز تحقیقاتی، وبگاههاست که در موضوعات مختلف ساماندهی و عرضه شدهاند. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نیز با توجّه به اهمّیّت راهاندازی پایگاههای اینترنتی مفید و راهگشا، اقدام به تأسیس این دست وبگاهها نموده و مسیر تحقیق در عرصه علوم و معارف اسلامی را آسان نموده و حجم انبوهی از اطّلاعات ارزشمند را ذخیرهسازی کرده است.
در این نوشتار، مروری داریم به معرّفی مهمّترین پایگاههای اینترنتی نور. گفتنی است که مجموعه محصولات وبی مرکز نور، در سامانه اطّلاعرسانی این مرکز تحت عنوان نورسافت (noorsoft.org) به تفصیل معرّفی شده است و ما در اینجا مروری اجمالی به محتوا و قابلیتهای آنها خواهیم داشت.
ربع قرن اطّلاعرسانی دینی و فرهنگی در وبگاه حوزهنت hawzah.net
اشاره
پایگاه اطّلاعرسانی حوزهنت، وابسته به مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است که در زمینه اطّلاعرسانی دینی و فرهنگی برای مخاطبان عمومی در اینترنت فعّالیت میکند. از آغاز رواج پدیده اینترنت در ایران، این پایگاه، از اوّلین درگاههای اطّلاعرسانی دینی و مذهبی است که تاکنون حجم انبوهی از محتواهای اسلامی، فرهنگی و ملّی را در خود جای داده است. با وجود توسعه درگاههای اینترنتی همسو و تغییرات چشمگیر وب، این پایگاه همچنان در شمار نخستین وبگاههای اطّلاعرسانی دینی به زبان فارسی به شمار میآید.
نگاهی به ویژهنامههای پایگاه حوزه hawzah.net
چکیده
«ویژهنامه» در مطبوعات کاغذی، به شمارهای از یک نشریه ادواری اطلاق میشود که به موضوع خاصّی اختصاص دارد و به صورت گاهنامه در کنار نشریه ارائه میگردد. با پیدایش اینترنت و ایجاد صفحات وب، این اصطلاح در تارنماهای اینترنتی به کار گرفته شد. در پایگاههای اینترنتی، معمولاً ویژهنامه به مجموعهای از مطالب مدوّن در باره یک موضوع اطلاق میشود که به صورت منسجم و یکپارچه در یک صفحه ارائه میگردد.
پایگاه حوزه از ابتداء تأسیس تاکنون، از ظرفیت ویژهنامه برای انتقال مفاهیم فرهنگ دینی به مخاطبان، نهایت استفاده را برده است و تا به امروز برای همه مناسبتهای دینی، فرهنگی و ملّی و برای بیشتر مفاخر و اندیشمندان برجسته، ویژهنامهای مستقلّ تولید شده است. در این نوشتار، ضمن معرّفی و بیان اهمّیّت ویژهنامههای پایگاه حوزه، روش تدوین آنها، شیوه انتخاب مطالب و نیز چگونگی روزآمدسازی آنها بیان شده است.
آشنایی با دانشنامه برخط ویکیفقه
اشاره
امروزه دانشنامههای مختلفی در حوزه علوم اسلامی فعالیت میکنند که برخی از آنها، به صورت تخصصی در یکی از حوزههای علوم اسلامی، مانند امامت و حج ارائه شدهاند؛ اما گستره ویکیفقه، همه علوم اسلامی است و تمام حوزههای اسلامی و حتی علوم مرتبط با علوم اسلامی را شامل میشود.
این دانشنامه، ذیل مؤسسه صدای بهار فعالیت خود را از سال 1388 آغاز کرده است. در ادامه، گزارشی از روند شکلگیری و فعالیت دانشنامه ویکی فقه و برخی از فعالیتهای دیگر مرتبط با آن، در گفتوگو با مدیر محترم این پایگاه، جناب حجتالاسلام محمد ظریفی، از نظر میگذرد.
بررسی ساختاری و محتوایی «اعلام قرآن» در «پایگاه جامع قرآن»
اشاره
در نوشتار پیش رو، نگاهی گذرا به اعلام قرآن در پایگاه جامع قرآن شده است. در واقع، مقاله حاضر، به بیان گزارشوار مراحل تحقیق بر روی اعلام قرآن و مزایای ارائه آن در بستر اینترنت اختصاص دارد و در نهایت، جامعیت و کاربردی شدن این شاخه از علوم قرآن در پایگاه جامع قرآن تبیین میگردد.
معرفی پایگاه جامع قرآنی؛ بزرگ ترین پایگاه قرآنی در جهان اسلام (quran.inoor.ir)
» لطفاً خودتان را برای خوانندگان فصلنامه معرفی بفرمایید.
