ره آورد نور

اشاره

به مناسبت یکصدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم، با عضو هیأت امناء مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، جناب آقای دکتر بهروز مینایی، گفت‌وگو نموده‌ایم و به طرح مباحثی چند در خصوص بازآفرینی حوزه‌های علمیه در فضای مجازی پرداخته‌ایم و رسالت سنگین حوزه علمیه را در استفاده بهینه از فضای مجازی و نیز کاربست هوش مصنوعی در تولید و عرضه جذاب‌تر پیام دینی به مخاطب، یادآور شده‌ایم.

اشاره

اوّلین همایش ملّی «هوش مصنوعی و علوم اسلامی» به منظور هم‌افزایی و تبیین بیشتر اهداف و توانایی‌ها، در چهارم آبان 1399 در شهر مقدّس قم برگزار شد تا با گردهمایی صاحب‌نظران علوم حوزوی و دانشگاهی، علاوه بر شناخت ظرفیت‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها، زمینه‌های هرچه بهتر این خیزش محقّق شود.

هوش مصنوعی، به عملکرد سیستم‌هایی گفته می‌شود که در شرایط محیطی خاصّ می‌توانند تصمیم‌گیری صحیح داشته باشند و واکنش‌هایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از خود نشان دهند؛ به عبارت دیگر، فرآیندهای هوشمند انسانی، نظیر شبیه‌سازی فرآیندهای تفکّری و شیوه‌های استدلالی انسانی و پاسخ موفّق به آنها و یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حلّ مسائل، توسط ماشین انجام می‌شود.

هوش مصنوعی کمک می‌کند فرآیندی که توسط انسان در مدّت چند ساعت یا چند روز، آن هم با درصد بالای خطا صورت می‌‌گیرد، در چند ثانیه و با دقّت بالا تحقّق یابد. بنابراین، هوش مصنوعی می‌تواند در زندگی انسان کاربردهای بسیاری داشته باشد.

اشاره

انجمن علمی مطالعات فضای مجازی حوزه علمیه، یکی از انجمن‌های علمی بیست‌گانه منتسب به حوزه علمیه است که به‌تازگی کار خود را شروع کرده است. امروزه، با پیشرفت‌هایی که در حوزه فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات صورت گرفته، موضوع کارکرد فضای مجازی، جایگاه و اهمّیّت ویژه‌ای یافته است که نمی‌توان نقش آن را در تبلیغ و شناساندن دین و ارتقاء آموزه‌های دینی، نادیده گرفت. از طرف دیگر، حوزه علمیه، مهم‌ترین نهاد متکفّل تبیین، تبلیغ، صیانت و دفاع از آموزه‌های دینی است. انجمن علمی مطالعات فضای مجازی، می‌تواند گفتمان علمی حوزوی و دینی در خصوص مباحث فضای مجازی را دنبال کند و فعّالیّت‌های درحال‌انجام در حوزه فضای مجازی را با نگرش‌های دینی تطبیق دهد.

آنچه از نظر شما می‌گذرد، گزارشی است اجمالی از تشکیل انجمن علمی مطالعات فضای مجازی حوزه علمیه که امید است مورد استفاده خوانندگان و علاقه‌مندان قرار گیرد.

اشاره

تبلیغ دین، هیچ گاه محصور در مکان و زمان و ابزار خاصی نبوده، مبلّغان دین اسلام از گذشته تاکنون، از هر فرصتی برای تبیین معارف اسلام بهره برده اند. پیش از این، منبر، یکی از مؤثرترین و قدیمی ترین ابزارهای تبلیغ دین محسوب می شد که البته هنوز هم با وجود گسترش شبکه های اجتماعی، جایگاه خاصی در بین مردم دارد؛ اما با پیشرفت تکنولوژی و استقبال مردم از ابزارهای جدید رسانه ای و تبلیغاتی، به خصوص فضای مجازی، ضرورت بهره گیری از آنها در کنار سایر فعالیت های تبلیغی ضروری به نظر می رسد. این نوشتار، در صدد است ضمن واکاوی رهنمودهای رهبر معظم انقلاب درباره فضای مجازی، به بیان دیدگاه های ایشان در مورد ضرورت و نقش روحانیون در این فضا بپردازد.

اشاره

به منظور حضور در گستره جدید تبلیغ و ارشاد در عصر فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات (I.C.T) و نیز بهره گیری از شبکه های اطّلاع رسانی و استفاده بهینه از تجربه و تخصّص اساتید فنّ، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در 29 تیر ماه سال جاری به برگزاری همایش در خصوص «کاربردهای IT در حوزه های دینی» با سخنرانی دکتر علی اکبر جلالی اقدام نمود. این همایش، با هدف آشنایی مقدماتی با تعریف فنّاوری اطلاعات IT و بیان وضعیت فعلی، فرصت ها و تهدیدهای آن در جهان حال و آینده، ارائه راه های توسعه فنّاوری اطلاعات در حوزه های دینی و نیز آشنایی عمومی با مفاهیم شهرهای الکترونیکی و نقش فعالیت های دینی در آنها برگزار شد.