◊ عزتالله مرتضایی هستم، مدیر گروه علمی «تفسیر و علوم قرآن» در معاونت پژوهش مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. بنده به نوبه خودم، تشکر میکنم از فصلنامه رهآورد نور و همین طور، جنابعالی و همکارانتان که این وقت را در اختیار ما قرار دادید تا بتوانیم پایگاه جامع قرآنی نور را که یکی از دستاوردهای خوب مرکز است، برای خوانندگان محترم معرّفی کنیم.
پیشینه فعالیت های حدیثی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
چکیده
بنیان فعّالیّت های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در طیّ سی سال که از راهاندازی آن میگذرد، بر ارائه متون دیجیتالی و پژوهش و فراوری منابع و متون اسلامی، با محوریت قرآن کریم و احادیث پیامبر و ائمه معصومان (علیهم السلام) شکل گرفته است. این فعّالیتها، همپای رشد فنّاوری اطّلاعات، در قالب دیجیتال و در سکوهای برخط و برونخط، به مخاطبان عرضه شده است. با توجّه به جایگاه و اهمّیّت حدیث در میان علوم اسلامی، بخش مهمی از فعّالیّتها و در نتیجه محصولات این مرکز، در زمینه حدیث و خدمت به حدیث اهلبیت (علیهم السلام) بوده است. در این نوشتار، ضمن بیان سیر تکاملی فعّالیتهای حدیثی مرکز نور، محصولات حدیثی آن معرّفی میگردد.
وبگاه نورحدیث، بزرگ ترین جامع حدیثی شیعه www.noorhadith.ir
اشاره
وبگاه نورحدیث به نشانی www.noorhadith.ir، مجموعه احادیث شیعی را به صورت برخط، گرد آورده است. این گنجینه عظیم و ارزشمند، نتیجه 30 سال تلاش مستمر مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به شمار می رود. به مدد فنّاوری اطّلاعات و دانش متن کاوی، 400 هزار حدیث شیعه از 200 منبع روایی استخراج شده و در معرض استفاده تشنگان معارف اسلامی، به ویژه محقّقان و حدیث پژوهان قرار گرفته است. گفتنی است که متون حدیثی این پایگاه، با 20 هزار جلد کتاب علوم اسلامی نیز مرتبط شده و این گونه، جهانی به وسعت تمام میراث حدیثی شیعه، در منظر همگان نمایان گردیده است.
به منظور آشنایی بیشتر با قابلیت ها و ویژگی های این وبگاه حدیثی، گفتگویی با مدیر گروه حدیثِ معاونت پژوهشی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی شکل دادیم . آنچه را می خوانید، نتیجه این گفت و گوست که امیدواریم مورد استفاده خوانندگان قرار گیرد.
ویکی نور، اشتراک دانایی
اشاره
ویکی ها، نوعی از وب سایت ها هستند که کاربران در تولید و ویرایش مطالب آنها نقش اساسی دارند. در ویکی ها، کاربران فراتر از مصرف کنندگان محتوا، به تولیدکنندگان آن نیز تبدیل شده اند. در این میان، ویکی نور، دانشنامه ای تخصصی است که در فاز اوّل، به موضوع کتاب شناسی و زندگی نامه پدیدآورندگان کتاب ها پرداخته است. این پایگاه، توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و با هدف برقراری ارتباط دوسویه با کاربران راه اندازی شده است. این مقاله، به معرفی اجمالی این پایگاه و خدمات آن می پردازد.
پایگاه های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و بازتاب نامه های رهبر معظم انقلاب به جوانان غربی
اشاره
به دنبال انتشار نامه های رهبر فرزانه انقلاب، حضرت آیت الله خامنه ای(مدّ ظله العالی) به جوانان اروپا و آمریکای شمالی، پایگاه های اطلاع رسانی، خبرگزاری ها، وبلاگ ها، شبکه های مجازی و جنبش های دانشجویی در داخل و خارج کشور، به انتشار و توزیع آن اقدام نمودند و برای آنکه مخاطبان بیشتری نیز از محتوای این پیام بین المللی اطلاع یابند، به ده ها زبان زنده دنیا نیز ترجمه و منتشر گردید؛ زیرا مخاطب اصلی آن، جوانان غربی در اروپا و آمریکای شمالی است.
در این میان، دست اندرکاران پایگاه های اطلاع رسانی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) نیز نسبت به این موضوع مهم و تاریخی، واکنش نشان دادند و با انتشار اخبار و مطالب متنوع، به معرفی، بررسی و تحلیل این نامه ها پرداختند.
در این نوشتار، به واکاوی محتوای انعکاس یافته در سه پایگاه: حوزه نت، اندیشوران و مجلات تخصصی نور می پردازیم و نکاتی چند را در این باره یادآور می شویم. امیدواریم که گزارش حاضر، علاقه مندان و پژوهشگران را به کار آید و برای صاحب نظران نیز مفید باشد.