دکتر علی اکبر جلالی، فوق دکترای برق و متخصص فنّاوری اطلاعات (IT) از دانشگاه ویرجینیای غربی آمریکا می باشند. در حال حاضر ایشان، قائم مقام پژوهشکده الکترونیک و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران و استادیار پاره وقت دانشگاه وست ویرجینیای غربی می باشند.

اشاره

در حالی که جوامع بشری بعد از فروپاشی شوری سابق و آشکار شدن بی‌کفایتی کمونیست و الحاد، با شتابی بی‌سابقه به سوی جامعه دانش محور و متاثر از خداباوری و فطرت جویی حرکت کرده‌اند، دین اسلام به‌خصوص تشیع که نگرشی والا به علم و دانش اندوزی دارد، می‌تواند بهترین تکیه‌گاه برای این حرکت باشد و از آن‌جا که پارک علمی مهم‌ترین هدف آن: ایجاد خلاقیت و نوآوری و افزایش اثربخشی فعالیت‌های علمی و انتقال آن به جامعه است، می‌تواند بهترین مکان برای انتقال دانش‌های اسلامی به جامعه بشری باشد و به تحقق بخشیدن سند چشم‌انداز بیست‌ساله کمک شایانی نماید و این گونه، کشور  با حفظ هویت اسلامی و انقلابی و بومی، به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه دست یافته، به کشوری الهام‌بخش در جهان اسلام تبدیل خواهد شد.

در این نوشتار، سعی شده ضمن تعریف پارک‌های علمی به‌خصوص پارک علوم اسلامی، اثربخشی آن را در فعالیت‌های اجتماعی و علوم انسانی و حتی رابطه آن را با افزایش ثروت در جامعه مورد بررسی قرار دهیم. (1)

اشاره

آنچه در ذیل می‌خوانید پاسخ مکتوب جناب آقای دکتر طه هاشمی، مدیر عامل سابق مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به سئوالات ره آورد نور است که به مناسبت بزرگداشت بیستمین سال تأسیس این مرکز به دفتر نشریه ارسال شده است. از آنجا که این مطلب برای انتشار در ویژه نامه ره آورد نور به موقع به دستمان نرسید، در شماره حاضر به خوانندگان عزیز تقدیم می‌ گردد.

اشاره

آنچه در ذیل می‌خوانید پاسخ مکتوب جناب آقای دکتر محمد سمیعی، محقق و پژوهشگر حوزه و دانشگاه به سئوالات ره آورد نور است که به مناسبت بزرگداشت بیستمین سال تأسیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به دفتر نشریه ارسال شده است. از آنجا که این مطلب برای انتشار در ویژه نامه ره آورد نور به موقع به دستمان نرسید، در شماره حاضر به خوانندگان عزیز تقدیم می‌شود.

مقدمه

چند روزی بود که در بخش انتشارات معاونت بازرگانی و خدمات فرهنگی مرکز، به همراه همکاران مشغول آماده‌سازی کتاب نمایشگاه بودیم؛ کتاب «نخستین نمایشگاه تخصصی معرفی توانمندی‌های دستگاه‌های عضو شورای فرهنگی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات».

دستگاه‌هایی که در این کتاب معرفی شده بودند،‌ عبار‌ت‌اند از:

همزمان با تشریف‌فرمایی مقام معظم رهبری به شهر ولایت‌مدار قم در دهه کرامت، نمایشگاهی تحت عنوان «مشکات» روز شنبه، یکم آبان‌ماه 1389برگزار شد. در این نمایشگاه، دستاوردهای پژوهشی مراکز پژوهشي که وابسته به بخش خصوصي هستند و هيچ‌گونه وابستگي به بودجه عمومي و دستگاه‌هاي دولتي ندارند و يا اين‌که مرتبط به دفتر مقام‌ معظم‌ رهبري نيستند و در سال 87 در نمايشگاه مراکز پژوهشي در مصلاي تهران شرکت نکرده‌اند، ارائه شد. از آنجا که فضایی برای بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه فراهم شده بود، این بحث مطرح بود که با توجه به فرصت به‌دست آمده، برخی از مؤسسات و شرکت‌های دیگری که پژوهش‌های حوزوی دارند و احیاناً تحت پوشش دفتر ایشان هستند نیز کار خودشان را عرضه کنند.